W ostatnich dniach pomoc sąsiedzka i społecznikowska jest ważniejsza niż jeszcze miesiąc temu. Wszystko przez szerzącą się pandemię koronawirusa. Staramy się zostać w domu. Szczególnie ważne jest, aby na zewnątrz nie wychodziły osoby starsze. Jednak potrzeba czasem zrobić zakupy czy wyprowadzić psa. Na szczęście wśród nas są wspaniali społecznicy, którzy oferują swoją pomoc. Oto kilka bardzo ciekawych inicjatyw, które powstały w ostatnich dniach. 

„Pies w koronie” 

„Pies w koronie” to grupa wsparcia w opiece nad zwierzętami w czasie kwarantanny. Zrzesza ona opiekunów zwierząt, oferujących swoją pomoc, a także tych, którzy tej pomocy potrzebują, ponieważ nie mogą opuszczać domu. Zapisało się do niej już ponad 33 tysiące osób z całej Polski. Jeśli macie możliwość i chcecie zaopiekować się czyimś zwierzakiem, wystarczy dołączyć do grupy i dodać wpis z hasztagiem #pomogę. Wszystkie zasady znajdziecie tutaj: 
https://bit.ly/2WIbcXf) 

Pomoc zakupowa

 
Wiemy, jak ważne jest to, aby osoby starsze ograniczyły wychodzenie z domu. Kartki zawieszane na klatach schodowych to chyba najczęściej spotykane przykłady sąsiedzkiej solidarności. Wiele młodych osób zostawia je w miejscach swojego zamieszkania, z informacją, że z przyjemnością zrobią seniorom zakupy lub wyprowadzą psa. Pokazuje to, że nie potrzeba wiele, żeby pomóc i okazać solidarność. 

Szycie maseczek 

Zapotrzebowanie na maseczki ochronne w całej Polsce jest ogromne. Niezbędne są one lekarzom, pielęgniarkom, służbom sanitarnym, a także osobom chorym. Nic więc dziwnego, że zaczyna ich brakować. Aby temu zaradzić na Facebooku powstał profil @Polskie Krawcowe uszyją maseczki ochronne dla służby zdrowia, który skupia osoby chcące samodzielnie, bądź w grupach, szyć takie maseczki. Ich plan to stworzenie nawet 200 tysięcy sztuk, które przekażą do szpitali. Jeśli też macie zdolności krawieckich i chcecie dołączyć, to tutaj: https://bit.ly/3aovQzi, znajdziecie bardzo prosty „wykrój”. 

Oczywiście to tylko niektóre przykłady sąsiedzkiej i społecznikowskiej pomocy. Jeśli znacie podobne inicjatywy, to zachęcamy do dzielenia się nimi na naszej grupie na Facebooku: Społecznik 2.0 – grupa dyskusyjna
Być może uda Wam się zainspirować innych do działania, albo sami wykorzystacie czyjeś pomysły. Do dzieła!

Nie potrzeba wiele, aby zrobić coś dla innych. Wystarczy pomysł, odrobina dobrych chęci, trochę zaangażowania i można działać. Takie właśnie podejście mieli nasi dzisiejsi bohaterowie. Poznajcie ich historie. 

Włóczkersi 

Kiedyś byli Beatlesi, to czemu nie mogą być Włóczkersi? W końcu największym orężem Pań skupionych przy Centrum Wolontariatu Fundacji Pomocy Humanitarnej "Redemptoris Missio” są właśnie włóczki. Już od 27 lat prowadzą one zbiórki odzieży dla mieszkańców krajów dotkniętych kryzysem humanitarnym. Elementem, który zawsze pojawia się w ich paczkach są własnoręcznie dziergane czapki dla dzieci. Przez niemal trzy dekady działalności, wolontariuszkom udało się wysłać do Afganistanu ponad 75 tysięcy takich własnoręcznie zrobionych czapek. Co roku, każdy chętny może przyłączyć się do akcji, zgłaszając się do wspólnego dziergania. Jak podkreślają uczestniczki, takim drobnym gestem można wywołać uśmiech na buziach dzieci, co jest dla nich największą nagrodą. Co ważne, nawet jeśli nie potraficie robić na drutach, to też możecie przyłączyć się do akcji. Co roku Włóczkersi ogłaszają zbiórkę wełny. Na ich stronie znajdziecie wszystkie szczegóły: www.medicus.ump.edu.pl/

Eko torby od seniorów 

Bycie eko nie tylko staje się coraz bardziej modne, ale przede wszystkim konieczne. Seniorzy z koła „N U T W” bardzo dobrze zdają się z tego sprawę. Dlatego z niepotrzebnych skrawków materiałów, szyją ekologiczne torby, które rozdają w sklepach w swojej okolicy. Jak podkreślają, chcą wyeliminować wszystkie plastikowe reklamówki ze swojej gminy. Pracowity team seniorów uszył już ponad 500 toreb, a to jeszcze nie koniec, Każdy, kto odwiedzi ich klub może wybrać dla siebie kolor, wielkość czy fason toreb.

Kawa za skarpetkę 

Zima to szczególnie ciężki czas dla bezdomnych. Każde ciepłe ubranie jest dla nich bardzo cenne. Z tą myślą Pani Monika zainicjowała wyjątkową akcję. W jej kawiarni za kawę można zapłacić ciepłymi skarpetami. Ubrania rozdawane są bezdomnym podczas cotygodniowych czwartkowych spotkaniach „Przy zupie”, gdzie każdy może przyjść i posilić się ciepłym posiłkiem. Do inicjatyw Pani Moniki dołączyły już inne lokale, które zbierają także czapki i szaliki. Do tej pory organizatorom udało się uzbierać już ponad 100 par skarpet i kilkanaście par czapek i szalików. 

To tylko niektóre z przykładów inspirujących działań podejmowanych przez Społeczników. Jeśli znacie podobne akcje, to podzielcie się nimi na naszej grupie dyskusyjnej na Facebooku. Zapraszamy tutaj: bit.ly/Spolecznik20_grupa

 Dlaczego tak miło spędzamy czas na dworze, wśród zieleni? Dlaczego górskie czy morskie krajobrazy tak miło się nam kojarzą? Oczywiście po części dlatego, że kojarzą się nam z wakacjami. Ale w takim razie – dlaczego lepiej pracuje się w dobrze zorganizowanej przestrzeni?

To co nas otacza ma kolosalny wpływ na nasze samopoczucie. Zarówno w skali mikro i makro. Przestrzeń rozumiana w rozmaity sposób potrafi wzbudzać pewne emocje, ułatwiać lub utrudniać pracę, a także wiele o nas samych powiedzieć. Zadbajmy więc o nią, w odpowiedni sposób.

To, co najbliższe

Nie na każdą przestrzeń mamy wpływ. Nie wybieramy otoczenia, w którym się wychowujemy, czy ludzi, z którymi pracujemy. Nie decydujemy też o architekturze naszej okolicy. Ale nie ma się co załamywać. Najważniejszą przestrzenią, jest ta najbliższa. A nad nią, już możemy zapanować.

Małe kroki

Popularne powiedzenie mówi, że zmieniając świat, najlepiej zacząć od siebie. Przyjrzyjmy się zatem swojej najbliższej przestrzeni i postarajmy się zadbać o to, aby ułatwiała ona pracę. Minimalizm, zyskujący coraz mocniej na popularności, to jeden z trendów, który sprzyja koncentracji. Mniejsza ilość rzeczy, które nas otaczają powoduje, że łatwiej nam się skupić. A to przekłada się bezpośrednio na jakość naszej pracy. Najprościej, zadbać o minimalizm w naszym miejscu pracy. Biurko – najbardziej osobista przestrzeń, powinno charakteryzować się dwiema cechami. Po pierwsze – powinno być spersonalizowane, dostosowane do naszych potrzeb. Po drugie zaś, nie powinno być przeładowane przedmiotami. Personalizacja przestrzeni zakłada, że organizujemy ją tak, aby była jak najlepiej przystosowana do naszych preferencji. Zadbajmy o tak podstawowe rzeczy jak odpowiednie krzesło, wysokość monitora czy dopasowaną klawiaturę. Ale nie tylko kwestie techniczne są w tym aspekcie brane pod uwagę. Uczyńmy to miejsce swoim także poprzez kilka drobnych przedmiotów, które sprawią, że poczujemy się swobodniej. Mogą to być np. zdjęcia, ulubiona lampka, czy notes. Ważnym jest, aby przedmioty zawsze miały swoje stałe miejsce. Tak, dbajmy o porządek w swojej przestrzeni. Dzięki temu łatwiej będzie nam nie tylko nią zarządzać, wprowadzać zmiany, ale przede wszystkim – dużo skuteczniej będziemy się w niej odnajdywać, nie tracąc czasu na niepotrzebne szukanie notatek, telefonu czy długopisu. To zaś prowadzi do większej koncentracji na zadaniu, któremu w danym momencie poświęcamy czas.
Minimalizm na biurku nie oznacza z kolei, że musimy ograniczać się tylko do tego, co niezbędne. Wyżej wspomniane pamiątki, ulubione lampki itp. pełnią na tyle ważną funkcję, że nie warto z nich rezygnować. Należy jedynie pamiętać, aby tych dodatków nie było zbyt wiele. Po pierwsze zwiększa to ryzyko bałaganu i chaosu. Po drugie zaś możemy w takim otoczeniu czuć się przytłoczeni. Oczywiście znajdą się osoby, które świetnie odnajdują się w chaosie, a bałagan bywa dla nich stymulujący (np. brak przyporządkowanych stałych miejsc dla przedmiotów może pozwalać im w trakcie poszukiwań na chwilę przerwy od pracy), ale większość z nas najlepiej radzi sobie, kiedy nasze otoczenie zawiera pewne stałe elementy.

Nieco większe kroki

Zasady te, czyli personalizacja i minimalizm, śmiało można przeszczepić na inny grunt. I to zarówno kiedy mówimy o otoczeniu biurka, wystroju mieszkania, czy nawet wyboru dróg podczas spaceru lub miejsca wakacji. Warto pamiętać o tym, że przestrzeń pracy, w pierwszej kolejności powinna służyć człowiekowi, dlatego na samym starcie dobrze jest spędzić kilka chwil i zastanowić się nad tym, czy potrzebujemy tych wszystkich przedmiotów, które znajdują się w naszym otoczeniu? Czy ich rozlokowanie będzie generowało problemy? Odpowiedzi na te pytania i wcielenie w życie dwóch omawianych zasad, z pewnością ułatwi zapanowanie nad przestrzenią. A tym samym wpłynie pozytywnie na komfort naszego życia.  

Przedstawić przepis na dobrego Społecznika wcale nie jest tak prosto. Każdy jest jest inny i z pewnością wskazanie jednego podręcznikowego wzorca będzie bardzo ciężkie, ale poniżej postaramy się przedstawić Wam co, według nas, powinno składać się na dobrego Społecznika.  

Chęć pomocy innym

Altruizm we współczesnym świecie nie jest cechą, którą można spotkać u każdego. A przecież bardzo często pomaganie innym nie wymaga od nas wiele, a daje niesamowicie dużo. Prawdziwy Społecznik bardzo dobrze zdaje sobie sprawę, że może dla zrobić coś dla innych i robi to bez najmniejszego zastanowienia. Form pomocy przecież jest mnóstwo: wolontariat, wsparcie znajomej starszej osoby, współdziałanie przy sąsiedzkich projektach. Tylko od Was zależy, w jakie działania się zaangażujecie. Pomysłów i dobrej woli z pewnością Wam nie zabraknie.  

Potrafi załatwić wszystko

Nie ma takiej rzeczy, której Społecznik nie potrafiłby załatwić. To pewne. Wystarczy odrobina kreatywności, zaangażowania i samozaparcia, a nawet najbardziej złożone zadania okażą się bułką z masłem. Zdolności to jedno, a dobra organizacja to drugie.. Kalendarz, notes, aplikacje – sposobów na przygotowanie się do działania jest kilka. Jedno możemy Wam z całą odpowiedzialnością poradzić. Dzięki jednym z tych atrybutów staniecie się superzałatwiaczami. W każdej dziedzinie J  

Uwielbia współpracować z innymi

Co to za Społecznik, który jest samotnikiem, albo uważa, że wszystko zrobi najlepiej?  Działanie w grupie, przebywanie w towarzystwie i zarażanie innych swoimi pomysłami to to, co Społecznicy lubią najbardziej. Pamiętaj, działasz przede wszystkim dla innych, ale też z innymi. Dobry kontakt ze współdziałającymi to podstawa wszystkich udanych projektów. Warto na początku wyznaczyć nie tylko czas na pracę i obowiązkowe zebrania, ale w Waszych kalendarzach także powinien znaleźć się czas na integrację. Dzięki niej z pewnością złapiecie jeszcze lepszy kontakt, a przez to będzie Wam się fantastycznie współpracowało.  

Ma pełno pomysłów

Ma sto pomysłów na minutę, każdy lepszy od poprzedniego. Nieustanie coś planuje i wymyśla. To musi być Społecznik. Kreatywność to zdecydowanie jego najważniejsza cecha. Warsztaty, zajęcia, może jakiś remont? Ciągle chce, żeby coś się działo. Tylko czasu ciągle barak. Dlatego nasza rada dla pomysłowych głów jest prosta: zapisujcie swoje pomysły, a z pewnością kiedyś uda Wam się je zrealizować.                    

Nasza okolica, sąsiedztwo, mała ojczyzna - coraz częściej staje się nią miasto. W 2014 roku związana ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) inicjatywa Global Health Observatory policzyła, że już 54 procent ludzi na świecie mieszka w miastach, a jej prognoza na rok 2050 mówi, że ten odsetek wzrośnie aż do 66%. Skoro większość z nas będzie mieszkała na obszarach miejskich, jak sprawić, żeby mieszkało nam się na nich lepiej, wygodniej, a także przyjemniej? Jedną z odpowiedzi może być współdziałanie z naszymi sąsiadami w realizacji wspólnych celów.  

Jak to może wyglądać w praktyce? O swojej przygodzie z tematami sąsiedzkimi opowiada Kinga Rabińska -spiritus movens  Stowarzyszenia Edukacyjno-Artystycznego Oswajanie Sztuki, współtwórczyni ŚRODKA - Śródmiejskiego Punktu Sąsiedzkiego:
Stowarzyszenie formalnie działa od 2009 roku, ale to 2017 był dla „Oswajania sztuki” przełomowy. W tym roku, wykorzystując nasze doświadczenia animacyjne i aktywizacyjne, włączyliśmy się intensywnie w działania związane z tzw. „miękką stroną rewitalizacji”. Nasi członkowie to eksperci w swoich dziedzinach: artyści, graficy, animatorzy, tancerze, ludzie szeroko pojętej kultury, którzy, traktując swoje rzemiosło jako narzędzie, szukają odpowiedzi na pytanie: czym jest współczesne miasto oraz jakie – jako mieszkańcy – mamy wobec niego obowiązki i  prawa. Chcemy wspólnie ze społecznościami lokalnymi szukać odpowiedzi na te pytania, kształtować miejskie sploty, angażując wszystkich, którzy chcą się zaangażować. Tworzymy wspólnotę miejską i staramy się odpowiadać na jej realne potrzeby jednocześnie zachęcając do wyjścia poza partykularne interesy na poziom wspólnoty. Chcemy być buforem pomiędzy biznesem, organizacjami pozarządowymi i samorządem. Promujemy ekskluzywność inkluzji.  

Co jest Waszym głównym celem i miarą Waszego sukcesu?
Dążymy przede wszystkim do aktywizacji mieszkańców Szczecina, obecnie skupiając się na Śródmieściu. Tłumaczymy, że partycypacja to nie dziwne słowo, które nie dotyczy pani Jadzi czy Zdzicha, a raczej możliwość wyrażenia własnego zdania, współuczestniczenie w budowaniu miejsca dla przyszłych pokoleń - dla dzieciaków, które zaraz dorosną i będą dzieliły te wartości, które im przekażemy. Celujemy w przekonanie i zaangażowanie ludzi do tego, by byli czynni w swojej społeczności, by rozumieli kulturę dialogu. Dajemy im narzędzia, które pomagają zobaczyć, kim są lokalni liderzy, a samym istniejącym lub potencjalnym liderom społecznym - dodatkowe kompetencje, które wspomogą ich naturalne zdolności w podejmowaniu jeszcze lepszej współpracy z ludźmi w ich najbliższej okolicy. Prawdziwy sukces osiągniemy, gdy ten miejski cykl życia będzie się sam nakręcał i nikt już nie będzie chciał się od nas uczyć.    

Co najbardziej przyczynia się do Waszego sprawnego działania?
Daliśmy sobie czas na eksperymentowanie i sprawdzanie, czym są sprawne i efektywne działania – z perspektywy ich organizatora, czyli nas, ale też z perspektywy odbiorców i współtwórców, czyli mieszkańców. W naszej grupie wyznajemy podobne wartości i to daje nam nie tylko przestrzeń kompetencyjną i fizyczną do realizacji różnych inicjatyw, ale przede wszystkim ogólną zgodę na to, że działamy wspólnie. Staramy się nie poddawać “grantozie” i jeśli idea jest godna, to wchodzimy w przedsięwzięcia nawet, gdy nie mamy na to dedykowanych środków. Wolimy też nie robić nic na pół gwizdka – albo wskakujemy po czubek głowy, albo w ogóle nie moczymy palców. Nie ukrywam jednak, że najskuteczniej działa się w sytuacji bezpiecznej - kiedy mamy stałe finansowanie, stały zespół ludzi - to przyziemne, ale niezwykle istotne kwestie. Dlatego o ile to możliwe w tej rzeczywistości permanentnej niepewności, staramy się planować.  

Jakie są Wasze największe wyzwania?
Pracujemy intensywnie i proponujemy bardzo dobre merytorycznie działania, do których się rzetelnie przygotowujemy. Jako że wszyscy pracujemy zawodowo, a w stowarzyszenie wkładamy nasz wolny czas, największym wyzwaniem jest znalezienie balansu i przeciwdziałanie wypaleniu, bo praca na żywym organizmie miasta potrafi być niewdzięczna. Kolejnym sporym wyzwaniem jest  konsekwentne budowanie pozycji, która skonkretyzuje i upodmiotowi nasze działania. To przede wszystkim oznacza dążenie do transformacji pojedynczych akcji w stronę takiego modelu, który pozwoli na realizację długofalowych celów. Wspieramy działania oddolne i organiczne, pracujemy intensywnie nad tym, by zdobyć i utrzymać zaufanie naszych sąsiadów, zakorzenić się na stałe w tkance miejskiej, wreszcie być partnerem, który współtworzy i programuje, nie tylko realizuje. Chcemy być samodzielni i szukać możliwości finansowania naszych działań także poza systemem dotacji dla organizacji pozarządowych. W tym celu m.in. szukamy wsparcia w Sektorze 3 i ich programie “Ekonomizacja NGO”.  

Co można zrobić z Wami? Czego się u Was można nauczyć?
Absolutnie wszystko! Identyfikujemy i opiekujemy się potencjalnymi liderami społecznymi, dzieląc się własnymi doświadczeniami w realizacji działań oddolnych. Mogą z nami nie tylko omówić swoje pomysły na przedsięwzięcia włączające odbiorców, ale też skonfrontować pomysły z realnymi potrzebami - jak pytać, rozmawiać, sprawdzać czy to, co „nam się wydaje” rzeczywiście istnieje za naszymi drzwiami. Oprócz tego zapraszamy do uczestnictwa w wydarzeniach, ale nie idziemy na łatwiznę. Nawet przegląd filmów o mieście, którego pilotażową edycję właśnie realizujemy (“Miastowi”) odbywa się w konwencji klubu dyskusyjnego, co pozwala na wzbogacenie wiedzy, czy też wyrażenie swojego zdania. Mieszkańców inspirujemy także do własnej twórczości - za nami warsztaty fotograficzne “#śródmiejsca” zakończone wystawą portretów Śródmieścia, czy wystawa „Dzień (na) Wojska Polskiego”, złożona ze wspomnień mieszkańców tej alei. Lubimy być zaskakiwani, więc nie ma pytania czy inicjatywy, przed którą zamknęlibyśmy drzwi pod warunkiem, że służy ona „miejskiej wspólnocie”.  

Co to za akcja "Jak dobrze mieć sąsiada"?
To jeden z naszych eksperymentalnych projektów, finansowany ze środków programu SPOŁECZNIK (Zachodniopomorskiego Systemu Wspierania Inicjatyw Oddolnych), w ramach którego zapraszamy sąsiadów, by w określone dni dzielili się w ŚRODKU swoimi umiejętnościami przy serwowanej przez nas kawie czy herbacie. W kilka godzin mogą nauczyć inne osoby jak szydełkować, zrobić własną torbę, czy cokolwiek innego, w czym w czują się mocni. To przede wszystkim pretekst do międzyludzkiego spotkania przy jednym stole, odłożenia elektroniki i skupienia się na drugim człowieku. To rozmowa z kimś nowym, często między pokoleniami czy grupami, które rzadko mają okazję się spotkać na co dzień. To ćwiczenie w gościnności.  

Jak sobie wyobrażacie swoje sąsiedzkie akcje za rok czy pięć lat? Czego potrzebujecie, aby to się spełniło? Czego Wam należy życzyć, aby tak się stało?
Na chwilę obecną w działania angażują się głównie członkowie Stowarzyszenia. Pracujemy nad identyfikacją lokalnych liderów, którzy mogliby “zamieszać” w kotle społeczności. Celem jest stworzenie prawdziwej sieci miejskich aktywistów, umiejących ze sobą rozmawiać i współpracować. A za 5 lat? Będziemy szczęśliwi, jeśli mieszkańcy będą inicjowali i projektowali działania sąsiedzkie oparte na świadomym miksie analizy potrzeb i intuicji, czy wiedzieli, gdzie szukać wsparcia w finansowaniu. A przede wszystkim dzielić się wiedzą z innymi. Życzymy sobie więc wytrwałości w działaniach, odważnych następców, a przede wszystkim takiej społeczności, która – zmęczona byciem wyłącznie odbiorcą – będzie chciała kształtować materialną i niematerialną przestrzeń publiczną. Bo publiczne nie znaczy niczyje.   Dziękujemy za rozmowę!  

Wiadomo, że Społecznicy uwielbiają działać. Organizowanie, przygotowywanie, pomoc innym to coś, bez czego nie mogą żyć. Jednak każdy czasem musi odpocząć. Choćby po to, żeby mieć jeszcze więcej siły i energii na realizację kolejnych pomysłów.  

Wygospodaruj sobie czas tylko dla siebie  

Jako społecznik z pewnością lubisz działać w grupie, a przebywanie z innymi dodaje Ci energii. Musisz jednak czasem pamiętać też o sobie. Książka, serial czy film z pewnością pomogą Ci odciąć się od biegnącego wokół Ciebie świata i zanurzyć w innym, literackim czy filmowym świecie. Niekoniecznie musisz oddawać się takim zajęciom. Każdy z nas odpoczywa na swój własny, indywidualny sposób. Jedni czytają, a inni po prostu patrzą w przestrzeń. Ważne jednak, żeby ten Wasz czas dla Was, był faktycznie Wasz. Możecie nawet zapisać go sobie w kalendarzu. „Tu nie ma mnie dla nikogo. Nie odbieram telefonów, nie sprawdzam maili. Relaksuje się”. Jeśli nawet na początku takie „marnotrawstwo czasu” będzie Was męczyć, to już po kilku tygodniach nie będziecie sobie wyobrażać życia bez niego.  

Pamiętaj o sobie i swoim zdrowiu  

Regeneracja i odpoczynek nie tylko mają zbawienny wpływ na nasz umysł, ale też ciało. Nawet Społecznik czasem musi spać ;) Wiecie, że im umysł bardziej wypoczęty, tym szybciej i efektowniej pracuje.  7 godzin snu to optimum. Pamiętajcie też,  że wszystkie urządzenia emitujące sztuczne światło, czyli ekrany komputerów czy telewizorów, smartfony powodują, że znacznie trudniej się zasypia, a odpoczynek nie jest tak efektywny, jak mógłby być. Branie na siebie zbyt wielu obowiązków powoduje, że łatwiej zapominamy o różnych rzeczach, ucieka koncentracja, a organizm coraz szybciej się męczy i nie jest zdolny do podejmowania kolejnych wyzwań. Dlatego tak ważne jest mierzenie sił na zamiary i obserwowanie samemu siebie. Przecież nikt lepiej nam nie powie, jak się czujemy niż my sami.    

Jak się relaksować?  

Wbrew pozorom to pytanie wcale nie jest takie proste.  Jak już pisaliśmy wcześniej, każdy z nas odpoczywa w inny sposób. Jest jednak kilka technik, które pomogą Wam oderwać się na chwilę od pędzącego świata. W internacie znajdziecie mnóstwo ćwiczeń relaksacyjnych, jak na przykład takie: http://bit.ly/2u2Ve7W. Zajmują maksymalnie 20 minut a pomagają rozluźnić i ciało i umysł. Ciągle dużą popularnością cieszy się też joga. Dzięki filmom w intrenecie nie musicie nawet wychodzić z domu, że potrenować. Jak wiedziecie, nie trzeba dużo, żeby Społecznik nauczył się relaksu. Czasem wystarczy chwila z muzyką relaksacyjną i ulubioną herbatą, żeby na chwilę się zresetować i wrócić z głową pełną pomysłów.

Gdyby obserwować przekaz masowy, to można by odnieść wrażenie, że muzyka ludowa zaczęła się dopiero od tego, co zrobili bracia Golcowie czy też Cleo i Donatan. Ale kiedy rozejrzymy się szerzej, zauważymy w większości miast Polski pasjonatów tradycji i muzyki ludowej, którzy nie tylko zajmują się “ludowizną” na co dzień, ale i starają się pokazywać ją coraz szerszemu gronu.    

Takim przykładem może być założony w 1969 roku Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Szczecińskiej „Krąg”, którego twórcą, pierwszym choreografem i kierownikiem była Dobrosława Słupińska. To zespół amatorski, obecnie od wielu lat prowadzony przez Artura Kotwasa (taniec) i Beatę Umińską (wokal i muzyka), którego trzon stanowią uczniowie i absolwenci Zespołu Szkół Nr 8. Młodzież i dorośli uczą się tu śpiewu i tańca, a także dbają o zachowanie tożsamości narodowej i poszanowanie tradycji, w duchu patriotyzmu i tolerancji. Piękno i urok polskiego folkloru wzbogacają używane przez nich barwne ludowe stroje. Zespół tańczy i śpiewa przy akompaniamencie kapeli w składzie: skrzypce, klarnet, kontrabas, trąbka i cymbały. Zawsze przyjmowani z wielkim entuzjazmem, koncertowali na wielu scenach w kraju i za granicą, byli także wyróżniani i nagradzani zarówno za osiągnięcia artystyczne, jak i za popularyzowanie tradycji kultury ludowej. Są laureatami wielu konkursów i festiwali folklorystycznych, a od 2004 roku należą do Polskiej Sekcji Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej (CIOFF).  

Rozmawiamy z Kamilą Kijo, która nie tylko tańczy i śpiewa w “Kręgu”, ale też zajmuje się jego wizerunkiem, między innymi w mediach społecznościowych.  

Jak zaczęła się Twoja przygoda z tańcem ludowym?
Kamila Kijo: Zaczynając szkołę średnią uznałam, że przydadzą mi się jakieś zajęcia pozalekcyjne i przyszłam spróbować. Dałam sobie wtedy miesiąc na sprawdzenie, czy to dla mnie. I tak minęło 13 lat!  

Czy Szczecin ma swoje tradycje?
KK: Szczecin stał się miastem polskim dopiero w 1945 roku i składa się głównie z ludności napływowej. Tutejsza społeczność tworzy swoje tradycje dopiero teraz, na bazie doświadczeń przywiezionych z różnych regionów Polski i nie tylko. To trudność, ale równocześnie wielki atut, ponieważ mamy szansę “zmiksować” to co najlepsze z różnych regionów, od morza aż po Tatry. Te kolejne pokolenia, które rodzą się tutaj na ziemi szczecińskiej, mają możliwość skorzystania z wiedzy przodków, którzy byli rozsiani po całej Polsce i poza jej obecnymi granicami.  

Jak się uczycie i trenujecie?
KK: Wraz z instruktorami poznajemy każdy region i staramy się zrozumieć jego stroje, kroki, gwarę. Te charakterystyczne elementy potem odwzorowujemy jak najwierniej. Pracujemy także nad formą sceniczną czy układami choreograficznymi. Większość naszych układów to tzw. suity, czyli zestawy różnych tańców najbardziej charakterystycznych dla danego regionu. “Krąg” ma w repertuarze polskie tańce narodowe, a także tańce i przyśpiewki z okolic: Łowicza, Lublina, Krakowa i Rzeszowa oraz Kaszub, Kurpi Zielonych, Śląska i Spisza. Spotykamy się 1-2 w tygodniu i zawsze zaczynamy od rozgrzewki wokalnej i śpiewu, a następnie przechodzimy do zajęć tanecznych. Nasze spotkania to także nauka układów choreograficznych i oswajanie się ze sceną, a także przygotowania do występów i kontaktu z publicznością.  

Jak określilibyście swoją rolę w społeczności lokalnej?
KK: Staramy się dawać radość mieszkańcom naszego miasta, pokazywać tradycję i przybliżać wspomnienia. Dla wielu osób starszych to podróż sentymentalna do regionu, w którym kiedyś mieszkali, a także pokazanie ich rodzinom, jak za ich czasów wyglądała dobra zabawa! Młodszym pokazujemy na przykład, jak wyglądał odświętny strój babci czy dziadka, czy też jakimi pieśniami czy przyśpiewkami świętowało się rodzinne czy kościelne uroczystości.  

Z jakim odbiorem się spotykacie?
KK: Miarą naszego sukcesu są te uśmiechnięte twarze ludzi, którzy wychodzą z naszych występów. To te rozmowy w kuluarach, kiedy podchodzą zupełnie obce osoby i mówią, że im się podobało, że było naprawdę fajnie, że im nas więcej tym lepiej. Dla mnie samej najważniejsze jest to, że zespół ma szansę wystąpić na wielu scenach i pokazać się ze swoją twórczością - od pastorałek śpiewanych z okazji świąt w kościołach aż po występy z okazji urodzin miasta Szczecina czy Turnieju Muzyków Prawdziwych w Filharmonii.  

Czego możemy Wam życzyć?
KK: Tego, żeby Wasi czytelnicy dołączali do zespołów pasjonatów takich jak my, w swojej okolicy oraz oczywiście kolejnych 50 lat na szczecińskiej (i nie tylko) scenie!  

W takim razie przyjmijcie właśnie takie życzenia - dziękujemy za rozmowę!

Influencer To określenie coraz częściej pojawia się mediach w bardzo różnych kontekstach. I jak to zwykle bywa, choć pojęcie wydaje nam się znane to z jego zdefiniowaniem już może być problem. Dlatego postaramy się wam przybliżyć kim są i po co tak naprawdę influencerzy?  

Kto to taki?

Infuelncer to najprościej mówiąc lider opinii. Kiedyś takim mianem określało się publicystów, dziennikarzy. Dziś są to w dużej części gwiazdy internetu. Jak podkreśla portal socialpress.pl najważniejszą cechą influencera jest jego autentyczność i wiarygodność. Dzięki temu budują oni pozytywny wizerunek marki z którą współpracują. O tym, jak istotna jest to dziedzina w nowych mediach świadczy fakt, że jest to obecnie najbardziej rozwijająca się dziedzina marketingu. Podając za Adweek aż 94 procent marketerów uważa ją za skuteczną, a 86 procent używa jej w swoich działaniach. Co jednak najważniejsze aż 92 procent konsumentów odbiera promocje z udziałem liderów opinii za bardziej wiarygodne i warte uwagi niż tradycyjne reklamy.  

Po co?

Z pewnością jest to forma reklamy. Jednak reklamy zawoalowanej za osobą influencera. Przez to konsument, jak wspominaliśmy powyżej bardziej takiemu przekazowi ufa i chętniej sięgnie po produkt czy skorzysta z usługi. Bardzo często takie współprace marek z przeróżnymi liderami opinii wiążą się z promocjami dla fanów danej osoby. Można więc powiedzieć, że korzystają na tym trzy strony. Jednak nie konsumpcjonizm tylko tu chodzi. Postaci infulencerów pojawiają się w różnych akcjach charytatywnych czy społecznych. Warunek jest jeden. Osoba wokół, której skupiona jest cała akacja musi zarażać swoją charyzmą i chęcią do działania. Jedną z takich akcji jest kampania Pajacyka stworzona przez Polską Akcję Humanitarną. Pajacyk to akcja, którą może wesprzeć każdy. Wystarczy wejść na stronę pajacyk.pl i kliknąć w brzuszek pajaca. Dzięki naszemu kliknięciu firmy współpracujące z PAH wspierają niedożywione dzieci w Polsce. 2 lata temu pojawił się spot z udziałem aktora Macieja Stuhra i muzyką Dawida Podsiadły. Dwie bardzo rozpoznawalne osobistości stworzyły sympatyczną reklamę w szczytnym celu. Możecie ją obejrzeć klikając w link - https://www.youtube.com/watch?v=uXPqaYiUmWE  

Jak infulencerów może wykorzytać Społecznik?  

Powyższy przykład pokazuje, że influencerzy nie zajmuj się tylko promocją marek. Bardzo wielu z nich z chęcią współpracuje z organizacjami charytatywnymi czy społecznymi. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że udział wielkoformatowej gwiazdy w małym społecznikowskim projekcie może być trudny. Wszystko jednak zależy od Waszego zaangażowania i pomysłu. Jeśli akcja, którą planujecie będzie naprawdę rewelacyjna, to kto wie, może nawet najbardziej oblegany infuencer zgodzi się pomóc. W Bielsku Białej udała się sławna już na cały kraj, a nawet świat akcja z udziałem Toma Hanksa i legendarnego malucha, więc warto próbować. Być może kiedyś napiszemy o Waszym pomyśle i gwieździe, jaką w niego zaangażowaliście. W końcu do odważnych ( i zdeterminowanych) świat należy.

Nawet najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku. Ale właśnie na ten pierwszy krok, na rozpoczęcie czegoś nowego, czasem najtrudniej się zdecydować. Truizmem jest powiedzenie, że każdy kiedyś zaczynał, ale dobrze sobie tę prostą prawdę czasem przypomnieć! 

Jeśli chcesz coś robić, to zacznij to robić!

To wbrew pozorom najważniejsza chyba rada. Często mamy problem z przechodzeniem od planowania do działania. Pozostajemy na etapie analiz, szacowań, prognoz i rozmów. To jest bardzo potrzebny etap – dobrze przeprowadzony będzie ogromną pomocą przy realizacji, a czasem wręcz zaważy na powodzeniu projektu, ale w końcu musi przejść w działanie. Inaczej wszystko co mamy w głowie nigdy nie stanie się faktem i nie spowoduje niczego dobrego. Nie wszystko da się przewidzieć, a działania społeczne w swoim rdzeniu – kontakcie z człowiekiem i wychodzeniu naprzeciw jego potrzebom – wymagają pewnej dozy improwizacji. Jeśli bardzo źle czujesz się gdy działania, które musisz podjąć wykraczają poza ustalony wcześniej plan, to dołącz do kogoś, kto „robienie” ma we krwi. Takie duety czy zespoły łączące ludzi zorganizowanych, zaplanowanych i kochających spontaniczność, to przepis na świetne projekty społecznikowskie.

Małe rzeczy też są bardzo istotne

Skoro masz potrzebę zostania Społecznikiem na swoim podwórku, to znaczy, że pewnie jest tu sporo rzeczy do zrobienia. Rozejrzyj się, może zrób listę, porozmawiaj z sąsiadami i zacznij od tych najmniejszych, które najłatwiej będzie zrealizować. Wybudowanie placu zabaw, remont świetlicy czy całodzienny festyn dla sąsiadów brzmią fajnie, ale są trudne w realizacji i wymagają już pewnej wiedzy i umiejętności. A jeśli w Twojej okolicy brakuje ławek na których można przysiąść w drodze ze sklepu, albo straszy wszystkich zarośnięty, zaśmiecony wspólny teren, to działania, które to zmienią zostaną z pewnością zauważone i docenione. Nie tylko ich realizacja przyniesie potrzebne doświadczenie, pozwoli poznać osoby decyzyjne na danym terenie, ale także da mieszkańcom sygnał, że coś tu się zaczyna dziać. W niektórych może też zaszczepi ducha zmieniania swojej rzeczywistości i będzie to początek budowania zespołu, z którym za jakiś czas z powodzeniem zrealizujesz nawet bardzo śmiałe projekty.

Słuchaj ludzi, mają rację

Być może zapanowała troszkę moda na społecznikostwo – to oczywiście bardzo dobra moda, która może przynieść wiele dobrego, ale ma też swoje pułapki. Bycie społecznikiem to nie tylko poświęcenie swojego czasu i pracy na rzecz innych (oraz siebie, bo najczęściej zmieniamy przestrzeń, w której sami mieszkamy), ale to także odczuwalne korzyści. Społecznicy mają poczucie sprawczości, bycia ważną częścią społeczności, są doceniani. Często media opisują ich sukcesy, a ludzie chwalą działania. To miłe, ale to efekt uboczny dobrych działań, jeśli jest motorem i celem, to szybko sprowadzi na manowce. Robisz warsztaty, na które po raz trzeci nikt nie przyszedł, na spotkanie z ogrodnikiem przyszła jedna osoba? To znaczy, że w Twojej okolicy nie ma osób, które są tym zainteresowane i to nie one powinny zmienić nastawienie tylko Ty swoje działania. Być może za mało przyłożyłeś się do części przygotowawczej – analizy potrzeb, za szybko chciałeś przenieść swoje pomysły do rzeczywistości i nie zadałeś sobie pytania czy one naprawdę zrealizują potrzeby kogokolwiek poza Tobą. Jeśli tak się stało – nie zrażaj się tylko wyciągnij wnioski i zaproponuj coś, z czego z radością skorzystasz razem ze swoimi sąsiadami.


Nie bądź samotnym wilkiem, zbierz stado

Jeśli najbardziej lubisz pracować sam, komunikacja to tylko niepotrzebne opóźnienia i nikt nie zrobi tego tak dokładnie jak ty, to może jednak społecznikostwo nie jest dla Ciebie? Tu trzeba słuchać, ale też zwyczajnie lubić ludzi. Nie tylko tych, na rzecz których działasz, ale także swoich współpracowników. Działania społeczne z zasadny mają angażować do współpracy kolejne osoby, w idealnym modelu społeczność wspólnymi siłami zmienia dla siebie swoją przestrzeń. Pewnie, możesz sam odmalować świetlicę i do nikogo nie musisz się nawet odezwać, tylko co to zmieni na dłuższą metę? Świetlica będzie czystsza przez jakiś czas, ale w końcu i tak się zabrudzi i straci kolor. W akcjach społecznikowskich chodzi o to, żeby ludzi jednoczyć we wspólnym działaniu, brać odpowiedzialność za to jak wygląda codzienność i nie czekać aż „ktoś” zrobi to za nas. Lider w każdym działaniu jest potrzebny, ale jednak społecznikostwo to przede wszystkim sport zespołowy.


Baw się dobrze

Nie zapominaj o dobrej zabawie. To przecież coś, co robicie dodatkowo, musi sprawiać Tobie i zespołowi radość. Oczywiście, przy każdym projekcie mogą zdarzyć się nerwowe chwile i trema przed ostateczną realizacją, ale nie pozwólcie temu dominować. Wspólne działania i osiąganie celu zbliżają ludzi i dają zadowolenie. Wykorzystaj to dobrze, a możliwe, że poznasz przyjaciół na całe życie!

Nasza okolica, sąsiedztwo, mała ojczyzna - coraz częściej staje się nią miasto. W 2014 roku związana ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) inicjatywa Global Health Observatory policzyła, że już 54 procent ludzi na świecie mieszka w miastach, a jej prognoza na rok 2050 mówi, że ten odsetek wzrośnie aż do 66%. Skoro większość z nas będzie mieszkała na obszarach miejskich, jak sprawić, żeby mieszkało nam się na nich lepiej, wygodniej, a także przyjemniej? Jedną z odpowiedzi może być współdziałanie z naszymi sąsiadami w realizacji wspólnych celów.  

Jak to może wyglądać w praktyce? O swojej przygodzie z tematami sąsiedzkimi opowiada Kinga Rabińska -spiritus movens  Stowarzyszenia Edukacyjno-Artystycznego Oswajanie Sztuki, współtwórczyni ŚRODKA - Śródmiejskiego Punktu Sąsiedzkiego:

Stowarzyszenie formalnie działa od 2009 roku, ale to 2017 był dla „Oswajania sztuki” przełomowy. W tym roku, wykorzystując nasze doświadczenia animacyjne i aktywizacyjne, włączyliśmy się intensywnie w działania związane z tzw. „miękką stroną rewitalizacji”. Nasi członkowie to eksperci w swoich dziedzinach: artyści, graficy, animatorzy, tancerze, ludzie szeroko pojętej kultury, którzy, traktując swoje rzemiosło jako narzędzie, szukają odpowiedzi na pytanie: czym jest współczesne miasto oraz jakie – jako mieszkańcy – mamy wobec niego obowiązki i  prawa. Chcemy wspólnie ze społecznościami lokalnymi szukać odpowiedzi na te pytania, kształtować miejskie sploty, angażując wszystkich, którzy chcą się zaangażować. Tworzymy wspólnotę miejską i staramy się odpowiadać na jej realne potrzeby jednocześnie zachęcając do wyjścia poza partykularne interesy na poziom wspólnoty. Chcemy być buforem pomiędzy biznesem, organizacjami pozarządowymi i samorządem. Promujemy ekskluzywność inkluzji.  

Co jest Waszym głównym celem i miarą Waszego sukcesu?

Dążymy przede wszystkim do aktywizacji mieszkańców Szczecina, obecnie skupiając się na Śródmieściu. Tłumaczymy, że partycypacja to nie dziwne słowo, które nie dotyczy pani Jadzi czy Zdzicha, a raczej możliwość wyrażenia własnego zdania, współuczestniczenie w budowaniu miejsca dla przyszłych pokoleń - dla dzieciaków, które zaraz dorosną i będą dzieliły te wartości, które im przekażemy. Celujemy w przekonanie i zaangażowanie ludzi do tego, by byli czynni w swojej społeczności, by rozumieli kulturę dialogu. Dajemy im narzędzia, które pomagają zobaczyć, kim są lokalni liderzy, a samym istniejącym lub potencjalnym liderom społecznym - dodatkowe kompetencje, które wspomogą ich naturalne zdolności w podejmowaniu jeszcze lepszej współpracy z ludźmi w ich najbliższej okolicy. Prawdziwy sukces osiągniemy, gdy ten miejski cykl życia będzie się sam nakręcał i nikt już nie będzie chciał się od nas uczyć.    

Co najbardziej przyczynia się do Waszego sprawnego działania?

Daliśmy sobie czas na eksperymentowanie i sprawdzanie, czym są sprawne i efektywne działania – z perspektywy ich organizatora, czyli nas, ale też z perspektywy odbiorców i współtwórców, czyli mieszkańców. W naszej grupie wyznajemy podobne wartości i to daje nam nie tylko przestrzeń kompetencyjną i fizyczną do realizacji różnych inicjatyw, ale przede wszystkim ogólną zgodę na to, że działamy wspólnie. Staramy się nie poddawać “grantozie” i jeśli idea jest godna, to wchodzimy w przedsięwzięcia nawet, gdy nie mamy na to dedykowanych środków. Wolimy też nie robić nic na pół gwizdka – albo wskakujemy po czubek głowy, albo w ogóle nie moczymy palców. Nie ukrywam jednak, że najskuteczniej działa się w sytuacji bezpiecznej - kiedy mamy stałe finansowanie, stały zespół ludzi - to przyziemne, ale niezwykle istotne kwestie. Dlatego o ile to możliwe w tej rzeczywistości permanentnej niepewności, staramy się planować.  

Jakie są Wasze największe wyzwania?

Pracujemy intensywnie i proponujemy bardzo dobre merytorycznie działania, do których się rzetelnie przygotowujemy. Jako że wszyscy pracujemy zawodowo, a w stowarzyszenie wkładamy nasz wolny czas, największym wyzwaniem jest znalezienie balansu i przeciwdziałanie wypaleniu, bo praca na żywym organizmie miasta potrafi być niewdzięczna. Kolejnym sporym wyzwaniem jest  konsekwentne budowanie pozycji, która skonkretyzuje i upodmiotowi nasze działania. To przede wszystkim oznacza dążenie do transformacji pojedynczych akcji w stronę takiego modelu, który pozwoli na realizację długofalowych celów. Wspieramy działania oddolne i organiczne, pracujemy intensywnie nad tym, by zdobyć i utrzymać zaufanie naszych sąsiadów, zakorzenić się na stałe w tkance miejskiej, wreszcie być partnerem, który współtworzy i programuje, nie tylko realizuje. Chcemy być samodzielni i szukać możliwości finansowania naszych działań także poza systemem dotacji dla organizacji pozarządowych. W tym celu m.in. szukamy wsparcia w Sektorze 3 i ich programie “Ekonomizacja NGO”.  

Co można zrobić z Wami? Czego się u Was można nauczyć?

Absolutnie wszystko! Identyfikujemy i opiekujemy się potencjalnymi liderami społecznymi, dzieląc się własnymi doświadczeniami w realizacji działań oddolnych. Mogą z nami nie tylko omówić swoje pomysły na przedsięwzięcia włączające odbiorców, ale też skonfrontować pomysły z realnymi potrzebami - jak pytać, rozmawiać, sprawdzać czy to, co „nam się wydaje” rzeczywiście istnieje za naszymi drzwiami. Oprócz tego zapraszamy do uczestnictwa w wydarzeniach, ale nie idziemy na łatwiznę. Nawet przegląd filmów o mieście, którego pilotażową edycję właśnie realizujemy (“Miastowi”) odbywa się w konwencji klubu dyskusyjnego, co pozwala na wzbogacenie wiedzy, czy też wyrażenie swojego zdania. Mieszkańców inspirujemy także do własnej twórczości - za nami warsztaty fotograficzne “#śródmiejsca” zakończone wystawą portretów Śródmieścia, czy wystawa „Dzień (na) Wojska Polskiego”, złożona ze wspomnień mieszkańców tej alei. Lubimy być zaskakiwani, więc nie ma pytania czy inicjatywy, przed którą zamknęlibyśmy drzwi pod warunkiem, że służy ona „miejskiej wspólnocie”.     Co to za akcja "Jak dobrze mieć sąsiada"? To jeden z naszych eksperymentalnych projektów, finansowany ze środków programu SPOŁECZNIK (Zachodniopomorskiego Systemu Wspierania Inicjatyw Oddolnych), w ramach którego zapraszamy sąsiadów, by w określone dni dzielili się w ŚRODKU swoimi umiejętnościami przy serwowanej przez nas kawie czy herbacie. W kilka godzin mogą nauczyć inne osoby jak szydełkować, zrobić własną torbę, czy cokolwiek innego, w czym w czują się mocni. To przede wszystkim pretekst do międzyludzkiego spotkania przy jednym stole, odłożenia elektroniki i skupienia się na drugim człowieku. To rozmowa z kimś nowym, często między pokoleniami czy grupami, które rzadko mają okazję się spotkać na co dzień. To ćwiczenie w gościnności.    

Jak sobie wyobrażacie swoje sąsiedzkie akcje za rok czy pięć lat? Czego potrzebujecie, aby to się spełniło? Czego Wam należy życzyć, aby tak się stało?

Na chwilę obecną w działania angażują się głównie członkowie Stowarzyszenia. Pracujemy nad identyfikacją lokalnych liderów, którzy mogliby “zamieszać” w kotle społeczności. Celem jest stworzenie prawdziwej sieci miejskich aktywistów, umiejących ze sobą rozmawiać i współpracować. A za 5 lat? Będziemy szczęśliwi, jeśli mieszkańcy będą inicjowali i projektowali działania sąsiedzkie oparte na świadomym miksie analizy potrzeb i intuicji, czy wiedzieli, gdzie szukać wsparcia w finansowaniu. A przede wszystkim dzielić się wiedzą z innymi. Życzymy sobie więc wytrwałości w działaniach, odważnych następców, a przede wszystkim takiej społeczności, która – zmęczona byciem wyłącznie odbiorcą – będzie chciała kształtować materialną i niematerialną przestrzeń publiczną. Bo publiczne nie znaczy niczyje.  
Dziękujemy za rozmowę!  

Przyzwyczailiśmy się, że standardową scenerią codziennego życia w miastach są asfaltowe jezdnie i chodniki po bokach. Duże szczęście dla mieszkańców, jeśli nie są one stale zatłoczone przez samochody i tłumy ludzi. Jednak nawet gdy ruch nie jest zbyt duży, to walory estetyczne optymizmem nie napawają. I właśnie dlatego powstała koncepcja woonerf czyli tzw. living streets. Na czym to polega? Czytajcie dalej, aby się przekonać :)  

Nazwa woonerf, pochodzi z języka niderlandzkiego i oznacza „ulicę do mieszkania” Często używa się zamiennika w postaci „living street”, a w Polsce od niedawna zaczęła również funkcjonować nazwa „podwórzec miejski”. Niezależnie jednak od tłumaczenia i nazewnictwa, zamysł jest prosty i bardzo praktyczny – chodzi o to, aby miejskie ulice służyły nie tylko samochodom, ale również pieszym, rowerzystom, dzieciom czy rodzicom z wózkami. Brzmi trochę niebezpiecznie i nierealnie, prawda? Wszyscy razem na ulicy - to przecież prosty przepis na katastrofę. Jednak przyglądając się szczegółom tej koncepcji, zaczyna to wszystko mieć sens.  

Po pierwsze, koncepcję „woonerfu” realizuje się w przestrzeniach miejskich, w których nie ma dużego ruchu samochodowego – czy to w wyniku naturalnego procesu, czy też zmian w organizacji ruchu całego fragmentu miasta. Nie chodzi więc o to, aby utrudnić kierowcom ich, już i tak ciężki, miejski żywot. Celem jest to, aby przestrzenie, które dotąd były niedostępne dla mieszkańców przywrócić im na nowo do użytkowania. Sprawić, aby na mało uczęszczanej dotąd jezdni, znalazło się miejsce spotkań mieszkańców, plac zabaw dla dzieci czy przestrzeń na zieleń. Chodzi również o odwrócenie hierarchii ważności – na żywej ulicy to kierowca samochodu ma uważać na innych użytkowników drogi, bo to oni mają pierwszeństwo jej użytkowania.  

Jeśli chodzi o szczegóły techniczne, to podstawą tworzenia living street jest zlikwidowanie krawężników i sztywnego podziału na jezdnię i chodniki. Przestrzeń powinna był płaska, aby jej użytkownicy nie napotykali niepotrzebnych przeszkód. No chyba, że jest to przeszkoda w postaci drzewa, czy klombu krzewów, które zbogacają krajobraz okolicy. Samochodom z kolei, wyznacza się w tej przestrzeni specjalną trasę, po której mogą one jeździć. Jednak w przeciwieństwie do tradycyjnej ulicy, jest to przestrzeń dzielona z innymi użytkownikami – pieszymi, czy rowerzystami. Jak w takim razie zadbać o bezpieczeństwo? No i tu właśnie dochodzimy do drugiego ważnego założenia, które sprawia, że żywe ulice nie są tak szalonym pomysłem, jak mogłoby się na początku wydawać. Trasa wyznaczona dla kierowców powinna kluczyć pomiędzy innymi elementami przestrzeni ulicy, tak aby niemożliwe było rozwinięcie niebezpiecznej prędkości. Bardzo często w takich miejscach wprowadza się ograniczenie prędkości do 20 km/h. Chodzi jednak o to, aby nie wymuszać na kierowcach bezpieczeństwa zakazami, ale rzeczywistymi warunkami.  

Podsumowując – dzięki idei woonerf, zamiast wyasfaltowanej, smutnej ulicy, mieszkańcy zyskują wspólną przestrzeń, która łączy różne i funkcje i którą mogą zagospodarować jak chcą. W Holandii, koncepcja jest z powodzeniem realizowana od lat 70-tych XX wieku. Według danych sprzed kilku lat, już ponad milion Holendrów mieszka przy woonerfach. W Polsce, pierwsza taka przestrzeń powstała w 2014 roku Łodzi na ul.  6 sierpnia. Co ciekawe, pomysł ten, został zrealizowany ze środków budżetu obywatelskiego, podobnie jak kolejne polskie żywe ulice. Coś czujemy, że u wielu z Was już zakiełkował pomysł na zmiany w swojej okolicy J Zajrzyjcie jeszcze do naszego artykułu: „Jak wykorzystać Budżety Obywatelskie w działaniach społecznych” (linkowanie: http://bit.ly/2Bma26O) i do dzieła!  

  Każdy z nas ma wpływ na otoczenie. Poniżej przedstawimy Wam 10 wskazówek, jak zmienić swoje codzienne zachowanie i równocześnie zadbać o środowisko naturalne w ramach naszych codziennych zachowań.  

1.     Jednym z najprostszych sposobów na zadbanie o środowisko w najbliższej okolicy jest segregowanie śmieci. Nawet jeśli nie starczy nam miejsca w domu na ustawienie kilku koszy lub koszy podzielonych na części, odpady suche (papier czy plastik) możemy odłożyć w inne miejsce i wrzucać je do odpowiednich koszy, zgodnie z instrukcją.

2.     Myślenie o naszym otoczeniu powinno nam także towarzyszyć podczas zakupów - zarówno spożywczych (starajmy się nie kupować za dużo żywności na zapas), jak i np. odzieżowych („czy na pewno potrzebuję kolejnej pary butów wykonanych z tworzywa sztucznego?”). Kupowanie mniejszej ilości towarów przemysłowych dobrej jakości pozwala nie tylko zaoszczędzić w dłuższej perspektywie, ale też rzeczy mało zniszczone można swobodnie przekazać dalej lub odsprzedać, tym samym nie zaśmiecając środowiska.

3.     W kontekście zakupów warto również wspomnieć o foliowych workach i torbach jednorazowych, które nie tylko zaśmiecają środowisko, ale zagrażają też zwierzętom, lądowym i wodnym. Własna torba na zakupy jest zwykle trwalsza, pozwala na wielokrotne jej wykorzystanie oraz dobór wzorów, napisów czy kolorów, które wyrażą nasz osobisty styl.

4.     Na zakupach zwróćmy uwagę także na materiał, z którego wykonana jest dana rzecz czy jej opakowanie. Drewno, papier z recyklingu, czy szkło (zamiast tworzyw sztucznych) pozwolą to świadomy krok w stronę dbania o środowisko naturalne. Nawet segregacja odpadów nie jest tak dobrym rozwiązaniem niż nasze “głosowanie portfelem” i wybieranie opcji często nie tylko trwalszej, ale i estetyczniejszej.

5.     Kolejnym sprytnym sposobem na oszczędzanie energii i materiałów zużytych na wytworzenie dóbr jest naprawianie zepsutych rzeczy. Kaletnik, szewc czy elektrotechnik z pewnością pomogą w przywróceniu do świetności naszych rzeczy, a my dodatkowo będziemy mieć okazję podejrzeć i docenić ich wiedzę oraz umiejętności.    

6.     W domu, szczególnie w okresie jesienno-zimowych do naszych sposobów na  dbanie o środowisko powinno dołączyć oszczędzanie energii elektrycznej - zastosowanie energooszczędne źródeł światła w miejscach, gdzie długo przebywamy i np. żarówek halogenowych tam, gdzie potrzebujemy światła szybko i na chwilę, a także wyłączanie zbędnych sprzętów pobierających prąd pozwolą nam nie tylko oszczędzać pieniądze, ale i nie odbierać nadmiarowej energii.

7.     Warto w tym momencie także wspomnieć o wodzie pitnej, której zasobów mamy naprawdę niewiele na świecie. Zakręcanie kranu do końca, czy dbanie o jego szczelność, a także wybór prysznica zamiast kąpieli w wannie - pozwolą nam również zaoszczędzić na opłatach za tzw. media.

8.     Nie marnuj papieru! Dobrze wiesz jak ważne są drzewa w naszym życiu. Bez nich nie mielibyśmy dostępu do świeżego powietrza w miastach. Nie niszcz ich - ale też mądrze gospodaruj każdą kartką papieru, nie zużywając ich bez większej potrzeby.

9.     Jeśli tylko pozwala nam na to sytuacja, warto również rozważyć skorzystanie z komunikacji zbiorowej czy rowerów (własnych lub miejskich) zamiast samochodu lub w większych miastach rozważenie transportu w modelu Park+Ride (zostawiamy samochód przy wjeździe do miasta i dalej poruszamy się komunikacją zbiorową). Oprócz naszej postawy proekologicznej, zadbamy w ten sposób również o odrobinę ruchu dla własnego zdrowia, bez konieczności przeznaczania dodatkowego czasu na chociażby siłownię.

10.  Każdy z nas chciałby mieszkać w okolicy, która jest czysta i przyjazna ludziom. Przeszkadzają nam śmieci pozostawione w urokliwych miejscach, ale też na naszych codziennych ścieżkach. Tu dużo zależy od nas samych - skoro mieliśmy siłę przynieść coś w dane miejsce, puste opakowanie jako lżejsze tym bardziej nie powinno być problemem. Czyli: nie śmiecimy i zwracamy uwagę naszych rodzinom i najbliższym!  

 Prawda, że proste? Nawet jeżeli nie umiemy wcielić wszystkich dziesięciu sposobów w nasze codzienne życie, każdy jeden punkt przybliża nas do rozsądnego gospodarowania zasobami naturalnymi. Powodzenia!  

Często może się wydawać, że aby komuś pomóc musimy tą osobę znać, albo co najwyżej się z nią spotkać. Oczywiście wiemy o wielu akcjach, które wspierają potrzebujących. Jednak, biorąc w nich udział, mamy poczucie, że pomagamy większej grupie, a nie jednej, konkretnej osobie. Dlatego przygotowaliśmy dla Was kilka przykładów akcji, w których możecie komuś pomóc nie wychodząc z domu. Komuś, kogo możecie zdefiniować, a nawet z nim korespondować.  

Adopcja na odległość

Adopcje na odległość staja się coraz bardziej popularną formą pomocy. Skierowane są w szczególności do dzieci mieszkających w najbiedniejszych rejonach Afryki. Dzięki nim możemy wspomóc jedno lub kilkoro dzieci, w zależności od naszych możliwości finansowych. Wystarczy zarejestrować się na stronie internetowej gdzie znajdziecie wszystkie informacje i formalności, które musicie spełnić, aby zaadoptować dziecko. Dzięki takiej adopcji wspomożecie jego lub jej edukację, pomożecie rozwijać się sportowo i artystycznie. Musicie jednak pamiętać, że jest to bardzo duża odpowiedzialność. Rejestrując się na stronie zostaniecie poinformowani, że rozpoczęcie adopcji wiąże się z dużą odpowiedzialnością. Co miesiąc bowiem jesteście zobowiązani wpłacić określoną na początku darowiznę. Zależy od miejsca zamieszkania dziecka, jego wieku czy stanu zdrowia. Co ciekawe, jeśli zdecydujecie sią na taką formę pomocy, będziecie mogli kiedyś faktycznie poznać swojego podopiecznego czy podopieczną. Możliwa jest także korespondencja listowana czy video rozmowy.

 Szlachetna paczka i Akademia Przyszłości

O akcji Szlachetnej Paczki z pewnością już słyszeliście. Jej młodszą siostrą jest Akademia Przyszłości. To nowatorski program edukacyjny, który ma na celu wspomóc edukację dzieci w wieku szkolnym. W Akademię może zaangażować się każdy i to od nas zależy, jaką rolę wybierzemy. Po pierwsze możemy zostać wolontariuszem, czyli osobą, która pracuje bezpośrednio z dzieckiem wymagającym pomocy. Wcześniej zostaniemy oczywiście profesjonalnie zrekrutowani i przeszkoleni. Najczęściej wolontariuszami są studenci, których zadaniem nie jest bycie korepetytorem ale przede wszystkim przyjacielem dziecka. SuperW, bo tak są nazywani, mają za zadanie przekuć porażki jakich ich podopieczny doświadcza w szkole w późniejszy sukces w życiu. Zadnie to nie łatwe, ale satysfakcja z osiągniętego sukcesu jest ogromna. Drugą opcją jest zostanie darczyńcą. Na stronie Akademii znajdziecie informację, że darczyńca jest jak Anioł Stróż. Dba o swojego podopiecznego, ale z ukrycia, dyskretnie. Jakie jest jego zadanie? Finansuje indeks dla dziecka, w ramach którego mały uczeń otrzymuje cotygodniowe zajęcia, indeks sukcesów i wyprawkę szkolną. Dzięki takiemu wsparciu ma poczucie, że spełnia dziecięce marzenia bez narzucania się i nie oczekując wzajemności.                                                                                         

UNICEF 

UNICEF to z pewnością najbardziej znana wspomagająca dzieci organizacja charytatywna na świecie i zapewne bardzo wiele wiecie o niej i o jej działalności. Jednak o jednej z ich akcji chcielibyśmy Wam szczególnie opowiedzieć. Jest to „Prezent bez pudła”. Podobnie, jak w przypadku „Adopcji na odległość” jest to datek przekazywany dla dzieci, które znajdują się bardzo bardzo daleko od nas. Prezent bez pudła to dosłownie prezenty, który możemy wysłać na drugi koniec świata. Mają one bardzo różną formę. Są to między innymi: pasty terapeutyczne, herbatniki wysokoenergetyczne, szczepionki na ospę i polio czy nawet koce albo zeszyt. Przy każdym „prezencie” podana jest cena i liczba produktów, którą za daną kwotę zostanie w waszym imieniu wysłana do potrzebujących. W ramach tej akcji możecie także otrzymać personalizowany certyfikat i podarować go komuś w prezencie. Coraz częściej młode pary decydują się poprosić swoim gości weselnych o zakup takiego właśnie pakietu zamiast kwiatów czy słodyczy.

Życie w nieustannym biegu to niestety smutna przypadłość czasów w których żyjemy. Warto jednak czasem na chwilę zwolnić i „wyłączyć się” z życia, nawet tego społecznikowskiego życia.  

Według najnowszych badań, coraz więcej osób ma problem z rozgraniczeniem życia zawodowego i prywatnego. Dotyczy to w szczególności społeczeństw zamieszkujących wielkie aglomeracje miejskie. Dlatego naukowcy stworzyli takie pojęcie jak Work Life Balance - to najprościej mówiąc zachowanie równowagi pomiędzy tym, co prywatne i domowe, a tym, co związane z karierą i obowiązkami. O ile w teorii wydaje się to bardzo proste, o tyle w praktyce takie proste już nie jest. Szczególnie, gdy w tak zwanym „czasie wolny” mamy inne obowiązki związane z działalnością społecznikowską, czy wolontariacką. Co więc robić, aby najzwyczajniej nie zwariować?  Mamy dla Was kilka podpowiedzi:

• Wyznacz sobie konkretne godziny na dane zadania. Gdy jesteś w pracy, skup się tylko na pracy, gdy zajmujesz się projektem społecznikowskim, skieruj całą swoją uwagę na niego. Dzięki temu zadania nie będą się ze sobą mieszać, a Ty będziesz mógł/mogła lepiej się na nich skoncentrować.
• Nie bierz wszystkiego na siebie. Ta zasada tyczy się każdej dziedziny. Nie ważne czy to nowy projekt w pracy, czy organizacja lokalnej integracji. Pamiętaj, że proszenie o pomoc to żadna ujma, a wręcz przeciwnie, przejaw odpowiedzialności i zdroworozsądkowego podejścia do obowiązków.
• Wyłącz się. Przy tej zasadzie zatrzymajmy się dłużej. Każdy z nas od czasu do czasu potrzebuje odpoczynku  i nie należy tej potrzeby negować. W świecie, w którym jesteśmy nieustannie bombardowani informacji, coraz ważniejsza staje się umiejętność wyłączenia się, czyli tak zwany detoks.   
  

Bycie offline pomaga nam na zebranie myśli, wyznaczenie sobie priorytetów na najbliższy czas, skupienie się na tym co realne. Dlatego coraz popularniejsza staje się idea Urban detox. Skierowana jest do mieszkańców wielkich miast, którzy są szczególnie narażeni na utratę życiowego balansu. Urban detox to nic innego, jak odpoczynek od miasta. Najczęściej w weekend osoby zmęczone miejskim zgiełkiem wyjeżdżają na wieś, żeby naładować przysłowiowe baterie. Polecamy wszystkim. Taki reset to naprawdę super sprawa. Spróbujcie, a sami się przekonacie.  

Z tendencją „wyłączania się do życia” wiąże się ostatnio stworzona idea „antypracy”. Jej twórcą jest brytyjski pisarz Brian Dean, który uważa, że lekarstwem na wszystkie nasze problemy może być znalezienie czasu na własny, kreatywny rozwój osobisty. Słowem, praca powinna być dodatkiem, a nie fundamentem naszego życia. Samorozwój pomaga nam lepiej poznać siebie i nasze, często głęboka skrywane potrzeby i pragnienia.   W tym miejscu zastanówcie się, ile czasu w ostatnim tygodniu przeznaczyliście tylko dla siebie. Nie dla pracy i innych obowiązków. Może być ciężko, prawda? W internecie znajdziecie mnóstwo poradników, jak się odprężyć i zrobić coś dla siebie. Może to być joga, kolorowanki, czy nawet długa kąpiel. Tylko od Was zależy, co wybierzecie. Warto jednak w tym czasie wyciszyć telefon, wyłączyć komputer i być dla siebie lub swoich najbliższych. W świecie, w którym natłok bodźców zewnętrznych jest to sztuka niezwykle trudna, ale warta spróbowanie. Polecamy J  

W ostatnim czasie pojęcie street artu zyskuje coraz bardziej pozytywny wydźwięk. To już nie tylko obraźliwe napisy czy amatorsko stworzone symbole klubów piłkarskich. Powoli ich miejsce zastępują piękne murale, czy kreatywne miejskie instalacje. Poniżej przedstawimy Wam kilka przykładów na to, że każdy może być artystą i upiększać otaczającą nas rzeczywistość.    

Murale z mchu  

Największą naszą inspiracją jest, a jakże… matka natura. Kto z nas nie spotkał nigdy finezyjnego wzoru z mchu. A teraz możecie stworzyć go sami. Wystarczy tylko pomysł na wzór i do dzieła! Ale po kolei. Do stworzenia takiego muralu będziecie potrzebować:

• 3 szklanki mchu (oczyszczonego z ziemi)
  
• 2 szklanki maślanki lub jogurtu naturalnego 
  
• 2 szklanki wody lub piwa
  
•  ½ łyżeczki cukru
  
• syrop kukurydziany
  
• blender lub mikser, w którym połączycie składniki. 
  

Gdy już zmieszacie ze sobą wszystkie elementy, można zabierać się do malowania. Nanosicie niewielką ilość płynu na wcześniej stworzony wzór na ścianie. Pamiętajcie, żeby od czasu do czasu  podlewać swoje dzieło. Na pierwsze efekty poczekacie od kilku dni do tygodnia. Gwarantujemy, że efekt zachwycie każdego. Dodatkowym plusem jest ekologiczność mchowego muralu. Wykonany z naturalnych składników jest w pełni bezpieczny, dlatego do jego tworzenia możecie zaangażować także dzieci. Taki „rosnący obrazek” z pewnością będzie dla nich dużą frajdą.  

Wstążeczkowy street art.  

Na pewno w Waszej okolicy znajduje się szpetny, siatkowy płot, który lata świetności ma już dawno za sobą. Niestety bardzo często nie można się pozbyć. Co więc można z nim zrobić? Wystarczy go „wyhaftować”. Brzmi zagadkowo, więc po kolei. Na początku będziecie potrzebowali wyobraźni, aby stworzyć wzór, który zamierzacie odtworzyć na siatce. Dobrym pomysłem, będzie dokładne wyrysowania na kartce fragmentu płotu i zaznaczenie na nim wymyślonego obrazu. Gdy „szablon” będzie już gotowy, wystarczy tylko zaopatrzyć się w odpowiednią ilość kolorowych wstążek i można rozpoczynać „haftowanie”. Taka forma ubarwiania przestrzeni jest co prawda bardzo czasochłonna, ale zapewniamy, że efekty robią niesamowite wrażenie. W linku znajdziecie kilka przykładów takiego street artu: www.ufunk.net/artistes/urban-x-stitch/  

A może klasyczny mural?  

Klasycznych murali, czyli wielkopowierzchniowych obrazów na ścianach budynków jest coraz więcej. I często ich powstanie wiąże się właśnie z oddolnymi inicjatywami mieszkańców, którzy chcieli nadać swojej okolicy trochę koloru. Co więc będzie Wam potrzebna do stworzenia własnego muralu? Po pierwsze, pomysł. Wspaniale, jeśli wśród Was jest osoba uzdolniona plastycznie, która stworzy niebanalny i związany z Waszą społecznością lub miejscem powstania, projekt obrazu. Po drugie, miejsce, gdzie zamierzacie malować. Murale nie lubią dużego nasłonecznienia, od którego szybko blakną, więc warto wybrać ściany skierowane na północ lub wschód. Po trzecie i bardzo ważne, zgody. Bez nich nie możecie rozpocząć pracy. Tutaj à bit.ly/2zNbXmD, znajdziecie wszystkie informacje, gdzie należy udać się, aby otrzymać stosowne pozwolenia. Gdy już spełnicie powyższe wymagania, można zabierać się do pracy. Farby, wałki, pędzle itd. warto pozyskać w ramach sąsiedzkiej zbiórki. Wspólne „kolorowanie” przygotowanego projektu z pewnością wspaniale wpłynie na integrację, a kolektywna praca sprawi, że lepiej się poznacie i być może znów stworzycie coś razem. Powodzenia!

  Wiemy, już że należy unikać kupowania zbędnych rzeczy oraz zbyt dużej ilości opakowań. Co w takim razie z pozostałymi U? „Użyj” i „utylizuj” to hasła, którymi zajmiemy się dzisiaj. Czytajcie dalej, aby się przekonać!  

Użyj ponownie Tę zasadę można potraktować zarówno dosłownie – nadając drugie życie przedmiotom, które utraciły swoją pierwotną funkcję, jak i ogólnie – starając się nie kupować i używać produktów, które z zasady są jednorazowe (np. plastikowe kubki, sztućce czy cienkie foliowe siatki na zakupy).   Jeśli chodzi o pierwszą interpretację, to tutaj granicą jest tylko nasza wyobraźnia. A dowodem na to artykuły, tj. jak te: domowy-recykling.pl czy bit.ly/2BnCe9m, których autorki radzą, jak zamienić puste puszki i opakowania po żywności w kolorowe przyborniki na dziecięce biurka, z rolki po taśmie samoprzylepnej zrobić oryginalną bransoletę, a niemowlęce łóżeczko przerobić na stolik do zabawy dla malucha. Warto przestawić swoje myślenie w ten sposób, aby odczuwając potrzebę posiadania danego przedmiotu, na początku pomyśleć czy zamiast iść od razu na zakupy nie możemy przypadkiem wykonać go już z posiadanych surowców. Będzie tak np. z pudełkami do przechowywania żywności, w rolę których doskonale wcielić się mogą plastikowe opakowania po lodach. Warto też zostawiać szklane słoiki po dżemie czy marynowanych warzywach. Doskonale przydadzą się nam one do przechowywania sypkich produktów, a także gdy będziemy chcieli wykonać własne przetwory.  
Kolejnym sposobem na ponowne wykorzystanie niechcianych przedmiotów jest po prostu przekazanie ich komuś innemu. Warto więc śledzić ogłoszenia o zbiórkach społecznych, targach ubrań, a także zamieszczać ogłoszenia na portalach wymiany czy grupach na Facebooku. To ostatnie rozwiązanie szczególnie sprawdzi się w sytuacjach, gdy chcemy się pozbyć większych przedmiotów – jak np. meble czy sprzęt AGD.  Oczywiście, o ile są one jeszcze zdatne do użytku.   No właśnie, co jeśli taka lodówka czy pralka nie nadają się już do spełniania swojej funkcji, na żadnym użytecznym poziomie? Tutaj dochodzimy do trzeciego U, czyli utylizacji.  

Utylizuj Kolejność czynności wymienianych w zasadzie 3U nie jest przypadkowa. Najpierw staramy unikać się nadmiernej konsumpcji i gromadzenia przedmiotów. W drugim kroku staramy się jak najdłużej wykorzystywać przedmioty, które już posiadamy. W trzecim natomiast, nie mając już wyboru, chodzi o to, aby pozbywając się niepotrzebnych rzeczy, robić to w sposób jak najmniej szkodliwy dla środowiska. Nadrzędnym celem 3U jest w końcu maksymalne ograniczenie generowanie odpadów. Nie znaczy to jednak, że uda nam się całkowicie uniknąć wyrzucania.  
Wróćmy w takim razie do naszej niedziałającej pralki czy lodówki. Są to przedmioty, których części w żaden sposób nie jesteśmy w stanie w całości wykorzystać powtórnie. Co więcej, materiały z których są wykonane z pewnością nie ulegną degradacji samoistnie. W takich przypadkach najlepiej przekazać je do miejsca, w których zostaną bezpiecznie zutylizowane. Jeśli chodzi o sprzęt AGD i elektronikę, to możemy oddać je do sklepu, w którym planujemy zakup nowych urządzeń. Sprzedawcy mają wówczas obowiązek przyjąć od nas zużyty sprzęt  ( przypadku mniejszych urządzeń, nie ma nawet obowiązku zakupu nowych). Można również skorzystać ze specjalnych punktów, w których odbywa się utylizacja tzw. elektrośmieci. Ich listę znajdziecie m. in. tutaj: www.elektroeko.pl      

  Jako dorośli żyjemy w świecie, w którym bardzo chcemy, żeby nasi pracodawcy, czy firmy, z którymi współpracujemy, czy też inwestorzy w naszej okolicy były odpowiedzialne społecznie i oddawały w swojej okolicy nie tylko finanse w postaci podatków, ale też w taki sposób realizowały swoją misję, aby dobrze się żyło ludziom i otoczeniu. Oczekujemy dobrych warunków pracy i godnego traktowania - takie postępowanie ma nie tylko swoje źródło w polityce firmy, ale przede wszystkim w zaszczepionych za młodu wartościach. Jak w takim razie uczyć dzieci społecznej odpowiedzialności? Jak zawsze - przez zabawę!  

Nauka odpowiedzialności społecznej zaczyna się w domu. Od dbania o środowisko naturalne poprzez oszczędzanie wody i energii aż do segregowania odpadów czy recykling niepotrzebnych przedmiotów - cała rodzina może angażować się wspólnie w ekologię. Poszanowania przyrody uczą także wspólne wycieczki, zabawy w rozpoznawanie roślin czy zwierząt na spacerze, czy też wycieczki krajoznawcze do najbardziej charakterystycznych miejsc w regionie czy kraju. Prz okazji możemy zdobywać wspólnie oznaki turystyczne - a przyjemność ze zbierania pieczątek doceni na pewno nawet dorosły!  

Zabawowe podejście do nauki odpowiedzialności społecznej często podejmowane jest przez przedszkola. Tu w grupach rówieśników maluchy uczą się pomagania ludziom i zwierzętom oraz doceniania i poszanowania zasobów naturalnych. Przedszkolaki dokarmiają zimą zwierzęta, poznają gatunki zagrożone, sprzątają świat, ozdabiają i wyposażają budy dla psów ze schroniska, a także zbierają makulaturę czy zakrętki od butelek, żeby wspomóc cele dobroczynne.  

Uczniowie w zerówkach i szkołach zaczynają z kolei ćwiczyć podejście przedsiębiorcze - dla przykładu w Szkole Podstawowej numer 37 w Szczecinie organizowane są kiermasze wypieków na przykład z okazji Dnia Kobiet czy własnoręcznie wykonanych ozdób świątecznych, w celu opłacenia obiadów dla osób, które nie mogą sobie na to pozwolić. Szkoła może także pochwalić się zbiórkami plastikowych naklejek, czy wspólną z DKMS wielką (i skuteczną) akcją rejestracji dawców szpiku z myślą m.in. o chorym na białaczkę uczniu tejże szkoły. Zbiórki darów dla innych potrzebujących dzieci dla przykładu nazywane są Dniem Anioła, w którym osoby przebrane w taki strój mogą dodatkowo otrzymać zwolnienie z pytania na lekcji!    

Powiązanie akcji dobroczynnych z zainteresowaniami młodych ludzi to kolejny sposób na powiązanie doskonałej zabawy ze szczytnym celem. Przykładem mogą być turnieje piłkarskie pod hasłem “GRAMY DLA Lewego!”, zorganizowane na rzecz Szymona Lewandowskiego, zawodnika Młodzików MUKS Żaki Szczecin Dąbie, który w Sylwestra doznał ciężkiego urazu czaszkowo-mózgowego. Podczas towarzyszącego turniejowi festynu  za wrzucenie dowolnej kwoty do puszki można było skorzystać ze skakania na dmuchanym zamku, zjeść grochówkę, dania z grilla, czy smaczne wypieki.

Podobne festyny rodzinne odbywają się podczas innych imprez, szczególnie związanych z sektorem organizacji pozarządowych, takich jak Szczecińskie Spotkanie Organizacji Pozarządowych "POD PLATANAMI", gdzie dodatkowo można nauczyć się podstaw pierwszej pomocy i ciekawie spędzić czas, przy okazji dowiadując się, jakie organizacje czynią dobro w naszych stronach. Film promujący spotkanie “Pod Platanami” https://www.facebook.com/platanyszczecin/videos/1331986733536625/  

Dobroczynność uczy dzieci empatii, pomaga w szerszym spojrzeniu na świat, wzbogaca o doświadczenia. Jakkolwiek więc uczymy dzieci postaw społecznych poprzez zabawę, róbmy to dalej - w końcu właśnie takich odpowiedzialnych dorosłych chcemy mieć wokół nas.

Świat przepisów i kruczków prawny nie jest ani łatwy, ani przyjemny. Szczególnie, gdy ręce aż palą się nam do działania, a przed ich rozpoczęciem konieczne jest sformalizowanie naszego stowarzyszenia. „Stowarzyszanie” – to właśnie jest słowo klucz tego tekstu. Pochylimy się dzisiaj nad ideą stowarzyszenia i zasadami, na jakich powinna działać.  

Zacznijmy od tego, czym tak właściwie jest stowarzyszenie. „Prawo o stowarzyszeniach” (na mocy ustawy z 7 kwietnia 1989) definiuje, że stowarzyszenie jest dobrowolnym, trwałym i samorządnym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ją na pracy społecznej członków. (art. 2 ust. 1 w zw. z art. 2 ust. 2 i 3) Co warto podkreślić stowarzyszenia musi składać się z minimum 7 osób, a działania przez nich prowadzone nie mogą przynosić im zysków.

Aby formalnie zarejestrować Waszą organizację musicie wcześniej stworzyć jej statut. Musi on zawierać: nazwę organizacji, miejsce działania, cele i sposoby ich realizacji, informacje o członkach i zarządzie, opis sposobu podejmowania decyzji, informacje o źródłach majątku(skąd stowarzyszanie będzie czerpać finanse na swoją działalność), zasady wprowadzania zmian w statucie oraz sposób w jaki ewentualnie mogłoby zostać rozwiązane stowarzyszenie. Następnie na zebraniu założycielskim wspólnie ów statut uchwalicie.

Kolejnym krokiem do sformalizowania stowarzyszenia jest konieczność zarejestrowania go w Krajowym Rejestrze Sądowym. W tym linku http://poradnik.ngo.pl/rejestracja-stowarzyszenia znajdziecie dokładny wykaz dokumentów, które musicie dostarczyć, aby otrzymać numer NIP i REGON oraz zostać wpisanym do KRS. W tym miejscu warto zatrzymać się przy rodzajach stowarzyszeń, które możecie stworzyć:  
· Stowarzyszenia zwykłe – w myśl ustawy ta forma stowarzyszenia ma charakter uproszczony. Nie posiada osobowości prawnej ( nie jest wpisane do rejestru). Ponadto do jego założenia potrzebne są tylko trzy osoby, które nie muszą uchwalać statutu, tylko regulamin. Co warto w tym miejscu podkreślić, stowarzyszenia zwykłe nie mogą brać udziału w konkursie „Spółdzielnia Pomysłów”, w przeciwieństwie do stowarzyszeń rejestrowych. 
· Stowarzyszenia, potocznie zwane rejestrowe – to właśnie opis ich założenie i rejestracji znajdziecie powyżej. Posiada osobowość prawną, może zakładać jednostki terenowe i przyjmować nowych członków w swój poczet. We wspominanej już ustawie określone zostało także, skąd stowarzyszenia mogą pozyskiwać fundusze. Są to: składki członkowskie, darowizny, spadki, zapisy, dochody z własnej działalności (ale nie przynoszące zysków członkom) oraz ofiarności publicznej.
· Związek stowarzyszeń – może zostać powołany przez co najmniej trzy inne stowarzyszenia, ale jego członkami mogą zostać także inne osoby prawne, które prowadzą swoją działalność o celach niezarobkowych, tj. fundacje, lokalne organizacje turystyczne, itd. Jednak nie możliwe jest stworzenie związku dla samych fundacji, mogą one jedynie dołączyć do innych, zrzeszonych już stowarzyszeń.

  Stworzenie i zarejestrowanie stowarzyszenia może znacznie ułatwić Waszą pracę. Po pierwsze będziecie mieć realne zobowiązanie, które należy systematycznie wypełniać. Po drugie to idealne rozwiązanie dla osób, które wspólnie chcą działać, a nie zawsze mają do tego potrzebne fundusze ( w przypadku fundacji konieczny jest kapitał, który przeznaczymy na jakiś cel). Ponadto możemy strać się o wsparcie naszej działalności i tym samym jeszcze bardziej rozwinąć skrzydła.

O tym, że warto i powinno się żyć ekologicznie wie niemal każdy. Większość z nas chciałaby również wprowadzić to przesłanie w życie. Tylko jak? Co należy zrobić, aby życie z poszanowaniem środowiska naturalnego weszło nam w codzienny nawyk? Z pomocą przychodzi nam właśnie 3U J „Unikaj”, „użyj” oraz „utylizuj” to trzy proste słowa, które pozwolą Wam żyć bardziej ekologicznie na co dzień. Co dokładnie się za nimi kryje? Dziś opowiemy Wam szerzej o pierwszym z nich.  

Unikaj

kupowania zbędnych rzeczy. To wydaje się oczywiste, dopóki nie zajrzymy do swoich szaf czy piwnic. Niech pierwszy rzuci kamieniem ten, kto nigdy nie dał skusić się promocji i nie kupił czegoś, czego potem nigdy nie użył. Sezonowe wyprzedaże, promocje typu kup 2 w cenie jednego itd. powodują, że nabywamy produkty, które tak naprawdę nie są nam potrzebne. A przynajmniej nie w tak dużych ilościach. Dobrym sposobem na oduczenie się np. nadmiernego kupowania ubrań jest zrobienie porządku w swojej szafie – okaże się wówczas, że tak naprawdę chodzimy w jakiś 30% rzeczy, a reszta leży nieużywana. Spakowanie nienoszonych ubrań pokaże nam prawdziwą skalę tego, ile niepotrzebnych rzeczy posiadamy w swoim domu. Być może wówczas nie zdecydujemy się na kolejną parę spodni czy bluzę tylko dlatego, że ich cena została obniżona o połowę.  

Opakowania

Kolejne co możemy zrobić, to zwracać uwagę na opakowania, w których znajdują się kupowane przez nas produkty. Dobrym przykładem są kosmetyki, np. pasta do zębów. Oprócz tego, że znajduje się ona w plastikowej tubce, to do tego jest jeszcze zapakowana w kartonowe pudełko. Podobnie jest z kremami - plastikowe czy szklane słoiczki, w których znajduje się kosmetyk również umieszczane są w pudełkach, które zaraz po otwarciu wyrzucamy do kosza. Czy naprawdę potrzebujemy dwóch opakowań? Oczywiście, że nie. Podobnie jest z żywnością. Kasze, ryż, herbaty czy nawet cukier, pakowane są w plastikowe woreczki, a do tego w kartoniki. Wielu z nas przechowuje takie rzeczy w swoich kuchniach w specjalnych pudełkach do tego przeznaczonych. W tych przypadkach oba opakowania lądują od razu w śmiechach.  

Bez pudła

No tak, powiecie – no ale w jakiś sposób trzeba te produkty kupować. Przecież to nie nasza wina, że są tak zapakowane, nie mamy przecież wpływu na producentów. Oczywiście wszystko prawda. Mamy jednak wybór – a on polega na tym, że dwóch opakowań ryżu, czy kaszy możemy wybrać, to które wykonane jest po pierwsze z mniejszej liczby warstw oraz z ekologicznych materiałów. Ponadto, możemy również starać się robić zakupy w miejscach, gdzie wymienione towary można kupić na wagę oraz przynosząc własne opakowanie. Jak to własne opakowanie? Dokładnie! Sklepy bez opakowań to trend, który coraz bardziej rozpowszechnia się w Polsce. Nowy sposób zakupów polega na tym, że każdy klient może przynieść własne opakowanie, do którego zostanie zapakowana dokładna ilość produktu, który zamierza kupić. Jeśli ktoś nie ma własnego opakowania, sprzedawcy oferują opakowanie ekologiczne w pełni degradowalne. W Warszawie już od 2015 roku funkcjonuje sklep ze zdrową żywnością „Nagie z Natury” (linkowanie: http://nagieznatury.pl/), w Szczecinie „Zmień.to” (linkowanie: www.zmien.to ), a we Wrocławiu Sklep bez Pudła (linkowanie: www.sklepbezpudla.pl), gdzie oprócz żywności można kupić także ekologiczne kosmetyki). Sprawdźcie w swoich okolicach. Być może od dawna możecie korzystać z takiego miejsca, a nawet o tym nie wiecie!  

Rocznie w Polsce marnuje się około 9 milionów ton żywności. Ciężko nawet wyobrazić sobie ten ogrom.  Co więc możemy zrobić, żeby nie trwonić jedzenia w tak wielkiej ilości? Pomysłów jest sporo, poniżej przedstawimy Wam kilka z nich.  

Banki żywności  

Idea Banków Żywności zrodziła się pod koniec lat 60. w Stanach Zjednoczonych, a jej inicjatorem był - John van Hengel. Na terenie całej Polski działają obecnie 32 Banki. Działają na skalę masową i nakierunkowane są w szczególności na pozyskiwanie żywności od producentów, sieci handlowych czy sprzedawców. Każdy, kto jest właścicielem sklepu, posiada firmę cateringową lub jest rolnikiem, może przekazać niewykorzystane zasoby. Po zgłoszeniu się Banki zorganizują transport, a następnie przekażą żywność do lokalnych organizacji społecznych np. jadłodajni dla najuboższych. Warto podkreślić, że Banki Żywności nie przekazują żywności bezpośrednio osobom potrzebującym, tylko organizacjom, które zajmują się wsparciem potrzebującym. Związane jest to ze specyfiką działalności na szeroką skalę i chęcią  jak najwartościowszej pomocy. Więcej informacji o idei Banków oraz listę lokalnych siedzib znajdziecie w linku: www.bankizywnosci.pl/  

Jadłodzielnie  

Były już GiveBox’y i miejskie regały, a teraz coraz większą popularnością cieszą się „miejskie lodówki”, czyli foodsharking. Idea jest bardzo prosta.  Do ustawionej w miejscu publicznym lodówki i/lub półek możemy wkładać jedzenie, którego sami nie jesteśmy w stanie skonsumować. Przecież tak często zdarza nam się kupować za dużo produktów. Dzięki Jadłodzielniom nie będą one musiały się marnować. Z lodówki może korzystać każda osoba, niezależnie od sytuacji materialnej. Ważne jest tylko to, żeby nie zabierać ze sobą rzeczy, których wiemy, że nie zjemy. Cieszy szczególnie rosnąca popularność foodsharingu. W Polsce ich liczba stale się powiększa, a miejskie lodówki możecie spotkać m.in. w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu czy Toruniu. Nic też nie stoi na przeszkodzie, żeby zorganizować taką jadłodzielnie w Waszej okolicy.  

Aplikacje do dzielnie się jedzeniem  

Podobno nie ma już rzeczy, do której nie dałoby się stworzyć aplikacji. Mamy więc bardzo wiele aplikacji do dzielenia się jedzeniem. Na czym to polega? Ugotowaliśmy za dużo zupy, zamiast miseczki sałatki wyszła nam miska – wiadomo, szkoda, ba nie powinno się tego wyrzucać. Co, gdy nie mamy tego, komu oddać? Wtedy z pomocą przychodzą aplikacje. Wpisujecie w nich co macie do zaoferowania i gdzie można się po Wasze danie zgłosić. Po drugiej stronie ktoś je wybiera i gotowe. Zamiast jednego najedzonego i szczęśliwego człowieka mamy dwóch. I to bez marnotrawienia żywności. Poza wiadomo korzyścią, są też te interpersonalne. Podczas takich wymian możemy poznać bardzo wiele ciekawych osób, często mieszkających w naszej okolicy. Prawda, że warto spróbować.   Której z form dzielenie się jedzeniem byście nie wybrali, jedno jest najważniejsze. Marnotrawstwo żywności to bardzo duży, współczesny problem i należy z nim walczyć. A przy okazji takich oszczędności można jeszcze pysznie zjeść. Same plusy. Smacznego J

Życie w zgodzie z naturą. Nie traktowanie jej jak supermarketu. Dbanie o naszą planetę. Wszystko to powinno być ważne dla każdego mieszkańca Ziemi, a zwłaszcza dla społecznika. Dlaczego?

Społecznik, jako człowiek, który żyje z ludźmi, i stara się działać dla nich, doskonale wie, że trzeba troszczyć się o swoje otoczenie. Tylko wtedy jego akcje będą miały pożytek. Społecznik zdaje sobie sprawę z tego, że czasami wystarczy kilka drobnych rzeczy, aby uczynić świat przyjaźniejszym, lepszym. Dlatego powinien być eko.

E...

Społecznik rozumie istotę małych spraw. Potrafi dostrzec, że niewielka zmiana może przynieść ogromną korzyść. Zwłaszcza, kiedy zmiana ta dotyka środowisko, w którym przebywa. Z bardzo prostego względu – jest ono wspólne dla każdego, zatem cokolwiek w nim się wydarzy, oddziałuje to na wszystkich dookoła. Zupełnie tak, jak akcje społecznika.

K...

Takie drobne zmiany, które każdy z nas powinien spróbować wprowadzić w swoim życiu, zaczynają się w domu. W tej najbliższej przestrzeni można już zacząć dbać o środowisko. W bardzo prosty sposób. Ekologia chodzi często w parze z ekonomią. Wystarczy pomyśleć, czy w swoim domu nie marnotrawimy jakichś dóbr? Czy potrzebujemy uruchamiać wszystkie lampy, gdy robi się ciemno? Czy odłączamy od źródła prądu listwy zasilające czy ładowarki od sprzętu elektronicznego? Oszczędność energii elektrycznej, czy wody, to jeden z najłatwiejszych powodów, by wkroczyć na eko-ścieżkę.
Bardzo ważne jest też to, aby nie marnować jedzenia. Kupować to, co jest potrzebne i w ilościach takich, jakich naprawdę potrzebujemy. Czy naprawdę warto skorzystać z promocji i kupić trzy produkty zamiast dwóch? Nawet jeżeli za trzy produkty w promocji zapłacimy mniej niż zazwyczaj, to jeśli potrzebujemy tylko dwóch zdecydowanie lepiej jest nie dać się skusić. Nie dość, ze oszczędzimy pieniądze, to nie będziemy ryzykować, ze bonusowy produkt się zmarnuje. Starajmy się wybierać też te produkty żywnościowe, które aby trafić do sklepu, nie potrzebują długiego transportu. Im krótsza droga, tym mniej paliwa zużyto. A im mniej zużyto paliwa, tym mniej obciążano środowisko. Inna sprawa, że produkty pochodzące od lokalnych dostawców są z reguły świeższe, co bardzo pozytywnie wpływa na ich jakość. Społecznik wie, że trzeba być czujnym i nie dawać omamić propozycjami sklepów. Zwraca uwagę na to, ile prądu i wody zużywa. Oraz na to, skąd pochodzą produkty spożywcze jakie kupuje, dbając przy okazji, aby nigdy nie kupować więcej niż to potrzebne.

O...

Oszczędności, jakie można wprowadzić, pozytywnie odbiją się nie tylko na naszym portfelu, ale też na środowisku. Te proste zasady można także nieco przeformułować, i pamiętając o byciu eko, przygotowywać swoje projekty dla społeczności. Warto przyjrzeć się, czy w otoczeniu społecznika nie brakuje przestrzeni zielonych czy drzew. Jest to o tyle ważne, że co roku wycina się więcej drzew, niż sadzi. A to, jak istotne są one dla życia naszej planety jest oczywiste dla każdego. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, by dbając o społeczność, zadbać także o środowisko. Wystarczy tylko pamiętać, że równie istotny jak efekt końcowy, jest otoczenie, o które należy zadbać. Zostając przy sadzeniu drzew – wspólna, zorganizowana akcja mieszkańców osiedla, dzielnicy a może nawet pewnej grupy wiekowej z całego miasta i miasteczka, której owocem będzie wzbogacenie parku, skweru czy podwórka kilkoma drzewkami, to świetny pomysł na inspirujące i integrujące społeczność lokalną działanie.  

  Ważne jest, aby zaangażować się w coś, w co naprawdę się wierzy i co nas najbardziej „kręci”. Wówczas motywacja do działania przychodzi sama, a rzeczywistość pokazuje, jak wiele da się zrobić, jeśli się tylko czegoś chce. Trzeba tylko najpierw dowiedzieć się, na czym tak naprawdę nam zależy. I o tym dziś chcemy Wam opowiedzieć.  

Znajdź cel

Ważne jest, aby zaangażować się w coś, w co naprawdę się wierzy. Dlatego na razie nie myśl o tym, czy możesz coś zrobić, czy nie. Ważne, aby wiedzieć co jest dla Ciebie tym końcowym spełnieniem. Możesz teraz przedstawić sobie najbardziej odjechany pomysł, ważne aby było to coś, w co naprawdę wierzysz. Pomyśl więc – jaki konkretny problem społeczny najmocniej Cię porusza? Kto Twoim zdaniem najbardziej potrzebuje wsparcia i pomocy? Jaki byłby wymarzony efekt Twojej działalności społecznej? Odpowiadając sobie na te pytania znajdziesz obszar, który jest dla Ciebie najważniejszy i któremu jesteś w stanie najbardziej się poświęcić.  

Znajdź sposób

A teraz wróć do rzeczywistości i rozejrzyj się dookoła. Pomyśl, co dokładnie można zrobić, aby rozwiązać dany problem. A może słyszałeś już o konkretnych działaniach, które się sprawdzają w takich sytuacjach? Pytanie czy są one w zasięgu Twoich możliwości. Jeśli nie, to nie szkodzi. Spróbuj znaleźć sposób, Przykładowo, załóżmy, że chcesz pomagać zwierzętom w zimie, a sen z powiek spędzają Tobie zziębnięte i głodne koty błąkające się po miastach. Idealnym wyjściem byłoby więc zapewnić im wszystkim ciepłe domy i kochających opiekunów, ale jest to trochę trudne do przeprowadzenia. Sam nie wybudujesz też schroniska. Słyszałeś/łaś też jednak o budowaniu domków, w których mogą się one schronić przed zimnem. Szkoda tylko, że do wszelkich prac manualno-konstruktorskich masz dwie lewe ręce. Co teraz? Możliwości nadal jest sporo – możesz przyłączyć się organizacji, która już zajmuje się tym problemem i poświęcić swój czas, aby je wesprzeć. Możesz np. zostać domem zastępczym dla bezpańskich zwierząt. Jeśli masz duże grono znajomych, a do tego posiadasz dar przekonywania, opowiedz im o tym problemie, spraw, aby też się przejęli. Może ktoś z Twoich przyjaciół postanowi również przygarnąć zwierzę na zimę albo ma umiejętności i garaż pełen narzędzi, w którym chętnie zbuduje z Tobą choć jedno takie schronienie. Możliwości jest mnóstwo, ważne jest tylko, aby dać sobie przestrzeń i okazję do ich dostrzeżenia i wykorzystania.  

Zaplanuj działania

Skoro pomysły już są, to czas przejść do ich realizacji. Wytyczając sobie kolejne etapy i terminy, dzieląc dużą sprawę na małe kroki, sprawisz, że Twój cel nie będzie Cię przytłaczał. O wiele łatwiej zmotywować się do zrobienia jednej wyznaczonej czynności niż zabrać się za coś, co tak naprawdę nie jest sumą określonych czynności, tylko mglistym pomysłem. Przykładowo, jeśli Twoim celem jest stworzenie aktywnej osiedlowej społeczności, to należy zaplanować konkretne wydarzenie, podczas którego ten proces miałby się rozpocząć. Znając datę i rodzaj wydarzenia – np. spotkanie świąteczne, wspólne ognisko, piknik czy zbiórka charytatywna, można zaprosić sąsiadów na pierwsze organizacyjne, podczas którego wspólnie zaplanujecie dalsze działania. W ten sposób wprawisz „machinę” działania w ruch, a postępy nie będą już zależały tylko od Ciebie i wraz z grupą sąsiadów będziecie się nawzajem motywować.   

Podsumowanie

Ważne jest, aby nie skupiać na tym, czego się nie da, ale na tym, co jest możliwe. Świata od razu nie uratujesz, ale możesz zmienić coś w swoim najbliższym otoczeniu. Sprawić, że rzeczywistość będzie choć trochę lepsza. Z czasem przekonasz się, że małe sukcesy przynoszą kolejne porcje satysfakcji i apetyt na więcej. Wówczas już nic nie będzie w stanie Cię powstrzymać od działania. Trzymamy kciuki, do dzieła!

Podobno każdy ma swój własny klucz do szczęścia.  Są jednak tacy, którzy wolą zainspirować się sprawdzonymi metodami innych. Tak właśnie zyskały popularność skandynawskie filozofie szczęścia, które od jakiegoś czasu cieszą się w Polsce bardzo dużą popularnością. Dlatego postanowiliśmy się im lepiej przyjrzeć i podpowiedzieć Wam, jak może je w swoim życiu wykorzystać Społecznik.  

Hygge

Hygge jako pierwsze zawładnęło sercami i umysłami poszukiwaczy szczęścia. Ta, pochodząca z Danii filozofia, w wolnym tłumaczeniu oznacza błogość, relaks, radość z danej chwili. Słowem, hygge to wszystko, co powoduje nasz dobry nastrój. Brzmi banalnie? Być może, ale zdecydowanie takie nie jest. Aby lepiej zrozumieć taką celebrację życia, należy dokładniej poznać samych Duńczyków. Uchodzą oni za jeden z najszczęśliwszych narodów na świecie. Co ciekawe przeciętny mieszkaniec tego niewielkiego kraju udziela się średnio aż w trzech organizacjach społecznych. Dlatego wszelkie akcje społecznikowskie, jak pieczenie ciasteczek na lokalne spotkania czy wspólne robienie na drutach także można określić mianem hygge. Właśnie czas spędzony wspólnie z innymi, długie rozmowy przy kubku kakao czy ulubionej kawy to to, co sprawia, że czujemy się szczęśliwi. Bo wbrew stale powtarzanej teorii hygge, to nie tylko czytanie książek przy kominku. Hygge to inaczej bycie razem. To nie jest coś typowo duńskiego, raczej pewna ludzka właściwość. Ale hygge może wyglądać inaczej w zależności od miejsca, w którym jest praktykowane – wyjaśnia Marie Tourell Søderberg – autorka ksiażki „Hygge. Duńska Sztuka Szczęścia.

Co może z tego wykorzystać Społecznik?

Hygge to w pewnym stopniu bycie Społecznikiem. Oczywiście na wiele mniejszą skalę, ale wiadomo, od czegoś trzeba zacząć ;) We wspomnianej już książce można znaleźć statystykę, która pokazuje, że aż 78% Duńczyków przynajmniej raz w tygodniu spotka się ze znajomymi, żeby miło spędzić czas. A jak wiadomo, z takich sympatycznych spotkań może wyniknąć wiele dobrego. Jeśli więc chcecie być bardziej hygge to oprócz wspólnego spędzenia czasu, polecamy Wam zadbać o odpowiedni klimat. Amoryczna kawa, wygodne poduszki pod plecy, pięknie pachnące świece. Gwarantujemy, od razu lepiej się myśli :).  

Lagom  

Z Danii przenosimy się do Szwecji i ich alternatywny do hygge, czyli lagom. Najprościej mówiąc, to „nie za dużo, nie za mało”. Szwedzi bardzo cenią sobie równowagę wszystkich sfer życia, dlatego filozofia „w sam raz” jest dla nich tak charakterystyczna. W przeciwieństwie do hygge, lagom to nie małe przyjemności, które umilają nam życie, ale styl życia obecny każdego dnia. Wyznawcy szwedzkiego modelu widzą umiar w każdej dziedzinie. Jeśli kubek gorącej czekolady to jeden, aby znalazł się także czas na sport i inne rozrywki. Warto podkreślić także, jak ważna w tej filozofii jest ekologia. Wiąże się to właśnie z zasadą „nie za dużo”. Dlatego osoby, które są lagom bardzo dbają o to, aby nie marnować wody czy żywności. Po prostu nie warto.  

Co może z tego wykorzystać Społecznik?

Często pokazujemy Wam, jak kreatywnie i przede wszystkim wspólnymi siłami można dbać o naszą planetę. W filozofii lagom bycie eco jest bardzo ważne. Szwedzi, oczywiście w miarę możliwości, starają się samodzielnie uprawiać warzywa i zioła, a także przygotowują, cieszące się coraz większą popularnością, miniogrody. Ponadto szczególnie dbają o segregację odpadów i redukcję wyrzucanych śmieci. Stąd tak popularne stały się wszelkie formy upcyklingu, czyli powtórnego wykorzystania zużytych i niepotrzebnych produktów, np. do mebli z palet.  

Tym razem postanowiliśmy przedstawić Wam przykłady działań społecznych, które poruszają ważne problemy, nie epatując przy tym strachem i skrajnymi emocjami. Jednocześnie bardzo dobrze oddają wagę poruszanych problemów, a ich siła rozprzestrzeniania się opiera się na atrakcyjności przekazu.  

#FreedomForGirls

Przemoc wobec kobiet to temat często powracający w przestrzeni publicznej. W jaki sposób odniesiono się do tego z okazji Międzynarodowego Dnia Dziewczyny? Twórcy kampanii społecznej #FreedomForGirls zestawili świat dorosłych ze światem dzieci. Wykorzystując piosenkę “Freedom” Beyoncé pokazali, że nie tylko dorośli czują, gdy łamie się ich prawa. Świadomość, że coś jest nie tak i związaną z tym złość posiada i odczuwa się już w dzieciństwie. Dlatego też bohaterkami kampanii zostały kilku i kilkunastoletnie dziewczynki. Tańcząc do przeboju słynnej piosenkarki i naśladując jej głos wyrażają swój gniew i bunt. Pochodzą z różnych kultur i ras, ale łączy je jedno: są ofiarami przemocy.   

Taniec, niczym z prawdziwych teledysków Beyoncé i śpiew jej głosem, wykonywane przez urocze dziewczynki różnych ras, ogląda się bardzo przyjemnie. Jeśli nie zna się szerszego kontekstu, początkowo można pomyśleć, że ktoś wpadł na pomysłową wariację piosenki gwiazdy pop. Jednak, gdy po chwili pojawia się pierwszy napis: “Co 5 minut wskutek przemocy umiera jedna dziewczynka”, robi się zdecydowanie poważniej. Oglądając dalej dowiadujemy się, że te urocze dziewczynki z całego świata stają się codziennie ofiarami przemocy, handlu ludźmi, są wydawane za mąż za dorosłych mężczyzn, poddawane są krzywdzącym rytuałom (obrzezanie) oraz nie są posyłane do szkoły. Jednak celem materiału nie jest wzbudzenie litości czy smutku u odbiorców, ale pokazanie, że tak nie musi być. ,, Dziewczynki z całego świata codziennie walczą o wolność. Dołącz do nich” głosi jeden z końcowych napisów. Obejrzyjcie: bit.ly/2AFc5SY i dołączajcie!  

Gołe koty w Internecie

Tak w skrócie można by określić kampanię „Sextortion”, przeprowadzoną w USA przez Thorn: Digital Defenders of Children, amerykańską organizację pozarządową, której celem jest ochrona dzieci przed przemocą seksualną. Posługując się metaforą kota (które jak wiemy mają swoje szczególne miejsce w świecie wirtualnym :) ) twórcy przestrzegają dzieci i młodzież przed dzieleniem się w sieci swoimi osobistymi zdjęciami czy filmikami z kimkolwiek.  

Odkąd dostęp do Internetu stał się powszechny, a smartfonami posługują się już kilkuletnie dzieci, mamy do czynienia z tzw. cyber przemocą, a jedną z jej okrutniejszych form jest właśnie tzw. sextortion. Co ciekawe – i przerażające jednocześnie – sprawcami tej przemocy mogą być osoby, o istnieniu których ofiara nie miała wcześniej pojęcia i nigdy wcześniej nie wysyłała jej żadnych materiałów. Mimo to, pewnego dnia otrzymuje groźbę, że jeśli nie spełni żądań przestępcy, jej prywatne zdjęcia czy video zostaną upublicznione.  

Działacze z Thorn, postanowili więc w kreatywny sposób uczulić młode osoby na to, aby strzegły swojej prywatności w sieci, a w razie problemów zwracały się po pomoc. To co, zwraca uwagę i zaciekawia w tym przypadku, to fakt, że video kampanii stworzone jest przy użyciu prostych komunikatów i narzędzi zrozumiałych przez grupę wiekową do której skierowana jest kampania. Zresztą zobaczcie sami: bit.ly/2AFd6ug.  

Oba opisane powyżej przykłady stanowią dowód na to, że o poważnych sprawach i problemach można mówić w sposób, który nie straszy, a w kampaniach społecznych jest miejsc na dystans i odrobinę żartu na poziomie. Lubimy to :)  

 Dla wielu z nas zima kojarzy się ze śniegiem, chłodem, ale i spokojem, odpoczynkiem, czy świątecznym czasem z najbliższymi i spotykaniem dawno nie widzianych bliskich. Jak ten zimny okres przetrwać, a równocześnie wziąć z tego czasu to, co najlepsze dla nas i naszej okolicy?  

W czasie zimy jeszcze bardziej palące są potrzeby osób bezdomnych, najuboższych, czy chorych. W tym czasie kluczowa jest nasza czujność - nie wolno przechodzić obojętnie obok  człowieka, co do którego nie mamy pewności, że poradzi sobie w niskiej temperaturze, szczególnie jeśli widzimy, że zasypia, czy stracił przytomność, bo to może skończyć się tragicznie. Cennym jest oprócz bezpośredniej pomocy także przekazywanie wskazówek jak dotrzeć do noclegowni, czy jak znaleźć miejsca rozdawania żywności typu Jadłodzielnia - to miejsce w Szczecinie, gdzie osoba potrzebująca może odebrać ciepłą odzież czy jedzenie pozostawione w tym miejscu przez darczyńców, np. w przypadku przygotowania zbyt dużej porcji jedzenia dla rodziny na świąteczną kolację.

W tym czasie nasze serca rozgrzeją także akcje na rzecz zwierząt.  Warto zorientować się, czy nie brakuje budek dla bezdomnych kotów, karmy, kocy, czy środków czystości w pobliskim schronisku. Jedną z ciekawszych akcji dobroczynnych może być sprzedaż specjalnie na tę okazję stworzonych kartek świątecznych i przeznaczenie zdobytych w ten sposób środków na cel Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami - w taki sposób od wielu lat szczecińska firma LSJ HR Group wspiera działania lokalnego oddziału TOZ.  

Kolejnym sposobem na zimę jest również przekazywanie swojej wiedzy innym, a równocześnie poszerzanie własnych kompetencji. W swojej okolicy na pewno znajdziecie szkołę, przedszkole czy organizację, której możecie przekazać chociażby wiedzę z zakresu własnej profesji, zachęcić do kształcenia się w tym kierunku i omówić szanse na rozwój, czy też wesprzeć młodsze osoby na ich dalszej drodze w ramach danej branży.  

Zima może być pięknym czasem, jeśli postanowimy sobie, że pogoda nie będzie miała wpływu na nasze wewnętrzne poczucie spełnienia, wynikające z przekazywanego innym dobra, wiedzy, czy wsparcia tych, którzy w tym czasie najbardziej tego potrzebują.

Temperatura za oknem spada, dni są coraz bardziej ponure… słowem, zima. Dlatego szczególnie w tym czasie należy dzielić się ciepłem. I tym, w postaci grubego swetra i tym, pochodzącym z naszego serca.  

„Potrzebujesz ciepła? Weź sobie ubranie. Chcesz pomóc? Zostaw coś na wieszaku.” – tak brzmią pierwsze zadania, jakie zobaczycie na stronie http://wymianaciepla.pl/  i musimy przyznać, że w stu procentach oddają one całą ideę wieszaków i wymiany ciepła. Zacznijmy jednak po kolei, czym jest i po co jest ta akcja. Pierwszy wieszak pojawił się pod urzędem dzielnicy na warszawskiej Woli 17 stycznia 2017 roku. Całą akcję wymyśliła i zorganizowała Wiktoria Siedlecka-Dorosz. Zależało jej, aby wieszak, który chciała postawić, był legalny, a tym samym nikt nie mógłby go bezprawnie zabrać. O swoim pomyśle napisała na Facebooku i tak rozpoczęła się historia „Wymiany Ciepła”. Odezwał się do niej burmistrz dzielnicy Warszawa Wola i pomógł w organizacji. Nie tylko miejsca i pozwolenia, ale także zadaszenia i wieszaków na ubrania. Od tego czasu minęło już trochę czasu, a wieszaków ciągle przybywa.  

Co jest wspaniałego w tej akcji, to to, że każdy może wziąć w niej udział. I jest na to kilka sposobów. Po pierwsze, możecie znaleźć taki wieszak w swojej okolicy i zanieść tam ubrania, które Wam nie są już potrzebne, a innym mogą nawet uratować życie. Wieszamy ciepłe rzeczy: kurtki, płaszcze, polary czy swetry. Czapki, szaliki i rękawiczki też się przydadzą. Zapewne nasuwa Wam się pytanie, dlatego rekomendowane są takie ubrania. Odpowiedź jest prosta. Zima jest dla osób ubogich i bezdomnych najcięższym i najbardziej wymagającym okresem, dlatego takie wsparcie jest szczególnie cenne.

Po drugie możecie takie wieszak zorganizować sami. Potrzebne będzie przede wszystkim miejsce, w którym legalnie postawicie wieszak. Może to być kawałek Waszego chodnika, czy przestrzeń użyczona przez jakąś organizację. Dobrze, jeśli zadbacie o zadaszenie. Nie musimy nikomu tłumaczyć, jak bardzo pogoda w zimie potrafi być kapryśna :) Gdy macie już miejsce i wieszak wystarczy akcję nagłośnić. Strona wymianaciepla.pl przychodzi Wam z pomocą. Znajdziecie tam wszystkie materiały, od logo na plakatach kończąc. Oczywiście możecie je bezproblemowo pobrać i rozpowszechniać. „Wymiana ciepła” zyskała sobie przez ten rok działalności tak spory rozgłos, że umieszczenie na Waszym wieszaku ich charakterystycznego znaczka, może tylko pomóc. Ponadto na stronie znajdziecie także zakładkę „Zgłoś wieszak”. Wystarczy uzupełnić kilka danych na czele z adresem. Dzięki temu wasza lokalizacja znajdzie się na stronie, wśród 45 innych miejsc, a osobom chętnym do pomocy z okolicznych osiedli czy miejscowości, będzie łatwiej Was odnaleźć. Szacuje się, że stanowisk wymiany ciepła może być nawet 100!

Pamiętajcie tylko, że samo zainstalowanie wiesza to nie wszystko. Musicie stworzyć miejsce, które będzie przyjazne dla osób potrzebujących, z którego nie będą wstydziły się korzystać. To jest właśnie główna idea wymiany. Pomaganie. Pomaganie, tym dla których zima jest szczególnie ciężka. Nie potrzeba wiele. Ba, każdy może się zaangażować. Nie zbędę są tylko szczere chęci.

Wszystkie szczegóły akcji, materiały oraz kontakt do organizatorów znajdziecie na stronie internetowejà  http://wymianaciepla.pl/ oraz na fanpagu Wymiana ciepła à  https://www.facebook.com/wymianaciepla

 „Nowy rok, nowy/a ja” – takie zdanie na początku stycznia można usłyszeć bardzo często. Wiadomo, zmiana kalendarza zachęca nas także do zmiany w naszym życiu. Jednak, co zrobić, żeby ten nowy rok faktycznie rozpoczął się dla nas dobrze? Przygotowaliśmy dla Was kilka podpowiedzi i nie, nie ma tam nic o zapisywaniu się na siłownię :) 

1. Wypisz wszystko, co dobrego spotkało Cię w ubiegłym roku  

Jedynym sposobem na rozpoczęcie nowego rozdziału jest zamknięcie poprzedniego. Idąc dalej metaforą książki. Nie uda nam się przeczytać i zrozumieć nowego rozdziału bez znajomości poprzedniego. Podobnie jest z nowym rokiem. Dlatego warto pod koniec roku albo na samym jego początku powspominać i wypisać wszystko, co dobre spotkało Cię w ubiegłym roku. Ważne tylko żeby były to dobre rzeczy. Dzięki temu popatrzysz na siebie i swoje życie z perspektywy i dostrzeżesz, że przecież nie jest tak źle. Jeśli jesteś typem fotografa bardzo fajną pamiątką na późniejsze lata, może okazać się album ze zdjęciami. Ułożenie ich chronologicznie i opatrzenie podpisami z pewnością nie tylko ułatwi, ale też uatrakcyjni Twoje podsumowanie.  
   

2. Stwórz słoik szczęścia  

 Mała rzecz, a potrafi uratować nawet najbardziej podły dzień. Zacznijmy od tego, że „słoik szczęścia” ma dwie wersje. Pierwsza – tworzona na bieżąco i druga – wykorzystywana na bieżąco.
· „Słoik szczęścia” tworzony na bieżąco wymaga od Ciebie kilka minut w ciągu dnia. Postaw słoik i małe karteczki w miejscu, które widzisz codziennie. Twoje zadanie jest proste. Po każdym małym sukcesie zapisuj go i wrzucaj do tego magicznego miejsca. Może być to umycie okien czy organizacja przyjęcia dla przyjaciół. Tylko od Ciebie zależy, co tam się znajdzie. Zapytacie po co? Otóż, gdy pojawi się dół, gorszy dzień weź słoik w ręce i przeczytaj te małe motywatory. Kopniak do dalszego działania gwarantowany.
·  Słoik szczęścia wykorzystywany na bieżąco robi się raz, zazwyczaj na rok. Na małych karteczkach wypisujesz 365 motywujących zdań i wyciągasz codziennie tylko jedno. Kto nie uśmiechnąłby się rano, gdy na kartce zobaczy „Dasz radę”? Od razu dzień staje się piękniejszy :)

3. Zaplanuj coś  

 Już dawno uwodniono, że powinno się planować. Nie ważne czy jest to podróż dokoła świata czy zakupy. Dzięki planowaniu przejmujemy inicjatywę i zwiększamy swoje szanse na sukces. A co najważniejsze, mamy cel, realny cel, który zamierzamy spełnić. Warto także w swoje plany zaangażować inne osoby. Będziecie się wzajemnie motywować, przez co cel będzie łatwiejszy do zrealizowania. Każdy czasem potrzebuje takiej motywacji.  

4. Zrób coś dla innych, bezinteresownie  

 Nie musi to być coś wielkiego. Pomóż starszej sąsiadce zrobić zakupy, zabierz na spacer psa ze schroniska, podziel się swoim czasem albo doświadczeniem z lokalną organizacją, która na przykład przygotowuje zabawę karnawałową. Nie liczą się wydatki z Twojej strony, tylko poświęcona energia. Uwierz, taki małe rzeczy cieszą najbardziej i potrafią dać kopa do działania na cały nadchodzący rok.  

5. Poznaj ludzi, z Twojego najbliższego otoczenia  

 Bardzo często podkreślamy, jak ważne jest nawiązywania kontaktów z ludźmi, którzy otaczają nas każdego dnia. Odpowiedz sobie na pytanie: Czy znam moich sąsiadów? Czy znam Panią w osiedlowym sklepiku? Jeśli nie, to czas najwyższy to zmienić. I nowy rok jest do tego idealnym momentem. Może zorganizuj zabawę karnawałową w pobliskiej świetlicy, albo najzwyczajniej zaproś sąsiadów na kawę i ciasto. Nigdy nie wiadomo, ile możecie wspólnie zdziałać, a to może być początek bardzo udanej współpracy. 

W pierwszej części tego tekstu przedstawiliśmy Wam działania, od których warto zacząć prace nad organizacja sąsiedzkiej wigilii, teraz czas na kolejne etapy. Skoro znacie już termin i miejsce Waszego wydarzenia, udało Wam się zebrać kilka osób do pomocy, a nawet zaangażować do współpracy np. okoliczną piekarnię, czas działać dalej! Teraz najważniejsze, aby planowana wigilia sąsiedzka wypadła jak najlepiej.  

Promocja
W zależności od tego, jak dużo osób chcecie zachęcić do udziału w swoim wydarzeniu, wybierzcie odpowiednie środki promocji. W przypadku większego wydarzenia, warto uszykować zestaw najważniejszych informacji i przesłać do lokalnych mediów. Bardzo dobrze sprawdzi się również wydarzenie na Facebooku, dzięki któremu będziecie mogli się także skomunikować z potencjalnymi uczestnikami czy osobami, które chciałby by się włączyć w organizację lub zaoferować konkretną pomoc. Link do wydarzenia warto będzie dołączyć do zestawu informacji prasowych, a także rozesłać go do podmiotów, które funkcjonują w Waszej okolicy z prośbą o udostępnienie informacji swoich kanałach w mediach społecznościowych. Jeśli macie możliwość wydruku plakatów, dobrze będzie je rozwiesić w okolicznych sklepach, czy na osiedlowych klatkach schodowych.  

Fotorelacja
Zadbajcie udokumentowanie swojego wydarzenia. Warto poprosić kogoś z ekipy o przyniesienie aparatu i zrobienie zdjęć lub nakręcenie video. Tak, jak było to wspomniane w pierwszej części artykułu – ważne, aby wyznaczyć do tego działania konkretną osobę – inaczej temat może ulec rozmyciu i po wszystkim okaże się że nie macie ani jednego zdjęcia. Takie materiały będą miłym wspomnieniem, które będzie można rozesłać do swoich sąsiadów czy partnerów i wspólnie budować swoją sąsiedzką historię. Przydadzą się one także do promocji kolejnego wydarzenia, aby pokazać jego klimat i atmosferę.
 
Czas po
Zazwyczaj wszelkie plany działania ustala się do momentu zakończenia wydarzenia. Jednak jak już będzie po wszystkim, warto zaplanować jeszcze spotkanie podsumowujące. Może się ono odbyć kilka, a nawet kilkanaście dni po wydarzeniu. Najważniejsze, aby się odbyło i aby wzięły w nim udział wszystkie osoby zaangażowane w organizację. Będziecie wówczas okazję, aby porozmawiać o tym, co udało się Wam najlepiej, a nad czym można by dopracować. Będzie to też dobra okazja do podzielenia się swoimi pomysłami na przyszłość, a także do podziękowania sobie nawzajem za wspólną pracę.  

Poniżej przedstawiamy Wam także przykłady świątecznych działań, zrealizowanych na poziomie lokalnym. Zajrzyjcie do linków, zainspirujcie się i do dzieła! ·  bit.ly/2B3HG0K, ·  bit.ly/2B1Fs1E, ·  bit.ly/2AZnpcJ.   Jeśli chcielibyście podzielić się z nami efektami Waszych działań zapraszamy do kontaktu poprzez profil Społecznik 2.0 na Facebooku (www.facebook.com/spolecznik20). 

 Okres przedświąteczny to doskonały czas na działania społeczne oraz integrację lokalną. Kiedy media bombardują nas komunikatami z zachętami do niekończących się zakupów, a z każdego głośnika przez kilka tygodni słychać te same dźwięki świątecznych przebojów, warto zrobić coś, co przywoła prawdziwego ducha Świąt.  

Z ludźmi i dla ludzi
Sąsiedzka wigilia to wydarzenie, które możecie zorganizować w naprawdę krótki czas. Jeśli uda Wam się zaangażować inne osoby z okolicy i zarazić chęcią wspólnego działania, z czasem organizacja takich wspólnych spotkań może stać się Waszą lokalną tradycją. Szczególnie, jeśli takie spotkanie, oprócz integracji sąsiedzkiej, będzie miało jeszcze jeden szczególny cel – pomoc innym. Może to być zbiórka słodyczy dla lokalnego domu dziecka, albo zbiórka karmy i potrzebnych artykułów do okolicznego schroniska dla psów, a może jest ktoś w Waszej okolicy, kto szczególnie potrzebuje wsparcia przed świętami? Warto rozejrzeć się dookoła, aby znaleźć odpowiedni cel, który chcemy wesprzeć swoimi działaniami. W końcu łatwiej jest przekonać innych do zaangażowania się i pomocy, gdy jej skutki będzie można obserwować na własne oczy.   Poniżej przedstawiamy Wam kilka wskazówek, jak zorganizować takie wydarzenie. Od czego zacząć, kogo się poradzić oraz o czym pamiętać - zarówno w trakcie najintensywniejszych przygotowań, jak i po zakończeniu całego przedsięwzięcia. Czytajcie dalej!  

Termin i miejsce
Na początku ważne jest, aby ustalić termin wydarzenia. Ta magiczna data będzie odtąd pierwszą informacją, którą będziecie podawać innym i wyznaczać tempo przygotowań. Zanim podejmiecie decyzję, pomyślcie o tym, aby był to dzień, w który uczestnikom łatwo będzie wygospodarować trochę wolnego czasu. Następnie trzeba wybrać dobre miejsce. W tej sprawie warto się zwrócić się do rady osiedla. Jej członkowie zapewne będą mogli pomóc wybrać odpowiednią przestrzeń oraz doradzą do kogo się zwrócić, aby załatwić niezbędne formalności.  

Program
Wiadomo, że najlepsza atmosfera rodzi się spontanicznie, jednak w tym wypadku warto zaplanować pewne punkty, które będą integrować uczestników wokół konkretnego działania. Może to być wspólne ubieranie choinki, robienie świątecznych ozdób, a także śpiewanie kolęd (np. połączone w mini pochodem przez osiedle jak odbyło się to w Olsztynie: bit.ly/2AZnpcJ), czy wspomniana wcześniej zbiórka pieniędzy lub przedmiotów na konkretny cel charytatywny.  

Współpraca
Jeśli działacie w grupie (a zalecamy, aby tak właśnie zrobić) zadbajcie o to, aby każdy miał przydzielone konkretne zadanie. Może wydawać się to banalne, ale jeśli nie określicie dokładnie, kto za co będzie odpowiedzialny, wówczas - w najmniej oczekiwanym momencie - może okazać się, że kilka osób zajmuje się tym samym, podczas gdy inne zadania pozostają nieruszone.  

Partnerzy
Postarajcie się również pozyskać partnerów wydarzenia (okoliczną szkołę, przedszkole czy restaurację, sklep), którzy wesprą wydarzenie finansowo, zaoferują swoje produkty albo przyłączą się do wspólnych prac. 

Gdy za oknem deszcz, śnieg czy mróz warto pomyśleć o stworzeniach, które same nie są w stanie zapewnić sobie przytulnych i ciepłych warunków oraz samodzielnie zdobyć pożywienia. W naszym najbliższym – zazwyczaj miejskim otoczeniu, są to przede wszystkim wolno żyjące koty, psy oraz wszelkiego rodzaju ptactwo. Jak pomóc im przetrwać ten trudny czas? Jak pomagać, aby nie zaszkodzić? Czytajcie dalej, aby się przekonać!  

Ciepło potrzebne od zaraz, czyli jak pomóc psom i kotom  

Nieważne, czy chodzi o bezpańskiego psa i kota, czy o zwierzę, które ma właściciela, ale z zasady mieszka na zewnątrz – np. na podwórku, w otoczeniu domostwa. W obu przypadkach, zwierzęta potrzebują odpowiedniego schronienia przed zimnem i wilgocią. Koty bardzo często szukają go w zaparkowanych samochodach. Wchodzą wówczas np. na nadkola i tam usadawiają się w wygodnej pozycji. Pierwszą więc rzeczą jaką może zrobić każdy, kto jeździ na co dzień samochodem, to sprawdzenie przed odpaleniem silnika, czy w okolicach opony nie schronił się kot. Warto również uczulić na to innych – przekazywanie takich informacji to również pomoc.  W jaki sposób jednak takim zwierzętom bezpieczne schronienie przed zimnem? Bardzo przydatnym i nietrudnym w wykonaniu rozwiązaniem jest budowanie budek dla kotów. Do stworzenia takiego zimowego domku dla kota wystarczą nam dwa pojemniki – jeden większy plastikowy, a drugi mniejszy ze styropianu oraz trochę słomy (tutorial znajdziecie tutaj: bit.ly/2k4E6Q5). Można również zabrać się z bardziej skomplikowaną, ale dzięki temu trwałą konstrukcję. O tym przeczytacie na blogu www.kicikot.com.pl: bit.ly/2k0PxIk.   Trochę trudniej jest już pomóc bezpańskim psom w ten sposób, gdyż potrzebują one większej i solidniejszej konstrukcji. Ponadto, schroniska bywają w zimie przepełnione i dla części zwierzaków po prostu nie ma miejsca. Dlatego też coraz popularniejsze staje się organizowanie tzw. domów tymczasowych dla bezpańskich psów (kotów zresztą też). Jest dużo organizacji, które zajmują się szukaniem osób chętnych do przezimowania takiego psiaka w swoim domu czy mieszkaniu. Jeśli więc chcecie pomagać psom i macie warunki, aby zapewnić im schronienie chociaż te kilka tygodni czy miesięcy w roku, to warto zgłosić się do takiej organizacji. Jedną z nich jest np. www.przytulpsa.pl czy www.przystanekschronisko.org.  

Słonecznik zamiast słonego boczku  

Kolejną formą pomocy zwierzętom w zimie jest ich dokarmianie. Ta kwestia dotyczy przede wszystkim ptaków, które w mrozie i śniegu nie są w stanie znaleźć sobie odpowiedniego pożywienia. Jak jednak dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić? „Najlepszą karmą dla ptaków wróblowatych, które to najczęściej zaglądają w okolice naszych siedlisk, są nasiona słonecznika.” – radzi Pan Arnold Cholewa z Nadleśnictwa Nowa Dęba (1).Ptaki z rodziny drozdowatych (które często można spotkać w miejskich parkach, i ogrodach) radzi poczęstować obierkami z owoców (lub oczywiście całymi owocami), jarzębiną lub suszonym, czarnym bzem. Jeśli chodzi o zawieszanie pasków słoniny, boczku, czy wystawianie smalcu, to ważne jest aby nie były to produkty solone. W przeciwnym razie, kowaliki, sikorki czy dzięcioły, które bardzo chętnie skorzystają z takiego pokarmu, będą się później męczyć z powodu silnego pragnienia. Jak przestrzega leśnik, zbyt dużo solonego pokarmu może je doprowadzić nawet do śmierci. Pamiętajcie więc, że dobre chęci to nie wszystko. Warto najpierw zdobyć odpowiednią wiedzę. Więcej fachowych porad na temat dokarmiania ptaków znajdziecie tutaj: bit.ly/2hTvD1d.   (1)Źródło: www.witrynawiejska.org.pl

Święta Bożego Narodzenia coraz bliżej, warto więc zadbać o magiczną atmosferę – zarówno w swoich domach, jak i wśród przyjaciół oraz osób z którymi współdziałamy na co dzień. Jak się do tego zabrać? Najpierw potrzebna jest inspiracja. Dlatego poniżej przedstawiamy Wam kilka ciekawych pomysłów na stworzenie świątecznego klimatu. Zapoznajcie się z nimi a potem wykorzystajcie długie jesienno-zimowe wieczory oraz swoją kreatywność, aby stworzyć coś naprawdę wyjątkowego.

Świąteczne podwórko

Dbanie o środowisko oraz niskobudżetowe rozwiązania to dwa bardzo ważne wyznaczniki działań każdego Społecznika. Po co więc kupować choinkę, jeśli można wykorzystać europaletę? Z kolei, zamiast kupować plastikowe lampki w markecie można poprosić sąsiadów o aluminiowe puszki i razem przygotować nietypowe ozdoby na wspólne podwórko. Czego jeszcze będziecie potrzebować do wykonania tych dwóch ozdób? Do stworzenia choinki – oprócz palety oczywiście - na pewno przyda się trochę farby – może być tylko biała albo zielona, a także zestaw podstawowych narzędzi (młotek, obcęgi, gwoździe). Do lampionów natomiast potrzebować będziecie cienkich drucików, małych świeczek (np. typu tea light), niewielkiego gwoździa do wykonania wzoru i ew. farby w sprayu. Dokładne instrukcje znajdziecie tutaj: Choinka à bit.ly/2yS1wdP Lampiony à bit.ly/2ySpLsc  

Do domu

Lubicie zapach cynamonu, pomarańczy i innych specjałów kojarzących się ze Świętami? Uszykujcie własną świecę zapachową albo jeszcze lepiej – tzw. mason jar olive, czyli lampę oliwną. Będziecie potrzebować jedynie dużego przezroczystego słoika, oliwę z oliwek, kilka kropel olejków zapachowych, świeczki typu tea light, wysuszone plasterki pomarańczy i na przykład laskę cynamonu lub ziarenka anyżu. Tutaj macie duże pole do własnej inwencji, a efekt jest naprawdę ciekawy. No i przede wszystkim trwały oraz niedrogi. Klikajcie tutaj: bit.ly/2ALaXMF, aby znaleźć pełny instruktaż.   Bardzo prostym i niedrogim sposobem na stworzenie oryginalnych ozdób świątecznych jest również wykorzystanie szyszek. Wystarczy je spryskać lub pomalować kolorowymi farbami i zawiesić na wstążce. Mogą wówczas posłużyć nawet jako ekologiczne bombki choinkowe albo samodzielne ozdoby do zawieszenia w oknach czy na drzewach. Klikając tutaj: bit.ly/2AJKbnX, znajdziecie wiele ciekawych inspiracji.  

Na prezent

Święta to czas, kiedy wymieniamy się prezentami. Jednak im dłuższa lista osób do obdarowania, tym budżet coraz mniejszy. Dlatego warto przygotować coś samemu, a także pokazać innym, że prezenty to nie tylko szał zakupów J Najprościej zabrać się za jakiś drobiazg codziennego użytku – jak na przykład kolorowy kubek czy przybornik do kuchennych narzędzi. Biały kubek można kupić za niewielką kwotę, a sposobem na nadanie mu wyjątkowego wyglądu będzie wykorzystanie – uwaga – lakieru do paznokci! Wykonanie jest naprawdę proste, a efekt bardzo ciekawy. Klikajcie tutaj: bit.ly/2AJL1kB, aby dowiedzieć więcej. Drugi prosty i niedrogi pomysł  na świąteczny upominek, to stworzenie kolorowego przybornika do kuchni. Udekorowanie farbami drewnianych przyborów kuchennych nada im oryginalnego wyglądu, a jeśli jeszcze dodamy to tego własnoręcznie uszytą rękawicę kuchenną i użyjemy jej jako oryginalnej torebki na prezent to efekt na pewno olśni obdarowaną osobę. Zajrzyjcie tutaj: bit.ly/2yTpc1k i tutaj: bit.ly/2ySAz9H, http://bit.ly/2yTjHQt, aby zaczerpnąć inspiracji.    

Dlaczego warto angażować dzieci w działalność społeczną? Bo dzięki temu staną się bardziej wrażliwe i zdolne do empatii.  
W czasach wszechobencego konsumpcjoniuzmu i nakierowania na własne potrzeby, szczególnie ważne jest, aby uczyć dzieci społecznego zaangażowania już od najmłodszych lat. Dzięki doświadczeniom pomagania innym z dzieciństwa, jako dorośli ludzie będą bardziej wrażliwi na krzywdę innych, skłonni do kompromisu oraz pomocy. W jaki sposób to zrobić? Poniżej przedstawimy Wam pewne wskazówki.  

Dzielenie się jako część codziennej rutyny  

 Uczenie dzieci wrażliwości społecznej możemy zacząć już w codziennym życiu, wplatając elementy dzielenia się do sfer pozornie z tym niezwiązanych. Przykładem może… sposób przekazywania dzieciom kieszonkowego. Przychodzi taki moment, kiedy kilkuletnie dziecko zaczyna coraz częściej wspominać o potrzebie posiadania własnych pięniędzy – na słodycze, wymarzone zabawki itd. Niektórzy rodzice unikają tematu jak ognia i próbują możliwie długo odłożyć go w czasie. Można jednak ten moment sprytnie wykorzystać do nauki dzielenia się i odpowiedzialności. Przykładowo, można zaproponować dziecku, że będzie otrzymywało regularnie pewną kwotę pod warunkiem, że część z niej przeznaczy na pomoc innym. W jaki sposób? Tutaj czas na Waszą kreatywność i odpowiednie nakierowanie młodego człowieka do wybrania odpowiedniego sposobu. Dużo malców uwielbia zwierzęta, a większości miast są schroniska dla bezdomnych psów i kotów. Takie placówki potrzebują zazwyczaj każdej możliwej pomocy. Można więc zachęcić dziecko, aby odkładało ze swoich oszczędności niewielkie kwoty, z których zakupi później np. karmę dla zwierząt i będzie mogło ją wraz z nami zawieść do schroniska, a przy okazji odwiedzić zwierzaki. W ten sposób dziecko będzie miało poczucie sprawczości oraz możliwość poczucia się dumnym ze swojego działania. Prawda, że proste? A to tylko jeden z pomysłów. Mamy nadzieję, że Was zainspiruje:) 

Podpatrywanie dorosłych  

 Jeśli chcemy wychować młodych społeczników, pokażmy im jak pomagają dorośli. O wiele przyjemniej jest uczyć się czegoś, widząc jaki efekt może to przynieść w przyszłości.To ważne, aby pokazywać proces, jaki musi zaistnieć, aby osiągnąć zamierzone rezultaty. Szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że dzieci bardzo szybko się niecierpliwią i nudzą, jeśli dane działanie nie przynosi im odpowiedniej dawki wrażeń. Świetnymi okazjami do włączenia dzieci w działalność społeczną mogą być przykładowo: - wspólne szykowanie paczek świątecznych, podczas którego dzieciaki mogą zajmować się pakowaniem darów, cięciem papieru itd. - tworzenie sąsiedzkiego ogrodu społecznego – w takim przypadku możemy wydzielić dla małych społeczników osobną grządki, za którą będą odpowiedzialni, - remontowanie osiedlowej świetlicy / miejsca spotkań – oczywiście nie chodzi o to, aby dzieci uczestniczyły w pracach budowlanych, ale warto zabrać je ze sobą na końcowe działania np. sprzątanie czy urządzanie nowej przestrzeni.    

Nawet najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku. Ale właśnie na ten pierwszy krok czasem najtrudniej się zdecydować. Truizmem jest powiedzenie, że każdy kiedyś zaczynał, ale dobrze sobie tę prostą prawdę czasem przypomnieć!  

Jeśli chcesz coś robić, to zacznij to robić!

To wbrew pozorom najważniejsza chyba rada. Często mamy problem z przechodzeniem od planowania do działania. Pozostajemy na etapie analiz, szacowań, prognoz i rozmów. To jest bardzo potrzebny etap – dobrze przeprowadzony będzie ogromną pomocą przy realizacji, a czasem wręcz zaważy na powodzeniu projektu, ale w końcu musi przejść w działanie. Inaczej wszystko co mamy w głowie nigdy nie stanie się faktem i nie spowoduje niczego dobrego. Nie wszystko da się przewidzieć, a działania społeczne w swoim rdzeniu – kontakcie z człowiekiem i wychodzeniu naprzeciw jego potrzebom – wymagają pewnej dozy improwizacji. Jeśli bardzo źle czujesz się gdy działania, które musisz podjąć wykraczają poza ustalony wcześniej plan, to dołącz do kogoś, kto „robienie” ma we krwi. Takie duety czy zespoły łączące ludzi zorganizowanych, zaplanowanych i kochających spontaniczność, to przepis na świetne projekty społecznikowskie.   

Małe rzeczy też są bardzo istotne 

Skoro masz potrzebę zostania Społecznikiem na swoim podwórku, to znaczy, że pewnie jest tu sporo rzeczy do zrobienia. Rozejrzyj się, może zrób listę, porozmawiaj z sąsiadami i zacznij od tych najmniejszych, które najłatwiej będzie zrealizować. Wybudowanie placu zabaw, remont świetlicy czy całodzienny festyn dla sąsiadów brzmią fajnie, ale są trudne w realizacji i wymagają już pewnej wiedzy i umiejętności. A jeśli w Twojej okolicy brakuje ławek na których można przysiąść w drodze ze sklepu, albo straszy wszystkich zarośnięty, zaśmiecony wspólny teren, to działania, które to zmienią zostaną z pewnością zauważone i docenione. Nie tylko ich realizacja przyniesie potrzebne doświadczenie, pozwoli poznać osoby decyzyjne na danym terenie, ale także da mieszkańcom sygnał, że coś tu się zaczyna dziać. W niektórych może też zaszczepi ducha zmieniania swojej rzeczywistości i będzie to początek budowania zespołu, z którym za jakiś czas z powodzeniem zrealizujesz nawet bardzo śmiałe projekty.   

Słuchaj ludzi, mają rację 

Być może zapanowała troszkę moda na społecznikostwo – to oczywiście bardzo dobra moda, która może przynieść wiele dobrego, ale ma też swoje pułapki. Bycie społecznikiem to nie tylko poświęcenie swojego czasu i pracy na rzecz innych (oraz siebie, bo najczęściej zmieniamy przestrzeń, w której sami mieszkamy), ale to także odczuwalne korzyści. Społecznicy mają poczucie sprawczości, bycia ważną częścią społeczności, są doceniani. Często media opisują ich sukcesy, a ludzie chwalą działania. To miłe, ale to efekt uboczny dobrych działań, jeśli jest motorem i celem, to szybko sprowadzi na manowce. Robisz warsztaty, na które po raz trzeci nikt nie przyszedł, na spotkanie z ogrodnikiem przyszła jedna osoba? To znaczy, że w Twojej okolicy nie ma osób, które są tym zainteresowane i to nie one powinny zmienić nastawienie tylko Ty swoje działania. Być może za mało przyłożyłeś się do części przygotowawczej – analizy potrzeb, za szybko chciałeś przenieść swoje pomysły do rzeczywistości i nie zadałeś sobie pytania czy one naprawdę zrealizują potrzeby kogokolwiek poza Tobą. Jeśli tak się stało – nie zrażaj się tylko wyciągnij wnioski i zaproponuj coś, z czego z radością skorzystasz razem ze swoimi sąsiadami.   

Nie bądź samotnym wilkiem, zbierz stado 

Jeśli najbardziej lubisz pracować sam, komunikacja to tylko niepotrzebne opóźnienia i nikt nie zrobi tego tak dokładnie jak ty, to może jednak społecznikostwo nie jest dla Ciebie? Tu trzeba słuchać, ale też zwyczajnie lubić ludzi. Nie tylko tych, na rzecz których działasz, ale także swoich współpracowników. Działania społeczne z zasady mają angażować do współpracy kolejne osoby, w idealnym modelu społeczność wspólnymi siłami zmienia dla siebie swoją przestrzeń. Pewnie, możesz sam odmalować świetlicę i do nikogo nie musisz się nawet odezwać, tylko co to zmieni na dłuższą metę? Świetlica będzie czystsza przez jakiś czas, ale w końcu i tak się zabrudzi i straci kolor. W akcjach społecznikowskich chodzi o to, żeby ludzi jednoczyć we wspólnym działaniu, brać odpowiedzialność za to jak wygląda codzienność i nie czekać aż „ktoś” zrobi to za nas. Lider w każdym działaniu jest potrzebny, ale jednak społecznikostwo to przede wszystkim sport zespołowy.   

Baw się dobrze 

Nie zapominaj o dobrej zabawie. To co robicie musi sprawiać radość Tobie i zespołowi. Oczywiście, przy każdym projekcie mogą zdarzyć się nerwowe chwile i trema przed ostateczną realizacją, ale nie pozwólcie temu dominować. Wspólne działania i osiąganie celu zbliżają ludzi i dają zadowolenie. Wykorzystaj to dobrze, a możliwe, że poznasz przyjaciół na całe życie!

Pomagać można na wiele sposobów, ale najważniejsze by robić to mądrze, z szacunkiem dla osób, którym pomagamy i w zgodzie ze sobą. Wszystkie te warunki spełnia akcja „Zupa Wolności”, do której każdy może dołączyć co niedzielę przed dworcem PKP w Poznaniu. Wszystkie szczegóły są podawane na www.facebook.com/zupawolnosci  

A zaczęło się od filmu obejrzanego przypadkiem na Facebooku, na którym to filmie ludzie w Krakowie dzielili się zupą na Plantach. Asia obejrzała, pomyślała i wsiadła w pociąg by przy kolejnej zupie pomóc i zapytać jak to można zorganizować. Najpierw usiadła w kuchni, żeby z innymi obierać, kroić, siekać i gotować, bo w Krakowie od tego się zupa zaczyna. Później stanęła z chochlą i uśmiechając się coraz szerzej dzieliła z innymi posiłek i dobre słowo. Dostała co najmniej tyle ile dała. Przede wszystkim poczuła, że dzieje się tam magia i tworzy niesamowita wspólnota. Była już pewna, że chce takiej magii w Poznaniu.  

Nie była sama. Fanem ZUPY NA PLANTACH od dawna był Jerzy, mąż Kasi, która wrzuciła film. Kasia uczy Asię. Mając już dwie głowy i cztery ręce, trochę doświadczenia i wskazówek z Krakowa oraz bardzo dużo chęci, postanowili wystartować jak najszybciej. Nie mieli dogodnego miejsca aby, wzorem Zupy na Plantach, zaczynać od wspólnego gotowania. Postanowili więc zrobić to inaczej i Asia poszła do poznańskiego Wypasu (wegańskiej restauracji) spytać Hanię i Kamilę (właścicielki) czy nie pożyczyłyby jej dużego termosu, na 3 godziny w niedzielę, do której wleje ugotowaną przez siebie zupę i rozkręci w Poznaniu akcję, na wzór Zupy na Plantach. Dziewczyny kompletnie bezinteresownie powiedziały, że nie tylko pożyczą termos, ale ugotują 30 l zupy. I tak przez pierwsze 3 tygodnie, wypasioną, pyszną, aromatyczną zupę wolności gotowały piękne Hania i Kamila z WYPASu.  
Do pomysłu dołączały kolejne osoby i tak 21 maja pierwszy gar Zupy Wolności stanął na dworcu PKP i zapraszał wszystkich chętnych – osoby domne i bezdomne, stare i młode, wesołe i smutne, do wspólnego jedzenia, a przede wszystkim do bycia razem i rozmowy. Pomysł, który na początku wydawał się szalony, okazał się strzałem w dziesiątkę.

Na dworcu, co tydzień usłyszymy głośne i radosne „sto lat, niech żyje nam!”
Pyszny tort upieczony przez jedną z poznańskich kawiarni, życzenia, świeczka z cyfrą 1 na nowy początek, którą co tydzień zdmuchuje solenizant, to najbardziej wzruszający, wesoły i ważny moment cotygodniowego spotkania.  
Zupa jest tylko pretekstem do spotkania, do wymiany doświadczeń i serdeczności. Są też kanapki, ciasta, kawa, herbata, kompoty, owoce. Jest coraz więcej osób i pomysłów jak pomóc. Dla chętnych są rozdawane środki czystości, książki i skarpety. Powstała też lista konkretnych potrzeb – buty, ubrania, plecaki, śpiwory, bo oprócz świętowania trzeba rozwiązywać codzienne problemy. Michał, student medycyny, opatruje rany. Ania i Filip co tydzień przynoszą kilogramy bananów zebrane na Poznańskiej Akademii Muzycznej. Każdy pomaga, tak jak umie. Jest fajna energia, którą tworzą m.in. dzieciaki przychodzące ze swoimi rodzicami. Były 12-letnie uczennice Asi oraz 5-letnia Ida, córka jej szefowej. Idka zrobiła absolutną furorę, pomagała z takim zaangażowaniem, że na koniec wszyscy bili jej brawo.

Są też fajne niepisane zasady, jak ta, że Panowie przepuszczają Panie w kolejce i ta, że Panowie zawsze sami z siebie pomagają nosić termosy i torby. Jest też Pan Krzysztof, który zawsze odkręca butelki bo nikt inny nie umie, a Andrzej śpiewa i gra dla wszystkich na gitarze, którą dostał od wolontariuszki Dominiki. Jest pamięć i poczucie, że znów jest się dla kogoś ważnym. Jest sens.  
Są także różne „skutki uboczne”. Najniezwyklejszym z nich, a jednocześnie najlepszym, wydaje się znajdowanie pracy, a często i dachu nad głową. Naprawdę – zwykła zupa czyli życzliwość, równość i wrażliwość takie cuda potrafi zdziałać. Już 3 tygodnie od pierwszego spotkania, trzech panów rozpoczęło pracę w swoim zawodzie! Bo bezdomność rzadko jest wyborem, najczęściej to splot różnych zdarzeń, które nagle rzucają człowieka „na bruk”. A z bruku trudno samemu wstać. Wystarczy posłuchać, porozmawiać, żeby dowiedzieć się, że są bezdomni stolarze, murarze (a przecież brakuje rąk do pracy w budowlance!), uczeni, inżynierowie, kucharze... wszyscy mieli kiedyś dom, pracę i życie jak każdy. Wielu bardzo chciałoby do niego wrócić.   Jeśli chcesz pomóc, masz pomysł i możliwość zorganizowania termosów (dużego na zupę i mniejszych na kawę i herbatę)  lub akcji zbiórki odzieży zimowej, środków czystości czy butów, wejdź na Facebook ZUPY WOLNOŚCI i napisz wiadomość.
Jeśli masz ochotę zrobić kilka kanapek lub po prostu pogadać, to ZUPA zaprasza w każdą niedzielę, o 18:00 przed Dworcem Głównym (przy przystanku autobusowym, pod neonem, przy schodach).

 Jak być fit i nie zwariować? No właśnie. Nie każdy dobrze czuje się na siłowni pełnej wyćwiczonych osób w modnych strojach, nie każdy lubi zajęcia fitness, nie każdy ma wystarczającą silną wolę, aby zmobilizować się do działania. Za to wiele osób chciałoby lub czuje, że powinno wyglądać, jak postaci z okładek kolorowych magazynów. Pomóżmy więc im znaleźć takie sposoby aktywności i dbania o swoje ciało, które będą przyjemnością, a nie przykrym obowiązkiem.           

Działalność społeczna bardzo często kojarzy nam się z tzw. pomocą pierwszej potrzeby czyli wspieraniem tych, którzy nie mają, co jeść, gdzie spać, w co się ubrać lub ciężko chorują i potrzebują pomocy finansowej. Krótko mówiąc, potrzebę pomagania i dzielenia się uzasadniamy sytuacjami kryzysowymi. Oczywiście są to bardzo ważne odruchy, ale warto też uświadomić sobie, że działalność społeczna to także rozwiązywanie prostych problemów i wspieranie siebie nawzajem w codziennym życiu. Jak to się ma do, wspomnianej w tytule, mody na bycie fit? Właśnie tak, że dla wielu osób, nadwaga, niezadowolenie z własnego wyglądu, słaba kondycja fizyczna stanowią niemałe źródło kompleksów, przekładających się zarówno na życie osobiste jak i zawodowe. Nie każdy ma odwagę, odpowiednią mobilizację a przede wszystkim pieniądze, aby regularnie chodzić na zajęcia fitness czy siłownię. I tu jest właśnie pole do popisu dla Społeczników J Bo chodzi o to, aby ułatwiać takim osobom aktywność fizyczną, dawać okazję do uprawiania sportu, wyrabiać dobre nawyki. W zależności od tego, jakie zasoby jesteście w stanie zorganizować – może to być sala do ćwiczeń i zaprzyjaźniony instruktor, ale też głowa pełna pomysłów na samodzielne wycieczki rowerowe czy rajdy piesze –wybierzcie odpowiednią formę swojej działalności. Poniżej przedstawiamy Wam kilka przykładów aktywności, które można zrealizować praktycznie bezkosztowo:
-gimnastyka na świeżym powietrzu,
-rajdy rowerowe,
-wycieczki piesze,
-spacery,
-wspólne wyprawy na otwarte siłownie osiedlowe,
-treningi biegowe, 
-wyprawy do lasu na grzyby.           

To tylko niektóre z pomysłów, jakie można zrealizować lokalnie inwestując w ich organizację jedynie swój czas. W zależności, od miejsca w którym działamy – jeśli np. jest to większe miasto, to zamiast organizować własne działania, można również zająć się zachęcaniem osób ze swojej okolicy do korzystania z ciekawych, bezpłatnych inicjatyw sportowych, przeznaczonych dla mieszkańców. Dotarcie do kogoś z ciekawą informacją i zachęcenie go do udziału, to również spora pomoc.           

Co ważne, zapraszając uczestników do udziału w zorganizowanych przez Was aktywnościach, wcale nie musicie komunikować tego, jako metodę na bycie fit. Do rajdu pieszego można zachęcić wspaniałymi widokami, możliwością spędzenia czasu w miłym towarzystwie, czy po prostu skorzystania z ładnej pogody. Bo chodzi o to, aby dbanie o swoje ciało i kondycję kojarzyło się dobrze spędzonym czasem. Tak, jak wspominaliśmy na początku – moda na bycie fit potrafi być przytłaczająca i zamiast mobilizować ludzi do aktywności, czasem po prostu zniechęca i wpędza w kompleksy. Rolą Społecznika jest więc również odczarowanie współczesnego imperatywu dążenia do doskonałości, pokazanie, że można i warto dbać o siebie, ale po ludzku, z przyjemnością.    

Żyjemy w czasach, w których internet odrywa bardzo ważną rolę. Nie tylko z punktu widzenia informacyjnego, ale także w przypadku kontaktów międzyludzkich. Ułatwia utrzymanie kontaktów ze znajomymi na drugim końcu świata, czy pomaga w szybkiej komunikacji nawet z osobami z tej samej miejscowości. „Jeżeli nie ma Cię w internecie to znaczy, że nie istniejesz”. Choć to zdanie wydaje się bardzo okrutne z dnia na dzień robi się coraz bardziej prawdziwe.  

Pewnie zastanawiacie się, jak Społecznik może wykorzystać internet do swoich działań. Możliwości jest sporo. 
Po pierwsze możecie założyć swoją grupę na Facebooku. Zdecydowanie ułatwi Wam to kontakt między sobą. Każdy będzie mógł dodawać swoje pomysły i przedstawiać przemyślenia. I wszystko zawsze będzie w jednym miejscu, przez co do niektórych rzeczy będziecie mogli wracać po czasie. Grupa może być zamknięta, to znaczy, że tylko jej członkowie mogą dodawać i komentować posty. Ten rodzaj jest dobry gdy jesteście paczką znajomych i pracujecie nad jednym, konkretnym projektem i nie chcecie, żeby ktoś śledził wasze poczynania. Drugim rodzajem jest grupa otwarta, do której każdy może się zapisać i dodawać swoje posty. Często posiadają one regulaminy, które ułatwiają wymianę informacji, pozwalają porządkować treści. Przykładem mogą być zwycięzcy V edycji „Spółdzielni Pomysłów”, czyli SOS – Mieszkańcy Wawra Rodzicom z CZD. Do ich facebookowej grupy należy już ponad 6 tysięcy osób. Są to rodzice dzieci z Centrum Zdrowia Dziecka, ale też osoby, które chcą pomóc. Grupa pomaga im w skupieniu tej ogromnej społeczności w jednym miejscu.  

Kolejną opcją jest możliwość stworzenia wydarzenia, gdy planujecie jakiś event. Dzięki tej opcji zdecydowanie łatwiej będzie Wam zaprosić znajomych, a im ich znajomych. Proces zakładania wydarzenia jest bardzo prosty. Tutaj znajdziecie wszystkie szczegóły: http://bit.ly/2h8UVHB. Taka forma pomoże także w szybkim informowaniu o zmianach, czy dodawaniu kolejnych szczegółów projektu. Ponadto inni uczestnicy będą mogli zadawać swoje pytania, na które szybko i sprawnie możecie odpowiedzieć.

Bardziej zaprawionym Społecznikom polecamy założyć fanpage. Jeśli Wasze akcje mają okazję dotrzeć do szerszej grupy taka forma będzie najbardziej odpowiednia. Będziecie mogli dzielić się swoimi poczynaniami i tym samym zarażać obserwatorów do działania. Takie dwa w jednym :)   

Na koniec chcielibyśmy podkreślić, że aby taka aktywizacja internetowa się udała konieczne jest perfekcyjne przygotowanie. Przez założeniem grupy, wydarzenia czy fanpage musicie szczegółowo przemyśleć zasady ich funkcjonowania. Grupa jest zdecydowanie najprostszą formą komunikacji i przy tym najbardziej społecznikowską. Jeśli chcecie stworzyć tylko interntowe miejsce spotkań to taka grupa sprawdzi się idealnie. Jeśli jednak Wasze plany są bardziej przemyślane i zakładają jakieś konkretne działania wtedy fanpage czy wydarzenie lepiej spełni swoją rolę. Pamiętajcie jednak, żeby dopilnować każdego szczegółu. Co prawda zaczynacie w internecie, ale finał działań jest już realny i to od Was, jako organizatorów zależy, czy wszystko się uda. My trzymamy kciuki i przy okazji zapraszamy na nasz profil na Facebooku. - http://bit.ly/2eUAwVX

Starsze osoby mają tendencję do zamykania się w czterech ścianach swoich mieszkań lub koncentrowania na problemach swoich bliskich. A przecież sami również mają prawo do rozrywki i ciekawego spędzania wolnego czasu. Warto więc im podpowiedzieć jak to zrobić, zachęcić do udziału w różnych aktywnościach i spotykania się z ludźmi. Poniżej przedstawiamy kilka inspiracji.     

Kluby seniora
Kluby seniora to stowarzyszenia działające zazwyczaj przy domach kultury, radach osiedli, organizacjach pozarządowych, czy parafiach. Ich celem jest integracja oraz aktywizacja osób starszych w danej miejscowości lub dzielnicy. W takich miejscach można znależć bardzo bogatą ofertę aktywności: od spotkań okolicznościowych, wasztatów oraz prelekcji w siedzibach klubów po wspólne zajęcia sportowe, wyprawy do lasu, rajdy, wieczorne wyjścia do teatrów i kin czy wyjazdy turystyczne. Wszystkie atrakcje zorganizowane są tak, aby uczestnicy ponosili minimalne koszty lub wcale. Jedynym kryterium przyjęcia do grona członków i możliwości korzystania z pełnej ofery klubów jest wiek, zazwyczaj od 55 lub 60 lat. Niektóre z takich klubów aktywnie współpracują także z restauracjami, kawiarniami , lokalnymi firmami i instytucjami kultury w danym mieście, tworząc listę tzw. miejsc przyjaznych seniorom. Taka lista powstała np. w Poznaniu, znajdziecie ją na stronie Centrum Inicjatyw Senioralnych: bit.ly/2tWoJMP.  
Poniżej kilka linków do przykładowych klubów seniorów: 
Kraków - www.dlaseniora.krakow.pl
Warszawa - www.senioralna.um.warszawa.pl/
Poznań - www.centrumis.pl
Łódź – www.seniorzy.uml.lodz.pl  
Poszukajcie takiego klubu w Waszej miejscowości i zaprowadźcie tam swoich dziadków :)  

Uniwersytety Trzeciego Wieku

“Wychodne” babci czy dziadka nie zawsze oznaczać musi wieczorne wyjście, czy wycieczkę turystyczną. Niektórym starszym osobom bardzo podoba się możliwość posiadania regularnego obowiązku i robienia czegoś pożytecznego – jak na przykład poszerzania swojej wiedzy i zdobywania nowych umiejętności. Tutaj doskonale sprawdzają się tzw. Uniwersytety Trzeciego Wieku, oferujące wykłady i zajęcia z różnych dziedzin (pisaliśmy też o nich tutaj: bit.ly/AktywizacjaSeniorów). Obecnie, na terenie całej Polski działa ponad 600 takich placówek. Nietrudno więc je znaleźć, zarówno w dużych aglomeracjach jak i w małych miejscowościach.  

Być na bieżąco

Jeśli mamy do czynienia z osobami starszymi, które nie “boją” się internetu i chętnie zasiadają przed komputerem, warto polecić im śledzenie stron, na których znajdą ciekawe oferty dla siebie. Poniżej wybraliśmy kilka z nich: 
www.zdrowy-senior.org
www.brawosenior.pl
www.seniorzy.pl
www.happysenior.pl  

 Czyńmy dobro - nie tylko dla innych, ale róbmy to również dla siebie. Dlaczego to tak ważne? Chociażby po to, by utrzymać swoją motywację do działania, warto świadomie zauważać pozytywny wpływ dobroczynności na nas samych i nasze życie. Niezaprzeczalnym benefitem jest bowiem to, że kiedy zmieniamy czyjeś życie na lepsze, to również doskonale działa na nas samych, ponieważ wynikające z tego nasze poczucie przynależności, czy sprawczości pomaga nam wtedy odczuwać dobrostan.  

Już od najmłodszych lat wspieranie innych - czy to wraz z rodzicami i opiekunami, czy też w przedszkolach i szkołach - pomaga dzieciom uwrażliwiać się na potrzeby innych. Umożliwienie najmłodszym poznawanie świata innego niż tylko własna rodzina i najbliższa okolica to również doskonała okazja do budowania ich empatii i poszerzanie horyzontów oraz wskazywanie możliwości pomocy innym. Działania społecznikowskie dają dzieciom również dużo radości i poczucia, że nawet oni, mimo że najmłodsi, mają wpływ na to, co się dzieje wokół nich i na stan całego świata. Dzięki temu uczą się także odpowiedzialności, np. za środowisko naturalne czy zwierzęta. A zdarza się również, że nawet przedszkolaki potrafią zainspirować własną rodzinę do wspólnego udziału w akcjach dobroczynnych, czy zmiany nawyków na przykład w dziedzinie oszczędzania energii czy dbania o środowisko.  

Dla młodzieży udział w działalności dobroczynnej może mieć więcej benefitów niż kształtowanie postaw empatycznych i poszerzanie horyzontów. Wiek nastoletni to świetny czas na zdobywanie pierwszego doświadczenia w samodzielnej realizacji zadań oraz uczenie odpowiedzialności również za innych. W tym wieku często kierujemy się ideałami, ale czasami brakuje nam pomysłu na to, jak faktycznie można ten świat zmieniać na lepsze. Wolontariat pokazuje, że można świat faktycznie miejscami ponaprawiać - jeśli sami się za to weźmiemy. Dodatkowym pozytywnym efektem jest zdobywanie pierwszych doświadczeń około zawodowych, które mogą pomóc w wyborze szkoły średniej czy też nawet zaważyć na skierowaniu swojej kariery zawodowej na tory związane z daną tematyką.  

Na dorosłych ich działalność społecznikowska ma również niesamowicie pozytywny wpływ. Dzięki swoim akcjom mają oni szansę poszerzać swoje często czysto biznesowe doświadczenie zawodowe o zadania, które przynoszą im dużo satysfakcji z bycia potrzebnym i postrzegania samego siebie jako dobrego człowieka. Te benefity psychologiczne to także aktywne tworzenie postaw, które mogą inspirować innych - niezależnie od wieku - do czynienia dobra. Z kolei osoby, które postanowiły zmienić swoją profesję mogą poprzez udział czy wsparcie organizacji akcji dobroczynnych zdobywać nowe doświadczenia i potwierdzenie swoich kompetencji, które w miarę zdobywania kolejnych poziomów zaawansowania mogą już być wykorzystywane w projektach komercyjnych.  

Bycie użytecznym, dobrym człowiekiem we własnych oczach to również jeden z powodów, dla którego wolontariatem zajmują się także seniorzy, w grupach zorganizowanych (przy klubach osiedlowych czy w ramach tak zwanych Uniwersytetów Trzeciego Wieku). Ze względu na swoją dostępność czasową, często są w stanie poświęcić swoją uwagę innym, a równocześnie uczyć się nowych rzeczy i pozostawać aktywnym na co dzień. Nieoceniona jest także satysfakcja, jaką może przynosić osobom na emeryturze dzielenie się nabytą wiedzą i umiejętnościami z osobami mniej doświadczonymi w danej dziedzinie, a także radość z możliwości przekazania tradycji i uczenie następnych pokoleń.  

Niezależnie od naszej motywacji do działania na rzecz innych, warto świadomie podejść również do tego, co otrzymujemy w zamian. Satysfakcja i radość potrafią rozjaśnić codzienne trudy i odświeżyć nasz zapał do działania. A więc - czyńmy dobro, bo wróci do nas w dwójnasób!    

Czas. Dla jednych kolejny wymiar, dla innych zaś coś, co ucieka w sposób niedościgniony. Jeszcze inni zaś starają się sobie nic z niego nie robić. Prawda jest taka, że jeśli mowa o czasie, najlepiej jest zaakceptować fakt, że nigdy go nie dogonimy. Co absolutnie nie oznacza stania w miejscu. Wręcz przeciwnie!

Czas czasowi czasem

Zwykło się mawiać, że dobra organizacja czasu jest kluczowym elementem, który ułatwia realizację planów. Z jednej strony trudno się z tym nie zgodzić, bowiem dokładne zaplanowanie projektu pozwala na jego sprawną realizację. Z drugiej zaś – jeśli po drodze, którą kroczymy do mety, nastąpi coś nieprzewidywalnego, wówczas najlepsza nawet organizacja czasu na nic się zda. Na szczęście społecznik ma w sobie coś z artysty, dlatego świetnie odnajduje się także w sytuacjach improwizowanych. Takich, które wymykają się planom, i wymagają szybkiej reakcji: podjęcia nagłej decyzji, czy analizy wydarzeń po to, aby przeprowadzić projekt do szczęśliwego końca. Żeby jednak móc sobie na to pozwolić, należy przygotować swój plan działania w taki sposób, aby uwzględnił odpowiedni bufor na takie sytuacje. Pozwoli to oszczędzić sobie stresu, jeśli coś pójdzie nie po naszej myśli.
Najprościej jest zacząć od rozpisania poszczególnych dużych etapów, które pozwolą dowieźć wózek z projektem do celu. Każdy z tych etapów dobrze jest podzielić na kilka mniejszych (np. w formie checklisty), aby mieć pewność, że o niczym nie zapomnimy. Daje to też dodatkowego motywacyjnego kopa – dużo przyjemniej pracuje się, jeśli widać progres. A każdy „ptaszek” przy kolejnym odhaczonym punkcie czy podpunkcie w planie, będzie dowodem na to, że projekt idzie do przodu, a jego finał się zbliża.
Bardzo istotnym jest też, aby nadać tym dużym etapom nie tylko kierunek, ale też czas, jaki potrzebny będzie na ich ukończenie. Robiąc to pamiętajmy o tym dodatkowym czasie, który może okazać się niezbędny, aby zrealizować swój projekt. A jeśli wszystko pójdzie jak z płatka to uda się to przed czasem, co zawsze jest wielkim wyczynem.  

Jak organizować czas?

Na to pytanie jest wiele możliwych odpowiedzi, i wiele poradników proponuje rozmaite metody organizacji czasu. Są jednak rozwiązania uniwersalne, które dobrze jest wprowadzić niezależnie od tego czy chcemy poprawić komfort swojego życia, czy zapanować nad swoimi zadaniami. Bardzo ważne jest ustalenie priorytetów. Odpowiednia hierarchizacja zadań czy celów, a nawet etapów ich osiągania, pozwala skupić się na tym, co w danym momencie jest najważniejsze. Pamiętajmy o tym, że równie istotne co praca, jest robienie sobie przerw. Nie jesteśmy maszynami, nasze ciało i umysły, aby sprawnie funkcjonować potrzebują odpoczynku, chwili na regenerację. Jak dowodzą ostatnie badania naukowe, sen ułatwia też rozwiązywanie problemów, porządkuje informacje, które magazynuje nasz mózg. Dlatego, zamiast ślęczeć wiele godzin nad jakimś wyjątkowo uporczywym zagadnieniem, warto pozwolić sobie na chociaż krótką drzemkę i sprawdzić rezultaty.  Istotnym jest też, aby unikać przekładania terminów i odkładania spraw „na potem” (chyba, że bardzo mocno motywuje nas presja). Wiąże się to z etapem planowania, w którym należy pamiętać o dodatkowym czasie, który pozwoli nam zareagować w chwili, gdy napotkamy niespodziewany problem. Dlatego, aby unikać przesuwania terminów, dobrze jest ten czas uwzględnić. Ostatnia rada jest prosta, ale w dzisiejszych czasach łatwo o niej zapomnieć. Chodzi mianowicie o to, aby skupić się na jednej rzeczy naraz. Utrzymanie koncentracji na tym, co najistotniejsze w danym momencie pozwoli zmaksymalizować naszą efektywność. Co w efekcie może przełożyć się na dłuższą drzemkę. Warto pamiętać też o tym, aby nie karać siebie za np. nie zrealizowany w danym terminie krok. Dużo lepiej jest zastanowić się, co było tego przyczyną i jak można ją wyeliminować lub zmniejszyć szanse na to, że się powtórzy. Z drugiej zaś strony – kiedy uda się osiągnąć jakiś sukces, cel nie można tego faktu przemilczać, skrywając się za zasłoną skromności. Satysfakcja z samego siebie, której dostarcza dobrze wykonane zadanie jest najlepszą motywacją!  

Podświadomie wszyscy czujemy, jak ważna jest motywacja w naszej codzienności. Ta wewnętrzna siła pozwala nam bowiem inicjować i realizować zamierzone cele - skąd więc ją brać, a także co należy zrobić, aby ją utrzymać?  

Od lat psychologowie twierdzą, że najsilniejsza motywacja to ta wewnętrzna, którą nosimy w sobie. Być może wynika ona z miłości do zwierząt ze względu na niespełnione marzenia o własnych pupilach - lub właśnie wychowanie w rodzinie z całym stadem czworonogich, czy skrzydlatych przyjaciół. To może własne doświadczenia z rodziną w potrzebie i wielka wdzięczność za otrzymaną pomoc od innych, czy odkrycie, jak ciężko o taką pomoc w danej społeczności. A może to niezłomna wiara w to, że świat będzie lepszy, jeśli każdy będzie miał dostęp do edukacji - jakakolwiek wewnętrzna siła nami kieruje, warto w tę stronę skierować swoje działania.  

Zanim jednak podejmiemy temat samodzielnie i rzucimy się w wir organizacji działań, zainwestujemy czas i środki własne, warto rozejrzeć się, czy w okolicznych organizacjach pozarządowych, szkołach, przedszkolach, czy przy samorządach nie są organizowane akcje związane ze sprawą bliską naszemu sercu. Zgłoszenie się do pomocy na pewno ucieszy organizatorów akcji, a my w ten sposób sprawdzimy, jak naprawdę wygląda pomaganie potrzebującym w danej kwestii, co można zrobić, żeby wspomóc tę organizację, a także sprawdzić, na ile naprawdę silny jest nasz zapał, bez ponoszenia kosztów np. zakładania fundacji czy stowarzyszenia.  

Podobnie wygląda sytuacja z utrzymaniem naszej motywacji. Codzienne obowiązki i zmęczenie np. po pracy potrafią ostudzić naszą motywację do działania, mimo najszczerszych chęci z naszej strony. Może nam jednak pomóc w jej odnowieniu to, że oprócz satysfakcji z naszego działania czy radości czerpanej z wdzięczności podopiecznych będziemy pamiętać o tym, że nasza praca społeczna przynosi ogromne dodatkowe korzyści dla nas samych. Do najważniejszych mogą należeć, np. zdobywanie bezcennego doświadczenia zawodowego przed podjęciem pierwszej pracy lub jej zmianą (tworzenie treści informacyjnych i promocja działań NGO mają dużo wspólnego np. z zarządzaniem czy marketingiem mikro firm, gdzie budżet na te działania również nie jest zbyt wysoki), czy też nawiązywanie ciekawych kontaktów z profesjonalistami w danej dziedzinie, większymi firmami, a także dziennikarzami, czy specjalistami od mediów społecznościowych.  

Ponadto nasza motywacja ma się lepiej, gdy możemy powiązać w jakiś sposób to działanie z naszą pracą czy umiejętnościami. Kiedy nasza działalność zawodowa opiera się na kompetencjach np. związanych z językami obcymi i nie stanowi dla nas problemu np. tłumaczenie dokumentów, wplecenie tych umiejętności do sposobu na pomoc potrzebującym (np. wsparcie w rozwiązywaniu problemów z poszukiwaniem pracy, czy też sprawami urzędowymi) to sposób na pomaganie w sposób wymagający od nas mniejszego wysiłku. A czasami dokładnie odwrotnie - społecznicy mogą właśnie poszukiwać organizacji, która wykorzysta inne kompetencje niż te zawodowe w celu oderwania się od codziennej pracy.  

W utrzymywaniu naszego zapału z pewnością pomogą nam również regularne “punkty kontrolne” i podsumowania - żeby nie tylko sprawdzić skuteczność tego, co robimy, ale i na nowo zapalać nasz ogień do działania. I nie zapominajmy o odpoczynku - nawet najbardziej zmotywowany społecznik czasem dla złapania oddechu powinien zrobić coś tylko dla siebie, aby nabrać sił na kolejne działania!    

 Coraz więcej polskich miast postanawia przekazywać część rocznego budżetu do dyspozycji mieszkańców. Co to oznacza w praktyce? Jakie możliwości wynikają z tego dla Społeczników?  O tym chcielibyśmy Wam dziś opowiedzieć.           

W określonym terminie mieszkańcy mogą zgłaszać pomysły działań, które miałyby być zrealizowane i sfinansowane w kolejnym roku przez władze miasta lub przy wsparciu projektodawców. Oczywiście, pomysły te muszą wpisywać się w zadania podejmowane przez samorząd i służyć mieszkańcom. Rolą zgłaszających projekty jest więc - w pewnym sensie - wsparcie koncepcyjne władz lokalnych oraz wskazanie obszarów i konkretnych sposobów, na polepszenie jakości życia mieszkańców. Tematyka działań finansowanych z budżetów obywatelskich jest bardzo  szeroka – od projektów infrastrukturalnych, czyli np. budowy nowej drogi, ścieżki rowerowej czy rewitalizacji parku, po działania kulturalne, społeczne jak np. organizacja festiwali, koncertów, warsztatów, tworzenie miejsc spotkań dla mieszkańców itd. Wiecie już dlaczego postanowiliśmy przybliżyć Wam możliwości budżetów partycypacyjnych? Dokładnie – możliwość zgłaszania projektów społecznych i kulturalnych to doskonałe pole do popisu dla Waszej społecznikowskiej wrażliwości.           

Pula środków finansowych w budżetach obywatelskich przeważnie dzielona jest na część ogólnomiejską – w obrębie której finansowane są projekty służące wszystkim mieszkańcom danego miasta oraz dzielnicową/rejonową, z której finansowane są pomysły dedykowane konkretnym dzielnicom czy osiedlom. Taki mechanizm to kolejna szansa dla tych, których specjalnością jest działanie w obrębie swojego najbliższego sąsiedztwa. O tym, jakie zasady przyjmowane były dotąd w poszczególnych miastach, możecie przeczytać tutaj: www. urbnews.pl/budzety-obywatelskie-2018.  Pod tym adresem znajdziecie również harmonogramy realizacji budżetów obywatelskich w 2017. Warto zwrócić uwagę, że nabór projektów prowadzony był przeważnie w pierwszych dwóch kwartałach roku, a głosowania odbywały się jesienią. Jeśli więc chcielibyście zgłosić swój projekt w przyszłym roku, to sprawdzajcie informacje o naborze w swoim mieście najlepiej już od stycznia.           

Na koniec jeszcze jedna ważna rzecz, o której już zapewne słyszeliście, ale warto ją jeszcze podkreślić – o realizacji danego projektu w budżecie obywatelskim, finalnie decydują głosy mieszkańców. Zgłaszając więc swój pomysł, pamiętajcie o tym, aby jego opis był zrozumiały nie tylko dla urzędników, ale przede wszystkim dla osób, które będą miały z niego skorzystać. To właśnie ich musicie przekonać, że warto przeznaczyć wspólne pieniądze na Waszą inicjatywę.           

Poniżej przedstawiamy Wam kilka ciekawych przykładów działań społecznych zrealizowanych lub zgłoszonych dotąd w ramach budżetów obywatelskich:  
·  Warszawa: bit.ly/UrsynowskieMurale,
·  Wrocław: bit.ly/ZielonePrzystanki,
·  Białystok: bit.ly/RekreacjaNaJaroszówce,
·  Warszawa: bit.ly/AktywizacjaSeniorów_AktywnośćSportowa
·  Gdańsk: bit.ly/SchroniskoPromyk
·  Poznań: bit.ly/RozbudowaHospicjumPallium  

Szczególnie urzekł nas pomysł zakupu maszyn do szycia dla mieszkańców Krakowa: bit.ly/MaszynyDostępneDlaKażdego. Przyznacie, że pomysł jest wyjątkowo oryginalny? J   Mamy nadzieję, że zainspirowaliśmy Was do działania. Powodzenia!    

Poniżej prezentujemy dwa przykłady ciekawych działań społecznych, które zyskały ostatnio popularność w polskich miastach. Przez to, że dzieją się nadal możecie się do nich przyłączyć. Jako wolontariusze, a może jako koordynatorzy i inicjatorzy realizacji pomysłu w nowych miejscach? Wszystko zależy od Was! Zapraszamy do lektury.  

Zjedz obiad z seniorem

Idea jest prosta – chodzi o to, aby umilić czas starszym, samotnym osobom,  zachęcając ich do wyjścia z domów, otwarcia się na świat. Jak zrobić to najskuteczniej? Wiadomo – rozmową i dobrym jedzeniem. Po raz pierwszy pomysł został zrealizowany w Warszawie przez działaczy z portalu sadyba24.pl. Znaleziono kilka miejscowych restauracji, które zgodziły się przekazać posiłki ze swojego menu – na wynos lub do zjedzenia w restauracji. Potrzeba było jeszcze chętnych, którzy raz w tygodniu chcieliby poświęcić swój czas na zjedzenie obiadu ze starszą osobą – czy to u niej w domu, czy też wybierając się wspólnie do restauracji. Na ogłoszenie o poszukiwaniu takich wolontariuszy odpowiedziało aż 900 osób. A szukano wówczas tylko 16. Nic więc dziwnego, że akcja szybko rozprzestrzeniła się w innych miastach jak np. Katowicach, Płocku, Szczecinie, Łodzi, Poznaniu, Łowiczu, Górze Kalwarii, a oprócz społeczników do działania włączyły się także samorządy.   Sprawdźcie, może w Waszej okolicy też organizowana jest akcja “Zjedz obiad z seniorem”? A może to właśnie Ty ją zorganizujesz? Polecamy kontakt z prekursorami pomysłu, zajrzyjcie na profil: @Międzypokoleniowy obiad z seniorem Sadyba na Facebooku.    

Ośmiorniczki dla wcześniaków

Pomysł ten pochodzi z Danii i polega na tym, aby tworzyć specjalne dziergane przytulanki dla wcześniaków. Zaobserwowano, że maluchy przebywające w inkubatorach często chwytają rączkami za kable od aparatury medycznej i to je uspokaja. Dzieje się tak dlatego, że cienki kształt przypomina im pępowinę i tym samym bezpieczeństwo brzucha matki, którego tak im brakuje po przedwczesnym przyjściu na świat. Wymyślono więc, aby z bawełnianej, miękkiej w dotyku, włóczki tworzyć małe maskotki w kształcie ośmiornic, które maleństwa mogłyby trzymać i przytulać zamiast chwytać za twarde kable. Pomysł doskonale się przyjął i jest stosowany na wielu szpitalnych oddziałach w różnych krajach. W Polsce zyskał popularność dzięki  dr Marcie Tomaszewskiej, pracującej na oddziale dla noworodków w Kielcach. Lekarka rozpoczęła akcję zachęcania kobiet do samodzielnego dziergania w domu takich maskotek, aby później przekazywać je do oddziałów szpitalnych. W pomysł zaangażowało się bardzo dużo chętnych i dziś istnieje w Polsce wiele grup, które organizują akcję zbierania włóczki oraz wspólnego dziergania. Każdy może wziąć w nich udział, wystarczą tylko dobre chęci i odrobina zdolności manualnych. Podobno, najbardziej wprawionym, wydzierganie ośmiorczniki zajmuje jedynie 3 godziny.   A może sami chcielibyście zorganizować taką akcję w swojej okolicy? W ramach inspiracji zapraszamy Was do odwiedzenia strony wydarzenia: bit.ly/OśmiorniczkiNaCytadeli, zorganizowanego w ubiegłym roku przy okazji weekendowego Wolnego Targu w jednym z poznańskich parków. A więcej informacji o tym, jak można zaangażować się w pomoc wcześniakom znajdziecie też na stronie: www.fundacjamalychserc.pl. Do dzieła!            

 Mural z mchu, ławka z palety, doniczka z opony czy samodzielnie zrobiony nawóz do roślin – pomysłów na DIY jest całe mnóstwo, a dzięki ich poznaniu dzielnicowe podwórka nabiorą kolorów i wyjątkowego klimatu. Zobaczcie, co można wyczarować praktycznie bezkosztowo!  

Mural z mchu

Ten pomysł jest bardzo prosty i tani w przygotowaniu, a efekt zachwyca, Dzięki sporządzeniu specjalnej mieszanki, którą należy nałożyć na ścianę jak farbę, otrzymujemy żywy roślinny obraz. Składniki tej specjalnej “farby” to mech, maślanka lub jogurt, piwo lub woda, cukier, syrop kukurydziany. Wszystko to mieszamy ze sobą za pomocą blendera, a następnie nanosimy na wybraną powierzchnię. Po ok. tygodniu mech zawarty w miksturze wykiełkuje i od tego czasu, dzięki regularnemu podlewaniu, nasze naturalne grafiiti będzie się stawało tylko bardzo bardziej zielone. Prawda, że proste? Do dzieła! Szczegółową instrukcję wraz ze zdjęciami znajdziecie tutaj: bit.ly/MuralZMchu.  

Paleta dobra na wszystko

Drewniane palety mają w ostatnim czasie tak dużo zastosowań w urządzaniu przestrzeni, że niedługo zapomnimy do czego służyły pierwotnie. Nas jednak interesuje, jaki użytek mogą zrobić z nich społecznicy J. Wybór jest całkiem ciekawy – drewniane palety bardzo dobrze sprawdzają się, na przykład, jako zewnętrzne kwietniki. Przy wykorzystaniu niewielkiej liczby roślin i ziemi bardzo łatwo i tanio możemy stworzyć tzw. pionowy ogród do zawieszenia na stałe na większej ścianie lub ustawienia przy płocie lub obdrapanym murku. Klikajcie tutaj: http://bit.ly/2tB5vJP, aby zobaczyć kilka realizacji i tutaj: bit.ly/KwietnikZPalety, aby dowiedzieć się, jak stworzyć taki kwietnik. 
Z drewnianych palet można zrobić także huśtawkę (http://bit.ly/2tBaRF9), przenośne ławki (bit.ly/2tBa8Ut), a nawet cały kącik do sąsiedzkiej integracji: (bit.ly/2tB5Tbf). Do tych realizacji potrzebne będzie już jednak więcej czasu i osób do pomocy, no ale efekty końcowe są naprawdę ciekawe, a przede wszystkim praktyczne.  

Sąsiedzka uprawa roślin

Tworząc osiedlowy ogród warto pamiętać o tym, że doniczką może być tak naprawdę wszystko. Wystarczy, aby przedmiot taki był w stanie przetrwać dłuższy czas na dworze. Warto więc poprosić członków swojej ekipy o przejrzenie piwnic i szafek w domu i przyniesienie niepotrzebnych butelek plastikowych. starych garnków, kobiałek, skrzynek po owocach, a nawet opon. Po takiej zbiórce może się okazać, że ogrodowych doniczek będzie aż nadto. No ale, oby tylko takie problemy mieć J.  Gdy już rośliny są zasadzone pozostaje tylko odpowiednie dbanie o nie. I tutaj bardzo Wam się może przydać przepis na zrobienie własnego nawozu. Potrzebne są do tego tylko liście i plastikowy pojemnik. Dokładny opis znajdziecie tutaj: bit.ly/EkologicznyNawóz.   Jak widzicie, nie trzeba dużych nakładów finansowych, aby tworzyć efektowne rozwiązania a ich realizacja to gotowy pomysł na integrację sąsiedzką. Mamy nadzieję, że powyższe pomysły zainspirują Was do wspólnego działania. Powodzenia! 

Wśród inicjatyw społecznych możemy zauważyć dwie główne formy prawne - fundacja lub stowarzyszenie. Czym się różnią i jak podjąć decyzję - na to pytanie odpowiedzą Jan Karpierz ze szczecińskiego Centrum Wspierania Organizacji “Sektor 3” oraz Agnieszka Zamaro-Wiśniewska z firmy Business Accounting Office, która jest doradczynią i wsparciem od strony prawno-księgowej m.in. dla organizacji pozarządowych, takich jak Fundacja Netcamp czy Stowarzyszenie Klaster ICT Pomorze Zachodnie.  

A więc - fundacja czy stowarzyszenie, co jest lepsze dla Społecznika? Jan Karpierz z Sektora 3 rozważa odpowiedź na to pytanie przede wszystkim w kontekście tego, kim jest Społecznik i co chce robić, a także jak odnajduje się w grupie. Dla osób, które lubią działać w dużym gronie i nie mają problemu z byciem elastycznym w kwestiach podejmowanych decyzji, według Jana lepszym rozwiązaniem będzie stowarzyszenie. Wyjaśnia, że jest to forma organizacji pozarządowej, która jest powoływana przez minimum 7 osób (stowarzyszenie rejestrowane) lub minimum 3 osoby (stowarzyszenie zwykłe). Osoby te wspólnie realizują cele statutowe swojej organizacji. Jeżeli jednak Społecznikiem jest osoba, która woli działać w małej grupie lub przyzwyczajona jest do szybkiego podejmowania ważnych decyzji, tu Jan doradza wybór fundacji. Ta forma organizacji może sprawnie działać mając w swoich szeregach nawet tylko dwie osoby.  

Jak podkreśla z kolei Agnieszka Zamaro-Wiśniewska, najpopularniejsze formy prawne - fundacje i stowarzyszenia - w praktyce mogą działać podobnie. Istnieje jednak między nimi sporo różnic, które należy rozważyć już na etapie konstruowania formy działalności.  

Przede wszystkim fundacja to majątek – który fundator lub grupa fundatorów chcących osiągnąć ważne społecznie cele przekazując pod zarząd – władze fundacji. W akcie fundacyjnym wskazuje się cel fundacji oraz składniki majątku przeznaczone na jego realizację (mogą to być pieniądze, nieruchomości czy rzeczy ruchome). Cel Fundacji musi być społecznie bądź gospodarczo użyteczny, a jednocześnie być zgodny z interesami Rzeczpospolitej Polskiej.
Stowarzyszenie z kolei to grupa osób o wspólnych zainteresowaniach, idei czy działających we wspólnym celu. Opiera swoją działalność na pracy społecznej członków w liczbie co najmniej 7 członków założycieli lub - w przypadku stowarzyszenia zwykłego - 3 założycieli. W przypadku stowarzyszenia cel działania powinien być zgodny z prawem, jednakże jego cel nie musi być realny ani społecznie użyteczny. Stowarzyszenie może działać w celu wspierania swoich członków, zaś fundacja ma realizować cele ustalone w statucie.
Również władze w przypadku obu tych działalności są odmienne. W fundacji wszystkie decyzje podejmuje zarząd fundacji, nie ma tu obowiązku powoływania organów kontroli wewnętrznej, takich jak rada czy komisja rewizyjna. Fundator nie ma szczególnych uprawnień a ogranicza się tylko do tych przyznanych statutem. Stowarzyszenie z kolei zarządzane jest w sposób demokratyczny – najważniejsze decyzje podejmuje walne zebranie członków, zarząd wykonuje ich wolę i przed nim odpowiada. Musi być również powołany organ kontrolujący – komisja rewizyjna.
W kwestiach zarobkowania, stowarzyszenia i fundacje mogą prowadzić działalność gospodarczą, ale prowadzenie jej może służyć wyłącznie celom statutowym, przy czym fundacja powinna mieć wydzielony na ten cel fundusz w wys. przynajmniej 1 tys. zł. Dochód stowarzyszenia mogą stanowić również składki członkowskie. Reszta źródeł finansowania obu form jest zbliżona i mogą być to granty, dotacje, darowizny, zbiórki publiczne, własna działalność odpłatna, działalność pożytku publicznego czy działalność gospodarcza.  

Ważne jest też, że zarówno stowarzyszenia, jak i fundacje jako jednostki posiadające osobowość prawną, muszą prowadzić księgi rachunkowe. Podlegają tym samym przepisom podatku dochodowego i korzystają z takich samych zwolnień. Na mocy Ustawy o rachunkowości, sprawozdania finansowe są wymagane w każdej z tych organizacji. Jedynie w stowarzyszeniach nie jest obowiązkowe składanie sprawozdań merytorycznych.  

W 2015 r. w ustawie o rachunkowości wprowadzono pojęcie tzw. jednostki mikro do których zaliczano m.in. fundacje i stowarzyszenia. Zmiany ustawy obowiązujące od 2017 r. wykluczają obecnie fundacje i stowarzyszenia z grona przedsiębiorstw mikro czy małych. W związku z tym nie jest dla nich przewidziane prowadzenie rachunkowości określonej dla tego typu jednostek. Rachunkowość jest prowadzona na tak zwanych “zasadach ogólnych”, gdzie wynik finansowy ustalają one według zasad przewidzianych dla jednostek dużych. Podstawowe elementy sprawozdania finansowego (wprowadzenie, bilans, rachunek zysków i strat oraz informacja dodatkowa) mają jednak skrócony zakres i są dostosowane do charakteru działalności organizacji pozarządowych.
Agnieszka Zamaro-Wiśniewska podkreśla również, że istnieje możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów zamiast ksiąg rachunkowych, jednak organizacja musi spełnić określone w ustawie warunki, a decyzję w tej sprawie musi podjąć jej organ zatwierdzający w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Niezależnie jednak od wyboru formy organizacji, jak podkreśla Jan Karpierz, ważne jest aby Społeczników było po prostu jak najwięcej. To oni właśnie działają na rzecz drugiego człowieka, często poświęcając swój prywatny czas, środki i energię, najczęściej bez żadnego wynagrodzenia, za zwykłe “dziękuję”.    

Zanim jednak dni staną się jeszcze krótsze, a noce coraz zimniejsze- co powinniśmy wpisać do swojego kalendarza, aby dobrze przygotować się na nadejście jesieni?   

Jesień to początek roku szkolnego i akademickiego, zatem lato to doskonały moment na zaplanowanie, jakie akcje warto skierować do osób uczących się w szkołach, przedszkolach, czy na uczelniach oraz ich najbliższych. Do najpopularniejszych akcji w czasie poprzedzającym babie lato należą wspieranie w kompletowaniu wyprawek, plecaków, czy książek, zbiórki na opłacenie posiłków szkolnych, czy też akcje pro-ekologiczne, takie jak obecna od ponad 20 lat w Polsce wrześniowa akcja Sprzątania Świata.  

Lato to także czas na przemyślenie, do jakich placówek edukacyjnych docierać z promocją własnych akcji. Takie planowanie jest ważne ze względu na możliwość wpisywania się z daną akcją w program edukacyjny danej placówki oraz możliwość docierania do grup ludzi poprzez ich wychowawców czy też nauczycieli danego przedmiotu, którego dotyczy Wasza akcja. 1 października obchodzony jest także Międzynarodowy Dzień Osób Starszych (ang. International Day of Older Persons) - co może Was przy okazji zainspirować do włączania bardziej doświadczonych osób do swoich działań. Wiele Uniwersytetów Trzeciego Wieku da się namówić np. na wspólne działania artystyczne, czy też wspomoże swoją sekcją fotograficzną tworzenie relacji z Waszego wydarzenia.  

Jeżeli Wasz zespół jest zagrożony zmniejszeniem się, na przykład ze względu na wyjazdy do innego miasta na studia czy do pracy, ten czas to także świetny moment na zaplanowanie, w jaki sposób możecie zainspirować kolejnych wolontariuszy, którzy mogą dołączyć do Waszego zespołu. Być może warto pokazać się na kilku letnich wydarzeniach, wspomóc ich organizację, przy okazji zachęcając do dołączenia do Waszej ekipy zaangażowanych Społeczników. Nawet jeżeli nie od razu Wasze szeregi powiększą się o kolejne dziesiątki osób, ci, którzy skorzystają z Waszej pomocy poniosą dalej informacje o dobrym imieniu Waszej organizacji i to pomoże Wam otworzyć kolejne serca czy zainspirować następnych Społeczników.  

Okres wakacyjny to również okazja do wzięcia udziału w letnich akcjach organizowanych na całym świecie przez organizacje pozarządowe czy nawet wsparcia organizacji wydarzeń, także o komercyjnym charakterze. Takie podróże to również możliwość poznania walorów krajoznawczych danego miejsca i przywiezienia do domu sporej dawki kontaktów, wiedzy i doświadczenia, które może zainspirować Społecznika do nowych sposobów na rozwiązywanie problemów, czy jeszcze skuteczniejszego działania na rzecz własnej społeczności.  

Warto też pamiętać, że jesień to czas ogłaszania wielu konkursów pozwalających na zdobycie finansowania, w tym m.in. Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Dlatego też lato to dobry czas, aby zebrać sposoby na śledzenie takich konkursów, stworzyć lub poszerzyć grupę współpracowników i popracować nad potencjalnymi pomysłami na akcje, które mogą zostać objęte dofinansowaniem, czy też poszerzyć wiedzę na temat pisania wniosków o dofinansowanie oraz rozliczania powierzonych środków zewnętrznych.  

Lato to także przede wszystkim doskonała okazja, aby skorzystać z wolnych od własnych obowiązków chwil na odpoczynek. Dla niektórych to zdanie będzie brzmieć jak szalony pomysł - w końcu tyle osób liczy na pomoc Społecznika, jednakże bez regeneracji sił będzie ciężko utrzymać tempo i pogodzić ze sobą wyzwania kolejnego roku pracy czy szkoły oraz działalności społecznej.    

Kawałek zieleni cieszy każdego, kiedy możliwości są skromne staramy się o zielony parapet, ukwiecony balkon, donice na tarasie. Nawet jeśli nie mieszkamy w domu z ogródkiem czasem pojawia się szansa na zieloną przestrzeń. Tyle, że wspólną, a to zawsze trochę wyzwanie, szczególnie jeśli nie znamy za dobrze swoich sąsiadów. Nie ma jednak rzeczy niemożliwych!  

Wspólne czyli czyje?

Na samym początku trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie czyja to będzie przestrzeń i do tych ludzi dotrzeć. „Wspólna” oznacza nie tylko wspólne korzystanie, ale też wspólną odpowiedzialność za pielęgnację, porządki, naprawy itp. Wygrodzenie kawałka dotąd wspólnego czyli niczyjego, zamknięcie na klucz i udostępnienie wybranym to oczywiście możliwy scenariusz, ale dla wspólnoty niebezpieczny. Tworzy podziały, wprowadza uczucia wyższości i zazdrości, prowokuje spory, a nawet robienie sobie na złość. Zaszczepienie chęci do pracy i współodpowiedzialności zajmie z pewnością więcej czasu, ale to zaprocentuje. Z pewnością nie uda nam się zaangażować 100% sąsiadów – to nic, część z pewnością dołączy w trakcie, inni po prostu nie czują takiej potrzeby.  

Zaplanujcie to dobrze

Razem zastanówcie się czego chcecie, ustalcie na samym początku funkcje, jakie będzie pełnić przestrzeń. Z pewnością przyda się coś do siedzenia – ale czy to będzie jedna ławka, czy może więcej, żeby sobie posiedzieć w większym gronie? A może są tam już drzewa i fajnie byłoby mieć hamak? Jeśli jesteście zapalonymi graczami, to może stolik z wyrysowaną szachownicą i siedzeniami naokoło? Może najbardziej brakuje Wam kawałka zadbanego trawnika, żeby każdy przyszedł ze swoim leżakiem? Być może wspólnota mieszkaniowa pozwoli na postawienie grilla? Zazwyczaj przestrzeń, którą można zagospodarować na osiedlu nie jest na tyle duża, żeby spełnić wszystkie funkcje, postarajcie się jednak dokonać takiego wyboru, który w największym stopniu zadowoli wszystkich zainteresowanych. Pamiętajcie też, żeby narysować plan, zrobić kosztorys i razem zdecydować które prace wykonacie sami (im więcej tym lepiej, to buduje poczucie odpowiedzialności i wspólnoty), a które powierzycie fachowcom. Zanim wybierzecie rośliny sprawdźcie jaka jest gleba, dopasujcie je do poziomu nasłonecznienia i funkcji, jaką wybraliście dla Waszego terenu. Jeśli okolica Wam na to pozwala, to nie stawiajcie ogromnych ogrodzeń, żebyście sami nie czuli się w środku jak w klatce.  

Dzielcie prace

Koniecznie tak podzielcie prace, aby każdy był w coś zaangażowany. Zadań jest sporo, jesteście w stanie dopasować się do różnych możliwości czasowych czy zdrowotnych. Nie tylko sama organizacja przestrzeni jest pracą, ale także planowanie, poszukiwanie informacji, kupno roślin, organizowanie czy nadzór nad fachowcami – każdy ten etap wymaga czyjegoś zaangażowania. Później podzielcie się dbaniem o swój skrawek zieleni, a przynajmniej dwa razy do roku – jesienią i wiosną, wykonujcie prace wymagające większego zaangażowania wspólnie.  

Celebrujcie wspólnotę

Kiedy już zakończycie prace, to nie zapomnijcie razem z tej przestrzeni korzystać! Oczywiście przychodzenie tam nie powinno być niczyim obowiązkiem, ale zadbajcie o to, aby było miłą perspektywą. Wspólna praca na etapie planowania i realizacji to zazwyczaj bardzo dobry wstęp do miłych sąsiedzkich relacji. Cieszcie się tą przestrzenią. Kilka razy np. specjalnie się umówcie i zorganizujcie składkowy podwieczorek, albo kolację. Posiedźcie, porozmawiajcie, może przyjdzie Wam ochota na zrobienie jeszcze czegoś wspólnie?    

Ponoć można je zrobić tylko raz. I to, jakie ono będzie ma duży wpływ na to, jak będziemy postrzegani przez innych. O tym dlaczego warto jest zadbać o to, żeby zrobić dobre pierwsze wrażenie, słów kilka. Czas jaki mamy na to, aby wywrzeć to kluczowe wrażenie, jest wyjątkowo krótki. Niektóre badania wskazują na to, że mieści się on w 11 sekundach. Choć jest go niewiele, to z pewnością wystarczy, aby przekonać do siebie potencjalnego rozmówcę. Aby zyskać pewność siebie i za nic mieć te kilkanaście sekund warto pamiętać o kilku prostych zasadach.

Absolutne podstawy...


… o których zawsze warto wspomnieć. Są nimi tak proste kwestie jak pamiętanie o tym, aby dostosować swój ubiór do sytuacji. Innymi słowy: aby na spotkanie biznesowe w siedzibie firmy, nie przyjść w szortach i koszulce. A z drugiej strony, aby na akcję sadzenia drzew nie wybrać się w garniturze. W pierwszym przypadku możemy zostać odebrani jako osoby niepoważnie podchodzące do swoich obowiązków, a tym samym niegodne zaufania. W drugim zaś, na ludzi, którzy pragną się wywyższyć, co z łatwością wybuduje mur między taką osobą a otoczeniem. Wygląd zewnętrzny, mimo że nie jest kluczowy, to odgrywa sporą rolę w budowaniu pozytywnego wrażenia. Kiedy chcemy wywrzeć dobre pierwsze wrażenie, pamiętajmy o tym, aby strój był schludny i skromny. Awangardowe rozwiązania lepiej zostawić na chwilę, kiedy z nowo poznanymi osobami nawiążemy lepszy kontakt.

Uśmiech

To jedna z ważniejszych kwestii. Dobry humor i pogoda ducha sprawia, że ludzie chętniej przebywają w otoczeniu takiej osoby. Drugą korzyścią płynącą z uśmiechu jest to, że pozytywnie wpływa na nasze zdrowie. Osoby smutne, często wywołują w nas współczucie i chęć pomocy, jednak w perspektywie czasu, staramy się ich unikać, aby nie chłonąć negatywnej energii. Nie zapominajmy więc nigdy o uśmiechu!  

Zmysły

Nie pozwólmy, by nasz rozmówca miał wrażenie, że rozmawia z powietrzem. A bardzo łatwo jest sprawić takie wrażenie, uciekając wzrokiem na boki czy nie podejmowanie wątków rozmowy. Istotne jest to, aby rozmówca wiedział, że go słuchamy. Dlatego jeśli jego wypowiedź trwa długo, nie przerywajmy mu, ale za pomocą ruchów głowy i ciała, dajmy do zrozumienia, że cały czas nasza uwaga jest skierowana tylko na niego. Warto być ciekawym drugiego człowieka.

Uścisk dłoni

Pewny uścisk dłoni świadczy o energii i woli działania. Jest oznaką zdecydowania i odwagi. Pamiętajmy więc o tym, aby witając się z nowo poznaną osobą w ten sposób pozwolić jej zasygnalizować pewne cechy naszego charakteru, które w pełni może poznać dużo później. Wykorzystajmy tę okazję!

Głos

Warto pamiętać o poprawnej wymowie i o tym, aby nasz rozmówca nie musiał nadstawiać ucha kiedy oczekuje naszej odpowiedzi. Odpowiednio głośny i pewny ton głosu dodatkowo wzmacnia w odbiorcy nasze poczucie pewności siebie.

Mowa ciała

To co mówimy, i jak jest to odbierane, nie zależy jedynie od wypowiadanych przez nas słów. Nasz rozmówca zanim nas usłyszy – zobaczy nas. Dlatego zarówno nasza postawa, mowa ciała, jak i wspomniane już utrzymywanie kontaktu wzrokowego jest tak istotne. Powinniśmy pamiętać o tzw. postawie otwartej. Nie krzyżować rąk na wysokości piersi, wręcz przeciwnie, warto mieć je swobodnie opuszczone wzdłuż ciała.

Bądź spokojny

To bywa najtrudniejszą do przestrzegania zasadą. Rozmowy z nowymi ludźmi często potrafią nas sparaliżować. Nie możemy na to pozwolić. Stres, podobnie jak pośpiech, jest złym doradcą. Pamiętajmy o tym, że naszym rozmówcą jest człowiek, taki sam, jak my. Działają na nas te same mechanizmy i podlegamy tym samym prawom. Takie symboliczne zrównanie interlokutorów powinno pomóc w budowaniu równorzędnej relacji, wolnej od niepotrzebnego zdenerwowania

Społecznik też człowiek i odpocząć musi. Osoby bardzo aktywne, które wiele swoich działań i uwagi kierują na innych, często mają problem z odpoczynkiem. Ale przecież sposobów na spędzenie wakacji jest mnóstwo, trzeba tylko znaleźć odpowiedni dla siebie. Nie podpowiadamy pięknych miejsc na urlop, bo takich poradników jest wiele, ale mamy kilka propozycji, dzięki którym możesz z jeszcze większym entuzjazmem wrócić po wakacjach do swoich społecznikowskich zajęć.  

Oderwij się

Zerwij z rutyną, ułóż swoje dni inaczej niż w ciągu roku, sprawdź. Wzdychasz czytając o slow life, celebracji śniadań, długiej pielęgnacji, rozciąganiu rano – spróbuj! Albo okaże się tak super, że chociaż częściowo przemycisz to do codzienności, albo stwierdzisz, że to jednak nie jest dla Ciebie i przestaniesz za tym tęsknić. Takie wyrwanie się z rutyny daje ogromne poczucie odprężenia i otwiera głowę.  

Zmień perspektywę

Z pewnością podczas Twojego urlopu znajdziesz jakieś ciekawe wydarzenie, w którym możesz po prostu wziąć udział. Warto czasem wyjść z roli organizatora i złapać perspektywę uczestnika. Twoje obserwacje, odczucia czy rozmowy z innymi z pewnością wykorzystasz w kolejnych działaniach. A jeśli weźmiesz udział w czymś, co odbierzesz bardzo pozytywnie, to może poznasz organizatora i zrobicie w przyszłości coś razem?  

Odpocznij od informacji

Społecznicy zazwyczaj starają się być na bieżąco. Skala śledzonych informacji może być różna – od lokalnych, po globalne. Jakkolwiek jest to u Ciebie, na czas urlopu spróbuj się od tego odciąć, chociaż na parę dni. Odpocznij od analizowania, projektowania zmian, od natłoku informacji. Nic bardzo istotnego Cię nie ominie, a zyskasz przestrzeń i czas na inne rzeczy.  

Spróbuj czegoś nowego

To mogą być bardzo różne rzeczy – gatunek literatury, muzyki czy filmu, po który nigdy wcześniej nie sięgałeś, miejsce, którego nigdy nie odwiedziłeś czy zupełnie nowa potrawa. Przeczytaj lub posłuchaj o dziedzinie, o której nie masz pojęcia. Doświadczanie nowych rzeczy, nawet jeśli uznamy, że więcej do nich nie wrócimy, pobudza kreatywność i napędza usypianą codzienną rutyną ciekawość.  

Poznaj kogoś

Poznawanie ludzi to coś, co bardzo często społeczników napędza. Poznają bardzo wiele osób, z wieloma współpracują. Jednak z czasem łatwo wpaść w pułapkę ciągłego poszukiwania okazji do działań. Podczas urlopu poświęć komuś czas i uwagę by go poznać. To wcale nie musi być ktoś zupełnie dla Ciebie nowy, każdy z nas ma wielu znajomych, czy nawet przyjaciół, dla których nie mamy tyle czasu ile byśmy chcieli. Spotkaj się z kimś i naprawdę posłuchaj co u niego słychać, co czuje i przeżywa.  

Zobacz coś

Jeśli nie planujesz wyjazdów, to zostań turystą w swojej okolicy. Lato to czas organizowania wycieczek, rejsów, spacerów z przewodnikiem, wypraw tropem dzikich zwierząt i w poszukiwaniu jadalnych roślin. Czekają muzea i galerie. Jeśli myślisz, że zupełnie nic takiego się nie dzieję, to sprawdź ofertę turystyczną swojego miasta, gminy czy pobliskiego nadleśnictwa i skorzystaj z jakiejś propozycji.  

Zmień otoczenie

Oczywiście wyjazd to najprostszy sposób na zmianę otoczenia, ale przecież nie jedyny. Możesz zrobić małe przemeblowanie, albo zmienić jakiś znaczący akcent w mieszkaniu. Świetnie działa też kolorystyczna wymiana dodatków, albo poprzestawiania rzeczy na regałach i szafach. Pewnie nie raz doświadczyłeś, że jak praca w biurze zupełnie nie idzie, to czasem wystarczy iść do innego pokoju, albo do kawiarni i nagle pomysł na rozwiązanie sam przychodzi. Nasz mózg nie lubi nudy, potrzebuje bodźców aby dobrze pracować.  

Zmęcz się

Większość z nas w pracy nie ma za wiele ruchu lub wykonuje jednostajne, powtarzalne czynności. Chociaż jednego dnia podczas urlopu zmęcz się, ale tak porządnie. Jeśli idziesz na wędrówkę, to taką, żebyś nóg nie czuł wieczorem. Jeśli masz ogród, to poświęć mu się w całości. Zrób coś, co nie jest związane z pracą zawodową i społeczną, a co wymaga sporego wysiłku. Jest duża szansa, że stwierdzisz, że dawno tak nie odpocząłeś.

VI edycja „Spółdzielni Pomysłów” za nami. Kilka dni temu poznaliśmy zwycięskie projekty. Zostały nimi: ”Alchemia Czasu. 660 lat historii Krzepic” (bit.ly/2uBkLa6) autorstwa Radosława Hermana , „Nasz Tajemniczy Ogród” (bit.ly/2tDoLpg) , który stworzył Adam Bąk  oraz „Bezpieczna Przystań” (bit.ly/2vIFjxJ), zgłoszony przez Dariusza Myślikowskiego.  Na pewno zastanawiacie się, co dokładnie przekonało Jury Konkursu do przyznania nagród właśnie tym inicjatywom.  Dlatego poniżej przedstawiamy krótkie opisy każdego ze zwycięskich projektów, wskazując które z elementów sprawiły, że Jury zobaczyło w nich to społecznikowskie „coś :)

                                                             

•    ”Alchemia Czasu. 660 lat historii Krzepic” to projekt, który zakłada organizację wydarzenia aktywizującego mieszkańców. Co ciekawe, nie jest to zwykły festyn, ale warsztaty archeologiczne połączone z eksploracją na terenie tamtejszego zamku, badaniami i nauką zabezpieczania zabytków. Uczestnicy będą mieli więc okazję nie tylko spędzić razem czas, ale także doświadczyć niecodziennej przygody. Stąd też, mimo że wydarzenie związane jest z trudną tematyką i specjalistyczną wiedzą, to - naszym zdaniem - dzięki ciekawemu pomysłowi na realizację, ma szansę okazać się sporym sukcesem.  Już nie możemy doczekać się efektów.  
  

                 

•  „Nasz Tajemniczy Ogród” to inicjatywa szkolna, która porusza bardzo istotą kwestię ochrony i dbałości o środowisko. Dzięki jej realizacji uczniowie zyskają ciekawe miejsce, gdzie będą mogli się uczyć i rozwijać przyrodnicze pasje. Wspólna praca na rzecz rozwoju małego ogrodu meteorologicznego  z pewnością wspomoże rozwój społecznikowskich więzi między uczniami. A nóż ktoś z nich zostanie kiedyś słynnym biologiem… :) 

• „Bezpieczna Przystań”  kolejny wyróżniony projekt wydaje się najbardziej namacalny. W końcu remontu świetlicy nie sposób nie zauważyć. Dzięki takiemu miejscu, jak to powstające w Lasowicach możemy zapobiegać patologiom, wyrównywać szanse. A współpraca, która jest konieczna przy tzw. „projektach budowalnych” z pewnością zintegruje lokalną społeczność.   
  

Podsumowując, chcielibyśmy podkreślić, że zwycięskie projekty łączy jedna ważna cecha – każdy z nich zostanie zrealizowany dzięki bezinteresownej współpracy lokalnej społeczności. Nie przewidziano w nich wynagrodzenia za pracę zaangażowanych osób czy zatrudniania podwykonawców z zewnątrz.  Dlaczego to takie ważne? Bo idea spółdzielczości, którą chcemy w Was zaszczepić w ramach „Spółdzielni Pomysłów”, zakłada dobrowolne połączenie wspólnych sił i dostępnych zasobów (również czasowych) na rzecz stworzenia czegoś większego, służącego grupie.  Chodzi o to, aby poza pracą zawodową i codziennymi obowiązkami umieć znaleźć czas na to, aby zdziałać coś wspólnie., nie dla pieniędzy. 

Przed nami i Wami kolejne edycje Konkursu, a my chcielibyśmy udzielić Wam dwóch drobnych rad.  Po pierwsze, pamiętajcie o przyszłości swoich projektów. Bardzo często, działania, mające na celu budowę placu zabaw, zewnętrznej siłowni itd. wymagają późniejszych konserwacji bądź remontów. Warto uwzględnić to w swoich planach, aby Wasza praca nie poszła na marne. Po drugie, pamiętajcie również, że najciekawsze rzeczy powstają, dzięki połączeniu zapału i kreatywności . Nie zrażajcie się więc, gdy napotykacie na trudności i pamiętajcie, że do znalezienia odpowiedniego rozwiązania może zainspirować Was nawet najbardziej błaha rzecz lub przypadkowe spotkanie. Walczcie więc o swoje pomysły i szukajcie nieoczywistych sposobów. Życzymy Wam mnóstwo inspiracji!  

Wakacje to taki fajny czas, kiedy dzieci niekoniecznie są podzielone na grupy ze względu na wiek, starsze bawią się z młodszymi i wiele od siebie uczą. Postarajmy się zachęcać dzieci do wspólnych zabaw i odkrywania świata w zróżnicowanych wiekowo grupach, do czego nie mają okazji w naszym systemie edukacji. Nie ma znaczenia, czy jesteśmy na rodzinnych wakacjach czy opiekujemy się grupą na koloniach, zawsze możemy skorzystać z poniższych pomysłów.  

Świat wokół nas

Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym zazwyczaj sporo wiedzą o otaczającej nas przyrodzie. Znają ciekawostki na temat roślin, owadów i małych zwierząt, które można spotkać w lesie, parku czy łące. Mogą stać się przewodnikami i nauczycielami dla młodszych dzieciaków, świetnie się przy tym bawiąc. Z pewnością poczuję też dumę i trochę odpowiedzialności w takiej roli. Starszaki zapraszajmy do opowieści, a młodsze dzieci zachęcajmy do zbierania kamyczków, patyczków czy listków, o których są opowiadane historie. Możecie też wszyscy przygotować sobie pamiątki z wakacji – coś na wzór zielnika, który jest ciekawym zadaniem dla starszych dzieci. Ale z taką prostą formą, jak przyklejenie listka, piasku itp. poradzą sobie już kilkulatki.  

Eksperymenty

 Jest cała masa eksperymentów, podczas których woda zmienia kolor, wylewa się jak wulkan z krateru, spektakularnie paruje itp. W ciągu roku szkolnego rzadko mamy czas na takie pracochłonne zajęcia, a ze względu na ich „wybuchowość” lepiej je przeprowadzać na dworze. Lato to idealny czas, zbudujcie sobie laboratorium pod chmurką. Wystarczy, że wpiszecie w wyszukiwarkę hasło eksperymenty z wodą, albo eksperymenty domowe, a znajdziecie tyle inspiracji, że z pewnością coś zostanie jeszcze na rok szkolny. Eksperymenty są bardzo wciągające i angażują dzieci na długi czas. Większość z nich wciągnie także dorosłych!    

Opowieści dziwnej treści

 Dzieci żyją w tak samo pędzącym świecie jak dorośli. Otrzymują dużo krótkich informacji obfitujących w przekaz obrazkowy. Często mają problem z konstruowaniem dłuższych wypowiedzi, zachowaniem ciągu przyczynowo-skutkowego i spójnej struktury. Jednym z antidotum jest wieczorne czytanie, ale wakacje to świetny czas żeby oddać więcej pola dzieciom. Długa podróż samochodem? Zimny deszczowy dzień? Przeziębienie? To okazje, żeby wykorzystać różne zabawy z opowiadaniem historii. Mamy oczywiście na rynku różne akcesoria jak karty czy kości opowieści, ale nie są one konieczne. Pobawcie się np. w układanie historii, gdzie każdy dopowiada jedno zdanie. Albo na zasadzie skojarzeń – układamy kilka przypadkowych przedmiotów i trzeba ułożyć historię, która je wszystkie połączy. Tu naprawdę jest wiele możliwości!  

 
Nuuudzę się!

 Nuda to ważny czynnik rozwojowy, jak ktoś ma zawsze czas zapełniony zadaniami i rozrywkami, to nie ma czasu pomyśleć na co naprawdę ma ochotę, co go najbardziej interesuje. Nie ma czasu na zgłębianie swoich największych pasji, ani poznanie samego siebie. Dlatego tak bardzo ważne jest, żeby dać dzieciakom czas na nudę, pobycie we własnym towarzystwie oraz grupie rówieśniczej bez czasu organizowanego przez dorosłych. W ciągu roku szkolnego dla wielu dzieci to prawdziwy luksus, pozwólmy ponudzić im się chociaż w wakacje. Nauczą się same organizować sobie czas, przydzielać zadania, negocjować, bronić własnego zdania. To bardzo cenne umiejętności w życiu dorosłym, ale wymagają czasu na trenowanie i wzmacnianie, mało kto z nimi się po prostu rodzi. Nie zapominajmy o tak zwanym „czasie wolnym” planując kolejne dni urlopu. To ważne także dla dorosłych.

         Często znalezienie pasji wcale nie jest takie łatwe, jak się może wydawać. W końcu nikt nie wie od razu w czym jest dobry, albo co tak naprawdę go interesuje. Konieczne jest próbowanie i otwartość na to co nowe i nieznane. Jednak, gdy już to swoje hobby odnajdziemy, wtedy zazwyczaj chcemy mu się oddać w pełni. Podobnie mają osoby niepełnosprawne, które, dzięki zarażeniu ich pasją do czegoś, mogą rozwijać swoje zdolności, o których często nawet nie wiedzieli. 

         Tym tropem podążała Grupa „Przystań” działająca przy Zespole Szkół Specjalnych nr 11 w Kaliszu, przy zgłaszaniu swojego projektu „MISZ – MASZ – społeczne koło muzyczno-artystyczne dla dzieci niepełnosprawnych” do V edycji konkursu „Spółdzielnia Pomysłów”. Choć istnieją od niedawna już zdążyli zrobić mnóstwo dobrego. Są Grupą Wsparcia dla Rodziców Dzieci Niepełnosprawnych, ale także organizują  przeróżne zajęcia dla dzieci. W myśl idei: rozwoju przez współdziałanie. Obecnie liczą sobie około 230 osób. Ich najmłodszy członek ma 2 latka, a najstarszy 32.

         Ich celem jest rozwijanie pasji i wszelakich aktywności wśród dzieci niepełnosprawnych. Jednym z ich pomysłów stało się stworzenie koła muzyczno-artystycznego. I właśnie z tą inicjatywą zgłosili się do „Spółdzielni Pomysłów.”  Jak pisali w zgłoszeniu „W "Przystani" mamy wiele utalentowanych dzieci ,tą inicjatywą chcemy "wyciągnąć" je z muzykowania w domowym kącie ,zebrać w duży zespół i pokazać wszystkim w tym także środowisku lokalnemu ,że mimo wielu niepełnosprawności dzieci te są wyjątkowe- mają serce, radość z muzykowania i często skrywane talenty.” Z wygranej chcieli wyremontować i wyposażyć salę, w której mogliby prowadzić warsztaty dla dzieci.

        Dzięki wygranej w konkursie „Spółdzielnia Pomysłów” ich marzenie o miejscu, w którym będę mogli realizować swoje muzyczne pasje się spełniło. Wyremontowali salę i wyposażyli ją w niezbędne sprzęty. Zlazły się tam między innymi pianino, instrumenty perkusyjne, różnego rodzaju bębny czy grzechotki. Ponadto mnóstwo innych muzycznych elementów, takich jaki płyty, śpiewniki, a nawet karaoke.  Sala jest dostosowana do prowadzenia zajęć w formie warsztatowej, co jest znaczonym uatrakcyjnienie do małych muzyków.

         Uroczyste otwarcie odbyło się 2 czerwca 2017 roku. Jak przekonują organizatorzy tej wspaniałej inicjatywy, efekt przerósł ich najśmielsze oczekiwania, a co najważniejsze także oczekiwania samych dzieci. Remont i wyposażanie to wspólne dzieło rodziców uczniów i nauczycieli z Zespołu Szkół. Wszystko w myśl społecznikowskiej idei.

        Od teraz niepełnosprawne dzieci wraz z rodzicami i opiekunami mogą korzystać z w pełni wyposażonego i co najważniejsze dostosowanego i bezpiecznego pomieszczenia do rozwijania swoich muzycznych pasji. Ich poczynania możecie na bieżąco śledzić na stronie internetowej (www.przystan.kalisz.pl) i profilu na Facebooku (www.facebook.com/Fanpage-Grupy-Wsparcia-Przysta%C5%84-353020651746990/).  Coś nam się wydaje, że o muzycznym klubie MISZ- MASZ z Kalisza jeszcze nie raz usłyszymy. I dosłownie i w przenośni :) 

       Centrum Zdrowia Dziecka w warszawskiej dzielnicy Wawer to miejsce wyjątkowe. Dzięki niemu udało się uratować ogromną liczbę dzieci. Często jednak zapomina się, że poza dziećmi są tam także ich rodzice, którzy niekiedy przez kilka tygodni czy miesięcy zostają w CZD, aby wspierać i doglądać swojego pociechy.

        Na szczęście są ludzie, którzy o nich pamiętaj. To zwycięzcy V edycji konkursu „Spółdzielnia Pomysłów” – grupa SOS – Mieszkańcy Wawra Rodzicom z CZD.  Ich cel jest prosty. Chcą pomagać rodzinom z Centrum Zdrowia Dziecka, nawet w najbardziej prozaicznych czynnościach,  między innymi w zakupach czy praniu. Jak sami podkreślają, zdarza się, że rodzice wraz z dziećmi do szpitala trafiają nagle, bez potrzebnych rzeczy, czasem z obszarów całej Polski. Wtedy zjawiają się oni. Organizują podstawowy zestaw jak przybory sanitarne, poduszka, koc, ręcznik, leżak. Każdy przybyły rodzic może się do nich zgłosić, a z pewnością otrzyma pomoc niezbędne wsparcie. Na produktach pierwszej potrzeby oczywiście się nie kończy. SOS organizuje także zbiórki zabawek dla dzieci czy ubrań na zmianę. Dla nich nie ma rzeczy niemożliwych. Na niektóre trzeba czasem minutę poczekać. :)  Jednak wawrowa społeczność poruszy niebo i ziemię, żeby tylko pomóc rodzicom i dzieciom. Na przykład w organizacji urodzin małego pacjenta.

       Oczywiście grupa zapaleńców z Warszawy nie tylko dba o dostarczenie pomocy materialnej. Zdają sobie sprawę, że dla wielu rodzin Centrum Zdrowia Dziecka staje się drugim domem, często na bardzo długo, dlatego SOS dba także o integrację. Organizują Dni Dziecka, Mikołajki, pomagają przy uroczystościach małych pacjentów. Wszystko, aby sprawić, żeby pobyt w CZD była jak najlepszy.

       Po zwycięstwie w „Spółdzielni Pomysłów” rozwinęli skrzydła jeszcze bardziej. Ich otwarta grupa na Facebooku  (www.facebook.com/groups/1542351819400100/) liczy sobie już ponad 6 tysięcy członków, a ich liczba stale rośnie. Choć to inicjatywa lokalna, jej zasięg zaczyna zataczać coraz szersze kręgi. Na wspomnianej już grupie, która powoli zaczyna się robić społecznością przez wielkie S, są rodzice, którzy wymieniają się doświadczeniami, osoby skupione wokół inicjatywy SOS, ale też ludzie z całej Polski, którzy oferują swoje wsparcie. Bo Grupie z Wawra ciągle można pomagać. W końcu pakietów startowych nigdy dość. Są w nich produkty, które wymagają stałego uzupełniania, jak szczoteczki do zębów czy środki higieniczne. Dlatego każda jest dla nich ważna i stale potrzebna. Można zgłaszać się zarówno z produktami tzw. pierwszej potrzeby, ale także z zabawkami, grami czy ubraniami. Wszystko może się przydać. Wsparcie SOS to nie tylko darowizny rzeczowe. To poświęcony czas i obecność. Pranie, pakowanie, przygotowywanie. Dla każdego znajdzie się coś do zrobienia. Wystarczy tylko otwarte serce, jak mówiła w filmiku promocyjnym jedna z organizatorek.

       My trzymamy kciuki. Zarówno za SOS, jak i za rodziców i dzieci z Centrum Zdrowia Dziecka. Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej o działaniach tej niesamowitej inicjatywy i wspomóc ich działania odwiedzajcie ich grupę na Facebooku (www.facebook.com/groups/1542351819400100/)

Mieszkańcy małych miejscowości często rezygnują z udziału w ogólnopolskich konkursach, obawiając się, że nie mają szans w rywalizacji z większymi ośrodkami miejskimi. Przykład społeczników z Chwałowic pokazuje, że nie ma się czego bać, a wartościowe pomysły bronią się same.  

Chwałowice to niewielka wieś położona w województwie dolnośląskim, na południowy wschód od Wrocławia. Według danych z 2016 mieszka tam zaledwie ok. 550 osób. Niewiele, prawda? Niektórzy z nas mają więcej znajomych na Facebooku! No właśnie tylko czy prawdziwych? Bo w Chwałowicach ludzie naprawdę się znają i potrafią działać razem. Świadczą o tym m.in. inicjatywy lokalnego Stowarzyszenia Rzecz Rozwoju i Integracji Chwałowic, które działa tam od 2008 roku. My poznaliśmy działalność tych wspaniałych ludzi jesienią 2016, kiedy zgłosili jeden ze swoich pomysłów na lokalną integrację do V edycji konkursu Spółdzielnia Pomysłów.  

Klub Książki w Chwałowicach miał powstać po to, aby „integrować, łączyć, spajać potrzeby i oczekiwania dorosłych, bardzo dorosłych oraz dzieci” – napisano w zgłoszeniu. I tak właśnie się stało. Na czym dokładnie polega ta inicjatywa, dlaczego organizatorom tak bardzo zależało, aby integrować mieszkańców właśnie wokół czytania książek? O tym chcemy Wam opowiedzieć.  

Na siedzibę Klubu wybrano pomieszczenie w, działającym w Chwałowicach, schronisku szkolnym. Teraz wygląda bardzo estetycznie i przytulnie, ale najpierw trzeba było je wyremontować, wyposażyć w zakupione meble, zaaranżować przestrzeń, wysprzątać. Do pracy ruszyli więc mieszkańcy. Najpierw odmalowano ściany i przetransportowano meble, potem zajęto się sprzątaniem, skręcaniem i mocowaniem do ścian drewnianych regałów, ustawianiem mebli czy wieszaniem żyrandoli. Jak widać na zdjęciach, ekipa była zgrana, a dobry humory dopisywały. W efekcie powstało kolorowe, przyjemne pomieszczenie, które teraz trzeba było tylko wyposażyć w książki. W dniu otwarcia Klubu, księgozbiór liczył aż 800 tytułów. Część z nich zakupiono z wygranej w konkursie Spółdzielnia Pomysłów, część przyniosły osoby zaangażowane w projekt oraz mieszkańcy Chwałowic. Nowe miejsce wyposażono także w gry planszowe filmy i bajki na płytach.  

Gotowa, wyposażona przestrzeń to jeszcze nie wszystko. Działacze Stowarzyszenia wymarzyli sobie, aby w Klub był miejscem, w którym czas będzie spędzany wyjątkowo – bez pośpiechu, twórczo, kreatywnie, rozwijająco, a przede wszystkim wspólnie. Dlatego już w dniu otwarcia odbył się wieczór poezji niepoważnej, w którym udział brały zarówno dzieci jak i dorośli. Zaraz potem zaplanowano również cykl międzypokoleniowych warsztatów czytelniczych. W planach jest także regularne zapraszanie do Chwałowic pisarzy i twórców wrocławskich i dolnośląskich. Organizatorom marzy się na przykład wizyta Marka Krajewskiego czy Joanny Lamparskiej. Bo tak naprawdę chodzi też o to, aby w przyjemny i nowoczesny sposób przywrócić w Chwałowicach modę na czytanie. Nic, tylko trzymać kciuki :)  

Oficjalne otwarcie Klubu odbyło się 8 kwietnia 2017 i od tego czasu każdy mieszkaniec może korzystać z nowego miejsca. Jest ono otwarte na razie w dwa wieczory w tygodniu, ale planowane jest rozszerzenie działalności. Wszystkie aktualne informacje można znaleźć na www.chwalowice.org.  

Przy projektach dla Głuchych* połączyła je empatia, kreatywność i poczucie, że nie można godzić się na zastany porządek świata. Jak działania na rzecz osób niesłyszących wyglądają w praktyce, skąd biorą się pomysły na ich realizację i jak można zdobyć na nie finansowanie? Opowiedzą przedstawicielki organizacji, które każdego dnia podejmują takie wyzwania: Elwira Rewcio (Oddział Zachodniopomorski Polskiego Związku Głuchych) oraz Małgorzata Furga (koordynatorka projektów “Głusi w przestrzeni publicznej” oraz “Głusi w przestrzeni publicznej II”).  

1.     Jak zaczęła się Wasza historia z Głuchymi?  

Elwira Rewcio: Moja historia rozpoczęła się od przypadku. Po zawodowych doświadczeniach w placówkach kultury i edukacji, zaczęłam się więc rozglądać za czymś nowym i dającym szansę na rozwój. W tym samym czasie Zarząd Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych poszukiwał kogoś, kto miałby kwalifikacje i nie bał się nowych wyzwań. Tak skrzyżowały się nasze drogi i w 2001 roku zaczęłam tworzyć Dom Dziennego Pobytu Niesłyszących. Była to pierwsza tego typu placówka w kraju. To były owocne lata, podczas których udało mi się wiele zrobić na rzecz tej placówki, ale również i ja nauczyłam się dużo o świecie i kulturze Głuchych. Potem życie spłatało kolejnego figla i zostałam powołana na stanowisko kierownika Wojewódzkiego Ośrodka Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących.  

Małgorzata Furga: Prawdopodobnie były to projekty artystyczne i teatralne realizowane z partnerami z Niemiec i Austrii. Zafascynowała mnie wtedy współpraca słyszących i niesłyszących i ten świat pozornie bez dźwięku. Przy bliższym poznaniu tego środowiska okazało się, jak bardzo są oni wykluczeni ze świata ludzi słyszących. Okazało się, że język polski jest dla nich językiem obcym, a także, że język migowy nie jest językiem uniwersalnym, międzynarodowym. Jako dziennikarz Polskiego Radia Szczecin często mówiłam też o problemach Głuchych i pomagałam im je nagłośnić.    

2.     Jak określiłybyście swoją rolę w szczecińskiej społeczności Głuchych?  

Elwira Rewcio: Jestem osobą, która pomaga Głuchym w normalnym funkcjonowaniu społecznym. Nasz Oddział wspiera aktualnie około 2000 osób z wadą słuchu. Współpracujemy przy tym z wieloma instytucjami zarówno samorządowymi, edukacyjnymi, z placówkami kultury i firmami.

Małgorzata Furga: Moja bliższa współpraca z OZ PZG rozpoczęła się w 2013 roku, kiedy zostałam poproszona o pomoc w napisaniu projektu do FIO (Funduszu Inicjatyw Obywatelskich). Jego celem było zwiększenie dostępu do informacji publicznej oraz edukacja w zakresie praw obywatelskich osób z wadą słuchu, ale także wyposażenie urzędników w informacje dotyczące specyfiki komunikowania się osób niesłyszących i niedosłyszących. Partnerem w sposób naturalny został Urząd Miasta Szczecin. Zatytułowaliśmy to działanie „Głusi w przestrzeni publicznej” i po wygraniu konkursu rozpoczęliśmy jego realizację w maju 2013 roku. Projekt ukończyliśmy w grudniu tego samego roku. W ramach projektu przeszkoliliśmy 900 urzędników UM Szczecin i 100 podopiecznych OZ PZG. Dokonaliśmy uproszczenia i dostosowania do percepcji Głuchych 32 najczęściej stosowanych procedur administracyjnych. Potem przyszła kolej na projekt „ Bezpieczni Obywatele Świata Ciszy” realizowany w partnerstwie z Komendą Wojewódzką Policji w Szczecinie i II edycję projektu „ Głusi w Przestrzeni publicznej” - z Urzędem Miasta Szczecin i Technoparkiem Pomerania.  

3.     Co jest Waszą miarą sukcesu?  

Elwira Rewcio: W swoim życiu zawodowym nauczyłam się dość szybko kierować zasadą, że miarą sukcesu nie jest pozycja jaką się osiągnęło, ale przeszkody jakie się na drodze do sukcesu pokonało. Tych przeszkód w pracy w OZ PZG jest dość sporo. Trzeba pokonać nie tylko barierę językową, ale również kulturową. Przekonać środowisko Głuchych, że jest się osobą, z którą nie muszą się obawiać współpracy, a później pomagać ludziom z tego środowiska funkcjonować w świecie dla nich częściowo obcym. Myślę, że swoją pracą na co dzień udowadniam, że osiąganie sukcesu, choć wiąże się z ciężką pracą i niejednokrotnie osobistymi wyrzeczeniami, jest jak najbardziej realne, szczególnie w pracy w III sektorze.

Małgorzata Furga: Jeśli chodzi o realizację projektów, to na pewno pomogła wiedza zdobyta podczas studiów podyplomowych dotyczących Unii Europejskiej i zarządzania projektami. Poza tym moja praca zawodowa w radiowej redakcji publicystyki dała możliwość poznania doświadczeń innych projektodawców, jak również zmuszała do aktualizowania wiedzy potrzebnej do pisania projektów i ich realizacji.  

4.     Jakie są najczęstsze problemy, z jakimi się mierzycie?  

Elwira Rewcio: Brak świadomości społecznej o specyfice problemów, na jakie napotykają osoby z wadą słuchu ze względu na znikomy dostęp do informacji. Głusi są po prostu obcokrajowcami we własnym kraju. Dzięki wieloletniej walce tego środowiska (ruch społeczny Głuchych w tym roku obchodzi 140 rocznicę swojej działalności) dotarliśmy do miejsca, w którym powoli zaczynają być dostrzegani i szanowani, ale to jeszcze wiele lat ciężkiej pracy i walki, aby mogli być równoprawnymi obywatelami nie napotykającymi co chwila barier na swojej codziennej drodze. Na dziś wciąż bez pomocy tłumaczy języka migowego, którzy zarazem są ich osobistymi asystentami i pomagają im zrozumieć obcy świat nie są w stanie załatwić wielu codziennych życiowych spraw.

Małgorzata Furga: Najtrudniej jest przekonać niektórych urzędników do dostosowania urzędowego języka i praktyki urzędniczej do możliwości osób z wadą słuchu. Zbyt często jeszcze to nie urząd jest dla mieszkańca - ale mieszkańcy dla urzędu. Dlatego tak trudno upraszcza się procedury administracyjne do poziomu zrozumiałego dla osób z wadą słuchu i nie tylko. Pozostali mieszkańcy miasta też ich nie rozumieją. W I edycji projektu “Głusi w przestrzeni publicznej”, Głusi poznali urzędników potrafiących migać i posmakowali samodzielnego załatwiania swoich spraw w UM Szczecin. W drugiej edycji projektu dostaną przewodnik internetowy po urzędach (Zarząd Budynków i Lokali Komunalnych, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego i Urząd Miasta Szczecin), połączony z opisami ponad 70 spraw, które będą mogli samodzielnie załatwić w tych urzędach.    

5.     Czy Głusi korzystają ze zdobyczy tzw. nowych technologii?  

Elwira Rewcio: Tak, szczególnie młodzi Głusi bardzo chętnie sięgają po nowe technologie. Świat wirtualny i możliwość komunikacji wizualnej pozwala im na kontakt z Głuchymi na całym świecie; i choć każdy kraj ma swój język migowy, to wywodzą się one ze wspólnych założeń – są to języki wizualno-przestrzenno-emocjonalne, co pozwala na szybsze znalezienie cech wspólnych. Dzięki nowym technologiom mają również większe poczucie bezpieczeństwa i o wiele szybszy kontakt z tłumaczem lub rodziną. Nowe technologie dają im również szansę na nowe zawody, a co za tym idzie na pracę. 

Małgorzata Furga: Dla Głuchych telefon (SMSy), Internet i komputer to podstawowe narzędzia komunikacji ze światem, innymi Głuchymi oraz tłumaczami języka migowego. Na pewno nie rozumieją zagrożeń związanych z nowymi technologiami i nie zawsze bezpiecznie się zachowują w Internecie, m.in. ze względu na brak zrozumienia regulaminów, nawet napisanych w języku polskim.  

6.     Jak wygląda historia i przebieg obu edycji projektu “Głusi w przestrzeni publicznej”?  

Elwira Rewcio: Zaczęło się to od potrzeby pomagania Głuchych przy każdej nawet najdrobniejszej sprawie i zbyt małej liczbie zatrudnionych tłumaczy. Rozmowy z włodarzami miasta przyniosły owoce w postaci szkoleń z zakresu podstaw języka migowego dla pracowników obsługujących naszych mieszkańców, w tym również z wadą słuchu. Apetyt jednak rośnie w miarę jedzenia -  tak zaczęły się rozmowy o szukaniu bardziej owocnych rozwiązań problemu dotyczącego dostępności procedur urzędowych. Natrafiłam na ogłoszony przez Ministerstwo konkurs ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Potem to już tylko było szukanie sprzymierzeńców, burze mózgów i oczekiwanie na wyniki konkursu. Kiedy pierwsza edycja przyniosła efekty większe niż zakładane wszyscy wiedzieli jedno – konieczna jest kontynuacja i tak kolejny konkurs przyniósł nowy projekt, a do duetu partnerskiego czyli Urzędu Miasta i Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych dołączył jako trzeci partner Technopark Pomerania.

Małgorzata Furga: Pierwsza edycja projektu była realizowana w 2013 roku. II edycja rozpoczęła się w maju 2015 roku i potrwa do 30 listopada 2016 roku. W pierwszej edycji wzięło udział około 1000 beneficjentów (100 Głuchych i ponad 900 urzędników). Stworzony został kurs e-learningowy dla urzędników prezentujący specyfikę środowiska Głuchych i ich sposoby komunikowania się. Z kolei osoby z wadą słuchu zapoznały się z pracą najważniejszych wydziałów UM Szczecin w spotkaniach z ich dyrektorami. 32 procedury administracyjne zostały uproszczone, przemigane i udostępnione na stronie UM Szczecin. W drugiej edycji projektu zostało uproszczonych, przemiganych ponad 40 spraw, które można będzie załatwić w ZBiLK, ZDiTM i MOPR w Szczecinie. Dzięki wsparciu specjalistów z Technoparku Pomerania niesłyszący informatyk i filmowiec mógł przygotować internetowy przewodnik po wymienionych urzędach, połączony z ponad 70 sprawami (procedurami administracyjnymi) z pierwszej i drugiej edycji projektu. Dzięki tej współpracy zmodernizowana została strona internetowa projektu. Dodatkową wartością projektu było przeszkolenie pracowników wspomnianych instytucji w zakresie komunikowania się Głuchych. Także autobusy i tramwaje miejskie zostały wyposażone w ulotki, które mają ułatwić kierowcom i motorniczym udzielenie Głuchym pomocy w sytuacji zagrożenia życia. Dzięki tym projektom Głusi na pewno mogą się poczuć bezpieczniej. Ostatnio na przykład zgłosili potrzebę dostosowania systemu łączności ze stacją pogotowia ratunkowego, tak aby mogli wezwać pogotowie bez pomocy tłumacza języka migowego. Na razie nie możemy pochwalić się sukcesem w tej kwestii, ale być może uda się to zmienić w przyszłości i doprowadzić do wykorzystania specjalnej aplikacji w telefonie oraz opracowania nowoczesnego systemu komunikatów odbieranych przez dyspozytora pogotowia.    

7.     Czego powinniśmy życzyć projektom GwPP/GwPP2? A czego Wam?

Elwira Rewcio: Realizując kolejny projekt dostrzegamy potrzebę otwierania następnych przestrzeni publicznych. Dlatego też dopóki nie wszystkie drzwi staną otworem dla obywatela i pozwolą mu na większą samodzielność, trzeba nam życzyć wygranych w następnych edycjach konkursów w towarzystwie twórczych i zaangażowanych partnerów, a mnie wytrwałości, kreatywności i siły.

Małgorzata Furga: Poza zakończeniem naszego projektu, na pewno kolejnych równie ciekawych i emocjonujących. Bo każdy taki innowacyjny projekt to wielka przygoda. Czyli można mi życzyć jeszcze więcej takich przygód.

Dziękujemy za rozmowę!

* “Głusi” sami siebie definiują jako subkulturę i dlatego piszą o sobie wielką literą.

 Jakiś czas temu media obiegła informacja o domu spokojnej starości w Holandii, który zdecydował się na udostępnienie bezpłatnego zakwaterowania… studentom w ramach projektu niwelowania negatywnych skutków procesu starzenia się. Dom pod nazwą “Humanitas” w Deventer wymaga od młodych rezydentów “bycia dobrym sąsiadem” przez minimum 30 godzin miesięcznie - czyli między innymi wspólnego oglądania rozgrywek sportowych, obchodzenia urodzin, czy też przede wszystkim dotrzymywania towarzystwa w przypadku choroby, co pomaga seniorom czuć się częścią społeczności.  

 Jak to wygląda w Polsce? Mimo że 29% przebadanych przez CBOS w 2013 roku (raport “Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie”) zadeklarowało, że chciałoby żyć w dużej rodzinie wielopokoleniowej, nie jest to popularny model, szczególnie w miastach. Ponadto ważny tu jest czynnik migracji zarobkowych osób w wieku produkcyjnym poza granice kraju i pozostawionych w kraju starzejących się rodziców. Z drugiej strony miasta mają coraz więcej do zaoferowania seniorom i starają się aktywnie podchodzić do tematu ułatwienia oraz urozmaicenia życia osób starszych, choć pozostaje jeszcze sporo do zrobienia, jak podsumowuje dr Rafał Iwański, który bada społeczne i ekonomiczne konsekwencje starzenia się społeczeństw (członek zarządu Oddziału Szczecińskiego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, autor książki “Opieka długoterminowa nad osobami starszymi”, która przeznaczona jest dla wykładowców i studentów, stykających się z problematyką starzenia się populacji na kierunkach związanych z polityką społeczną, pracą socjalną oraz nauk o zdrowiu, a także pracowników sektora pomocy społecznej i ochrony zdrowia oraz dla osób odpowiedzialnych za kreowanie i wdrażanie polityki społecznej wobec niesamodzielnych seniorów).  

Oferta domów kultury coraz częściej obejmuje zajęcia dedykowane seniorom: na przykład szczeciński “Klub Skolwin” zaprasza na choreoterapię czy zajęcia informatyczne. Podobne zajęcia odbywają się również przy Fundacji Kultury i Sportu “Prawobrzeże”, a także w prężnej Akademii Aktywnego Seniora przy Miejskim Ośrodku Kultury w dzielnicy Dąbie. W samym Szczecinie istnieje także kilka cennych inicjatyw, które nie tylko odnoszą się do konkretnych potrzeb seniorów, ale i łączą przy tym pokolenia. Jednym z przykładów jest uruchomiony przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Dzienny Dom “Senior-Wigor”. Rafał Iwański opisuje również, że w przyszłym roku otwarty zostanie Klub Seniora przy Domu Kultury “Klub Skolwin” oraz przywołuje też jako dobry przykład działania Szczecińskiego Humanistycznego Uniwersytetu Seniora, który ma już ponad 500 studentów! Jednym z najciekawszych projektów SHUS jest stworzenie i prowadzenie zajęć przy pomocy kombinezona-symulatora, który ma na celu uświadamianie, czym w praktyce jest starość: gdy młodzi wejdą do takiego symulatora, po paru krokach mogą odczuć na własnej skórze, co to znaczy mieć na przykład 70 lat.  

Jak jednak wyglądają oferty współpracy międzypokoleniowej? Bardzo często w przypadku Szczecińskiego Humanistycznego Uniwersytetu Seniora to studenci pełnią rolę koordynatorów grup seniorów (grup fotograficznych, wolontariuszy bibliotecznych, wolontariuszy w Filharmonii etc.) i przesyłają potem na stronę internetową relacje z wydarzeń. Na fanpage’u SHUS można podziwiać też galerię z wyraźnie międzypokoleniowego zakończenia roku akademickiego 2015/16. Z kolei Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Szczecinie współpracuje od lat z Instytutem Pedagogiki i z ich studentami w roli animatorów organizuje wydarzenia integracyjne.    

Najczęstszymi problemami jednak, z jakimi mierzą się osoby pracujące z seniorami to wbrew pozorom nie liczba osób starszych, która uczestniczy w inicjatywach - bo ta się cały czas zwiększa, a brak odpowiednich środków i ludzi, którzy posiadają kompetencje do pracy na rzecz seniorów i z seniorami. Rafał Iwański podkreśla, że radzą sobie z tym poprzez system wolontariatu i otwartość na nowe osoby oraz występują o środki zewnętrzne, m.in. gminne, regionalne i ministerialne.  

- Naszą miarą sukcesu jest dopasowanie oferty do zapotrzebowania i pobudzanie aktywności tej grupy społecznej. Seniorzy, z którymi współpracuję bezpośrednio bardzo chętnie korzystają z pomocy i uzupełniamy się wzajemnie. - dodaje dr Iwański - Można nam jednak życzyć stabilnych projektów niezbędnych do finansowania inicjatyw oraz prostych zasad aplikacji i rozliczania dotacji.

Wszyscy lubią oglądać filmy, a dostęp do dobrego kina jest dziś znacznie łatwiejszy niż kiedyś. Zamiast oglądać je w samotności, w domowym zaciszu, wykorzystajmy je jako pretekst do sąsiedzkiej integracji! Poniżej prezentujemy kilka pomysłów na wspólne działania z filmem w tle.  

Klub Filmowy

Znacie to uczucie, kiedy widzicie w telewizji lub na bilboardzie reklamę filmu, na który chętnie byście się wybrali, ale nie ma z kim, a samotne wyjście to nie to samo? Każdy, kto choć trochę lubi obserwować świat na srebrnym ekranie na pewno nie raz to poczuł. Pomyślcie więc, że takich osób jest więcej i bardzo prosto można temu zaradzić, organizując wspólne wyjścia do kina. Społeczność sąsiedzka to doskonała grupa na realizację tego celu. Wszyscy mieszkają przecież w tym samym miejscu, stąd też można zorganizować wspólny transport, czy też razem wybrać się na autobus czy tramwaj i nie ma mowy o samotnych powrotach po zmroku. O ile dla młodych osób nie jest to problem, to ludzie trochę starsi lub nieśmiali często traktują to jako barierę uniemożliwiającą pozadomowe aktywności. Pozostaje tylko wybrać odpowiednie kino, sprawdzić aktualne promocje (czasami dla większych grup bilety są tańsze, a niektóre kina mają w swojej ofercie stałe zniżki, np. w ciągu tygodnia) i zacząć integrować okolicznych kinomaniaków.  

Sąsiedzki DKF

Jeśli mieszkacie w małej miejscowości, gdzie oferta kinowa nie jest zbyt bogata, sami zorganizujcie warunki do oglądania filmów! Tak naprawdę potrzebne jest jedynie odpowiednie miejsce spotkań (tu warto być w dobrych relacjach z pracownikami miejscowej biblioteki, czy jakiejkolwiek innej instytucji, która dysponuje krzesłami oraz pomieszczeniem ze ścianą do wyświetlania filmów) i odrobina kreatywności, aby zachęcić sąsiadów do aktywnego udziału w filmowych spotkaniach. Jednym z pomysłów może być przekazanie doboru repertuaru w ręce uczestników. Każdy z przychodzących miałby swoją kolej na wybranie filmu i zaproponowanie tematu dyskusji po projekcji. Nie jest nawet konieczne formułowanie poważnego tematu do rozmowy, wystarczy aby ktoś, kto wybrał film opowiedział w kilku zdaniach, dlaczego akurat ten. Rozmowa może wywiązać się sama – w końcu filmowe historie wzbudzają w nas często niemałe emocje. Filmy można by również dobierać pod kątem aktualnych wydarzeń społecznych, czy politycznych. Ważne, aby dać ludziom powód, aby się spotykali i rozmawiali ze sobą.  

Kino pod chmurką

Kina plenerowe stały się ostatnio bardzo popularne. I nic dziwnego – w końcu oglądanie filmu w ciepły letni wieczór, siedząc na kocu lub leżaku, i do tego w przyjaznym gronie brzmi bardzo przyjemnie. Ciepłe wieczory w naszym klimacie trwają bardzo krótko, warto więc wykorzystać ich urok do spędzania czasu wspólnie.  Jak zorganizować sąsiedzkie kino letnie? Przede wszystkim znajdując odpowiednie miejsce w okolicy oraz angażując mieszkańców i ich zasoby w jego organizację. Ktoś może przynieść krzesła, ktoś inny poduszki lub koce, jeszcze ktoś odpowiednio długi przedłużacz – w ten sposób wyposażenie naszej improwizowanej sali kinowej zbierze się samo. Ważne jest jednak, aby pamiętać o uzgodnieniu wykorzystania wybranej przestrzeni z administracją budynku czy osiedla, a także zadbaniu o to, aby wyświetlanie filmu odbyło się zgodnie z obowiązującym prawem. Szczegóły na temat możliwości wykorzystywania kopii filmowych, a także krótki poradnik organizowania takiego wydarzenia znajdziecie tutaj: bit.ly/KinoSąsiedzkie  

Edukacja przygotowująca ludzi do życia społecznego, kształcąca postawy obywatelskie i empatię wśród najmłodszych to jedno z większych wyzwań współczesności. Wymaga świadomości i dobrego wglądu w potrzeby dzieciaków. Jak to robić? Jest kilka reguł, które należy wdrażać do edukacji, by kształciła ludzi świadomych, prezentujących proobywatelskie postawy i chcących działać społecznie.  

Dajmy dzieciom autonomię  

Uznanie dziecięcego świata za równie ważny, co świat dorosłych jest niezbędnym krokiem prowadzącym do stworzenia takiego modelu edukacji, który będzie sprzyjać postawom proobywatelskim. Ważne jest, by uczniowie czuli się ważni i rozumiani, a do tego potrzeba wiele empatii i cierpliwości. Bo o ile dzieci w wieku wczesnoszkolnym chętnie współpracują z dorosłymi i komunikują im swoje potrzeby, o tyle nastolatkowie ustawiają niewidzialny mur między swoim światem  a światem dorosłych, a komunikacja z nimi bywa dużym wyzwaniem ze względu na normatywny dla tego wieku bunt. Niezależnie od okresu rozwojowego należy jednak uznać autonomię młodego człowieka i starać się poznać jego świat, by na bazie dotychczasowych doświadczeń nabudowywać nowe doświadczenia.  

Dostrzeżmy indywidualność  

Kolejnym kluczem do zrozumienia edukacji nastawionej prospołecznie jest zindywidualizowany system nauczania. Co to oznacza? W dużym skrócie oznacza dopasowywanie wymagań, treści czy materiałów edukacyjnych do możliwości psychofizycznych dziecka, wspieranie go w odnajdywaniu swoich pasji i zainteresowań. Edukacja, która formatuje wszystkie dzieci do jednego wzorca nie sprzyja kształceniu postaw empatycznych i prospołecznych. Należy zabiegać o to, by dostrzegać talenty i zasoby we wszystkich dzieciach. Wspierać i budować ich poczucie własnej wartości oraz chęć uczenia się niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z młodym geniuszem czy z urwisem, który z trudem przechodzi z klasy do klasy. Zarówno jeden, jak i drugi są wyjątkowi w swojej indywidualności.  

Integracja i edukacja muszą iść w parze  

Aby budować postawy społecznikowskie uczniowie muszą uczyć się pomagać innym od najmłodszych lat. Dzieci, które mają okazję uczyć się w jednej klasie czy szkole z osobami z niepełnosprawnościami czy innej narodowości w sposób naturalny uczą się tolerancji oraz empatii. Dla dziecka, które dorastało wśród osób potrzebujących wsparcia, pomoc innym staje się oczywista. Uczenie różnorodności i wrażliwości na innych jest podstawowym warunkiem, bez którego trudno o postawy prospołeczne w przyszłości.  

Pamiętajmy o roli uczenia się przez doświadczenie  

Odejście od nauczania „podręcznikowego” skupionego na zapamiętywaniu faktów, liczb, wykresów i dat w kierunku edukacji praktycznej nastawionej na doświadczanie jest niezbędnym elementem przystosowującym dzieci do życia w zglobalizowanym świecie. W dobie, gdy każdy z nas z poziomu swojego tabletu, smartfona czy laptopa może sięgnąć po właściwie każdą potrzebną mu informację w ciągu sekundy, uczenie się faktów czy definicji przestaje mieć sens. W obliczu zmian cywilizacyjnych, które nastąpiły, znacznie większego znaczenia zaczyna nabierać uczenie umiejętności społecznych, kreatywności, empatii czy krytycznego myślenia.  

Czym skorupka za młodu nasiąknie…  

Nie można wspomnieć o jeszcze jednej rzeczy niezwykle istotnej - jeśli nie najistotniejszej - w procesie edukowania młodych obywateli. To modelowanie postaw prospołecznych, czyli - mówiąc prostszym językiem - bycie dobrym przykładem dla dzieci. Od kogo bowiem, jak nie od osób dorosłych najmłodsi czerpią wzorce i uczą się pomagania innym? Oczywiście, od bliskich im osób dorosłych - rodziców, nauczycieli, sąsiadów, wujków, cioć, itd. Jeśli chcemy wychować młode pokolenie wrażliwe na potrzeby innych i działające na rzecz swoich małych ojczyzn musimy dać im do tego narzędzia i zamodelować postawy, którymi będą mogli się inspirować w dorosłym życiu.  

Amarant ma wiele znaczeń: to gatunek drzewa, kolor, popularna nazwa szarłata spożywczego. Poznań do tej listy dopisuje kolejne: wyjątkowe miejsce na kulturalnej mapie miasta. I nie są to puste słowa – Centrum Kultury Amarant intryguje od pierwszych chwil.

Potężny, neobarokowy Dom Tramwajarza wzniesiony w latach 20-tych ubiegłego wieku ponownie staje się centrum integracji społeczności lokalnej. U zarania swych dziejów, był miejscem, gdzie społeczność tworzyły kolejne pokolenia pracowników poznańskiej komunikacji miejskiej. Dziś, od kiedy CK Amarant działa na pełnych obrotach, stanowi centrum, wokół którego toczy się duża część inicjatyw i wydarzeń o charakterze kulturalnym i społecznym. Przed budynkiem stoi specjalny regał, gdzie każdy może coś przynieść, i z którego każdy może coś wziąć, niezależnie od tego, czy będą to książki, ubrania czy meble. Daje to wskazówkę tego, co czyni Amarant miejscem wyjątkowym, a czym jest otwarcie na różnorodność i chęć integracji.

Nazwę dzieli z działającym tu wcześniej kinem (zamkniętym w 2010 roku). I choć czasem wyświetlane są tam filmy, to jednak repertuar CK jest dużo bogatszy. Wypełnia go bowiem masa przeróżnych wydarzeń kulturalnych, które znajdą w Amarancie zawsze gościnne progi. Bowiem idea, która przyświecała otwartemu 21 marca 2015 roku miejscu, była ściśle związana ze wspieraniem oddolnych inicjatyw, z dawaniem szansy. To dlatego program tego miejsca jest tak bogaty. Oczywiście ułatwia to też tak prozaiczna kwestia, jak duża przestrzeń, jaką Centrum ma do dyspozycji. Mnogość sal, o różnych wielkościach, pozwala realizować różnego rodzaju przedsięwzięcia. A nawet kilka jednocześnie.

Dowody? Wystarczy spojrzeć na kalendarium wydarzeń, aby przekonać się, że Amarant działa na pełnych obrotach, oferując mieszkańcom Poznania naprawdę różnorodne aktywności. I to niezależnie od wieku. Coś dla siebie mogą znaleźć zarówno seniorzy, jak i dzieci. Melomani, i miłośnicy teatru. Odbywają się tutaj koncerty, projekcje filmów, potańcówki w starym stylu, za którymi ponoć wybitnie tęskniła ta bardziej dojrzała część mieszkańców Jeżyc czy sztuki teatralne, które niekiedy wystawia teatr Mplusm.

I to ciągle nie wszystko. Kurs żonglerki, wykłady i seminaria, a nawet siedziba fundacji Tamitu, której misją jest integracja międzykulturowa poprzez sztukę, edukację i rozrywkę. Tak, to wszystko wciąż ma miejsce w Centrum Kultury Amarant. Energia, która napędza działania pochodzi od kilku osób. Koordynatorem całości są Patryk Lichota, Dawid Dąbrowski i Borys Słowikowski. Za program kulturalny odpowiadają: Piotr Tkacz, Krystyna Szydłowa, Paulina Obiała, Dorota Michalak, Jan Kühling, Palina Zielinśka, Ela Niewiadomska i Piotr Delimata. I to ważne, by wymienić ich z nazwiska, bowiem dzięki temu skraca się dystans, możliwość poznania otwiera szansę na integrację. Daje szansę na budowanie wspólnoty opartej na kilku prostych wartościach, które we współczesnym świecie, bywają niekiedy spychane na drugi plan. To właśnie dlatego każdy znajdzie w Amarancie coś dla siebie. Zacieranie granic, różnic, wciągnie we wspólną grę ze sztuką i rozrywką – to zacieśnia i cementuje społeczność.

To otwarcie widać też w innym miejscu: Amarant umożliwia każdemu rezerwację swych pomieszczeń. Innymi słowy zaprasza każdego, kto ma coś do powiedzenia, pokazania, zorganizowania w swoje progi i daje mu możliwość realizacji. Dzięki temu Dom Tramwajarza może mówić wieloma głosami. I unika monotonii.

O minimalizmie robi się coraz głośniej, pojawia się także sporo polskich publikacji i blogów minimalistów. Niejednokrotnie pojawia się także opinia, że to tylko chwilowa moda. Na zweryfikowanie tego twierdzenia jest jeszcze za wcześnie, niemniej jest to dość wymagający trend i raczej trudno za nim podążać zupełnie bezrefleksyjnie. Nie da się także odmówić słuszności twierdzeniu, że ograniczenie konsumpcji, a co za tym idzie odpadów jest obecnie społeczną potrzebą – czy wynika z głębokich refleksji nad życiem, czy z faktu, że „się o tym mówi”, ma drugorzędne znaczenie.  

O co chodzi?

Mimo, że jest to dość nowe zjawisko, to zdążyło już obrosnąć kilkoma mitami. Najpopularniejszym jest rzekoma zasada, że minimalista może mieć maksymalnie 100 rzeczy (para skarpetek jest liczona jako jedna czy dwie rzeczy?), a jego życie polega na obsesyjnym zliczaniu wszystkiego. Prawda, że można odszukać takie wypowiedzi czy wywiady z osobami, które nazywają siebie minimalistami, ale nie jest to sedno tej idei. Chodzi o to, aby nie posiadać przedmiotów dla samego posiadania, aby mieć ich tyle, żeby było nam w życiu dobrze i żeby posiadane dobra nie czyniły z nas swoich niewolników. Dla kogoś to będzie 100 rzeczy, dla kogoś 200, a dla kogoś 1000. Jeśli dla ciebie posiadanie np. pewnych książek jest istotne, albo jest kolekcjonerem dzieł sztuki, to nie znaczy, ze musisz się ich wszystkich pozbyć, aby żyć zgodnie z zasadami minimalizmu. Chodzi tu o refleksję, o wgląd w siebie i odpowiedź na pytania co jest w moim życiu ważne, a co zbędne (nie tylko w kategoriach materialnych). Najczęściej okazuje się, że wiele tego co w życiu „mamy” – niektóre przedmioty, relacje, plany – po głębszym zastanowieniu jednak nie są dla nas ważne lub zgodne z naszymi wartościami. Często mówimy, że nie mamy na coś czasu (np. na zaangażowanie społeczne, sąsiedzkie inicjatywy, poznanie ludzi), minimalizm daje nam szansę na odzyskanie kawałka naszego życia i przeznaczenie go na rzeczy ważne.  

Uważność – siostra mninimalizmu

To z pozoru kolejne modne hasło, ale w zasadzie uważność i minimalizm są nierozłączne. Aby odpowiedzieć sobie na pytanie czy wszystkie aspekty prowadzonego obecnie życia są dla mnie istotne i oceniam je jako wartościowe, konieczna jest uważna autoanaliza. Bez tego minimalizm faktycznie staje się zabawą w liczenie rzeczy i konkursy kto ma mniej. Minimaliści, dzięki samoświadomości i uważności są w stanie skutecznie weryfikować swoje potrzeby i odróżniać pragnienia własne od tych, które usiłuje zaszczepić nam, dominujący obecnie, konsumpcyjny model kulturowy. Są w stanie uchronić się przed wpadaniem w pułapkę tracenia czasu na spełnianie nie swoich marzeń, których spełnienie niestety nie jest w stanie sprawić satysfakcji i wzbudzić uczucia zadowolenia. Jeśli nasze życie jest z pozoru udane, a my ciągle mamy poczucie, że nie jest dobre, że czegoś nam w nim brakuje, że nie jesteśmy w stanie się nasycić – najprawdopodobniej zabrakło nam tej autorefleksji, a obrane wzorce, do których dążymy nie są zgodne z naszymi głębokimi pragnieniami. To, co jest uznawane za życiowy sukces przez naszych znajomych, środowisko pracy czy rodziców, nie musi pokrywać się z naszymi faktycznymi potrzebami. Pojawiające się w nas przy różnych okazjach emocje, najczęściej są wspaniałym sygnałem od organizmu czy robimy coś w zgodzie ze sobą czy nie. Jednak bywamy mistrzami w tłumieniu emocji i nie poświęcamy im uwagi. Warto się nad takimi sygnałami zastanowić, a im bardziej są nieprzyjemne, tym bardziej cenne.  

Mniej ale lepiej

Kiedy już uporządkujemy różne aspekty naszego życia, zyskamy więcej przestrzeni i czasu, to nie znaczy, że już nigdy nie przybędzie nam rzeczy czy nie nawiążemy kolejnych relacji z ludźmi. Wiedząc jakiej pracy wymaga „sprzątanie” swojej rzeczywistości, mamy szansę z większą troską i uwagą kontynuować jej tworzenie. Nabywanie zgodne z duchem minimalizmu to przemyślane decyzje, produkty wysokiej jakości (nie koniecznie najdroższe, ale gwarantujące dłuższe użytkowanie), zakupy spożywcze w ilościach pozwalających na niemarnowanie jedzenia. Relacje to tworzenie głębszych więzi, koncentrowanie się na ważnych ludziach i poświęcanie im naszej uwagi w stu procentach. Takie znajomości dają zarówno poczucie bycia ważnym dla kogoś, jak i pozwalają na faktyczne zainteresowanie i wsparcie od innych ludzi. Czas poświęcony na prawdziwe poznanie drugiej osoby i pozwolenie by ona poznała nas, owocuje najczęściej poczuciem spełnienia i satysfakcji życiowej. A szczęście posiada jedną definicję – jest to możliwość życia zgodnego z własnymi wartościami. Tylko musimy zacząć od poznania tych wartości.

„Nie ma tu firm, sponsorów, akcji pijarowych. To miejsce postawione przez mieszkańców dla mieszkańców. Opiera się na wzajemnym zaufaniu. Zakłada, że ludzie są życzliwi i dbają o dobro wspólne.“ – tak zachęcano do skorzystania z „Jeżyckiej Szafy“, czyli pierwszego polskiego GiveBox‘a, który stanął na jednej z poznańskich ulic. Dowiedzcie się więcej o akcji społecznego recyclingu!  

„Sharing is caring“, czyli dzielenie się jest dbaniem  

Na czym polega idea Give box, która przywędrowała do nas z Niemiec, gdzie w latach 90-tych powstała pierwsza tego typu inicjatywa? Na dzieleniu się rzeczami, których już nie potrzebujemy, a które są w dobrym stanie i mogłyby posłużyć komuś innemu. Idea Give Box to sposób na nadawanie drugiego życia różnym przedmiotom. Kuszeni promocjami i atrakcyjnymi ofertami sklepów, mamy w domu coraz więcej ubrań i przedmiotów, których potem nie używamy. Zamiast je wyrzucać czy na siłę obdarowywać znajomych (żeby się nie zmarnowało!) można się po prostu nimi podzielić w ramach wspólnej szafy. Każdy weźmie to, co będzie chciał i czego akurat potrzebuje.  

Idea wspólnej szafy opiera się przede wszystkim na społecznej wymianie. Zakłada, że każdy, kto z niej skorzysta, zabierając wybrany przedmiot, jednocześnie pozostawia w zamian coś innego. Stąd właśnie na Jeżyckiej Szafie wziął się napis „Zabierz.Coś Zostaw“. Give Box to także sposób na dyskretną pomoc najbiedniejszym. Nie każdy, komu przydałaby się zimowe buty czy nawet zwykły ceramiczny kubek na herbatę zgłosi się do instytucji dobroczynnej. Ludzie często wstydzą się swojej biedy i nie chcą prosić o pomoc. Czasami zwyczajnie nie wiedzą, gdzie dokładnie mogliby się po taką pomoc zgłosić. Zadbany mebel pełen przedmiotów, postawiony gdzieś w okolicy i dostępny 24h/dobę to zupełnie inna sprawa. Każdy może tam zajrzeć i zabrać coś dla siebie.  

Obecnie na świecie działa już ponad 50 takich szaf. Oprócz Niemiec funkcjonują także w Austrii, Francji, Szwajcarii, Kanadzie, Szwecji, USA i od niedawna także w Polsce.  

Społeczna wymiana w Twojej okolicy  

Give Box to bardzo sympatyczny, a przy tym niedrogi pomysł na integrację sąsiedzką. Żeby zorganizować w swojej okolicy taki punkt spontanicznej wymiany, potrzebujemy tak naprawdę głównie... szafy oraz dobrych chęci kilku osob J. Proces szukania odpowiedniego mebla to już okazja do pozyskania ochotników do udziału w naszej inicjatywie. Wystarczy obejść sąsiadów i podpytać o to, czy nie mają niepotrzebnego mebla w piwnicy lub na strychu. W ten sposób nie tylko pozyskamy potrzebną szafę, ale będziemy mieli też okazję do przedstawienia naszego pomysłu oraz zachęcenia do udziału w jego realizacji. Później już tylko odpowiednia logistyka przedsięwzięcia. Jak radzi Kasia - autorka bloga www.ograniczamsie.com i jedna z inicjatorek Jeżyckiej Szafy - ważne jest też, aby znaleźć dobre miejsce, czyli takie które będzie łatwo dostępne oraz na widoku. Więcej fachowych wskazówek na ten temat znajdziecie tutaj: bit.ly/WspólnaSzafa.  

Ważne jest też, aby regularnie kontrolować stan szafy i sprawdzać, co się dzieje. Przykładowo, po ulewnym deszczu ubrania pozostawione w szafie będą mogły wymagać suszenia lub prania, aby nadal nadawały się do użytku. Po to właśnie potrzebujemy, aby w projekt zaangażowało się kilka osob, dzięki którym nasze miejsce będzie zawsze pod kontrolą.

Lekcja zaufania społecznego

Give Box to piękny i pożyteczny sposób na naukę zaufania społecznego, którego tak bardzo nam w dzisiejszych czasach brakuje. W końcu, aby wymiana społeczna z „szafą w tle“ zadziałała prawidłowo, ważne jest, aby przestrzegać prostych zasad (np. oddawać przedmioty sprawne), współpracować ze sobą (np. kiedy potrzebna jest jej naprawa, czy przeniesienie w inne miejsce) oraz po prostu nie pozwolić, aby ją zniszczono i samemu też jej nie dewastować. Niby tak niewiele, a czasami tak dużo. Pod publikacjami o otwarciu „Jeżyckiej Szafy“ pojawiało się wiele komentarzy o tym, że pomysł bardzo fajny, ale u nas na pewno się nie sprawdzi. Podawano przykłady tzw. regałów książkowych, z których bezdomni zabierają książki, aby je później spalić. No cóż... zawsze może się nie udać. Chodzi jednak o to, aby stale próbować, szukać nowych rozwiązań. W przypadku szafy społecznej, którą stawiają mieszkańcy w swojej dzielnicy i wspólnie o nią dbają, ryzyko, że będzie ona wykorzystywana w sposób niezgodny z przeznaczeniem jest znacznie mniejsze niż w przypadku inicjatyw działających w ruchliwych punktach miasta, nad którymi pieczę sprawują duże instytucje publiczne. Trzymamy więc kciuki za udaną współpracę sąsiedzką i czekamy na kolejne polskie Give Box’y!    

Wyzwania nie omijają nikogo, w żadnym wieku. Wiedzą to zarówno młode osoby, które zmagają się z chorobami, jak i nastoletni rodzice, czy też uczniowie szkół z terenów wykluczonych cyfrowo. W wielu z nas budzi to na tyle dużo emocji, że chcemy pomóc młodym osobom w ich codziennej walce o lepsze dzisiaj i jutro. Ważne jednak jest to, żeby podejść do takiego działania z dużą dawką rozsądku - bo nie ma nic gorszego niż rozbudzenie zaufania i apetytu na pomoc, a następnie zniknięcie z życia podopiecznych z powodu zbyt szybkiego wyczerpania się energii, zasobów, czy zniechęcenie opiekunów.
 
1.Czy na pewno ten problem?

Kiedy jesteś rodzicem, babcią, dziadkiem, nauczycielem, czy wychowawcą, na co dzień stykasz się z wyzwaniami dotyczącymi młodych osób. Czy jednak oznacza to, że znasz ich problemy? Odpowiedź znajdziesz rozmawiając z innymi - poznając innych w podobnej sytuacji lub obserwując i zbierając informacje na temat tych, którym chcesz zadedykować swoją akcję. Zobaczysz, czy faktycznie istnieje taki problem dla większej grupy, czy jest to problem, na którego rozwiązaniu zależy większości z nich oraz czy jest on na tyle palący, że nawet teraz te osoby w prowizoryczny sposób próbują go rozwiązywać.  

2. Fish where the fish is

Jeśli już wiemy, nad czym chcemy pracować, w jakim celu i jak chcemy zmieniać rzeczywistość osób młodych, ważne jest dotrzeć do nich w ich naturalnym środowisku - szkole, lokalnym ośrodku kultury, ośrodku pomocy społecznej, czy też na podwórkach. Przy okazji przemyśl także strój, w którym idziesz się spotkać z podopiecznymi, tak żeby w tych miejscach nie odróżniać się szczególnie - np. garniturem na spotkaniu na dywanie w szkole integracyjnej, czy też napisem na T-shircie chwalącym konkurencyjną drużynę piłkarską - co może od pierwszego wejrzenia zbudować nieufność, czy nawet wrogość w stosunku do Ciebie.


3.  Wróć do szkoły!

Jednym z najbardziej wartościowych źródeł wiedzy oraz punktów wsparcia w kontakcie z osobami potrzebującymi są szkoły i osoby pełniące funkcje wychowawców oraz pedagogów czy psychologów w placówkach oświatowych. Porozmawiaj z nimi koniecznie i spytaj, czy istnieją sposoby na włączenie Waszych działań do planu spotkań z wychowankami, czy też wydarzeń klasowych - dla wielu nauczycieli okazją do opowiedzenia o  doświadczeniach działalności prospołecznej będzie cenną pomocą w krzewieniu tolerancji i wrażliwości na bardziej potrzebujących.

4. Harcerze - tak, wierzę!

Naturalnym sprzymierzeńcem wielu inicjatyw prospołecznych jest także środowisko harcerskie. Podobnie jak w szkołach, wielu drużynowych czy zastępowych chętnie skorzysta z szansy na wspólne działanie prospołeczne, szczególnie jeśli to wpisuje się w tematykę, którą drużyna ma przewidzianą w swoim planie wychowawczym. Cennym przykładem jest Marsz-o-bieg, charytatywna impreza sportowa przyciągająca od kilku lat w Szczecinie biegaczy i spacerowiczów: w 2016 roku w imprezie wzięło udział ponad 500 osób. W dwóch poprzednich latach podczas marszobiegów udało się zebrać w sumie ponad 20 tysięcy złotych (każde pokonane okrążenie oznacza kolejną złotówkę, która trafia na konto Zachodniopomorskiego Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych w Szczecinie).

5. Świętuj okazje

Młodzi lubią świętowanie i w dodatku każda okazja jest do tego dobra! Zajrzyj do kalendarza i zaplanuj udział lub organizację wydarzenia z okazji, która i tak jest obchodzona przez wielu z podopiecznych. I tak niech Dzień Dziecka będzie okazją do pomocy w nauce konstruowania i programowania robotów, a dla przykładu Dzień Kobiet - okazją promowania programów profilaktycznych dotyczących chorób dotykających szczególnie płeć żeńską.  

6. Metoda małych kroków

Szczególnie jeśli to, co zamierzasz robić wymaga poświęcenia uwagi, czasu i zbierania dużych środków, zacznij od małych aktywności i sprawdzenia, jak młodzi ludzie na nie reagują. Nie skacz na główkę z wielkimi i kosztownymi akcjami, jeśli nie masz pewności, że młode osoby naprawdę potrzebują Twojej pomocy. Jeśli jednak to co robisz budzi entuzjazm, frekwencja przekracza możliwości i przynosi przewidziane efekty - kolejną akcję faktycznie zrób większą i postaraj się dotrzeć do większej liczby osób. Zabierzesz już ze sobą w tę podróż nie tylko doświadczenie, ale i historię (nawet małego) sukcesu, którym przekonasz kolejne osoby do wspólnego działania. Powodzenia!

Pomaganie jest bardzo trudne, a skuteczne niesienie pomocy jest wręcz prawdziwą sztuką. Co to jest skuteczna pomoc? To działanie, które trwale zmienia sytuację. Najczęściej do tej zmiany nie wystarczy zaangażowanie pomagającego, ale konieczne, a nawet przesądzające o powodzeniu akcji, jest zaangażowanie osoby, której pomoc jest udzielana. Nie zawsze się to udaje.  

Skuteczna pomoc

Każdy z nas niejednokrotnie angażował się w pomoc innym. Osobiście, poprzez różne zbiórki, wpłaty itd. W Polsce jest możliwy udział w wielu akcjach, które mają na celu niesienie pomocy lub udzielenie wsparcie. Szczególnie w sytuacjach kryzysu, nieprzewidzianej tragicznej sytuacji, która kogoś dotknęła, istotne jest szybkie działanie. Natychmiastowe rozwiązanie podstawowych problemów bytowych dla rodziny, której żywioł zabrał dobytek życia, nagła choroba czy wypadek ograniczyły możliwości normalnego życia itp. jest niezwykle ważne. Nasza psychika potrzebuje czasu i realnego wsparcia, abyśmy mogli oswoić się z nową sytuację i być może znaleźć jakieś metody rozwiązania sytuacji, w której się znaleźliśmy. Jednak wspieranie osób, które w sytuacjach problemowych funkcjonują na co dzień, wymaga długoterminowego planowania i zupełnie innego podejścia. W przypadku pomocy osobom dotkniętym biedą, alkoholizmem, czy patologią pomoc materialna nie zda egzaminu, jeśli nie będzie się wiązała z nowymi możliwościami dla osób, którym pomoc jest udzielana. W niektórych przypadkach może wręcz utrwalić dysfunkcje i wytworzyć przekonanie, że nie trzeba się troszczyć o pewne aspekty swojego życia, ponieważ zawsze znajdzie się instytucja czy osoba, która nas w tym wyręczy. Jednym zdaniem: należy dawać narzędzia i możliwości do działania, a nie zaspokajać potrzeby.  

Biedni, znaczy głodni

Kura na Madagaskar to projekt, który jest bardzo prosty w swoim działaniu i opiera się na prawdziwym założeniu, że jednym z głównych problemów ludzi bardzo biednych jest głód i niedostarczanie organizmowi odpowiednich składników odżywczych. Przyczyny chronicznej, często tzw. dziedzicznej biedy mogą być bardzo różne – niezaradność życiowa, brak odpowiednich wzorców, region świata, w którym się żyje i in. Jednak niezależnie od różnych powodów, wspólnym mianownikiem jest niedożywienie. Można próbować zbierać i przekazywać produkty spożywcze, ale Ojciec Piotr Koman OMI, pracujący na Madagaskarze jako misjonarz, wpadł na lepszy pomysł. Postanowił zorganizować zbiórkę i wspierać plemiona żyjące na Madagaskarze dając im źródło pokarmu, a nie tylko sam pokarm. Każdy z nas może sfinansować wysłanie kury na egzotyczną wyspę, gdzie będzie znosić jajka i karmić nimi ludzi. Warunki panujące na wyspie nie gwarantują możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych nawet ludziom bardzo pracowitym. Posiadanie kurnika wiąże się z różnymi obowiązkami i daje możliwości podnoszenia jakości własnego życia dzięki własnej pracy.  

Rowerem dla Afryki

Ideą wspierającą poczucie odpowiedzialności za jakość swojego życia i funkcjonowanie rodziny jest Asante Bamboo Bikes. To przedsięwzięcie łączy osiąganie zysku finansowego ze społecznym. Jest to przedsiębiorstwo społeczne, które produkuje ręcznie wykonane bambusowe rowery w Ghanie i Polsce, charakteryzujące się świetnym designem. Rowery są obecnie bardzo modnym środkiem transportu, a dzięki tej inicjatywie, kupując rower mamy możliwość wsparcia realnej zmiany w Afryce. W ramach projektu są przeprowadzane szkolenia zawodowe i jest organizowane zatrudnienie przy produkcji ram do rowerów dla mieszkańców wiejskiego regionu. Każdy zakupiony rower finansuje dodatkowo jedno stypendium edukacyjne dla uczniów. Dzięki oferowaniu zatrudnienia i zwiększaniu szans edukacyjnych Asante Bamboo Bikes realnie wpływa na zmianę poziomu życia i stwarza nowe możliwości rozwoju kolejnym pokoleniom.  

Społecznicy często wcielają się w role uczących, gdy prowadzą prelekcje czy warsztaty lub w rolę osób nauczanych. Psychologowie od dawna zgłębiają procesy uczenia, starając się rozpoznawać mechanizmy skutecznego zdobywania wiedzy i umiejętności. Dzięki wiedzy na temat stylów uczenia możemy przewidywać, jaki styl zdobywania wiedzy reprezentują poszczególne jednostki i jak sprawić, by ułatwić im proces uczenia się.  

Trzy style uczenia się  

Podstawowym rozróżnieniem dotyczącym stylów uczenia się jest podział na wzrokowców, słuchowców i tzw. kinestetyków („czuciowców”). Każdy z nas reprezentuje wszystkie trzy style, zwykle z przewagą jednego dominującego. Dla większości ludzi - około 60% ludzi - dominującym kanałem przetwarzania informacji jest wzrok.   Po co społecznikowi wiedza na temat stylów uczenia się? Jest ona ogromną pomocą przy projektowaniu warsztatów czy szkoleń, ale także gier i zabaw dla dzieci, co często bywa zadaniem osoby zaangażowanej społecznie. Znając styl uczenia się, reprezentowany przez osoby z danej grupy, łatwiej jest nam przygotować takie formy aktywności, które umożliwią im skuteczne zdobywanie wiedzy i doświadczeń.  

Czym charakteryzują się poszczególne style?  

1. Wzrokowcy - zapamiętują informacje przede wszystkim poprzez kanał wzrokowy. Lubię mieć kontakt wzrokowy z mówcą, dlatego podczas szkolenia czy warsztatu warto wybierać takie ustawienia sali, które ten kontakt umożliwiają (np. w podkowę). Dobrze zapamiętują elementy graficzne, nie lubi chaosu wizualnego. Z tego powodu przestrzeń, w której się uczy powinna być uporządkowana. Wzrokowcy są często estetami, przywiązują wagę do starannego wystroju pomieszczeń.  

2. Słuchowcy - uczenie się nowych informacji najłatwiej przychodzi im poprzez kanał słuchowy. Najlepiej uczą się, czytając na głos. Gdy się uczą lubią mieć wokół siebie ciszę, bądź odwrotnie - muzykę w tle. Aby skutecznie się uczyć, nie jest dla nich tak istotny kontakt wzrokowy z mówcą, ale jest wyraźne słyszenie.  

3. Kinestetyk - osoby, które reprezentują ten styl uczą się poprzez zmysł dotyku i bycie w ruchu, ale także przez doświadczanie emocji podczas procesu uczenia się. W szkole kinestetycy często byli postrzegani jako niegrzeczne dzieci, które nie mogły wysiedzieć w ławkach. Było to związane z ich potrzebą doświadczania i eksperymentowania. Kinestetycy dobrze zapamiętują działania i ruchy ciała. Przestrzeń i środowisko, w którym się uczą powinna być przyjazna zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie.    

Jakie metody nauki ułatwiają zapamiętywanie reprezentantom poszczególnych stylów?  

Z krótkich opisów poszczególnych stylów uczenia się można wywieść wnioski odnośnie bardzo konkretnych metod, które sprzyjają zapamiętywaniu u reprezentantów poszczególnych stylów.  

1. Wzrokowcy w procesie uczenia się powinni zwracać szczególną uwagę na materiały graficzne. Mapy myśli, podkreślanie ważniejszych treści kolorowymi zakreślaczami, robienie notatek i fiszek, najlepiej wykorzystujących rysunki czy wizualizacje to doskonałe narzędzia uczenia się wzrokowców.  

2. Słuchowcom podczas uczenia się należy dostarczać jak najwięcej bodźców słuchowych. Dobrym pomysłem jest omawianie poszczególnych elementów widocznych na slajdach czy mapach myśli. Atmosferze uczenia się słuchowców sprzyjają także dyskusje czy burze mózgów. Będąc słuchowcem, warto przetestować, czy optymalne warunki uczenia się mają w ciszy czy przy muzyce.  

3. Kinestetycy do nauki potrzebują doświadczania, dlatego pomocne dla nich będą wszelkiego typu eksperymenty, działania twórcze, zabawy w ruchu. Kinestetycy są praktykami - lubią, gdy zdobywana wiedza w sposób konkretny odnosi się do praktyki. Operowanie przykładami, case studies, odnoszenie się do ich doświadczeń z pewnością przyczyni się do lepszego rozumienia omawianych zjawisk.              

Kiedy zbliżają się specjalne okazje, gdy za oknem kolejna zmiana pór roku, gdy dzieci znów urosną o kolejny rozmiar, rodziny stają przed koniecznością wymiany czy poszerzenia garderoby. Nie dla wszystkich wysiłek z tym związany będzie związany tylko z pójściem do sklepu czy zamówieniem ze sklepu internetowego - dla wielu będzie to duże wyzwanie finansowe. Na szczęście nikt nie jest samotną wyspą i czasem wystarczy o odzież poprosić, na przykład w mediach społecznościowych - samodzielnie lub przez życzliwych znajomych (na Facebooku funkcjonuje wiele grup lokalnych typu “Oddam-Zamienię Za Darmo”, czy też na portalach ogłoszeniowych, szczególnie o lokalnym zasięgu), czy poprzez instytucje wsparcia (które również mogą w imieniu podopiecznych korzystać z wyżej wymienionych narzędzi).  

Na takie zapytanie często odpowiedź jest błyskawiczna - na portalach społecznościowych roi się od akcji zbiórek odzieży dla znajomych czy podopiecznych. Nic to w sumie dziwnego, dla wielu z nas mieszkających w Polsce naturalne jest przekazywanie mniej zniszczonej odzieży pomiędzy rodzeństwem lub kuzynostwem, obdarowywanie ubrankami przyszłych rodziców czy korzystanie z okazji w second-handach. Szczególnie rzeczy dobrej jakości potrafią często przejść przez kilku właścicieli zanim staną się niezdatne do użytku.


O ile przekazywanie odzieży bezpośrednio do potrzebujących nie wymaga ani wielkiego wysiłku, ani specjalnych pozwoleń, każdą większą akcję warto zaplanować, tak aby nie narazić obdarowywanych bądź siebie na kłopoty. Według polskich przepisów obrót (również bezgotówkowy) odzieżą używaną pochodzącą z terenu Polski nie wymaga zaświadczenia o dezynfekcji, tak jak jest to obowiązkowe w przypadku odzieży z zagranicy. Mimo to warto zaznaczyć, że zbieramy od darczyńców jedynie odzież od osób nie chorujących na poważne choroby zakaźne, wypraną i suchą, zapakowaną w worki, aby nie narazić odbiorców np. na przeniesienie chorób skórnych, czy innych bakterii chorobotwórczych.  

Z powyższych powodów warto także przemyśleć swoją akcję logistycznie i unikać długotrwałego przechowywania zebranych ubrań w miejscach typu piwnica, czy też bagażnik samochodu, aby nie narazić darów na butwienie. Najpóźniej następnego dnia po zebraniu warto przekazać odzież do rąk potrzebujących, którzy mogą zadbać o jej rozwieszenie czy rozłożenie w sposób umożliwiających dostęp powietrza.

Jako że ilość ubrań na polskim rynku znacznie wzrosła ze względu na możliwość zakupu odzieży w okazyjnych cenach w dyskontach czy też na wyprzedaży, coraz więcej osób myśli o zachowywaniu najmniej zniszczonych elementów garderoby dla innych, również ze względu na ekologię i dbanie o minimalizowanie ilości odpadów z gospodarstwa domowego. Z drugiej strony, równocześnie nie zawsze taka zbiórka trwa aktualnie w naszej okolicy. To jednak doskonała okazja na to, żeby ogłosić chęć oddania ubrań, chociażby na lokalnej grupie czy portalu społecznościowych, a przy okazji poznać sąsiadów i zrobić dobry uczynek.  

Ważne jest również to, że w świetle prawa zbieranie odzieży może w niektórych przypadkach być tak zwaną zbiórką publiczną, którą należy zgłosić kilka dni wcześniej (można to zrobić przez portal http://zbiorki.gov.pl/). Należy pamiętać, że zbiórką publiczną jest wyłącznie zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze (czyli na przykład odzieży właśnie) w miejscach publicznych (do koszy czy skrzyń - na ulicy, w parku, ale także za zgodą właściciela / kierownika w restauracjach, zakładach pracy itp.). Takim wymogom na szczęście nie podlega zbiórka wśród osób znajomych - warto więc poznać się wcześniej, chociażby telefonicznie lub przez wcześniej wspomniany portal społecznościowy.  

 Zmieniać świat można wielkimi ideami i projektami, ale też małymi, codziennymi czynnościami. Poniżej prezentujemy 10 prostych sposobów, na to, jak być społecznie odpowiedzialnym w codziennym życiu.  

Odpowiedzialne kupowanie – korzystajmy z usług lokalnych firm, małych sklepików oraz dostawców, którym otoczenie społeczne również nie jest obojętne. Przykładem są inicjatywy typu www.transparentshopping.com, w których dostawcy deklarują m.in. pełną przejrzystość cen oraz przekazywanie 3-5% kwoty z każdego sprzedanego towaru na cele prospołeczne.  

Wymiana i oddawanie rzeczy - zamiast wyrzucania niepotrzebnych ubrań, butów czy sprzętów domowych można je sprzedać na pchlich targach czy w internecie lub oddać potrzebującym. Dzięki temu nie powiększą one – i tak ogromnych już -składowisk odpadów, zyskując drugie życie. Takie działanie zachęci nas automatycznie do bardziej rozważnego nabywania nowych przedmiotów oraz kupowania już rzeczy używanych.  

Segregacja odpadów – jak wiadomo, szkło i papier można wykorzystać powtórnie, a plastik rozkłada się bardzo długo. Jeśli już na etapie wyrzucania posegregujemy te tworzywa, łatwiej będzie je odzyskać powtórnie, a także sprawić, aby te szkodliwe dla środowiska odpowiednio zutylizować. To samo tyczy się zużytych baterii, leków czy sprzętów AGD. Nie wyrzucajmy ich nigdy do tzw. ogólnego zbiornika, ale szukajmy specjalnych punktów do tego przeznaczonych.  

Oszczędzanie papieru – nie każdego maila trzeba drukować, a kartki zużyte tylko z jednej strony można wykorzystać ponownie do codziennych notatek. Im mniej papieru zużywamy, tym mniej drzew musi zostać ściętych – warto o tym pamiętać.  

Redukowanie plastiku wokół siebie - sklepy powoli oduczają nas korzystania z plastikowych toreb, jednak nadal jest ich bardzo dużo w codziennym użyciu. Warto zaopatrzyć się np. w lnianą torbę, która jest na tyle lekka i mała, że można nosić ją stale przy sobie. Inną dobrą praktyką jest wybieranie produktów, sprzedawanych w opakowaniach biodegradowalnych. Coraz więcej producentów umieszcza takie informacje na etykietach.  

Ekologiczne sprzątanie – drogie detergenty zawierające szkodliwe substancje (i sprzedawane w plastikowych opakowaniach!) możemy z powodzeniem zastąpić produktami z naszej kuchni. Soda oczyszczona, kwasek cytrynowy czy ocet są niezastąpione w pozbywaniu się kamienia, tłustych zabrudzeń oraz odświeżania powierzchni.

Rower lub spacer zamiast samochodu – na co dzień wdychamy bardzo dużo zanieczyszczeń, a jak wiadomo nasze samochody są jednymi z ich głównych dostarczycieli. Warto więc przekonać się do pokonywania krótkich tras pieszo lub na rowerze. Wpłynie to dobrze nie tylko na środowisko, ale także na naszą kondycję i zdrowie.

Prosta dobroczynność – podziel osobisty budżet tak, aby regularnie przeznaczać jakąś kwotę na wspieranie innych – może to być np. kupowanie karmy do schroniska dla zwierząt, czy regularne wspieranie wybranej organizacji. Nieważne że kwota czy skala pomocy będzie niewielka, ważne że będzie. Pomyśl sobie, że jeśli więcej osób pójdzie w Twoje ślady, to potrzebujący to odczują.

Oszczędzaj wodę i energię elektryczną – dzięki temu naturalne zasoby Ziemi wystarczą ludziom na dłużej. Zamiast długich kąpieli częściej korzystaj z prysznica, zakręcaj wodę gdy myjesz zęby, nie zostawiaj włączonego światła w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa, odłączaj ładowarkę po naładowaniu telefonu oraz nie zostawiaj sprzętów elektronicznych w trybie czuwania.  

Inspiruj znajomych i rodzinę – im więcej osób “zarazisz” prospołecznymi praktykami, tym lepiej.    

Wprowadzenie tych prostych nawyków w życie sprawi, że bez wielkiego wysiłku staniemy się bardziej przyjaźni dla środowiska, w którym żyjemy – zarówno tego społecznego, jak i przyrodniczego. Przy okazji też - skorzystają na tym nasze finanse :) 

Jedna strona dysponuje finansami, specjalistyczną wiedzą lub konkretnymi produktami. Druga strona ma inicjatywę, czas, a przede wszystkim wiedzę, o tym, komu najbardziej potrzebna jest pomoc. Tylko jak teraz połączyć oba te potencjały?
   
Co to jest CSR?  

Określenie CSR czyli Corporate Social Responsibility, w języku polskim tłumaczone jest jako „społeczna odpowiedzialność biznesu“. Jest to koncepcja, zgodnie z którą, przedsiębiorstwo na etapie budowania strategii swojej działalności, określa formy i zakres w jakich będzie wspierało interesy społeczne oraz ochronę środowiska. Działania CSR-owe danej firmy mogą skoncentrować się np. wspieraniu określonej grupy interesariuszy (np. młodzi sportowcy), działaniach proekologicznych, czy projektach luźno związanych z branżą działalności. Sposobów na bycie „społecznie odpowiedzialnym biznesem“ jest bardzo dużo, ich zakres i forma zależą tylko indywidualnej decyzji przedsiębiorstwa. Dlaczego firmy decydują się na takie działania? Bo dzięki temu budują swój pozytywny wizerunek, nawiązują pozytywne relacje z otoczeniem i ugruntowują pozycję odpowiedzialnego pracodawcy. Krótko mówiąc - pokazują, swoją „ludzką twarz“.  

Co wspólnego ma Społecznik z CSR-em?  

Przede wszystkim to, że wszelkie projekty CSR-owe to tak naprawdę źródła, w których społecznicy mogą szukać finansowania swoich pomysłów, a także merytorycznego czy osobowego wsparcia działalności. Firmy pomagają nie tylko finansowo, ale także rzeczowo (przekazując swoje produkty) czy udostępniając wiedzę swoich specjalistów, Przykładowo, duża kancelaria prawnicza może w ramach społecznej odpowiedzialności udzielać bezpłatnego doradztwa prawnego. Jako Społecznik to właśnie Ty możesz być osobą, która zorganizuje wówczas cały proces udzielania doradztwa i sprawi, że z wiedzy prawników skorzystają osoby, które najbardziej tego potrzebują. Albo inny przykład - załóżmy, że chcemy stworzyć miejsce spotkań dla lokalnej społeczności – może to być ogród społeczny, sąsiedzkie podwórko, czy też osiedlowa świetlica. Już na etapie planowania całego przedsięwięcia warto zorientować się, czy któraś z firm architektonicznych nie byłaby zainteresowana merytorycznym wsparciem projektu. Dla pracowników firmy wykonującej na co dzień duże realizacje, wykonanie niewielkiego projektu, może być miłą odskocznią od codziennych wyzwań. A jeśli jeszcze okaże się, że miejsce, w którym zaplanowaliśmy realizację projektu jest w jakiś sposób związane z historią firmy np. pierwsza siedziba mieściła się w okolicy lub właściciel wychował się właśnie na tym podwórku), to będzie to dodatkowa zachęta do zawiązania owocnej współpracy.  

Jak pozyskiwać informacje?  

Dobrym źródłem wiedzy o wartościowych projektach CSR jest przeglądanie różnych rankingów i zestawień  (bit.ly/KampanieSpołeczne ), udział w konferencjach poświęconych tematyce CSR, a także śledzenie aktywności lokalnych firm. Jedno jest pewne – przedsiębiorstwa mogą i chcą pomagać społecznikom na różne sposoby.  Ważne jest więc, aby myśleć nieszablonowo i potrafić w skorzystać z potencjału jakim chcą się podzielić duże organizacje.  Podobnie jak społecznicy czasami nie mogą znaleźć osob, które uwierzą w ich pomysły i realne im pomogą, tak samo marki czasami nie wiedzą jak znaleźć wartościowy projekt do wsparcia. Społecznicy, dajcie się zauważyć dzięki swojej inicjatywie i aktywności! 

Liderzy działań społecznych mogą reprezentować różne style zarządzania. Mówi się o tym, że styl zarządzania powinien być dostosowany do fazy rozwoju grupy i poziomu kompetencji członków zespołu. Im większy stopień zaawansowania rozwoju zespołu, tym lider może być mniej dyrektywny i zostawiać większą wolność swoim podwładnym  

W psychologii mówimy o czterech fazach rozwoju grupy:  

1) Forming to początkowa faza rozwoju grupy, w której członkowie zespołu są ciekawi siebie i ostrożnie „obwąchują” siebie nawzajem. Na tym etapie nie występują konflikty, a większość osób chce wywierać na innych dobre wrażenie.  

2) Storming to faza, w której następuje konfrontacja członków grupy. Zespół musi się „dotrzeć” i ustalić normy funkcjonowania, co zwykle dzieje się w konflikcie.  

3) Norming to faza, w której klarują się normy grupowe i zasady współpracy. Po fazie burzy i naporu grupa opracowuje formalne lub mniej formalne reguły funkcjonowania, wedle których działa.  

4) Performing - dopiero na tym etapie grupa jest w stanie efektywnie współpracować i działać nad wykonaniem zadania.  

W sytuacyjnym modelu przywództwa Herseya i Blancharda wyróżniamy 4 postawy lidera uzależnione od poziomu rozwoju umiejętności członków zespołu.  

1) Instruowanie to styl, którym powinni posługiwać się liderzy na początku procesu grupowego. Mamy wtedy do czynienia z tzw. entuzjastycznymi debiutantami, którzy mają niski poziom umiejętności, ale wysoki poziom zaangażowania. Staramy się wówczas jako osoby przewodzące grupie - precyzyjnie określić zadania oraz ramy czasowe ich wykonania - daje proste i krótkoterminowe zadania - stosuje zasadę PPP - powiedz, pokaż, przećwicz  

2) Konsultowanie to styl przystający do kolejnej fazy rozwoju podwładnego. Nazywamy tę osobę rozczarowanym adeptem, która straciła już nieco pierwszą ekscytację podejmowanymi zadaniami, a motywacja znacznie przybladła. Trudności, które napotyka w pracy stają się dla niego frustrujące. Zadaniem lidera na tym etapie jest umożliwienie rozwoju umiejętności oraz poprawianiu zachowań nieefektywnych. Ważne na tym etapie jest wzmacnianie umiejętności i wspieranie go w eliminowaniu błędów.  

3) Wspieranie to styl, który wykorzystujemy, gdy mamy do czynienia z tzw. wątpiącym praktykiem. Nazywamy w ten sposób osobę o wysokim poziomie umiejętności, który ma zmienne zaangażowanie. Na tym etapie lider skupia się na relacji ze swoim podwładnym, dając mu dużą wolność w podejmowaniu decyzji. Raczej dyskutuje niż instruuje. Jest katalizatorem pozytywnych zmian, wspiera pracownika.  

4) Delegowanie to ostatni etap rozwoju przywództwa, gdy mamy do czynienia z w pełni ukształtowanym podwładnym. Jest on ekspertem w swojej dziedzinie i nie potrzebuje bezpośredniego kierowania. Na tym etapie lider deleguje zadania, ufając w możliwości jego wykonania przez podwładnego. Ważne na tym etapie jest również danie perspektyw rozwoju.  

Działania społeczne wymagają skutecznego przywództwa, przywództwa, które nie opiera się na metodzie kija i marchewki, ale wychodzi na przeciw potrzebom grupy. Skuteczny lider nie posługuje się systemem zakazów i nakazów, ponieważ szybko przerodzi się to w opór. Doceńmy w pracownikach, podwładnych, członkach grupy ich autonomię, kreatywność, doceńmy pomysły i dajmy wolność w ich realizowaniu. Szybko zauważymy, że taka postawa lidera owocuje innowacyjnymi rozwiązaniami.  

„Ale w czym przejawia się poetyckość? – w tym, że słowo odczuwane jest jako słowo, a nie tylko jako reprezentant nazwanego przedmiotu lub jako wybuch emocji”.

Autorem przytoczonych słów jest Roman Jakobson, badacz poezji i języka. Poezji, która od wielu lat funkcjonuje na obrzeżu kultury masowej, poezji nigdy z nią niezespolonej. Od dawna znajduje się ona w kręgu zainteresowań nielicznych, osób, które odkryły w niej tę samą prawdę, której dotknął Jakobson.

Utracony status poezji, a co za tym idzie osłabienie wrażliwości na język, jest pokłosiem dominującego przekonania o tym, że to dziedzina sztuki nudna, zawiła, która nie przystaje do współczesności, tak przecież dynamicznej. Na szczęście, nie wszyscy podzielają ten pogląd i próbują z nim walczyć. Organizuje się konkursy poetyckie, przyznaje nagrody, a także coraz więcej miast w Polsce w swoim kulturalnym kalendarzu rezerwuje miejsce na wydarzenia poetyckie. Dobrym przykładem będzie Poznań, w którym naprzemiennie odbywają się literackie festiwale: od wielu lat Poznań Poetów, i jego młodszy brat Festiwal Fabuły. Warto zwrócić uwagę zwłaszcza na pierwszy z nich, podczas którego na różny sposób stara się wprowadzać poezję do miasta, wyprowadzić ją z akademickich murów i bibliotek pasjonatów. Rozrzucenie w wielu punktach miasta różnej wielkości klocków zawierających zapisane sylaby, z których można budować słowa, czy dekorowanie miejskich trawników cytatami pochodzącymi z różnych wierszy – to tylko kilka przykładów.

W Łodzi do sprawy w nietypowy sposób podszedł tamtejszy Dom Literatury. Do końca października 2016 roku można było na terenie Off Piotrkowska spotkać przedziwne urządzenie – Poezjomat. Wyrastający z ziemi czarny peryskop, przez którego drugi koniec jednak nie spogląda żaden ciekawski i zagubiony marynarz. Mało tego! Ten peryskop wyposażony jest w głośnik, który także nie spełnia najbardziej oczywistej ze swych funkcji – nie wydobywa się z niego muzyka, a głosy. Wyjątkowe, specjalne głosy, które czytają poezję. Wszystko w Poezjomacie zaskakauje.

Przybył on do Łodzi po długiej wędrówce po świecie. Gościł wcześniej w Londynie, Nowym Jorku, Berlinie, będą częścią projektu czeskich artystów skupionych wokół grupy „Piána na ulici” (nazwa nawiązuje do jednego z przedsięwzięć grupy, które polegało na umiejscowieniu w przestrzeni miejskiej, która – jak podkreślają artyści – należy do ludzi, nie do samochodów, ogólnodostępnych pianin). Jego zadanie jest jedno: dać szansę poezji zaistnieć w przestrzeni publicznej. Zasada jego działania jest prosta, według twórców to rodzaj poetyckiej szafy grającej. Każdy, kto ma na to ochotę może wybrać spośród szeregu nagrań wierszy i odtworzyć je. Nie tylko dla siebie, ale też dla przechodniów, kierowców, wszystkich zabieganych którzy na co dzień nie mają czasu lub możliwości, by przypomnieć sobie o poezji. Dzięki temu ma ona okazję na nowo wedrzeć się w tkankę miasta i – dosłownie – wykrzyczeć swoją obecność.

Dzięki swojemu pochodzeniu Łodzianie mogli zapoznać się nie tylko z rodzimą poezją (silnie reprezentowaną przez twórców Łódzkich), ale także z czeską. Oczywiście w przekładach. Na sam koniec, by niejako kontynuować tę ideę przedstawiamy listę poetów oraz wierszy, jakie można było usłyszeć w jedynym w swoim rodzaju Poezjomacie.  

Andrzej Strąk – „Wieczór autorski w Łodzi”
Izabela Kawczyńska – „Na wysokościach, na kolanach, niebo”
Kacper Bartczak – „Organizm i wiersz”
Krzysztof Kleszcz – „Eternity”
Maciej Robert – „Chojny, Komorniki”
Monika Mosiewicz – „Paciamcia”
Piotr Gajda – „Apokryf”
Piotr Grobliński – „x x x (nasze życie jest obliczone…)”
Przemysław Owczarek – „Tramwaj się”
Rafał Gawin – „I już”
Robert Rutkowski – „Grudzień, późny wieczór”
Zuzanna Ogorzewska – „Gra w Bałuty”
Radek Malý (przeł. Michał Tabaczyński)
Bogdan Trojak (przeł. Michał Tabaczyński)
Petr Borkovec (przeł. Michał Tabaczyński)
Marie Šťástná (przeł. Zofia Bałdyga)
Jan Těsnohlídek (przeł. Zofia Bałdyga)
Ondřej Buddeus (przeł. Zofia Bałdyga)
Kateřina Rudčenková (przeł. Zofia Bałdyga)
Jonáš Hájek (przeł. Zofia Bałdyga)

„Pij mleko, będziesz wielki“ – hasło przewodnie kampanii sprzed kilku lat bardzo mocno zapadło nam w pamięć. Z drugiej jednak strony o tym, że dobrze jest pić mleko każdy wie, bo słyszy o tym od wczesnego dzieciństwa. Jak jednak sprawić, aby trudniejsze, mniej oczywiste tematy równie mocno zaistniały społecznie? Jednym z niezawodnych sposobów jest niestandardowe podejście i przedstawienie problemu inaczej niż zwykle. Poniżej prezentujemy przykłady nietypowych akcji społecznych.  

„Kobiecy biust. Męska sprawa”

Rak piersi dotyka rocznie ok. 17 tysięcy Polek, a ok. 5 tysięcy z nich umiera. Kampanie społeczne uświadamiające skalę problemu i zachęcające kobiety do regularnych badań zazwczyczaj realizowane są przez kobiety i z udziałem kobiet. Fundacja OnkoCafe - Razem Lepiej postanowiła jednak to zmienić angażując do kampani mężczyzn, a dokładnie sportowców z sopockiego klubu CrossFit. Wysportowani panowie już drugi rok z rzędu nago zapozowali do kalendarza, którego celem jest promowanie akcji „Kobiecy biust. Męska sprawa”. Drugą częścią akcji jest promowanie nowego rodzaju treningu o nazwie BreastFit. O co chodzi? O to, aby mężczyźni nauczyli się jak badać piersi swoim partnerkom i wraz z nimi dbali aby odbywało się to regularnie, a w razie zauważenia czegoś nietypowego wspólnie zgłosili się do lekarza. Zachęcanie mężczyzn do dbania o zdrowie swoich partnerek poprzez dotykanie ich piersi – genialne w swojej prostocie! J Więcej o akcji przeczytacie tutaj: www.breastfit.onkocafe.pl, a kalendarz można zamówić po tym adresem: www.breastfit.onkocafe.pl/kalendarz.  

List córki do ojca

Kolejna kampania, która zwróciła naszą uwagę również związana jest z mężczyznami. Tym razem chodzi jednak o miłość ojca do córki i ochronę jej przed agresją i poniżeniem ze strony innych mężczyzn. Norweska organizacja Care w ciekawy sposób podjęła problem, o którym rzadko mówi się głośno. Chodzi o to, co zaczyna się w szkole, kiedy dorastający chłopcy dla żartu i popisania się przed kolegami nazywają swoje koleżanki dziwkami i innymi obraźliwymi określeniami. Niewinne z pozoru żarty, w dorosłym życiu przeradzają się w przyzwolenie na męską agresję i wieczny lęk kobiet przed tym, że zostaną fizycznie lub psychicznie poniżone przez mężczyzn. Wracając do sedna – na czym polega wyjątkowość tej kampanii? Na przejmującym video, będącym pełnym emocji, szczerym listem córki do swojego kochającego ojca. Młoda kobieta uczula swojego tatę na to, co może ją spotkać, gdy tylko zacznie dorastać: poniżenie, bicie a nawet gwałt. Prosi o to, aby ją ochronił i nie pozostawał bierny. Zobaczcie sami ten wzruszający spot: www.bit.ly/_DearDaddy      

Obywatelski Ruch Przejęcia Reklam

Na koniec lżejszy przykład kampanii z londyńskiego metra. Brytyjscy aktywiści (The Citizens Advertising Takeover Service) postanowili rozprawić się z atakującą nas wszelkimi sposobami, wszechobecną komercją. Dzięki zbiórce przeprowadzonej na popularnej platformie crowdfundingowej Kickstarter zebrali pieniądze, aby wykupić wszystkie nośniki na jednej ze stacji londyńskiego metra. Wiszące tam reklamy zachęcające do zakupu wakacji, nowego proszku do prania czy kolekcji ubrań, zastapili w pełni niekomercyjnymi obrazami. Jakimi? Padło na to, co najbardziej lubimy oglądać w ramach rozrywki w internecie, czyli... koty J.Nietypowa inicjatywa zyskała dużą popularność, a codzienne podróże stały się dla londyńczyków o wiele przejemniejsze. Zobaczcie sami: www.bit.ly/KotyWMetrze

“Nie ma na starość lepszego leku niż Uniwersytet Trzeciego Wieku” (autor: Helena Fryś) to motto Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Łodzi. Dlaczego to taki dobry “lek” dla osób starszych? Poniżej wszystko Wam opowiemy :) 

Idea

Historia Uniwersytetów Trzeciego Wieku jest stosunkowo młoda, pierwsze tego typu placówki powstały w latach 70-tych XX wieku we Francji. Moda na tworzenie uczelni dla tych, którzy nie gonią już za karierą czy zyskiem bardzo szybko rozprzestrzeniła się w całej Europie. Obecnie jest to najpopularniejsza forma edukacji I aktywizacji  osób starszych. Dziś w Polsce funkcjonuje ok 500 takich uniwersytetów, a uczy się w nich ok. 120-130 tysięcy osób. Całkiem sporo, prawda?   Co ciekawe, uczelnie takie można spotkać zarówno w dużych miastach, będących ośrodkami akademickimi jak i niewielkich miejscowościach, które nie posiadają własnej uczelni wyższej. Najczęściej są wynikiem inicjatywy lokalnej społeczności, która zakłada stowarzyszenia i podejmuje kroki, aby spełnić warunki akredytacji przyznawanej podczas Międzynarodowej Konferencji Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Właśnie tak lokalność i ogólna dostępność sprawiają, że seniorzy tak chętnie korzystają z oferty UTW.  

Na czym to polega?

Podobnie jak inne uczelnie, Uniwersytety Trzeciego Wieku prowadzą nabór w maju i czerwcu, tak, aby wraz z początkiem roku akademickiego rozpocząć zajęcia z zebranymi grupami. To, co odróżnia je jednak od typowych uczelni to to, że nie ma ezgaminów i nie weryfikuje się dotychczasowych osiągnieć i wykształcenia kandydatów. Kandydaci wypełniają jedynie deklaracje członkowskie, podając podstawowe informacje o sobie oraz zobowiązują się do opłacania składek członkowskich (wynoszą one ok. 150 zł rocznie). Tzw. bariera wejścia jest zatem bardzo niska, taka by każdy senior mógł bez problemu dołączyć. Jedynym ograniczeniem jakie może się pojawić, to limit miejsc przewidziany przez dany UTW na dany rok. Przykładowo, Łódzki Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Heleny Kretz deklaruje, że jest w stanie przyjąć maksymalnie 100 nowych osób. No ale, tak to bywa w wielu dziedzinach życia – kto pierwszy ten lepszy :)  

Życie akademickie

Jak już zostało wcześniej wspomniane, czasowa organizacja zajęć na UTW pokrywa się z działalnością tradycyjnych uczelni. Zajęcia podzielone są na dwa semestry: zimowy I letni, a “studentów” obowiązuje określony plan zajęć. Różni się on jednak od tego, z czym mierzą się tradycyjni studenci. Zajęcia oferowane seniorom obejmują tematykę ogólną, poszerzającą horyzonty, a oprócz wykładów do wyboru są także zajęcia sportowe (joga, nordic walking), czy hobbystyczne, zorganizowane w ramach różnych sekcji (teatralna, plastyczna, ogrodnicza). Ciekawy jest też sposób organizacji zajęć, które nie są ograniczone do sali wykładowej, a często odbywają się w różnych miejscach w zależności od tematyki (lokalna galeria sztuki, muzeum, kawiarnia, archiwum państwowe, park itd.). Wszystko po to, aby późne “studiowanie” było jak najprzyjemniejsze i aby każdy znalazł coś dla siebie – niezależnie od posiadanego wykształcenia i zdobytej dotąd wiedzy. Uniwersytety Trzeciego Wieku mają służyć integracji z ludźmi i oferowaniu seniorom ciekawych form spędzania czasu, ktorego po zakończeniu pracy zawodowej i spełnieniu obowiązków rodzinnych, mają już o wiele więcej.  

Do dzieła

Zapraszamy do zapoznania się z bazą Uniwerstytetów Trzeciego Wieku w całej Polsce: bit.ly/UniwersytetyTrzeciegoWieku, a tych których powyższy tekst zainpirował do społecznego działania, zachęcamy też do zajrzenia tutaj: http://bit.ly/JakZałożyćUTW.   Powodzenia!   Źródła: www.utw.pl, www.ngo.pl, wywiad z Wiesławą Borczyk, prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku (30.03.2015, Polskie Radio, audycja: Sygnały Dnia), www.sutwslupsk.nazwa.pl, www.utw.leszno.pl, www.3wiek.uni.lodz.pl/) 

Ilu ludzi tyle osobowości i temperamentów. Będąc społecznikiem, wprowadzając zmiany w sąsiedztwie i przygotowując wydarzenia, warto posiąść podstawy wiedzy psychologicznej, aby wiedzieć o tym, jak funkcjonują ludzie w zależności od typu temperamentu.  

Do dwóch podstawowych biegunów temperamentalnych zaliczamy introwertyków i ekstrawertyków. Ci pierwsi mają mniejsze biologiczne zapotrzebowanie na stymulację, a co za tym idzie - mogą sprawiać wrażenie spokojniejszych i mniej towarzyskich niż ekstrawertycy. Ci bowiem, aby osiągnąć optimum swojego funkcjonowania, potrzebują żyć w otoczeniu pełnym bodźców, zmian i nowości. Uwielbiają stymulację, są zaprogramowani na nawiązywanie licznych relacji społecznych.  

Znając tą krótką charakterystykę i grupę docelową, do której kierujemy nasze wydarzenie czy akcję społeczną, łatwiej będzie nam ocenić, w jakich typach aktywności może się ona lepiej odnaleźć. Czy jej członkowie preferują działania, w których mogą poczuć dreszcz adrenaliny, czy raczej wolą spokojną dyskusję i relaks na łonie natury? Te pytania warto sobie zadań, przygotowując ofertę działań sąsiedzkich.  

Innym klasycznym podziałem temperamentów jest klasyfikacja wywiedziona od Hipokratesa, która znalazła współczesną kontynuację np. w literaturze Littauer. Znalazły się w niej cztery typy temperamentu:  

1) Sangwinicy - to osoby preferujące aktywność, żywotne i entuzjastyczne. Uwielbiają być w ruchu, a wokół nich zawsze wiele się dzieje. Sangwinicy nie znoszą samotności i w każdej sytuacji poszukujące towarzystwa. Mają wysoko rozwinięte umiejętności społeczne, co sprawia, że przyciągają do siebie inne osoby.  

2) Cholerycy - to osoby funkcjonujące według schematu: „najpierw działaj, potem myśl”. Cechuje ich porywczość i duże zapotrzebowanie na bodźce, świetnie się czują w aktywnościach wymagających rywalizacji. Dobrze działają pod presją czasu i często wchodzą w role przywódcze.  

3) Melancholicy - to osoby preferujące działanie w spokojniejszym otoczeniu, wrażliwe na sztukę, lubiące abstrakcyjne dyskusje i mające zdolności twórczego myślenia. Melancholicy świetnie się sprawdzają w działaniach wymagających precyzji i dokładności.  

4) Flegmatycy - nie lubią być zaskakiwani. Lubią za to jasną strukturę, są rozważni i konsekwentni. Lubią spędzać czas sami ze sobą, mają spokojne, raczej introwertyczne usposobienie, są metodyczni i szczegółowi.   

Znając pokrótce charakterystykę wszystkich czterech typów, warto przyjrzeć się rodzajom aktywności, jakie mogą preferować”  

1) Sangwinicy - uwielbiają wszelkie aktywności, a szczególnie te, w których mogą poznawać nowych ludzi i z nimi współpracować. Dobrze się również czują w sytuacjach, gdy występują przed grupą.  

2) Cholerycy - preferują działania nastawione na zdrową rywalizację, wymagające poprowadzenia grupy do określonego celu. Lubią aktywności sprawnościowe, w których liczy się czas i szybkość działania. Jak i wszelkie działania mogące im dostarczyć dreszcz adrenaliny - sporty ekstremalne.  

3) Melancholicy - aktywności wymagające kontaktu z kulturą i sztuką. Działania artystyczne, teatralne, plastyczne. Wykonywanie rękodzieła wymagającego precyzji. Zaangażowanie w pomoc innym.  

4) Flegmatycy - aktywności wpisane w pewną strukturę, mające przewidywalny scenariusz i przebieg.  

 “Jeżeli robisz coś dla siebie, to nie rób tego kosztem innych. Jeśli robisz coś dla innych, to nie rób tego kosztem siebie.” Przypomnijcie sobie te słowa za każdym razem, gdy wyda Wam się, że na własny relaks znowu nie macie czasu.   

Mawiają, że odpoczynek jest częścią dobrego treningu. Tak samo jest z relaksem w codziennym życiu. Jeśli chcemy być wydajni i aktywni, pozwalajmy sobie regularnie na chwilę wytchnienia. Jak robić to najskuteczniej? Poniżej wybór różnych sposobów. Znajdzie się coś dla tych, którzy odprężają się w ruchu oraz tzw. „kanapowców“.  

-Sport – spokojnie, nie musi to być nic wyczynowego lub wymagającego specjalnych nakładów czasowych czy finansowych. Podobno już 20-30 min. aktywności trzy razy w tygodniu przyniesie widoczne rezultaty, w postaci zmiejszenia uczucia codziennego napięcia. Najlepiej wpleść tę aktywność w codzienną rutynę. Może to być na przykład długi spacer z psem rano lub wieczorem (podwójne korzyści), wyprawa do sklepu na piechotę zamiast samochodem, krótki bieg przed położeniem się spać, czy spontaniczna wyprawa rowerowa po niedzielnym obiedzie (nawet dookoła osiedla).  

-Czas dla siebie – w miarę możliwości planuj końcówkę dnia, przeznaczając czas tyko dla siebie. O dziwo to też jest sztuka! Rozpędzeni codziennymi obowiązkami, chcemy wykorzystać każdą godzinę dnia jak najlepiej, wymyślając co jeszcze warto zrobić zanim położymy się spać. A gdyby tak, tę ostatnią godzinę, a nawet i 30 min. przeznaczyć na coś, co sprawia nam czystą radość i odrywa od codzienności? Może to być ciepła kąpiel, chwila z ciekawą książką, czy lekki film. Następnego dnia, zrelaksowana głowa na pewno nam się odwdzięczy.  
-Trening Jacobsona – metoda ta polega na stopniowym napinaniu i rozluźnianiu mięśni. Ćwiczenie wykonuje się najpierw na leżąco, a w miarę nabieranie wprawy na siedząco (czyli może być też w pracy J). W sieci jest dużo miejsc, gdzie opisane są dokładne kroki tej metody. Polecamy się zapoznać i przetestować.  

-Joga - jak już wspominaliśmy wcześniej, wszelka aktywność sportowa przynosi radość i odprężenie, są jednak takie formy aktywności, które szczególnie sprzyjają zmniejszaniu napięcia. Jedną z nich jest właśnie joga, która stanowi trening nie tylko ciała, ale też umysłu i jest bardzo zalecana osobom walczącym ze stresem. Dodatkową zaletą tej formy relaksu jest fakt, że jak już nauczymy się podstawowych ćwiczeń, to możemy z powodzeniem wykonywać je w domu. Jedyne, czego będziecie potrzebować to mata i chwila czasu w samotności.  

- Odżywianie – to, co jemy również wpływa na nasz nastrój i zdolność regeneracji. Nie jest tajemnicą, że tzw. fast foody pełne tłuszczu i soli, czy zbyt duża ilość spożywanego cukru (polecamy obejrzeć film „Cały ten cukier“, daje do myślenia!) nie sprzyjają dobremu samopoczuciu. Chcąc poprawić sobie humor i się odprężyć warto sięgnąć po zdrowe produkty o właściwościach energetyzujących. Wśród najpopularniejszych wymieniany jest imbir, gorzka czekolada, a także rozgrzewające rosoły – na zimniejsze, ponure dni jak znalazł!  

To oczywiście tylko niektóre ze sposobów na codzienne odprężenie się. Który z nich wybierzecie zależy tylko od Was. Jeśli jest jakaś czynność, przy której się odprężacie (nawet coś banalnego, jak szydełkowanie, czy rozwiązywanie krzyżówek), postarajcie się ją kontynuować. Ważne jest, aby wdrożyć czas na relaks w codzienną rutynę, tak aby ogrom innych obowiązków lub nagle występujące okresy zwiększonego wysiłku nie oznaczały od razu konieczności rezygnacji z czasu dla siebie. Życzymy powodzenia!   

Relaks niejedno ma imię. Dla niektórych będzie to spędzenie czasu ze znajomymi, dla innych samotny wieczór z książką. Jeszcze inni wybiorą się do kawiarni, by – co oczywiste – napić się kawy i poprzebywać w otoczeniu kotów, co zaskakuje już bardziej. Ale ma bardzo dużo sensu.

Pierwsze kawiarnie, w których można było obcować ze zwierzętami, powstały w Japonii i na Tajwanie kilka lat temu. Powód, który ten pomysł uczynił rzeczywistym, był dość prozaiczny. Otóż zapracowani Japończycy często nie mogą pozwolić sobie na posiadanie własnego zwierzęcia domowego. Pośpiech i wieczny brak czasu – proza życia, której trudno zaprzeczyć. Ale którą można nieco upiększyć, uczynić ją milszą. Ta idea przyświecała pierwszym lokalom, w których poza kawą i ciastem, można było zawsze spotkać Karmelka, Psotę czy Kicię.

Pomysł na Kociarnię twórczo interpretuje pierwotną koncepcję. I jest szalenie prosty: uzupełnić personel kawiarni o kociaki, takie, które w Kociarni znalazły swój drugi dom. Innymi słowy: są to zwierzaki po przejściach, dotychczas zamieszkujące schronisko. Teraz zaś znajdują się w przyjaznym otoczeniu, pełnym ciepła i przestrzeni. Ale nie tylko. Kociarnia to także szansa dla wszystkich tych, którzy chcieliby mieć swojego pupila. Kawiarnia umożliwia bowiem adopcję kotów. Wówczas szeregi kociej ekipy zasilą kolejne zwierzaki ze schroniska, które w ten sposób otrzymają nowy dom. Trudno wyobrazić sobie bardziej kocie miejsce, prawda?

Za Kociarnią stoi konkretna osoba. Ewa Jemioło, w której życiu – jak sama pisze w opisie zbiórki na serwisie polakpotrafi.pl – koty są obecne, odkąd pamięta. Są częścią jej życia. To zamiłowanie postanowiła dzielić z innymi. Tym mocniej, im częściej czuła, że współczesny tryb życia nie pozwala jej, i innym miłośnikom kotów, na posiadanie puchatego ulubieńca. I znów, jak w Japonii, remedium na brak czasu, pośpiech, właściciela wynajmowanego mieszkania, który nie pozwala na posiadanie zwierząt, okazuje się być kocia kawiarnia. Miejsce, w którym „na stałe będą mieszkać koty i to w ich towarzystwie będzie można wypić kawę, herbatę czy przekąsić coś słodkiego. Miejsce, gdzie można poczytać książkę, gazetę lub po prostu pobyć z kotem” – opisuje swój pomysł Ewa Jemioło na stronie zbiórki.

Zbiórki, która zakończyła się sukcesem. Aż 1403 osoby postanowiły wesprzeć ideę powołania do życia pierwszej w Polsce kociej kawiarni, która dzięki ich pomocy pojawiła się na mapie Krakowa w 2015 roku. I od tego czasu zyskała grono wiernych wielbicieli, nie tylko wśród miłośników kotów. Przekroczenie 100% potrzebnych funduszy świadczyło o tym, że Polacy ze sporymi nadziejami zerkają w kierunku nietypowej kawiarni. Na szczęście Kociarnia znakomicie radzi sobie od samego początku. W kawiarni dom ma też fundacja, która dba o niechciane, porzucane zwierzaki i szuka dla nich domów adopcyjnych. Poza tym Kocia Akademia, bo tak nazywa się ów fundacja, zajmuje się szerzeniem wiedzy o kotach, zbiórkami karmy dla schronisk i domów tymczasowych.

Nie jest to pierwsza tego typu kawiarnia, którą udało się ufundować w ten sposób – te szlaki przetarła londyńska Cat Cafe, która cieszy się ogromną popularnością. Mimo że można by bagatelizować, że Internet kocha kocie memy, i to właśnie jest przyczyną sukcesu zarówno londyńskiej, jak i krakowskiej kawiarni, nie warto tego robić – sukces jaki odnoszą oba te miejsca mówi sam za siebie. To także dowód na to, jak bardzo ludzie potrzebują kontaktu ze zwierzętami. Ich bliskości i szczerej miłości.    

Dzień Babci i Dziadka nie musi ograniczać się do uczczenia członków naszej rodziny. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby uczynić to święto przyjemnym dla wszystkich seniorów z naszej społeczności lokalnej. Ten dzień niesie ze sobą wyłącznie pozytywne konotacje i jest wspaniałą okazją na zrobienie wspólnie czegoś bardzo miłego.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego jasno pokazują, że społeczeństwo się starzeje. Jednocześnie dzisiejsi seniorzy są nierzadko w bardzo dobrej kondycji psychofizycznej i podejmują wiele aktywności. Rozwijają swoje pasje, uczęszczają na Uniwersytet III wieku, często wspomagają swoje rodziny w opiece nad dziećmi. Są częścią społeczności, z którą mogą podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem, co często bardzo chętnie czynią. Dzień Babci i Dziadka to świetna okazja by ich wkład docenić i za niego podziękować. Można to zrobić w bardziej lub mniej tradycyjny sposób, przygotowaliśmy kilka pomysłów.

Tradycyjne wzorce
Na terenie, na którym działa lokalna świetlica, dom kultury, biblioteka itp., w których prowadzimy zajęcia z dziećmi, to możemy pokusić się o przygotowanie tradycyjnych, znanych z przedszkoli i szkół podstawowych form uroczystości. Takie „akademie” z przygotowanymi wierszami i piosenkami są formą, w której mniejsze dzieci są w stanie się odnaleźć (dłuższe w formie spektakle są jeszcze często ponad ich siły), a dorosłym naprawdę sprawiają radość. Nie tylko fakt, że dzieci niejednokrotnie są prawdziwie rozczulające, ale także odwołanie do własnych wspomnień sprawiają, że łza się w oku kręci. Jeśli dokonamy świadomego doboru repertuaru, to mamy szansę z poszczególnych części złożyć zgrabną całość.

Rodzicie i dzieci

Jeżeli mamy trochę bardziej zaangażowaną społeczność, to możemy do współpracy zaprosić nie tylko dzieci, ale i rodziców – w końcu średnie pokolenie przede wszystkim ma za co być wdzięczne seniorom. Tutaj spektrum możliwości znacznie się poszerza – możemy przygotować spektakl (z kostiumami i dekoracjami), w którym wystąpią dorośli i dzieci. O ile tylko dysponujemy takimi talentami, to dobrze sprawdzają się wspólne koncerty, zarówno „popisy”, jak bardziej swojskie wersje, z piosenkami, które każdy z obecnych może zaśpiewać. Z pewnością miłym akcentem będzie przygotowanie jakiegoś słodkiego poczęstunku.

Odwrócić role

Można podejść do Dnia Babci i Dziadka z innej strony – tam, gdzie seniorzy (i spotykają się przyj jakiejś twórczej pracy kluby seniora, wszelkie koła itp.), to może być świetna okazja do zorganizowania wystawy i uroczystego wernisażu. Spektrum zainteresowań seniorów jest ogromne – niektórzy zajmują się fotografią, inni malują na szkle, jeszcze inni piszą ikony. Każda okazja by dzielić się swoimi pasjami, czerpać z doświadczeń innych i inspirować się jest dobra. Warto pomyśleć o jakimś szczególnym elemencie wernisażu – często tematyka wystawy będzie najlepszą inspiracją, ale czerpiąc z komercyjnych wydarzeń może to być mini koncert, wykład, pokaz krótkiego filmu.

A gdyby tak iść na bal?

Z pewnością zupełnie niestandardowym pomysłem, ale być może pasującym do naszego lokalnego środowiska, jest zorganizowanie balu z okazji Dnia Babci i Dziadka. Postarajmy się o naprawdę piękną oprawę – przygotujmy dekoracje, eleganckie zaproszenia, muzykę z lat młodości naszych seniorów i pyszne jedzenie, a z pewnością zacni goście będą zadowoleni. Pamiętajmy też o tym, aby to była wspólna zabawa, wielopokoleniowa, aby nasz bal miał szansę budować poczucie wspólnoty, a nie izolacji. Kto wie, może takie obchodzenie tego święta na stałe wpisze się w tradycje naszej lokalnej wspólnoty?

Zadaliśmy kilka pytań członkom Stowarzyszenia Integracji Społecznej Bez Balastu, która byłą jednym z laureatów Spółdzielni Pomysłów. Oto jak odpowiadali na pytania o sukces, plany na przyszłość i marzenia.


Jakie to uczucie – zrealizować swoje marzenie?

Uczucie? Jesteśmy oszołomieni sukcesem. Cieszymy się jak dzieci, którym ten projekt także będzie służył. Oczywiście walczyliśmy o projekt z wiarą w zwycięstwo. Jednak smak jego smak jest okazalszy niż sama myśl od wygranej. Większości z Nas w momencie wygranej towarzyszyły euforyczne okrzyki, piski oraz promienne uśmiechy.  
Z jakim odbiorem spotkały się Wasze realizacje? I jak wygląda ich przyszłość?

Wszelkie projekty, które robimy odbierane są pozytywnie. Przygotowujemy w oparciu o wywiady z lokalną społecznością, co jest tajemnicą tak dobrych reakcji. Mamy za sobą wiele ciekawych realizacji i bardzo spektakularne wygrane w konkursach wszelkiej maści. W tym: "walka" o place zabaw, gdzie startowaliśmy jako Stowarzyszenie lub akcja, gdzie firmowaliśmy naszą marką i braliśmy konkurs pod nasze skrzydła propagując go  pośród mieszkańców i przyjaciół. Przyszłość naszych projektów to ciągły rozwój i kreatywne podejście do "nowego", nietuzinkowego działania. Chcemy by nasze projekty były interesujące i zachęcały już samym pomysłem do uczestnictwa. Chcemy się ciągle rozwijać i poszerzać nieodpłatną działalność dla naszych mieszkańców, w tym dla całych rodzin. Mocno stawiamy na Mobilną Świetlicę PARKujemy. Chcemy by miała charakter zabawowo- rekreacyjne dla dzieci. Dlatego rdzeniem tego projektu jest kino plenerowe. Jak wiemy wszystko kosztuje, podczas festynów rodzice wydają mnóstwo pieniędzy, ale bywa też tak, że dzieci z uboższych rodzin wcale z tego nie korzystają… Chcemy wyjść temu na przeciw i zdobyć środki na rozwój Mobilnej Świetlicy PARKujemy, i tym samym dać możliwość aktywnego uczestnictwa dzieciom z rodzin uboższych.

Jakie rady macie dla tych, którzy chcą wziąć udział w Spółdzielni Pomysłów?

Jakie rady? Na pewno takie: nie ma głupich pomysłów, są tylko ludzie z ograniczoną świadomością kreatywności i ludzkich potrzeb. Bądźmy nietuzinkowi, wręcz szaleni i otwarci na pozytywne działanie dla społeczeństwa… W końcu dziećmi jesteśmy tak naprawdę w każdym wieku. 

Co jest najważniejsze, kiedy chcemy zmienić świat wokół siebie?

Najważniejsza jest współpraca i pomoc wzajemna. Kiedy widzi się efekty pracy i przynoszą one pozytywne wyniki  to znak, że idziemy w dobrym kierunku. Zmiany zawsze należy zaczynać od siebie, trzeba zweryfikować swoje możliwości oraz to co jesteśmy w stanie dać od siebie innym, by szybko nie wypalić się. Dlatego tak ważna jest współpraca i pomoc wzajemna. Grupa może znacznie więcej i wiemy o tym doskonale.

Jakie macie plany na przyszłość?

Plany... Marzenia... Cele..  Przyszłość jaką widzimy to rozwój projektu Mobilna Świetlica "PARKujemy" z ogromnym zapleczem mobilnych urządzeń, które są w stanie dotrzeć wszędzie...nawet do najmniejszego zakątka naszej małej ojczyzny, gminy Radwanice oraz poza nią – dzięki współpracy z innymi stowarzyszeniami. Jesteśmy optymistami, ale realnie wiemy czego nam potrzeba... będziemy walczyć dalej! W międzyczasie chcemy zdobywać kolejne place zabaw dla naszych dzieci, aby były miejscem spotkań nie tylko tych najmłodszych, ale także rodziców, którzy integrując się mogą się poznawać i wzajemnie wymieniać doświadczenia.

Gdybyście mogli – zupełnie nie zwracając uwagi na fundusze – przeprowadzić jeden projekt społeczny, co by to było?

…(z niedowierzaniem) nie patrząc na Fundusze!?
Stawiamy na w pełni super wyposażoną Mobilną Świetlicę „PARKujemy” w oparciu o plenerowe kino z pełnym wyposażeniem do aktywnych integracji rodzinnych i społecznych w każdym wieku oraz nieograniczonej aktywności, także z urządzeniami internetowymi. Wtedy dotrzemy z naszymi działaniami nawet na koniec świata J

 Jak prowadzić skuteczną zbiórkę funduszy przez internet? Wywiad z Marcinem Galickim, CEO Wspieram.to (platformy zajmującej się crowdfundingiem)

  1.   Czym jest crowdfunding?

Crowdfunding (ang. finansowanie przez tłum) to innowacyjna forma finansowania różnego rodzaju nawet najbardziej szalonych projektów przez istniejącą lub dopiero tworzoną społeczność zgromadzoną wokół pomysłodawców (osób indywidualnych, organizacji lub nawet firm). Budżet przedsięwzięcia jest zasilany poprzez dużą liczbę drobnych, jednorazowych wpłat dokonywanych przez osoby zainteresowane zarówno samym projektem, jak i otrzymaniem nagród za jego wsparcie.  

2.   Skąd u Was pomysł na właśnie taką platformę?  

Zafascynowany kulturą współpracy, crowdsourcingiem oraz finansowaniem społecznościowym na świecie, postanowiłem zaszczepić tę ideę w Polsce i stworzyć pierwszy w pełni profesjonalny serwis umożliwiający zbiórki - dla kreatywnych przez koordynowany zespół kreatywny. Wierzyłem że da się połączyć funkcjonalność i intuicyjność serwisu niczym nie odbiegającą od amerykańskich odpowiedników i zgromadzić grupę zaangażowanych fachowców, którzy z powodzeniem rozpoczną propagowanie w Polsce tej formy finansowania ciekawych konceptów. Udało się, o czym świadczą nie tylko statystyki ale również i rosnąca sympatia naszych użytkowników, którzy na przestrzeni trzech lat naszej działalności stworzyli niezwykle zaangażowaną, aktywną społeczność.

3.   Od czego należy zacząć, aby przeprowadzić udaną zbiórkę?

Każde zwycięstwo wymaga przygotowań i dlatego przed rozpoczęciem warto zebrać zespół do pomocy. Oprócz okresu przygotowania, sama kampania trwa od 30 do 60 dni, a więc warto podzielić się pracą. Równocześnie to niewiele czasu na zebranie lub rozszerzenie społeczności, dlatego też gromadzenie fanów i potencjalnych wspierających warto rozpocząć odpowiednio wcześniej. Jeśli projekt ma już gotową bazę wspierających (Waszych wielbicieli, czytelników, graczy etc.) w pierwszych dniach,  to znacznie ułatwia zebranie środków. Dla przykładu twórcy planszówek (nasza najpopularniejsza kategoria) tworzą prototypy gier i testują je na wszystkich wydarzeniach dla wielbicieli tego typu rozrywki (np. Pyrkon), zmieniając zgodnie z otrzymanymi uwagami, a jednocześnie budując społeczność zainteresowaną finansowaniem i otrzymaniem danej gry w najszybszym możliwym czasie i to w kształcie, na który miała wpływ.   Na tym etapie należy zająć się opracowaniem samego pomysłu, a także porozmawiać o nim ze specjalistami w danej branży, zebrać opinie fachowców oraz ambasadorów projektu, którzy polecą go swoim społecznością i przekonają swoim autorytetem, że projekt jest godny wsparcia. Warto też przygotować opisowy skrót projektu, komunikujący główne korzyści i przesłać do mediów tradycyjnych, które lubią pisać o projektach crowdfundingowych i chętnie biorą ten temat na warsztat. To pomaga przebić się z informacją o zbiórce również do świata pozacyfrowego.   Aby zebrać całą kwotę potrzebną na realizację pomysłu, nie wolno też zapomnieć o kosztach wysyłki nagród! Należy też policzyć pełen koszt kampanii i precyzyjnie obliczyć, jakie środki będą konieczne do zrealizowania kampanii z sukcesem. Tu serdecznie zachęcamy do skorzystania z porad, które zgromadziliśmy na Akademii Crowdfundingu (http://akademiacrowdfundingu.pl/) - pokazujemy tam, jak policzyć pełen koszt kampanii, prowizję, podatki, koszty wysyłki).  

4.   Co zrobić, żeby kampania na Wspieram.to zakończyła się sukcesem?

Aby projekt na Wspieram.to się powiódł, ogromnie ważna jest jego graficzna oprawa oraz wizualizacja produktu końcowego lub jego prototyp. Ludzie lubią widzieć, co wspierają i co będzie efektem projektu - może to mieć formę np. próbki (streszczenie książki, próbka tekstu, wizualizacja, prototyp). To pomaga podjąć decyzję o wsparciu.   Nie należy zapominać również o filmiku, w którym pomysłodawca (i jego zespół) pokazują i opowiadają o głównych aspektach projektu - to skuteczne narzędzie marketingowe, dlatego warto wystartować z nim od samego początku kampanii. Oprócz zwięzłego opisu projektu, nieodzownymi elementami są zdjęcia i grafiki oraz tzw. FAQ projektu (lista najczęściej zadawanych pytań z odpowiedziami).   Jeśli zaś chodzi do nagrody - część osób (najczęściej z grup tzw. FFF: family - friends - fools) będzie wspierała projekt z czystej sympatii, czy też dla wpływu na fakt powstania i/lub kształt produktu, ale dla większości najważniejsze będą jednak nagrody, czyli możliwość otrzymania produktu w unikalnej pierwszej edycji, w limitowanej wersji, czy też w dobrej cenie.  

5.   Jak promować kampanię crowdfundingową?

Na każdy możliwy sposób! Najlepiej zacząć od narzędzi, których używa się na co dzień - doskonałymi sposobami na promocję są akcje promocyjne na profilach, wydarzeniach i fanpage’ach na Facebooku, Twitterze czy Instagramie, mailingi do zgromadzonej wcześniej bazy, czy też już wspomniane media tradycyjne. Warto przed kampanią porozmawiać również ze sponsorami, którzy mogą być zainteresowani wsparciem Waszego projektu w zamian za promowanie ich podczas burzy medialnej rozkręconej na potrzeby zbiórki funduszy.   Pamiętajcie, żeby komunikacji nie przerywać nawet po zakończeniu projektu! Jeśli się nie udał - zawsze można spróbować z innym konceptem, ale tym razem nie budując społeczności od początku. Jeśli zaś zbiórka się udała, dobrze widziane jest informowanie o postępach w realizacji na każdym etapie wytwarzania produktu, o przygotowaniach do wysyłki - w ten sposób można umilić wspierającym czas oczekiwania pokazując kulisy powstawania produktu czy też nagród.   Serdecznie polecamy także nasze transmisje na żywo, podczas których opowiadamy więcej o tym, jak prowadzić skuteczne kampanie. Można nam wtedy również zadać pytania i powiedzieć, za co nas lubicie (lub nie). No i oczywiście do zobaczenia na Wspieram.to!   Linki do transmisji z poradnikami znajdziecie również na fanpage’u Wspieram.to: https://www.facebook.com/wspieram.to/?fref=ts:  

Zgodnie z definicją, wolontariat (łac. voluntarius – dobrowolny) to dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych lub całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie. Popularność i świadomość wolontariatu w Polsce rośnie od lat, ale nadal zdarza się usłyszeć, że wolontariusz ze swojej pracy nie może czerpać korzyści. Jest to oczywistą nieprawdą, a obszarów życia, które w realny sposób bycie wolontariuszem wzbogaca jest kilka.  

Samodzielność i samoświadomość

W okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości po raz pierwszy próbujemy wziąć we własne ręce zaspokajanie swoich potrzeb. Przypomnijmy, wg piramidy Maslowa są to potrzeby (zgodnie z kolejnością od podstawy): fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, uznania i samorealizacji. Co ciekawe znacznie szybciej jesteśmy w stanie sami zadbać o górną część piramidy, a podstawy naszej egzystencji dłużej spoczywają na rodzicach czy opiekunach. Praca na zasadach wolontariatu zaspokaja trzy górne poziomy potrzeb. Wolontariusze zawsze skupiają się wokół jakiejś idei – niezależnie od obszaru, w jakim znajduje się wspierane przez nich przedsięwzięcie. Zarówno mały festiwal, lokalna organizacja, ogólnopolska akcja charytatywna czy globalna akcja humanitarna – wszystko to pozwala się spotkać ludziom, którzy przynajmniej w pewnych aspektach myślą podobnie i wzmocnić poczucie przynależności do grupy, akceptacji, a niekiedy także nawiązać przyjaźnie. Praca wolontariacka pozwala się poczuć użytecznym oraz zdobyć uznanie i wdzięczność. Młodzież na co dzień nie ma wielu okazji do takich uczuć, w szkole ich aktywność i zaangażowanie są zawsze gratyfikowane ocenami lub punktami do zachowania. Ta zewnętrzna motywacja jest w systemie szkolnictwa normą, niemniej powoduje, że zaspokojenie pewnych potrzeb nie jest w placówce edukacyjnej możliwe. Praca wolontariusza pozwala także na samorealizację, która, dzięki dobrowolności nie nieotrzymywaniu wynagrodzenia, jest odczuwana pełniej. Chęć zaspokojenia tych potrzeb jest w młodych ludziach bardzo silna i oczywiście wolontariat nie jest jedyną możliwą drogą, by to osiągnąć. Ale nie wszystkie strategie, które wybiera młodzież są dla niej bezpieczne. Uznanie, poczucie przynależności i samorealizacji można zyskać w grupie rówieśniczej także wchodząc w autodestrukcyjne i sprzeczne z prawem zachowania.  

Wkraczanie na ścieżkę zawodową

Być może nie jest to jeszcze bardzo powszechne postrzeganie wolontariatu, ale staje się on znaczącym elementem widniejącym w rubryce „doświadczenie zawodowe”. Dla przyszłego pracodawcy jest to jasny sygnał, że ma przed sobą kandydata zdolnego do zaangażowania się dla „dobra sprawy”, w którą wierzy, nawet jeśli nie idzie za tym gratyfikacja finansowa. W zależności od rodzaju wolontariatu jest to także świadectwo np. zorganizowania, odporności na stres, wrażliwości społecznej czy wysokich umiejętności interpersonalnych. Z drugiej strony wolontariat może być świetną okazją do sprawdzenia siebie, do zbadania własnych zainteresowań i konfrontacji wyobrażeń z rzeczywistością. Wolontariusz ma okazję przekonać się osobiście z czym wiąże się np. organizacja koncertu, festiwalu czy wystawy, jak wygląda praca w schronisku dla zwierząt, jakie wyzwania stoją przed osobami pracującymi z dziećmi itp. Warto wówczas poszukać możliwości pracy wolontariackiech w takich obszarach, które są jak najbliższe zainteresowaniom czy przyszłemu zawodowi. Jeśli okaże się, że trafiliśmy dobrze, że taka praca przynosi nam satysfakcję, sprawdzamy się w niej i solidnie wykonujemy powierzone obowiązki, to niewykluczone, że zostaniemy zapamiętani i w przyszłości bezpośrednio przełoży się to na zatrudnienie.  

Czynienie dobra

Dobro, to aspekt, który najtrudniej zmierzyć, natomiast praca wolontariusza niewątpliwie daje okazje do pomocy innym, często do pomocy bezpośredniej. Takie doświadczenie w młodości może ukształtować człowieka na całe życie. Często można dziś usłyszeć, że nie ma w życiu nic za darmo, a bezinteresownie niesiona pomoc i konfrontacja z uczuciami, które temu towarzyszą w bardzo dobitny sposób takiemu twierdzeniu przeczą. W niektórych środowiskach bycie dobrym człowiekiem określane jest jako niezaradność czy wręcz „frajerstwo”. Wolontariat, niesienie pomocy innym i doświadczenie wdzięczności oraz użyteczności ma tak wielką moc przemiany człowieka, że bywa stosowany jako środek resocjalizacyjny np. w zakładach karnych – co najważniejsze, środek skuteczny.    

Kreatywność to jedna z umiejętności niezbędnych w byciu społecznikiem. Animowanie lokalnych społeczności wymaga twórczego myślenia, a deficyty środków finansowych generują potrzebę robienia „czegoś z niczego”. Inicjatywy sąsiedzkie też same się nie wymyślą. Jak stymulować własną kreatywność i sprawiać, by przychodziło nam do głowy więcej nietuzinkowych pomysłów? Jest na to kilka metod psychologicznych i narzędzi do zastosowania od zaraz. Podczas burzy mózgów będą jak znalazł - zachęcamy do czerpania inspiracji.  

1. Sześć kapeluszy myślowych De Bono
 
Edward De Bono to psycholog znany przede wszystkim jako autor niezawodnej metody wspierania twórczości i procesu dochodzenia do nowych rozwiązań. Służy ona jako świetne narzędzie do wymyślania i weryfikowania nowych rozwiązań podczas pracy w grupie, a do jej właściwego zastosowania potrzebne jest sześć osób. Jest nazywana metodą sześciu kapeluszy, ponieważ polega na tym, by spojrzeć na problem, który mamy do rozwiązania, z sześciu różnych perspektyw. Kapelusze symbolizują odmienne punkty widzenia, a osoby, które je zakładają (w wyobraźni lub rzeczywiście) starają się myśleć zgodnie z ich „charakterem” . I tak - czerwony kapelusz to kapelusz emocji i namiętności. Osoba, która go zakłada ma za zadanie ocenić dane rozwiązanie z punktu widzenia emocji, intuicji, przeczuć. Biały kapelusz symbolizuje obiektywizm - osoba, która go zakłada ocenia rozwiązanie „na chłodno” i kierując się logiką. Zakładając czarny kapelusz, przyjmujemy perspektywę pesymisty - doszukujemy się słabości, negatywów i zagrożeń. Jesteśmy krytycznie nastawieni wobec rozwiązania. Przeciwieństwem jest żółty kapelusz - symbol optymizmu. Gdy mamy go na sobie, wszystko widzimy w pozytywny sposób, nakładamy na nos „różowe okulary”. Zielony kapelusz symbolizuje możliwości - osoba, która go zakłada stara się wymyślić jak najwięcej alternatyw wobec zaproponowanego rozwiązania. Niebieski kapelusz monitoruje cały proces i pełni rolę moderatora dyskusji i sporządza wnioski z dyskusji. Więcej na temat zastosowania tej metody można przeczytać pod tym linkiem: bit.ly/2eJW6aG.  

2. Technika Napoleona

To prosta metoda podobna do tej z sześcioma kapeluszami. Polega na tym, by wejść w buty innej osoby, spoglądając na problem. Jako ludzie lubimy przyjmować egocentryczną perspektywę i spoglądać na problemy wyłącznie przez osobisty filtr naszych doświadczeń. Gdy jednak napotykamy na opór w myśleniu o nowych rozwiązaniach, warto przyłożyć do danego problemu perspektywę innej osoby, wcielając się w nią. Może to być postać rzeczywista lub fikcyjna - ważne, żeby postarać się spojrzeć na problem, na chwilę przejmując jej cechy charakteru, doświadczenia i oczekiwania. Powiedzmy sobie - a teraz spojrzę na ten problem oczami Myszki Mickey, potem zastanowię się, jak mógłby wyglądać z perspektywy Einsteina, następnie wcielę się w Napoleona. Możemy być zaskoczeni tym, jak wiele w myśleniu o rozwiązaniu zmienia perspektywa, jaką przyjmujemy.    

3. Korzystanie z prawej i lewej półkuli  

W wymyślaniu nowych rozwiązań pamiętajmy o tym, by angażować w proces twórczy obie półkule mózgu. Generalnie jako ludzie mamy naturalną, osobowościową skłonność do aktywowania częściej jednej z nich. Tradycyjnie lewa półkula jest odpowiedzialna za logikę, analizę, mowę, fakty i połączenia przyczynowo-skutkowe. To półkula racjonalności i obiektywizmu. Natomiast prawa półkula utożsamiana jest z kreatywnością, wychodzeniem poza schematy, emocjami i empatią. Proces twórczy nie mógłby zaistnieć bez udziału obu półkul, dlatego staraj się stymulować je do działania naprzemiennie. Aby pobudzać prawą półkulę, stosuj techniki wymagające używania skojarzeń, metafor, burze mózgu. Aby aktywować lewą półkulę wykorzystuj wykresy, schematy i dane liczbowe. Dzięki holistycznemu podejściu, rozwiązanie problemu, do którego dążysz, powinno być jednocześnie twórcze i praktyczne. 

Działalność społeczna, oprócz wielkiego serca i wrażliwości, wymaga też sporych pokładów kreatywności i niestandardowych pomysłów. Dobrze jest więc rozglądać się dookoła i inspirować tym, co robią inni. Dlatego postanowiliśmy zaprezentować Wam poniżej dwa przykłady ciekawych działań społecznych. Zobaczmy, jak to się robi w Denver czy Tasmanii!   

Moi Sąsiedzi
Dylan Burr, fotograf z Denver, zawodowo zajmujący się fotografią ślubną, postanowił swoje umiejętności uchwytywania emocji i ludzkich historii, wykorzystać do pomocy bezdomnym. Do swojego projektu zaprosił mieszkańców pobliskiego schroniska św. Franciszka, którzy trafili tam z powodu bezdomności. Każdej z osób biorącej udział w projekcie zrobił piękne portretowe zdjęcie i poprosił o opowiedzenie swojej historii przed kamerą. W ten sposób powstała książka oraz film, o tym, czym jest bezdomność dla każdej z tych osób. Jaki jest cel tego projektu? Pokazanie i uświadomienie innym, że bezdomność nie jest czymś odległym, może spotkać bardzo różnych ludzi i każdy z nich ma swoją unikalną historię. Opowieści spisane na papierze oraz uwiecznione na video są teraz sprzedawane, a 80% dochodu trafia do podopiecznych schroniska św. Franciszka. Nie bez znaczenia jest tytuł akcji, który stanowił punkt wyjścia do całego projektu. “My neighbours”, czyli moi sąsiedzi ma uświadamiać, że sąsiadem jest nie tylko osoba, żyjąca w domu czy mieszkaniu obok i parkująca swoje auto obok naszego. Sąsiadem jest każdy człowiek, który mieszka w pobliżu, oddycha tym samym powietrzem i chodzi po tym samym chodniku. Jeśli sobie to uświadomimy, łatwiej będzie nam dostrzegać osoby potrzebujące pomocy w naszym otoczeniu. Więcej o projekcie przeczytacie i obejrzycie tutaj: www.neighboursproject.com  

365 dni pomagania
12-letni Campbell Remess z Hobart z Australii robi maskotki  i zanosi je dzieciakom z pobliskiego szpitala. Specjalnie do tego celu nauczył się szyć, a dzieła które tworzy wyglądają bardzo imponująco. Jego plan to codziennie szyć jedną zabawkę, aby na Boże Narodzenie móc obdarować 365 osób. Jak pisze na swojej stronie internetowej „zrobiłem już tak dwa razy na święta i pokochałem to“. Jak to się zaczęło i skąd młody Campbell ma pieniądze na niezbędne materiały? Kiedy był młodszy powiedział swoim rodzicom, że bardzo chciałby pomóc chorym dzieciom w szpitalu, przynosząc im prezenty na święta. Rozsądni rodzice wytłumaczyli chłopcu, że prezenty kosztują i nie stać ich, aby tak po prostu je kupić i obdarowywać małych pacjentów. 12-latek postanowił więc znaleźć inny sposób, aby mimo wszystko spełnić marzenie o pomaganiu innym. Postanowił więc samodzielnie przygotowywać prezenty. Początkowo, potrzebne materiały kupował z kieszonkowego, a teraz gdy jego akcja stała się znana, sponsorzy sami zgłaszają się do niego. Część maskotek wystawia też na aukcjach internetowych, aby uzyskane pieniądze przekazywać potrzebującym. O tym, że jego działania wywołują tysiące uśmiechów, można przekonać się przeglądając zdjęcia zadowolonych dzieciaków z maskotkami Campbella. Zajrzyjcie tutaj: www.project365bycampbell.com.au i poznajcie lepiej młodego społecznika :)   

Powyższe przykłady pokazują, że nie trzeba być zawodowo związanym z działalnością społeczną, aby realnie pomóc innym. Zarówno dorosły Dylan Burr, jak i młody Campbell wykorzystują swój własny potencjał do tego, aby zrobić coś dobrego. Amerykanin ma do zaoferowania swoje zawodowe umiejętności, Australijczyk dzięcięcy entuzjazm i energię. A gdyby tak każdy z nas znalazł jakiś sposób, aby podzielić się sobą z innymi? To byłby piękny świat :) 

Zdarzyło Wam się kiedyś oczekiwać, że coś pójdzie nie tak, po czym stwierdziliście, że rzeczywiście było tak, jak sobie wyobraziliście? Ten mechanizm to samospełniające się proroctwo. Polega na tym, że mamy tendencję do nieświadomego realizowania scenariusza, który zakładamy w swojej głowie. Często możemy go obserwować na polu działań społecznych. Niekiedy projekty, wydawałoby się, niemożliwe do realizacji (np. wielkie zbiórki charytatywne) okazują się wielkim sukcesem, napędzane siłą optymizmu ich autorów. Kiedy indziej natomiast, gdy otoczenie społeczne jest zdominowane przez marazm, niechęć do zmian i ma przekonanie „po co próbować, skoro i tak się nie uda|” projekty rzeczywiście się nie udają lub pozostają tylko na papierze. To, jak wiele zależy od siły naszych przekonań, nieraz pokazuje nam wyraźnie samo życie.  

Zewnętrzne poczucie kontroli

Każdy z nas nosi w sobie pakiet przekonań na temat siebie i świata, które powstały i zostały utrwalone na bazie doświadczeń z przeszłości. Niektóre osoby o tzw. zewnętrznym poczuciu kontroli uważają, że nie mają wpływu na to, co im się przydarza, a za ich los są odpowiedzialne bliżej niezidentyfikowane siły określane nieraz jako fatum lub przeznaczanie. Nie chcą być kowalami swojego losu, ponieważ nie dostrzegają własnego wpływu na rzeczywistość. To osoby, którym często zdarza się realizować mechanizm samospełniającego się proroctwa. Nie wierząc w możliwość dokonania zmian w swoim otoczeniu, nie podejmują wysiłku i po prostu nic nie zmieniają. Ich przekonania o własnej nieskuteczności czy braku kompetencji tym samym znajdują potwierdzenie w rzeczywistości. A niechęć do podejmowania wysiłku rośnie, bo przecież „to i tak nic nie da”, „nic się nie zmieni”. Tego rodzaju syndrom nazywamy także mechanizmem wyuczonej bezradności.  

Wewnętrzne poczucie kontroli  

Z drugiej strony mamy osoby, spośród których najczęściej rekrutują się społecznicy, które wierzą w swój wpływ na rzeczywistość i aktywnie działają, by coś w swoim życiu lub otoczeniu zmienić. To osoby o wewnętrznym poczuciu kontroli, które wierzą, że to, co ich spotyka jest pośrednio lub bezpośrednio efektem ich działań. Nie wierzą w zrządzenia losu. Starają się kreować swoje życie zgodnie z własnymi oczekiwaniami, przy okazji często pomagając innym. Opisane osoby także wykorzystują w życiu mechanizm samospełniającego się proroctwa, jednakże z pozytywnym skutkiem. Ich przekonanie, że posiadają kompetencję do dokonania zmian na przykład we własnym sąsiedztwie sprawia, że podejmują ku temu aktywne wysiłki. Starają się włączać w zmiany innych ludzi, angażują maksimum swoich wysiłków. Słowem - robią wszystko, by ich przekonanie znalazło potwierdzenie w rzeczywistości. To osoby zdeterminowane do osiągnięcia celu, cierpliwe i wytrwałe.  

Dlaczego omawiane postawy i mechanizmy są ważne w kontekście działań społecznych?  

Bycie społecznikiem wymaga dużej motywacji wewnętrznej i nieustannej pracy nad swoimi przekonaniami. Droga do realizowania projektów społecznych jest bowiem wyboista i kręta, a trudności potrafią zniechęcić niejednego. Tym bardziej warto pamiętać o tym, że wiara w powodzenie naszego przedsięwzięcia daje nam motywację do aktywnego działania i wspiera nas w realizacji celu. Mając motywację i wierząc w sukces, skutecznie opieramy się prokrastynacji (odkładaniu ważnych zadań na później), szukaniu czynności zastępczych (robieniu rzeczy przyjemnych zamiast stawiania czoła obowiązkom).          

Sąsiedzkie spotkanie opłatkowe to bardzo dobry pomysł na integrację. Zarówno jeśli dobrze się już znamy i współpracujemy przez cały rok, jak i gdy nasze relacje są chłodne, zdystansowane i od czegoś trzeba zacząć. W okresie świątecznym takie spotkania są popularne i dobrze wziąć to pod uwagę planując termin – równie dobrze można się spotkać między Świętami a Nowym Rokiem, czy na Trzech Króli, kiedy świąteczne przygotowania w domu mamy już dawno za sobą i gorączka sprzątania opadła. Z pewnością nie warto organizować spotkań tuż przed samymi świętami, bo większość osób się po prostu nie zjawi. Miłym akcentem mogą być upominki, ale zamiast generować kolejne wydatki warto ruszyć głową i przygotować coś samodzielnie. Dodatkowo są duże szanse, że ujawnią się wśród sąsiadów rękodzielnicze talenty, a stąd już tylko krok do zorganizowania warsztatów. W każdym razie mamy dla was kilka podpowiedzi i inspiracji.  

1. Smakołyki i przysmaki
Nie jest to pomysł, który nie wymaga zupełnie żadnych nakładów finansowych, ale jeśli lubimy gotować, to jest duża szansa, że mamy jakieś weki robione latem czy jesienią. Słoik powideł, ogórków czy kompotu w grudniu ucieszy większość osób. Wystarczy np. zrobić mu jakąś ładną etykietkę, może dodać jakiś finezyjny opis czy życzenia „osłody życia”, „odrobiny lata zimą” itp., na wieczko nałożyć kawałek materiału i obwiązać sznurkiem czy wstążeczką i super prezent gotowy. Jeśli nie mamy weków, to w trakcie przygotowań do świąt możemy wykonać np. jakieś ciasteczka i przechować w puszce czy ładnym pudełku. W internecie znajdziemy mnóstwo przepisów na proste, a często bardzo efektowne słodycze. W okresie świątecznym najczęściej i tak wszystkie potrzebne składniki mamy w domu.

2. Talon na...
Bardzo praktycznym prezentem, który dodatkowo naprawdę nie wymaga wydawania pieniędzy jest talon na coś, co dla danej osoby wykonamy w późniejszym czasie. Może to być cokolwiek, co potrafimy robić, a może się komuś przydać. Od takich pomysłów jak talon na zaopiekowanie się psem przez tydzień (co pozwoli np. na spokojny wyjazd w wakacje), zaproszenie na obiad, przygotowanie ciasta na jakąś okazję, poprzez pomoc w sprzątaniu (np., myciu okien czy trzepaniu dywanów), po wykonanie portretu jeśli potrafimy malować, czy lekcje języka obcego. Pomysłów na talony jest bardzo dużo, a taki prezent jest cenny, bo ofiarowuje się nie tylko jakąś konkretną korzyść ale też swój czas.  

3. Dekoracje
Pewnie każdy z nas pamięta z zajęć technicznych różne własnoręcznie robione dekoracje – hitem przedszkola były butelki oblepiane plasteliną, na którą przyklejało się koraliki i robiły za wytworne wazony. W dorosłym życiu warto trochę bardziej pogłówkować, ale wykonanie ładnych dekoracji jest możliwe nawet, jeśli szczególnie biegli w sprawach plastycznych nie jesteśmy. Główna zasada to taka, żeby zrobić coś, co sami byśmy postawili u siebie. Oczywiście nie jest to gwarancją trafienia w gust, ale jednak zwiększa szanse. Proste pomysły, które nie wymagają wielkich zdolności: kompozycja z suszonych roślin w ramce, kolaż np. ze zdjęć z okolicy i cytatów powycinanych z gazet, ozdobne zamykane naczynie (np. butelka), do której wsypujemy warstwami różne ziarna (kasze, ryż itp.) i ozdabiamy np. wstążką i suszonym plasterkiem pomarańczy albo laską cynamonu. Świetnym i bardzo łatwym materiałem do pracy jest filc, a kolorowe arkusze można kupić za kilka złotych (w zależności od grubości, już od niecałych 2 zł) – można z niego uszyć lub posklejać zawieszki, breloczki, małe zabawki itp., a dla dorosłych np. podkładki pod kubki.  

4. Vintage
Vintage to gustowne, ładne lub cenne rzeczy z drugiej ręki. Organizując spotkanie opłatkowe z prezentami możemy z góry się na taką formę wymiany umówić. Niemal każdy z nas ma w domu jakieś przedmioty (książki, dekoracje, dodatki), które są w idealnym stanie, ale zwyczajnie ich nie potrzebuje albo nie pasują do obecnego wystroju mieszkania. Komuś innemu mogą one sprawić radość. Co konkretnie to może być? Zarówno figurka, świecznik, jak obraz, broszka czy filiżanka ze spodkiem. Ważne, żeby były to rzeczy naprawdę w idealnym stanie, bo dając coś, co nosi wyraźne ślady użytkowania czy wręcz braki wysyłamy komunikat, że obdarowany jest dla nas nieważny i traktujemy to jako okazję do zrobienia porządków w domu. Z pewnością taka forma prezentów nie jest odpowiednia dla każdego środowiska, lepiej sprawdzi się w gronie osób, które się znają, a najlepiej gdy wszyscy się na to zgodzili.

5. Rękodzieło
Kilka lat temu była szalona moda na rękodzieło i bardzo wiele osób się jakąś jego dziedziną zajmowało. Najpopularniejsze były decoupage, filcowanie, ręcznie robiona biżuteria, srapbooking i szydełkowanie/szycie zabawek. To są kosztowne hobby i skompletowanie wszystkich potrzebnych rzeczy i półproduktów wymaga często sporych nakładów finansowych, ale jeśli ktoś i tak się tym zajmuje, to może skorzystać z tego, co posiada. Takie prezenty cieszą tak samo jak ręcznie wykonane smakołyki. Jeśli ktoś na spotkanie świąteczne przyniesie prezent wykonany przez siebie jakąś ciekawą techniką, to wykorzystajmy okazję i zachęćmy go do poprowadzenia warsztatów. Od razu można zrekrutować pierwszą grupę uczestników z osób obecnych na świętowaniu. Czasem takie namowy mogą zająć więcej czasu, ale powszechny podziw jaki wzbudzi przygotowany prezent z pewnością w procesie decyzyjnym potencjalnemu prowadzącemu pomoże. Pozostaje jeszcze zdobycie funduszy i znalezienie odpowiedniego miejsca na warsztaty, ale co to dla nas, prawda?  

W większości z nas drzemie społecznikowski duch – czasem jest jeszcze bardzo ukryty, niekiedy brakuje mu motywacji lub impulsu do działania. Tych, którzy dopiero go w sobie odkrywają często dręczy jedno pytanie – jak zacząć? Trudno jest tak nagle wyskoczyć z propozycją pikniku sąsiedzkiego, kiedy mało kto mówi sobie dzień dobry. Wtedy bardzo przydaje się jakiś pretekst, a chyba nie ma lepszego niż Boże Narodzenie! 

Trochę magii
Kiedyś kupno mieszkania czy wybudowanie domu nie było tak proste jak teraz – ludzie często całe życie mieszkali w tym samym miejscu, sąsiedzi dobrze się znali i starali się (z lepszym lub gorszym skutkiem) żyć w poprawnych stosunkach. Dziś, szczególnie w blokach, często mieszka się na chwilę – na studiach albo na czas budowy domu za miastem. Mieszkańcy nie znają się i nie czują potrzeby nikogo poznawać, w końcu za chwilę będą już gdzie indziej. Jednak poczucie wspólnoty i sympatia do siebie wzajemnie jest ważna i sprawia, że żyje się wszystkim lepiej, dlatego warto o to zadbać nawet na krótki czas. Jeśli mieszkamy w takim dużym bloku, w którym nikogo nie znamy, albo na nowym osiedlu, gdzie wszyscy się niedawno wprowadzili, możemy zrobić wszystkim mieszkańcom świąteczną niespodziankę. Nie musi nas to wiele kosztować – przygotujmy małe karteczki, narysujmy na nich świąteczne motywy (choinkę czy gwiazdę każdy da radę), napiszmy parę miłych słów czy życzeń i wrzućmy do skrzynek. Podpiszmy się „sąsiedzi” i obserwujmy jak ludzie stają się milsi. Przecież nikt nie wie którzy to sąsiedzi, na wszelki wypadek dobrze być miłym dla wszystkich. ;)   

Świąteczna wymiana

Pisaliśmy już o giełdach umiejętności i sąsiedzkim wsparciu na zasadach wymiany usług – święta są wspaniałym pretekstem do wypróbowania takich praktyk. Nie każdy jest mistrzem w każdej kategorii z długiej listy świątecznych „do zrobienia”. Być może szybko i świetnie sprzątasz, ale pieczenie ciast to dla ciebie czarna magia, za to Twoja sąsiadka robi to z przyjemnością? A może ktoś zrobi i przyniesie zakupy, albo wniesie i oprawi choinkę, w zamian za pierogi? Dzieciaki z ogromną radością udekorują choinkę samotnemu sąsiadowi, a on może pośpiewa z nimi kolędy albo opowie im ciekawe historie jak to kiedyś było na święta?    

Sąsiedzka choinka
 
W niektórych reklamach pojawia się motyw wspólnej choinki, kiedy cała społeczność małego miasteczka spotyka się na placu i zostają odpalone światełka na choince, a oni się cieszą, składają sobie życzenia i celebrują wspólną obecność. Bardzo cukierkowy obrazek i zazwyczaj właśnie jakieś słodycze temu towarzyszą, ale to nie znaczy, że nie możemy się zainspirować reklamą! Taką choinkę można ustawić np. przed blokiem, albo wybrać w tym celu drzewko, które już w okolicy rośnie. Najfajniej, jak nie tylko wszyscy przyjdą na „gotowe” odpalanie światełek, ale włączą się w dekorowanie. Można np. ogłosić, żeby każda rodzina przyniosła jedną ozdobę i ją zawiesiła. Ciekawym pomysłem jest pisanie czegoś na zawieszonych ozdobach – np. czego życzymy sąsiadom na kolejny rok, o czym marzymy albo za co jesteśmy wdzięczni.    

Podziel się świętami
 
Przy okazji świąt chętnie angażujemy się w różne akcje pomocowe – dokładamy się do różnych zbiórek, włączamy w szlachetną paczkę itp. To taki czas, w którym jesteśmy pobudzani do refleksji i z przyjemnością dzielimy się tym, co mamy. Zazwyczaj są to osoby albo nam nie znane (zbiórki organizowane przez fundacje), albo takie, z którymi nie mamy kontaktu na co dzień. A gdyby tak w tym roku rozejrzeć się bliżej? Oczywiście jeśli kompletnie nie utrzymujemy kontaktów z sąsiadami, to takie szukanie na własną rękę może być ryzykowne i średnio grzeczne, ale zawsze istnieje jedno świetne źródło informacji – parafia. Ksiądz chodząc „po kolędzie” widzi bardzo wiele i najczęściej potrafi wskazać wiele osób i rodzin, które potrzebują wsparcia. Nie trzeba być zaangażowanym w życie parafii, aby z takim pytaniem się do księdza zwrócić. Nie musi to też być szykowanie paczki z żywnością czy prezentami dla kogoś, czasem wystarczy zapytać księdza czy w najbliższej okolicy nie ma osoby samotnej, która sama spędza także Święta. Oczywiście trzeba to zrobić delikatnie i z wyczuciem, ale społecznicy najczęściej mają takie rzeczy opanowane. Bardzo możliwe, że ksiądz zaoferuje nam pomoc w pierwszym zapoznaniu się, a jeśli nie, to możemy o taką pomoc poprosić.  

Tradycja sama podpowiada społecznikom

Święta Bożego Narodzenia składają się z wielu obrzędów i zwyczajów, które mają ludzi do siebie zbliżać i budować więzi. Co prawda dziś, szczególnie w miastach, niewiele z nich praktykujemy, ale przecież nic nie stoi na przeszkodzie, żeby jakiś reaktywować. Jednym z takich zwyczajów jest wspólne śpiewanie kolęd. Możemy pokusić się nawet o zorganizowanie grupy kolędników – z przebraniami, turem i gwiazdą (dość łatwo można je wykonać samodzielnie), teksty bez problemu znajdziemy w internecie. Jeśli prowadzimy zajęcia w świetlicy, to zawsze dobrym pomysłem są jasełka (scenariusze także z łatwością znajdziemy) i wspólne kolędowanie po spektaklu. Ale jeśli nie ma wśród nas wielu dzieci, albo nie mamy możliwości na tak pracochłonne przygotowania, to można zorganizować po prostu sąsiedzkie spotkanie kolędowe. Czasem nawet nie potrzeba sali, bo w bloku znajdzie się taka przestrzeń, np. na długim korytarzu, ale też uzyskanie zgody na udostępnienie pomieszczenia w domu kultury, bibliotece, pobliskiej szkole czy kościele nie powinno być wielkim problemem. Wystarczy, że każdy przyniesie jakieś ciasto (a w okresie świątecznym raczej każdy ma ich nadmiar), zawsze też znajdzie się wśród sąsiadów ktoś, kto gra na instrumencie, np. gitarze. A jeśli nawet nikt nie gra, to kolędy można równie dobrze śpiewać bez muzyki. Warto może tylko wydrukować teksty i rozdać, bo często wersje się odrobinę różnią.

Społecznik to „zwierzę stadne” - uwielbia pracę w grupie, warsztaty, spotkania i dyskusje. Praca z ludźmi wiąże się z tym, że często ma okazję zabierać głos publicznie. Prezentując swoje pomysły przed potencjalnymi sponsorami czy mocodawcami, przekonując społeczność do wdrożenia zmian, szkoląc i doradzając, jest wystawiony na ekspozycję społeczną. Chcąc, nie chcąc mierzy się z oceną innych.  
Czy sponsorzy „kupią” jego projekt? Czy włodarze dadzą się przekonać do koniecznych zmian? Czy społeczność je zaakceptuje i poprze? To zależy od wielu czynników - przede wszystkim od naszego merytorycznego przygotowania i poziomu proponowanych rozwiązań, ale także od sposobu ich prezentowania. Nawet najbardziej innowacyjny projekt przedstawiony w suchy, akademicki sposób może nie zostać dostrzeżony i pozytywnie oceniony, dlatego - przygotowując się do wystąpienia - warto zadbać o kilka szczegółów autoprezentacji.  

1. Moc pierwszego wrażenia
  Mówi się o tym, że wrażenie, jakie wywieramy na drugiej osobie budujemy przez pierwsze kilka-kilkadziesiąt sekund kontaktu. I choć wielu z nas wystrzega się oceniania innych po pozorach, to jednak nasz mózg jest „leniwy poznawczo” i dokonuje oceny zdarzeń oraz ludzi na podstawie kilku pierwszych informacji, jakie spostrzega. Przygotujmy się zatem, by pierwsze wrażenie, jakie wywieramy na innych, było pozytywne. Możemy to zrobić, budując swój ekspercki wizerunek strojem, gestami, uśmiechem, właściwym podaniem ręki.  

2. Spójność komunikacji werbalnej i niewerbalnej  
Istotne w budowaniu wizerunku jest zadbanie o sferę niewerbalną, czyli pozasłowną część naszego komunikatu. To, jak korzystamy z przestrzeni podczas wystąpienia, jakie gesty stosujemy do zilustrowania swoich słów, co komunikuje nasza mowa ciała i czy mamy kontakt wzrokowy ze słuchaczami - według teorii Mehrabiana w 55 procentach wpływa na to, jak jesteśmy odbierani przez innych!  

3. Mniej znaczy więcej  
Przygotowując się do wystąpienia czy prezentacji multimedialnej zadbajmy o to, by nie przytłoczyć naszej publiki nadmiarem treści. Budujmy slajdy w formie hasłowej, a nie „referatowej”. Posługujmy się metaforą, ciekawą narracją i obrazem. Odwołujmy się do konkretów - naszych osobistych doświadczeń, przykładów z życia wziętych. Poparcie swojej wypowiedzi sugestywnymi przykładami, upewni słuchaczy w przekonaniu, że wiemy, o czym mówimy.  

4. Stres opanowany  
Nasza autoprezentacja nie będzie skuteczna, gdy będziemy działać zdominowani przez stres. Istnieje co prawda stres działający na nas motywująco. Ten, pod wpływem którego, w naszym ciele zaczyna wydzielać się adrenalina - hormon przyspieszający metabolizm i jednocześnie dający nam zasoby do walki z wyzwaniem. Niestety, gdy stres działa na nas przez dłuższy okres czasu - mobilizującą adrenalinę zastępuje kortyzol. To hormon stresu, który działa destrukcyjnie na nasz organizm. Sprawia, że czujemy się przemęczeni, napięci, mamy trudności z koncentracją i zapamiętywaniem. Aby pozbyć się dystresu („złego stresu|”), powinniśmy przed wystąpień zastosować się do następujących reguł:  
- ćwiczyć oddech - miarowe, głębokie oddychanie przydaje się w sytuacjach, gdy trudno nam opanować stres. Oddychanie przeponowe sprawia, że nasz mózg jest bardziej dotleniony, a ciało zrelaksowane i spokojne
- dbać o wsparcie ze strony życzliwych ludzi - nic tak nie koi nerwów i nie działa motywująco, jak wsparcie czy porada ze strony bliskich nam osób,
- wyspać się - organizm dorosłego człowieka potrzebuje około 8 h snu na dobę. Bez optymalnej dawki snu nasze zdolności poznawcze są obniżone, a przemęczenie może wtórnie powodować rozdrażnienie i kłopoty i nastrojem.  

Dziesiątki warsztatów i spotkań, tysiące zainteresowanych rodziców i dzieci, najnowsze technologie i mnóstwo dobrej zabawy - tak w skrócie można opisać nieformalne metody edukacji informatycznej najmłodszych w Szczecinie. Jak ich działania wyglądają od kuchni i skąd pomysł na ich realizację? Opowiedzą przedstawiciele organizacji, które jako jedne z pierwszych podjęły takie wyzwania: Marta Kostecka (Godzina Kodowania / Miejska Biblioteka Publiczna) oraz Sebastian Szczepański (Cyfrowi Wynalazcy / Fundacja Netcamp).  

1. Jak zaczęła się Wasza przygoda z kodowaniem i edukacją informatyczną?  
Sebastian Szczepański (Cyfrowi Wynalazcy / Fundacja Netcamp): Historia „Cyfrowych Wynalazców” to ludzie, których połączyła edukacja i technologia. Już podczas studiów nauczycielskich śledziłem nowoczesne narzędzia wspomagające nauczanie, w szczególności jeśli chodzi o informatykę. Za granicą pojawiało się już wtedy wiele darmowych programów, które z powodzeniem można było wykorzystywać podczas lekcji. Skomplikowane doświadczenia chemiczne, podróż międzygalaktyczna czy wizyta w reaktorze atomowym – to tylko niektóre scenariusze lekcji osiągalne dzięki dedykowanym programom edukacyjnym. Ku mojemu zdziwieniu i ubolewaniu przyszli nauczyciele niestety kształceni są w kwestii wykorzystania komputera w edukacji według utartych schematów. Poszukiwanie i korzystanie z takich programów stało się więc dla mnie pasją i przygodą, która doprowadziła mnie aż do technologii druku 3D. Postanowiłem wykorzystać go do stworzenia modelu sygnalizatora drogowego, który po podłączeniu do komputera mógł być programowalny nawet bez szczególnej wiedzy z elektroniki czy informatyki. Tak narodził się pomysł organizacji warsztatów dla dzieci z programowania, elektroniki i robotyki z wykorzystaniem autorskich modeli edukacyjnych. Reszta jest historią - zaczęło się od jednoosobowej działalności gospodarczej, a obecnie jest to jeden z większych projektów prowadzonych przez naszą Fundację Rozwoju Branży Internetowej Netcamp w Szczecinie, z którym występujemy podczas większości wydarzeń IT w mieście i regionie, podczas wystaw, wydarzeń z okazji Dnia Dziecka, czy nawet Nocy Muzeów.
Marta Kostecka (Godzina Kodowania / Miejska Biblioteka Publiczna): Od wielu lat ciągnęło mnie w kierunku nowych technologii - m.in. razem z córką wzięłam udział w warsztatach nauki programowania dla kobiet Rails Girls Szczecin, a także uczestniczyłam w wielu spotkaniach branży IT, żeby cały czas poszerzać swoją wiedzę. Przez pewien czas śledziłam też tego typu działania w innych bibliotekach, aż sama nabrałam ochoty na przygodę z kodowaniem. Kiedy trafiłam do Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie, okazało się, że panują tu bardzo dobre warunki - komputery są dostępne dla mieszkańców, panie w filiach mają doświadczenie w pracy z seniorami w klubach komputerowych oraz są tu też inne osoby chętne do uczenia się nowych rzeczy i poszerzania oferty z zakresu edukacji medialnej. Zaczęłyśmy od zaproszenia do współpracy Cyfrowych Wynalazców, którzy przeprowadzili u nas autorskie zajęcia w ramach Tygodnia Kodowania. Potem już samodzielnie zorganizowałyśmy Godzinę Kodowania. Kolejnym krokiem było ukończenie kursu Mistrzowie Kodowania, co poszerzyło nasza ofertę o zajęcia na tabletach z wykorzystaniem Scratcha Juniora dla maluchów, z tradycyjnego Scratcha dla trochę starszych oraz z App Inventora dla młodzieży. W tym roku ponownie chcemy przystąpić do programu i przeszkolić się z kolejnych języków oraz zachęcić więcej naszych koleżanek do udziału.  

2. Jak określilibyście Waszą rolę w odniesieniu do edukacji formalnej?
Sebastian Szczepański: Organizujemy warsztaty w ramach edukacji pozaformalnej, ale równie chętnie dzielimy się wiedzą i doświadczeniem z zaprzyjaźnionymi szkołami oraz nauczycielami z całej Polski podczas konferencji i szkoleń, a także chętnie współpracujemy z Centrami Doskonalenia Nauczycieli.
Marta Kostecka: Nie staramy się konkurować ze szkołami, nie taka jest rola biblioteki. Naszą rolą jest uzupełnianie oferty edukacyjnej, oferowanie dostępu do wiedzy i informacji i to właśnie robimy. W chwili obecnej wiedza i umiejętności z zakresu edukacji medialnej, czy też informatycznej są kluczowe, dlatego staramy się je oferować. Warto zaznaczyć, że poza zajęciami komputerowymi wypożyczamy publikacje z tematyki informacyjnej, podręczniki do nauki kodowania, także dla dzieci.

3. Co jest Waszym najważniejszym celem?  
Sebastian Szczepański: Naszym głównym celem jest oswajanie nowoczesnych technologii poprzez łączenie ich z dobrą zabawą. Zdobywanie nowej wiedzy jest najprzyjemniejsze, gdy robimy to dobrze się bawiąc – i takie właśnie mamy założenie. Uczymy nie tylko projektowania, programowania czy druku 3D, ale przede wszystkim pokazujemy że komputer powinien być narzędziem do rozwijania swoich zainteresowań, a nie marnowania czasu.
Marta Kostecka: Naszym głównym celem jest zarażenie dzieciaków bakcylem kodowania, wspólna zabawa i nauka przez zabawę. Sukcesem jest każdy uśmiechnięty dzieciak i każda nawet najmniejsza aplikacja. To, że zajęcia są potrzebne potwierdza fakt, że na każde z nich miejsca rozchodzą się błyskawiczne, a po spotkaniach uczestnicy pytają kiedy będą kolejne.  

4. Jakie są Wasze największe wyzwania?  
Sebastian Szczepański: Nasza praca jest dla nas dobrą zabawą i dzięki temu podejściu udaje się pokonywać większość wyzwań, szczególnie że mamy do kogo się zwrócić o pomoc. Mamy szczęście robienia rzeczy nowych, pracowania z najnowszymi technologiami dla najwdzięczniejszych odbiorców, jakimi są dzieci. Stałym wyzwaniem są środki finansowe na zbilansowanie działalności prospołecznej z naszymi warsztatami komercyjnymi - zwłaszcza, że nasza działalność zajmuje każdemu z nas więcej niż jeden etat: zajęcia prowadzimy popołudniami, czy w weekendy, dostosowując się do czasu wolnego naszych odbiorców.  
Marta Kostecka: Wyzwaniem dla nas są pewne ograniczenia sprzętowe - tylko w kilku filiach mamy wystarczająco dużo komputerów czy tabletów. Na kilka tabletów pozyskaliśmy pieniądze z zewnątrz, obecnie część komputerów jest wymieniana na nowe, ale taka infrastruktura informatyczna to duże pieniądze, których w instytucjach kultury po prostu nie ma. Ostatnio jednak robimy eksperymenty z zajęciami w stylu “bring your own device”, czyli zachęcamy, by uczestnicy zgłaszali się z własnym sprzętem. Przy zajęciach z App Inventora od początku był wymóg przyniesienia własnego smartfona lub tabletu, ale testujemy też to rozwiązanie na innych zajęciach. Marzę też, żeby docelowo coraz więcej osób umiała prowadzić takie zajęcia i żeby ich było jeszcze więcej, ale ludzie niestety boją się nowości i nie wszyscy mają zapał do takiej akurat tematyki. Mieliśmy też sporo pytań o takie zajęcia dla dorosłych, więc myślimy o poszerzeniu grona odbiorców. Najważniejsza jest jednak pasja, zapał i dobre chęci, czyli element ludzki. Reszta powoli przyjdzie sama!

4. Czy korzystacie z pomocy innych organizacji?  
Sebastian Szczepański: Jest wokół nas wiele osób, instytucji i firm, bez których nie bylibyśmy tu, gdzie obecnie jesteśmy. Większość z nich to nasi sąsiedzi w Technoparku Pomerania, a kolejnych poznaliśmy dzięki stowarzyszeniu firm IT - Klaster ICT Pomorze Zachodnie. Są to organizacje, które znają pojęcie synergii i bezinteresownej pomocy. W szczególności chciałbym tutaj wymienić takie firmy i organizacje, jak Bardins, brightONE, Prototypujemy.pl, Sagra Technology, agencję Wild Moose, czy Kancelarię Prawną Rafała Malujdy, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecińskie Collegium Informatyczne, Mistrzów Kodowania, Fabrykę Języka oraz niezliczone osoby, z którymi współpracowaliśmy i nadal współpracujemy nad edukacją najmłodszego pokolenia przyszłych inżynierów.
Marta Kostecka: W zakresie programowania współpracujemy m. in. z Technoparkiem Pomerania i Cyfrowymi Wynalazcami, ale także z wolontariuszami. Tu w Szczecinie istnieje niezwykle otwarte środowisko skupione wokół nowych technologii. Wspieramy się nawzajem i pomagamy, wspólnie pracując na sukces edukowania informatycznego i nauki kodowania, zwłaszcza najmłodszych. 


Więcej o o kształceniu dzieci i młodzieży Marta Kostecka opowiedziała też szczecińskiej Telewizji Pomerania: https://youtu.be/_KS8SA7CW80   Warsztaty w Miejskiej Bibliotece Publicznej prowadzone przez Cyfrowych Wynalazców: https://www.facebook.com/280863135328208/photos/?tab=album&album_id=911122058968976  

A jak wyglądają warsztaty Cyfrowych Wynalazców? Zobaczcie sami! https://youtu.be/QJpsILuZgcw?list=PLCp63pS0YHy4Kpsc3Et4lRjqfLIURK2cc

Zakład – miejsce wyjątkowe nie tylko na mapie Poznania, ale i kraju, pozwalające każdemu tworzyć, majsterkować i uczyć się przeżyło niedawno trudne chwile. Jak się jednak okazało, przeciwności losu były świetną okazją do pokazania siły Zakładu, i tych którzy go wspierają.
A wsparcie było bardzo potrzebne. Zakład bowiem mógł przestać istnieć. Wszystko zaczęło się w zeszłym roku, gdy pojawiły się pogłoski o tym, że budynek, w którym siedzibę miał Zakład, który był domem dla wielu innych inicjatyw, w którym mieściły się pracownie poznańskich artystów ma zostać skomercjalizowany. Wiązało się to z koniecznością przeprowadzki lub zaprzestania działalności tych miejsc. W grudniu zeszłego roku jasnym stało się, że pogłoski nie są tylko plotkami, ale mają umocowanie w faktach. Teren Poznańskich Zakładów Graficznych, położony na Jeżycach (dzielnicy z tradycjami, pełnej urokliwych kamienic i małych sklepików) został sprzedany. Oznaczało to jedno: Zakład musi się wyprowadzić.
Jednak społeczność stojąca za tą inicjatywą nie złożyła broni. Wielokrotnie w mediach podkreślali, że zrobią wszystko, aby kontynuować działalność. W tym miejscu warto szerzej napisać o tym, czym Zakład jest. To makerspace – przestrzeń twórcza, dla wszystkich, którzy chcą tworzyć, działać. W jego skład wchodzą różnego rodzaju pracownie (zarówno brudne (stolarnia czy spawalnia), jak i czyste (elektroniczne, krawieckie, druku 3D). Jednocześnie to także przestrzeń wymiany doświadczeń, gdzie można uczyć się od siebie, jak i od specjalistów na organizowanych spotkaniach czy warsztatach.
Z pomocą Urzędu Miasta, który zaproponował kilka nowych lokalizacji, zdecydowano się na nową siedzibę. Jednak wynajem, remont, transport maszyn, przyłączenie mediów kosztuje. Sporo – ostrożne szacunki mówiły o 100 tysiącach złotych. Zakład jednak, z racji charakteru prowadzonej działalności opartej na wolontariacie, takimi środkami nie dysponował. Wówczas do akcji wkroczył crowdfunding.
Pod tym terminem kryje się termin oznaczający finansowanie społecznościowe, które jeszcze prościej można nazwać „zrzutką” na określony cel, prowadzoną najczęściej za pomocą wyspecjalizowanych na tym polu serwisów internetowych (Kickstarter, IndieGoGo, czy polskie PolakPotrafi czy wspieram.to). Zbierający fundusze przedstawia społeczności swój projekt, wskazując najczęściej, co stanie się po przekroczeniu konkretnych progów finansowych (np. jeżeli twórca gry potrzebuje 1000 zł, to po uzbieraniu 2000 zł wzbogaci swoją produkcję o dodatkowe etapy). Osoby, które wspomogą swoimi funduszami dany projekt mogą liczyć na różnego rodzaju prezenty od twórców. O tym, czy będzie to list dziękczynny, czy może egzemplarz wyprodukowanej gry – decydują twórcy projektu w serwisie.
Zakład wykorzystał serwis polakpotrafi.pl, aby uzbierać co najmniej 100 tysięcy złotych potrzebnych do przeprowadzki, remontu i kontynuowania działalności. W swoim projekcie Zakład postawił na informacje i przejrzystość. Odwiedzający stronę projektu z krótkiego filmu dowiedzą się czym zakład jest, czym się zajmuje. I przede wszystkim dlaczego potrzebuje funduszy. Podzielone na przejrzyście opisane działy uzupełnione fotografiami, strona projektu w serwisie PolakPotrafi to kompleksowe źródło informacji o poczynaniach Zakładu, który jawi się jako miejsce zupełnie wyjątkowe, mocno skupione wokół społeczności twórców. Jako przestrzeń dosłownie dla każdego. I to uczucie, zgodne zresztą z prawdą, nie opuszcza nikogo ani na moment. Największe wrażenie robią fotografie, które pokazują jaką popularnością cieszy się Zakład, i jak ważnym jest punktem na twórczej mapie Poznania.
Ustalono 3 progi zbiórki: 100, 160 i 240 tysięcy złotych. Ostatecznie akcję wsparło aż 1589 osób, pokonując pierwszy poziom o ponad 10 tysięcy złotych. Pokazuje to siłę społeczności i daje jasny sygnał, że działania Zakładu mają sens. Że zaufanie zdobyte przez 1,5 roku działalności przekłada się wymiernie na konsolidację społeczności wrażliwej na potrzeby innych, pragnącej kontynuować to niezwykłe dzieło, jakim bez wątpienia pozostaje Zakład.
Obecnie, w nowe lokalizacji na poznańskich Garbarach trwa remont. Kiedy się skończy, Zakład znów zacznie tętnić życiem. A lokalna społeczność razem z nim.  

Przełomowe odkrycia zmieniają świat nas wszystkich. Smartfony pozwoliły nam cieszyć się dobrodziejstwami internetu, gdziekolwiek jesteśmy, Facebook zmienił sposób opowiadania naszym bliskim o naszej codzienności, a Instagram nauczył, że każdy może zrobić niezłe zdjęcie. Postęp nie omija również organizacji pozarządowych, które coraz częściej potrafią zaprząc nowe technologie do własnych działań.

#komunikacja
Ostatnie lata przyniosły pod tym względem sporo zmian. Nowe sposoby komunikacji zostały wykorzystane w obliczu wyzwań na całym świecie. Społeczności dotknięte katastrofami lub wydarzeniami zagrażającymi życiu mogą błyskawicznie przekazywać informację o swoim statusie, czy potrzebach przy pomocy aplikacji mobilnych, szczególnie tam gdzie dostęp do komputerów nie jest popularny, a smartfon stał się głównym narzędziem do obsługi internetu (m.in. Afryka). NGO w takich społecznościach mogą nie tylko dzięki nim łatwiej współpracować z ludnością, ale i przekazywać im rekomendacje dotyczące zdrowia, schronienia, czy żywienia np. dzieci, równocześnie szybko zbierając dane na temat kontekstu zagrożeń. Takie formy działania poprawiają relacje pomiędzy NGO a odbiorcami ich działań, poprawiają transparentność oraz przyspieszają komunikację i wymianę opinii o skuteczności działań pomiędzy wszystkimi interesariuszami danej organizacji.

#darmowe_rozwiązania
Nowe technologie od wielu lat pozwalają również na tworzenie oprogramowania o otwartym kodzie źródłowym oraz wielu darmowych narzędzi (od całych systemów operacyjnych tj. Linuks poprzez najpopularniejszą darmową przeglądarkę - Firefox, czy też darmowe programy i aplikacje do obsługi biura lub poczty elektronicznej, np. Libre Office, Thunderbird). Sieć dała również większe możliwości korzystania z tzw. domeny publicznej. czyli zbioru wytworów ludzkiej kreatywności (muzyki, obrazów, czy też nawet projektów domów, oraz narzędzi i urządzeń), z których każdy może do woli skorzystać do swoich celów bez dodatkowych opłat. To ważne nie tylko dla rozwijających się społeczności, ale i dla samych NGO, często borykających się z problemami finansowymi.

#tłum_może_więcej
Rozwój internetu pozwolił również na usprawnienie crowdsourcingu (zbiórki pomysłów, czy dóbr niematerialnych dla wspólnego celu) oraz uproszczenie zbiórek społecznościowych (crowdfundingu). Powstały również nowe formy e-wolontariatu - m.in. Crisis Camp Haiti wsparł poszukiwania zaginionych przyjaciół i rodziny poprzez tworzenie sieci społecznościowych, tworzenie map dotkniętych obszarów oraz inwentaryzację potrzeb osób dotkniętych przez Tsunami. Podobnego wsparcia udzielił również Facebook, pozwalając na szybkie oznaczenie swojego bezpieczeństwa w przypadku zagrożenia np. terrorystycznego, czy katastrofy naturalnej.

#tradycja_vs_nowoczesność
To, czy NGO korzystają z tzw. nowych technologii i rozwiązań zależy od samej organizacji i jej celu. Organizacje skupiające seniorów niezbyt często korzystają z rozwiązań oferowanych przez nowe technologie, a raczej wykorzystują dobrze znane rozwiązania takie jak tablica ogłoszeń, poczta tradycyjna, wspólne pisanie wniosków, komunikacja telefoniczna, czy też tradycyjna zbiórka publiczna, wymienia Jan Karpierz ze szczecińskiego Sektora 3 - Centrum Wspierania Organizacji. 

#pokolenie_internetu
Z drugiej strony istnieją też organizacje, które na bieżąco wykorzystują technologie, ze względu na stan wiedzy i przyzwyczajenia do technologii. Młodzi ludzie czują się nieswojo bez internetu w smartfonie - dla nich jedną z podstawowych form kontaktu jest aplikacja Messenger czy WhatsApp, do współdzielenia plików używają Dropboxa, a także chętnie korzystają z wielu innych aplikacji na telefon. Damian Lachowski ze stowarzyszenia Lepszy Szczecin dodaje, że to znacznie przyspiesza pracę i ułatwia komunikację wśród najczęściej na co dzień zabieganych członków zespołu.

Technologia jest coraz częściej i coraz szerzej wykorzystywana w organizacjach, jednak za każdym razem jest to dostosowane do indywidualnych potrzeb każdej z organizacji. Bo jeśli dla danego stowarzyszenia wygodniej i efektywniej jest wykorzystywać tylko SMSy przy komunikacji wewnętrznej zamiast bardziej skomplikowanych aplikacji, to po co to zmieniać? - dodaje Jan Karpierz.

#w_służbie_NGO
Technologie również zmieniły same organizacje. Posiadanie własnej wizytówki www, czy popularnego fanpage’a to już dawno nie lot w kosmos, a narzędzie w powszechnym użyciu, a nierzadko działacze posługują się coraz ciekawszymi rozwiązaniami informatycznymi, podkreśla Damian Lachowski (Lepszy Szczecin). Jan Karpierz (Sektor 3) dodaje, że technologia ułatwiła wiele aspektów związanych z działaniem i prowadzeniem NGO, na przykład poprzez systemy szybkich przelewów wykorzystywane do przekazywania dotacji przez stronę www (np. Paypal czy Moneybookers), aplikacje i strony skierowane stricte do organizacji pozarządowych, stały dostęp do dokumentów online nawet z poziomu telefonu, czy też telekonferencje dające możliwość prowadzenia rozmów bez wychodzenia zza biurka (webinaria, e-learning, praca projektowa). Przy aktualnie tak gigantycznych możliwościach jedynym ograniczeniem pozostaje nasza wyobraźnia.

#przyszłość_technologiczna_NGO
Ze względu na błyskawiczny rozwój technologii trudno dokładnie przewidzieć, co jeszcze wykorzystają NGO do swojej działalności w najbliższych latach. Jedno jest pewno - każde nowe rozwiązanie będzie obserwowane i testowanie pod względem użyteczności przez wiele z nich. Jan Karpierz z Sektora 3 przewiduje, że najpopularniejsze w najbliższych latach mogą być technologie prowadzące do lepszego wykorzystania zdalnej pomocy - np. organizacje z drukarkami 3D produkujące dla swoich podopiecznych np. protezy, czy też codzienne wykorzystanie aplikacji telefonicznych do mierzenia i monitorowania poziomu cukru we krwi, jak również wykorzystanie rzeczywistości wirtualnej w pracy z podopiecznymi.  Damian Lachowski dodaje, że wśród najważniejszych trendów związanych z nowymi technologiami na najbliższe lata są dostęp do danych publicznych i networking. Te pierwsze dają solidny fundament pod analizowanie rzeczywistości i bazowanie na faktach - szczególnie ważne w dobie manipulacji przekazów przez koncerny medialne, a zadaniem drugich jest ułatwienie działania i wzmacnianie efektu synergii zespołów do zadań społecznych.

#TechKluby_i_inni
O tematach technologicznych w służbie NGO można też dowiedzieć się na początku każdego miesiąca na cyklicznych spotkaniach pod nazwą TechKlub, które poruszają kwestie wykorzystania nowych technologii w trzecim sektorze. Biorą w nich udział przedstawiciele organizacji pozarządowych, biznesu, nauki i administracji. Miasta, które organizują TechKluby to obecnie Kraków, Gdańsk, Wrocław, Poznań, Toruń, Olsztyn, Rzeszów, Koszalin, Szczecin, Białystok, Suwałki, Zielona Góra, Gliwice, Kielce, Lublin, Łódź). 

Sieć TechKlubów to inicjatywa programu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności pt. „Nowe Technologie Lokalnie”. Ich koordynatorem jest Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. W każdą pierwszą środę miesiąca NGOsy, przedstawiciele lokalnego biznesu, samorządu czy świata nauki rozmawiają na temat technologii i tego jak można je wykorzystywać, aby praca we własnej organizacji stawała się lepsza i wydajniejsza. Podstawą TechKlubów jest wzajemna inspiracja i współpraca ich uczestników oraz networking pomiędzy przedstawicielami tych środowisk.
Dla nowinek i sposobów ich wykorzystywania oraz pozyskiwania na nie środków warto również śledzić portale http://technologie.ngo.pl/ oraz http://www.technologielokalnie.pl/ 
Źródeł wiedzy jest wiele - nic tylko działać!

Street Art – sztuka uliczna, która z jednej strony budzi kontrowersje, a z drugiej jak nic innego ożywia miasta. To właśnie dzięki muralom czy performensom, które za scenę biorą przestrzeń miejską, możemy inaczej spoglądać na budynki, chodniki i trawniki, które mijamy każdego dnia.

Sztuka, wdzierając się w tkankę miejską, jest jak trening na siłowni. Rozrywa mięśnie, by te ponownie łącząc się w procesie regeneracji, stały się mocniejsze. Mięśniami w tym wypadku są oczywiście relacje międzyludzkie, społeczność, która uczestniczy w tych wydarzeniach. Zarówno ci, którzy robią to świadomie i ci, którzy obcują z nimi w drodze do pracy. Mimo że street art sam w sobie jest terminem nieostrym, często dzieli opinię publiczną. Innymi słowy: zmusza do dyskusji, co także jest wartością nie do przecenienia w dzisiejszych czasach, w których coraz rzadziej ze sobą rozmawiamy, w których coraz rzadziej zwracamy uwagę na otaczającą rzeczywistość. 

Dlatego też z wielkim zainteresowaniem warto śledzić wszelkie doniesienia dotyczące imprez czy wydarzeń związanych z tą dziedziną sztuki. Na szczęście w naszym kraju rokrocznie odbywa się co najmniej kilka festiwali, gdzie streetartowcy mają okazję do zaprezentowania swoich dzieł. 

Festiwale takie jak Busker Bus, Street Art Festival, Urabn Forms czy nieistniejący już Outer Spaces, powodują, że miasta dosłownie żyją sztuką.
Pierwszy z nich powstał w 1997 roku z inicjatywy Romualda Popłonyka. Sceną jest ulica, a na tej scenie swoje talenty prezentują przedstawiciele różnych form sztuki ulicznej: tancerze, cyrkowcy, akrobacy, magicy itp. Brak barierek oddzielających widownię od wykonawców, zachęcanie przez organizatorów festiwalu do dzielenia się z innymi zdjęciami czy nagraniami z wydarzenia powodują, że mamy do czynienia ze sztuką otwartą na dialog, która zachęca wszystkich do uczestnictwa.

Street Art  Festival w Katowicach w tym roku odbył się po raz trzeci. Skupiony wokół działań plastycznych, które w centrum swojego zainteresowania stawiają miasto. Tegoroczna edycja poszerzyła formułę o inne działania takie jak plener dźwiękowy, warsztaty vlepkarskie czy zorganizowany dla mieszkańców Koszutki piknik. Już więc nie tylko murale, ale także działania angażujące bezpośrednio lokalną społeczność znalazły się w programie festiwalu.
Galeria Urban Forms, będąca dzieckiem fundacji Urban Forms to projekt będący swoistym szlakiem wielkoformatowych malowideł, skupionych w centrum miasta. Ta zmiana charakteru galerii z miejsca zamkniętego, na ogólnodostępne jest gestem dosłownego „wyjścia sztuki na ulicę”. Dzięki czemu jest ona dostępna dla każdego. Sama fundacja zaś od 2009 roku wspiera niezależne inicjatywy kulturalne.

 Street Art Doping to festiwal organizowany przez fundację Do Dzieła! Konsekwentnie realizuje ona pomysł zapraszania do Warszawy artystów ciekawych i wyjątkowych, których prace mogą ubarwić miejską przestrzeń. W tym roku byli to artyści z grupy Cyrcle, którzy tworzyli dwa murale. Festiwalowi towarzyszą także wystawy czy imprezy muzyczne.
Innym przykładem tego jak street art wnika w tkankę miejską i jednoczy ludzi była błyskawiczna decyzja o tym, by w Warszawie powstał mural upamiętniający Davida Bowiego. Gest ten spotkał się z dużym odzewem ze strony fanów legendarnego artysty, ale też mieszkanców miasta.

Street art ożywia. Ogromne do tej pory niezagospodarowane przestrzenie nagle stają się miejscem, które warto odwiedzać. W których jest co oglądać. Warto bowiem zwrócić uwagę na jeszcze dwie korzyści dla miast płynące z działań artystów. Po pierwsze najbardziej reprezentatywne dla street artu murale są ogromnymi dziełami, które żyją dużo dłużej niż festiwale czy akcje, podczas których powstają. Mogą stać się wizytówką miast na długie lata i – to druga korzyść – pzyciągać ludzi z innych miast, pozytywnie wpływając na rozwój turystyki. Już nie tylko dzieła sztuki oglądane w sterylnych przestrzeniach muzealnych są wartościowe, ale także to, co znajdziemy na tylnej ścianie odrapanej kamienicy.

Street art wreszcie jest okazją do tego, by nadać nowe życie okolicom zapomnianym czy zaniedbanym. Może być impulsem do działań skupionych w innych częściach miasta niż zwyczajowo pełne ludzi centra czy modne dzielnice. 

“Przywróćmy nasze dzielnice i miasta naturze” - nawołują zwolennicy koncepcji “biophlic design” i zachęcają do tego, aby zieleń, naturalne surowce oraz jak najwięcej dziennego światła znajdowało się wokół nas na co dzień. Na czym dokładnie polega ten pomysł i skąd taki zwrot ku naturze w projektowaniu przestrzeni? O tym
przeczytacie poniżej.

Przez wiele dekad zachwycano się przestrzeniami jak najbardziej odbiegającymi od tego, co naturalne. Betonowe bryły ze sztucznym oświetleniem, wykorzystywanie syntetycznych materiałów w wystroju wnętrz, budynki bez okien lub bez możliwości ich otworzenia, nadmiernie klimatyzowane powietrze – to tylko niektóre elementy i cechy budynków, w jakich przyszło nam przebywać wraz z rozwojem technologii i urbanizacji. Ucząc się, pracując czy w jakikolwiek sposób funkcjonując w sferze publicznej spędzamy wiele godzin w takich warunkach i jak się okazuje nie wszystkim wychodzi to na dobre. Nic więc dziwnego, że projektanci i architekci zaczęli szukać odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób projektować wspólne przestrzenie, aby - oprócz opłacalności i wydajności w eksploatacji - były one także przyjazne dla człowieka. Stąd właśnie pojawił się trend biofilic design. 

Biofilic Design, czyli blisko natury 
Wszystko zaczęło się od Edwarda O. Wilsona, profesora biologii z Harvardu i jego hipotezy o biofilli, przedstawionej pod koniec XX wieku. Zakłada ona, że - z racji silnej, pierwotnej więzi, jaka łączy człowieka z naturą - potrzebujemy z nią stałego kontaktu, bo tylko dzięki temu możliwe jest osiągnięcie równowagi psychicznej, emocjonalnej oraz zdrowotnej. Około dekadę temu hipotezę tę podchwycili architekci oraz urbaniści, tworząc koncepcję “biophilic design”, czyli projektowania “blisko natury”. W myśl tego trendu powinny powstawać nie tylko pojedyncze budynki, ale całe dzielnice czy miasta. Wszystko po to, aby przywrócić ludziom możliwość stałego kontaktu z naturą, którą utraciliśmy wraz z dynamicznym rozwojem miast i aglomeracji. 
W rozwój nowej koncepcji zaangażowali się również m.in. psychologowie, przyrodnicy lekarze oraz socjologowie. Jednym z nich jest Stephen Kellert, urbanista i socjolog z Yale, który wraz z innymi badaczami, w książce “Biophilic Design: The Theory, Science, and Practice of Bringing Buildings to Life” (niestety niewydana jeszcze w Polsce), zebrał kilkadziesiąt pomysłów na to, jak można “uzdrowić” współczesne miasta i mieszkających w nich ludzi. Jak stwierdza Stephen Keller: “Od około dekady przybywa wyników badań wykorzystujących eksperymenty i testy, które jednoznacznie pokazują, że człowiek ma lepsze samopoczucie, lepiej się uczy i pracuje, jeśli otoczenie, w którym przebywa, jest bliskie naturze. Jego umysł pracuje jaśniej, jego psychika jest stabilniejsza”. Z pewnością wielu z Was doszło już do podobnych wniosków, obserwując samych siebie. W końcu powiedzenia w stylu „rzućmy to wszystko i wyjedźmy w Bieszczady“ nie wzięły się znikąd.
  
Światło, zieleń, czyste powietrze  Cechami wspólnymi dla projektów tworzonych w myśl koncepcji biophlic design są przede wszystkim: 

• naturalne światło, 
• czyste, świeże powietrze, 
• naturalne materiały budowlane, 
• dużo przestrzeni, 
• woda, 
• naturalna zieleń 
• elementy dekoracyjne nawiązujące do świata przyrody. 

Jednym z najbardziej znanych projektów stworzonych według tej metody jest m.in. Interior Kroon Hall, Yale University, gdzie całe wnętrze wykonane jest z drewna, a przestrzeń odwzorowuje kształty występujące w przyrodzie. Architektura naturalna nie oznacza jednak tylko budowania i projektowania od nowa. Celem “przywracania” przestrzeni miejskich człowiekowi opracowuje się również projekty wprowadzające naturę do już istniejących obiektów. Przykładem mogą być wiszące ogrody zainstalowane na jednym z wieżowców w Sydney.


Biophilic design wokół nas
Fakt, że naukowcy, architekci, urbaniści zaczynają skupiać się na tym, w jakich warunkach spędzamy czas, to bardzo dobry sygnał na przyszłość. Zwracanie się ku przyrodzie w budynkach użyteczności publicznej może nam przynieść tylko dobre efekty. Ważne jest jednak, abyśmy sami również dokonywali dobrych wyborów, m.in. stosując naturalne materiały wyposażenia wnętrz, czy dbając o dostęp naturalnego światła. Zwrot ku naturze może być również bardzo dobrym pretekstem do zaangażowania dzieci i młodzieży (w szkole, czy też w swojej dzielnicy) w celu przeprowadzenia takiego projektu “przywrócenia” wspólnej przestrzeni naturze. Może to być na przykład stworzenie lokalnego ogrodu czy wykorzystanie terenu szkoły na uprawę roślin. Dzięki temu sprawimy, że przestrzeń wyglądać będzie ciekawiej (żywa zieleń nigdy nie jest w stanie zepsuć krajobrazu), a dla młodych osób będzie to doskonała okazja, aby dowiedzieć się czegoś o uprawie roślin, ich naturalnym cyklu życia i zjawiskach w przyrodzie. Dzieci, które nie wychowują się w domu z ogrodem, nie mają rodzinnej działki czy przysłowiowej “babci na wsi” mogą przez całe dzieciństwo nie zetknąć się z uprawą roślin i nie poznać satysfakcji, jaką daje samodzielne ich zasadzanie, pielęgnowanie oraz późniejsze obserwowanie efektów. 
Warto więc zebrać pomysły na uzdrowienie swojej okolicy. Czasami niewielka zmiana wystarczy, aby przestrzeń stała się bardziej naturalna i przyjazna dla oka. Sadzenie i pielęgnowanie roślin nie wymaga dużych nakładów finansowych, więcej zależy od dobrego pomysłu, zaangażowania oraz regularnej pracy. Wiele ciekawych wizualnie inspiracji znajdziecie, wpisując “biophlic design” do wyszukiwarki na Pintereście. To istna kopalnia pomysłów!

Planując jakiekolwiek działania warto określić sobie grupę docelową i się jej dobrze przyjrzeć. Podniesie to szanse na przygotowanie oferty, która spotka się z zainteresowaniem odbiorców, a co za tym idzie – nasze działania przyniosą satysfakcję obu stronom.

Senior, czyli kto?
Seniorzy to bardzo duża część społeczeństwa, wydaje się, że przy obecnej średniej długości życia, określenie 50+ nie jest adekwatne i nie niesie zbyt wielu informacji. Osoba 55-letnia jest w dzisiejszych czasach najczęściej w pełni sił, cieszy się w miarę dobrym zdrowiem, uprawia sport, jest aktywna zawodowo i w wielu innych dziedzinach życia. Zdecydowanie bliżej jej do osób w wieku 35 czy 45 lat niż 65. Z kolei zdrowie i kondycja u osób w wieku 65-75 często jest zdecydowanie lepsza niż w okolicach 80. Dlatego określanie mianem seniorów osób w wieku 50+ niespecjalnie ma sens i próba przygotowania działań dla tak dużej i zróżnicowanej grupy docelowej może mijać się z celem. Dobrą dolną granicą jest przejście na emeryturę – to ważny aspekt, który pozwala planować realizację działań w tygodniu, w ciągu dnia. Górną granicę określać trudno i dla większości projektów nie ma ona znaczenia – jeśli nasza propozycja kogoś zainteresuje, to nieistotne jest czy ma 65 czy 80 lat, jeśli tylko zdrowie i sprawność pozwalają mu się włączyć. Niemniej, wybierając miejsce naszych działań, warto wziąć pod uwagę łatwość dotarcia, dostępność dla osób z trudnościami w poruszaniu się.

To nie może być „cokolwiek”
Jednym z problemów, w oczywisty sposób zniechęcającym seniorów do korzystania z zajęć teoretycznie do nich skierowanych, jest przekonanie prowadzących, że wystarczy „zająć im czas”. Seniorzy to nie dzieci! A wielu pomysłodawców zdaje się tak ich postrzegać. Seniorzy to bardzo wymagająca grupa, to osoby z ogromnym doświadczeniem, wiedzą i wieloma umiejętnościami – trafić do nich mogą tylko propozycje na bardzo wysokim poziomie. Nie chodzi tu o to, że jedynie wykłady naukowe i tytuły profesora mają szansę przyciągnąć uwagę seniorów, ale chodzi o poziom, kompetencję i przygotowanie prowadzących. Nie traktujmy np. warsztatów rękodzielniczych dla dorosłych jak animacji dla dzieci – jeśli zapraszamy do poznania techniki filcowania, to niech zajęcia prowadzi doświadczony instruktor, który jest w stanie wiele o wełnie i pracy z nią opowiedzieć oraz zadbać o to, by wykonane prace były na odpowiednim poziomie. Jeśli chcemy zaprosić do udziału w DKF czy klubie książki, to niech cały cykl ma jakiś sens, jakąś myśl przewodnią. Rozmowa „o filmie” czy „o książce” to mało zachęcające hasło, zazwyczaj jednak dyskutuje się o problemach, wartościach czy wizji świata jakie dany autor kreuje. Jeśli jeszcze uda nam się zaprosić eksperta w danej dziedzinie, to nasze wydarzenie staje się naprawdę interesującą propozycją.

Wolą dawać niż tyko brać
Każdy człowiek chce czuć się potrzebny. Po zakończeniu pracy zawodowej, to właśnie znalezienie pól, na których nadal jest się potrzebnym i ważnym jest sporym wyzwaniem psychologicznym. Dlatego wszelkie inicjatywy, które umożliwiają podzielenie się swoim czasem, wiedzą, umiejętnościami, zrobienie czegoś dla innych, są atrakcyjniejsze niż te, w których jest się biernym uczestnikiem. Oczywiście świetnie to założenie spełniają inicjatywy, które angażują seniorów jako prowadzących, ale nie jest to jedyny pomysł. Dużym zainteresowaniem cieszą się akcje społeczne, np. szycie zabawek dla dzieci z domów dziecka albo przygotowanie dekoracji dla świetlicy socjoterapeutycznej. To często pozwala jednocześnie zdobyć jakieś nowe umiejętności, podzielić się swoimi, poznać nowe osoby oraz zrobić coś dobrego. Projektem, który został wspaniale odebrany przez seniorów, były „Bajeczne babcie” realizowane w Warszawie, przez naszego eksperta – Magdalenę Przygońską. Magda zaprosiła seniorki do nagrania audiobooka z bajkami, ale jednocześnie zaproponowała im profesjonalne przygotowanie warsztatowe. Więcej o tym projekcie możecie przeczytać tu:  HYPERLINK "http://spolecznik20.pl/posts/bajeczne-babcie" http://spolecznik20.pl/posts/bajeczne-babcie .

Jak to zrobić? Skontaktowaliśmy się z kilkoma laureatami poprzednich edycji Spółdzielni Pomysłów. Chcieliśmy dowiedzieć się jak to jest realizować swoja marzenia oraz jakie rady mają dla tych, którzy chcieliby spróbować powtórzyć ich wyczyn. Aby się tego dowiedzieć, zadaliśmy im 6 pytań. Odpowiedzi jakie otrzymaliśmy były jednocześnie piękne i wzruszające. Pokazują bowiem ile naprawdę znaczy współpraca. Oddajmy głos laureatom, pani Dominice Szkudło, odpowiedzialnej za projekt „Łowcy optymizmu” oraz panu Adrianowi Michalakowi, który opowiedział nam trochę o „Domu Seniora”.

1. Jakie to uczucie – zrealizować swoje marzenie?

Dominika Szkudło: Świetlica w naszej miejscowości była naszym marzeniem od wielu lat. Udział w Spółdzielni Pomysłów zmobilizował naszych mieszkańców, jak i całą gminę tak mocno, że udało nam się wygrać. Emocje związane z projektem, głosowaniem i z samą wygraną, spowodowały, że mieszkańcy naszej miejscowości poczuli wiatr w żaglach. Zintegrowało to naszą małą społeczność, wspólne działanie pokazało, że razem możemy wiele.

Adrian Michalak: Dążenie do spełnienia marzeń, nie tylko własnych, ale także grupowych jest bardzo ciężkim zadaniem. Ile osób, tyle charakterów i każdy ma trochę inną wizję, ale wspólnie wypracowany kompromis daje
wiele radości. 

2. Z jakim odbiorem spotkały się Wasze realizacje? I jak wygląda ich przyszłość?

Dominika Szkudło: Zaangażowanie mieszkańców w realizację projektu przeszło nasze najśmielsze oczekiwania. Nie brakowało rąk do pracy. Zajęcia które prowadzimy w naszej świetlicy spotkały się z gigantycznym zainteresowaniem, zarówno w naszej gminie, jak i poza jej granicami. Ciekawe zajęcia, zaangażowanie animatorów oraz przede wszystkim bajeczne miejsce przyciągały co tydzień mnóstwo milusińskich. Ponadto nasz projekt stal się zapalnikiem do utworzenia w naszej gminie nowych świetlic, inspirowanych naszą, w innych miejscowościach. Pod patronatem Wójta Gminy obecnie powstaje projekt Aminek, który będzie kontynuacją naszych działań i pozwali żyć naszej świetlicy oraz ożywi jeszcze klika miejsc w naszej gminie. Owoce naszego sukcesu dały wiarę Wójtowi gminy w możliwość realizacji takich małych oaz dla najmłodszych mieszkańców.

Adrian Michalak: Nasze prace remontowe jeszcze trwają z powodu różnych barier architektonicznych. Jednak realizacja naszego pomysłu, jak i wspomniany remont zrzeszają masę ludzi! Są to osoby mające więcej niż 60 lat, które dzielą się swoją wiedzą z młodszymi. Wspólne działania i wymiany poglądów między pokoleniami pozwoliły im poznać się, lepiej rozumieć swoje potrzeby, a także szanować. Na pewno projekt będzie kontynuowany w formie różnych zajęć społecznych. 

3. Jakie rady macie dla tych, którzy chcą wziąć udział w Spółdzielni Pomysłów?

Dominika Szkudło: Mamy jedną radę: nie bójcie się podejmować wzywania! Nie bójcie się, że nie dacie rady, bo jesteście mali… Siła tkwi w ludziach, ich sercach i marzeniach.

 Adrian Michalak: Przede wszystkim trzeba rozmawiać z ludźmi i wybadać ich potrzeby. Oni nakierują nas na oryginalne pomysły dotyczące lokalnej społeczności. Nigdy nie warto się poddawać i zawsze trzeba dążyć do celu!

4. Co jest najważniejsze, kiedy chcemy zmienić świat wokół siebie?

Dominika Szkudło: Jeśli chcemy zmienić świat wokół siebie musimy wiedzieć czego nasza społeczność potrzebuje, jakie ma marzenia i gdzie widzi potrzebę zmian. To ona też jest motorem napędzającym te działania. Jeśli ma się z kim działać, wszystko staje się możliwe. Wszystkie projekty i działania staja się o wiele prostsze. Determinacja i siła osób zaangażowanych, to one pozwalają zmienić świat wokół nas na lepszy.

Adrian Michalak: Najważniejsze przy zmienianiu świata w naszej okolicy są ludzie. Nie pomieszczenia czy urządzenia. Musi być Grupa ludzi, którzy potrafią pomóc innym lub razem tworzyć coś, z czego będziemy dumni. I ta duma przyciągnie następnych, którzy będą chcieli działać.

5. Jakie są Wasze plany na przyszłość?

Dominika Szkudło: Plany… chcemy mieć możliwość stworzenia w naszej miejscowości parku linowego. Takiego, z którego mogłyby również korzystać dzieci niepełnosprawne celem rehabilitacji. Chcemy, aby było to miejsce które służyłoby zarówno dzieciom zdrowym, jaki i tym z niepełnosprawnościami. Aby rodzice nie musieli jeździć na rehabilitacje do odległych miast, ale mogli również skorzystać u nas z kliku urządzeń, które poprawią sprawność ich dzieci.

Adrian Michalak: Po ostatnich szlifach świetlicy przyjdzie czas na tereny w koło naszego budynku. Pielęgnacja zieleni, budowa boiska do siatkówki plażowej, no i zewnętrzna siłownia. Nie zapomnimy też miejscu na ogniska z altanką. 

6. Gdybyście mogli – zupełnie nie zwracając uwagi na fundusze – przeprowadzić jeden projekt społeczny, co by to było?

Dominika Szkudło: Mamy takie jedno marzenie…. Przez naszą miejscowość przepływa mała rzeczka zwana potocznie Kłebanowką… Chcielibyśmy  zrobić na jednym z jej brzegów małą plażę z morskim piaskiem, zaporą wodną oraz leżakami i parasolkami, tak aby nasze dzieci i całe rodziny miały możliwość skorzystania z kąpieli nie wyjeżdżając z naszej miejscowości. To jest nasze marzenie. W marzenia trzeba wierzyć... I my wierzymy, że może kiedyś uda nam się je spełnić.

Adrian Michalak: Na pewno byłby to projekt związany z tradycjami wielopokoleniowymi. Z naszej miejscowości wywodzi się kilka sławnych osób które już nie żyją. Młodsze pokolenie nie zdaje sobie sprawy, że takie osoby istniały, a mogą być dla nich wzorem. Upamiętnienie ich poprzez mural lub w  podobnym stylu byłoby bardzo miłym akcentem dla ich pamięci.

Na nasze samopoczucie ma wpływ bardzo wiele czynników. Jednym z nich jest niewątpliwie nasze otoczenie. To, jak i gdzie mieszkamy, w jakiej przestrzeni „dzieje się” nasza codzienność przekłada się bardzo bezpośrednio na nasze odczucie. Nawet, jeśli sami tego tak wyraźnie nie odczytujemy.

Drobne porządki w chaosie 
Nie ma jednych słusznych wytycznych, których przestrzeganie zagwarantuje nam świetne samopoczucie. Każdy z nas jest inny – w przeciwnym razie wystarczyłoby zbudować wszędzie identyczne osiedla, z równo wyliczonymi odległościami, pomalowane na jeden słuszny kolor i żyć szczęśliwie przez kolejne pokolenia. Są jednak pewne uniwersalne zasady, które mogą stać się przydatnymi wskazówkami w organizacji otoczenia – zarówno własnego mieszkania, jak i szerzej – osiedla, dzielnicy czy miasta. Na przykład kolory: teoretycznie każdy ma jakieś swoje ulubione – jedni wolą niebieskie, inni zielone, jeszcze inni wybierają czerwienie, których np. ci pierwsi nie znoszą. Generalnie jednak są pewne kolory uznawane za neutralne. Neutralne, czyli nie wzbudzające żadnych silniejszych emocji. Jeśli ktoś, kto nie lubi zielonego, będzie zmuszony do przebywania w pomieszczeniu pomalowanym na zielono, to chociażby był to najpiękniejszy odcień, będzie czuł się źle. Z kolei biele, szarości, beże to kolory neutralne, które – nawet jeśli nie zachwycają – to nie rozpraszają uwagi i nie męczą mózgu bodźcami. To wcale nie znaczy, że wszędzie musi być nudno i nijako, ale dobrą zasadą jest wprowadzanie koloru w dodatkach, szczegółach. I o ile w salonie dodatkiem będzie poduszka, o tyle już na osiedlu będą to np. osłony balkonów, ławeczki, plac zabaw czy sklepik. Planując trwałe działania w przestrzeni wspólnej warto wziąć to pod uwagę – np. jeśli chcemy odremontować świetlicę, to może niekoniecznie zaplanujmy odmalowanie elewacji na fioletowo.

To, co lubimy wszyscy
Jest jednak w tym kalejdoskopie gustów i upodobań coś, co lubimy wszyscy. A może raczej nasze oczy i nasze mózgi – zieleń, ale ta naturalna. Roślinność daje nam ogromne ukojenie, nie ma drugiego tak łatwego i jednocześnie niezawodnego sposobu na wypoczynek, jak patrzenie na przyrodę, na różne odcienie zieleni. Im większa plama zieloności – tym lepiej. Teraz pojawiła się tendencja, by miejskie enklawy zieleni porządkować, a porządek rozumiany jest jako wyłożenie większości powierzchni kostką brukową i otoczenie roślin granicami donic. Donice to świetny element architektury miejskiej, ale tam, gdzie nie jest możliwe sadzenie roślin w ziemi. Porządkujmy zaniedbane tereny zielone, przywracajmy je mieszkańcom, ale pamiętajmy, żeby pozostawić jak najwięcej zieleni. Po trawie naprawdę można chodzić, a zabrukowanie każdego centymetra przestrzeni nie uczyni jej ładniejszej. Jako przykład dobrze przeprowadzonej rewitalizacji takiego zarośniętego zakątka podawaliśmy kiedyś zwycięską inicjatywę z pierwszej edycji Spółdzielni Pomysłów, projekt Sąsiedzkie Tulipany. Tekst można przypomnieć sobie tutaj:  HYPERLINK "http://spolecznik20.pl/posts/sasiedzkie-tulipany-piknikuja" http://spolecznik20.pl/posts/sasiedzkie-tulipany-piknikuja Inną „zieloną” inicjatywą są ogrody społeczne, które wspólnymi siłami zakładają, a później pielęgnują sąsiedzi. To działanie nie tylko pozwala patrzeć na zieleń, ale też mieć namiastkę uprawy ogrodu. To kolejna rzecz, która wiele osób bardzo relaksuje i wycisza. Dodatkowo takie ogrody zwiększają więź między sąsiadami i bardzo sprzyjają integracji.

A po co kreatywność?
Czy wspólne przestrzenie muszą być kreatywne? Oczywiście nie jest to ich podstawowe zadanie, ale jeśli mamy pomysł i możliwość na realizację jakichś zaskakujących, kreatywnych elementów, to warto. Dobrze wiedzą o tym organizatorzy Malta Festivalu w Poznaniu, którzy od kilku już lat, wraz z Jolą Starzak, aranżują w czerwcu plac Wolności. Wszystkie zaskakujące i niecodzienne elementy, np. ogromne siedziska ze sztucznej trawy, przeskalowane przyrządy optyczne, hamaki w środku miasta, lusterka odbijające i powielające skrawki barwnego życia – przyciągają ludzi i zachęcają do interakcji, także ze sobą nawzajem. Zaciekawienie, zaskoczenie otwiera i ośmiela do rozmowy, do wymiany spostrzeżeń. A są to elementy niezbędne, by miała szansę powstać wspólnota.

Współdziałanie to umiejętność, którą należy ćwiczyć od małego. Warto uświadamiać potrzebę współpracy już od najmłodszych lat. W jaki sposób? Najlepiej przez praktykę. Stwarzanie dzieciom w żłobku, przedszkolu i szkole okazji do pracy w grupie, tworzenia wspólnych projektów wymagających zaangażowania wszystkich członków zespołu spowodują, że współpraca zapisze się w dziecięcym DNA.

Co robić, by stymulować dzieci do współpracy?

1. Rozwijać w dziecku empatię
Neurony lustrzane, które sterują ludzką empatią są aktywne już od niemowlęctwa. To one umożliwiają dziecku odwzajemnianie uśmiechu i naśladowanie innych. Potencjał empatii jest więc niejako zapisany w ludzkim genotypie. Należy go rozwijać, na pierwszym etapie życia dziecka przede wszystkim poprzez odzwierciedlanie jego emocji i nazywanie uczuć. Najskuteczniejszą metodą nauki empatii u dzieci jest modelowanie (czyli uczenie przez pokazywanie przykładu). Jeśli rodzice próbują uczynić dziecko empatycznymi, wrażliwymi na innych i współpracującymi, a sami ignorują uczucia innych osób i są wrogo nastawieni do siebie nawzajem, z pewnością nie osiągną pożądanego efektu. Dziecko uczy się przez naśladowanie, a najważniejszymi dla niego modelami przez całe dzieciństwo są rodzice. Jeśli zatem my dorośli będziemy swoim zachowaniem dawać dzieciom dobry przykład, z pewnością łatwiej będzie im przyswoić wzorce empatycznego postępowania.

2. Dawać dziecku jak najwięcej okazji do współpracy w grupie
Nie nauczymy dziecka współpracy, jeśli nie będziemy stwarzać mu okazji do jej doświadczania. A okazje same się mnożą - współdziałanie z rodzeństwem, kolegami na podwórku, innymi uczniami w szkole. Nauczyciele powinni starać się tak organizować swoim podopiecznym zajęcia, by oprócz (ważnej!) pracy indywidualnej, ćwiczyli umiejętności komunikacji, negocjacji, rozwiązywania konfliktów podczas pracy grupowej. Nic tak nie kształci tych zdolności, jak praca projektowa. Współczesne trendy w edukacji wspierają taką formę nauczania, a eksperci kształcenia zauważają, że szkolny mikrokosmos powinien odpowiadać warunkom, jakie w przyszłości uczniowie odnajdą w pracy. 

3. Pozwolić dziecku na swobodną zabawę 
Dziecko nie potrzebuje wiele, by uczyć się współpracy. Wystarczy tylko… mu niej przeszkadzać. Podczas spontanicznej zabawy najbardziej intensywnie uczy się ról społecznych i funkcjonowania w grupie. Podwórko jest areną pierwszych dziecięcych konfliktów, rywalizacji, ale i przyjaźni oraz bezinteresownej pomocy. To tutaj maluch uczy się, jakie korzyści płyną ze współpracy. Zauważa, że rezultaty działań są widoczne szybciej, gdy realizujemy je zespołowo. Dostrzega, jak sukces przedsięwzięcia zależy od zaangażowania wszystkich osób z grupy. Uczy się motywować innych, rozwiązywać spory, pełnić rolę lidera czy mediatora. Słowem, ćwiczy wszystkie niezbędne w życiu społecznym umiejętności. 

4. Uświadamiać, że każdy pełni w grupie inną rolę i każda rola jest równie ważna
Według tradycyjnego podziału Belbina, istnieje 8 podstawowych ról, jakie pełnimy podczas pracy zespołowej. Należą do nich: Naturalny Lider, Człowiek Akcji, Praktyczny Organizator, Człowiek Idei, Człowiek Kontaktów, Sędzia, Człowiek Grupy oraz Perfekcjonista. Warto uczyć dzieci od małego, że każdy z nas ma predyspozycje do wykonywania innej roli. Podczas gdy Marysia może być świetną organizatorką i doskonale przydzielać innym role podczas zabawy, Basia może tworzyć najbardziej twórcze i nieprawodopodobne scenariusze zabaw - być może jest w niej coś z wizjonerki. Warto podkreślać, że każdy pełni w grupie ważną rolę. I choć zwykle najbardziej widoczni są liderzy i osoby wokół nich skupione, nie trzeba być w centrum uwagi, by być efektywnym członkiem zespołu. Pokazywanie dzieciom ich mocnych stron, mogących przyczynić się do sukcesu całej grupy jest budujące dla ich poczucia wartości i zachęca je do dzielenia się swoimi talentami. 

Asertywność większości z nas kojarzy się z umiejętnością mówienia „nie”. Jednak jest to tylko jeden z jej aspektów. Najogólniej rzecz ujmując, bycie asertywnym jest równoznaczne z posiadaniem zdolności wyznaczania własnych granic i dbania o siebie w relacjach z innymi. Wielu społeczników, z racji swojego powołania do pracy na rzecz innych, może przejawiać tendencję do zatracania siebie w działaniach społecznych. Tak bardzo chcieliby pomóc innym i przysłowiowo „zbawić świat”, że zdarza im się zapominać o sobie i swoich potrzebach. Pamiętajmy, że tylko człowiek, który czuje się dobrze sam ze sobą i zaspokaja swoje własne potrzeby jest w stanie efektywnie pomagać innym. 

Po co społecznikowi asertywność? Oto 6 powodów, dla których warto być asertywnym:

1. Lepsze relacje z innymi

Stawianie jasnych granic pomaga nam tworzyć relacje oparte na szacunku do siebie i innych. Nasze kontakty społeczne stają się bardziej satysfakcjonujące dla obu stron, gdy zachowujemy w nich zdrowe granice. Ważnym elementem asertywnej komunikacji z innymi jest tzw. „komunikat Ja”. Polega on na tym, że - gdy dyskutujemy z innymi osobami - staramy się nie obwiniać ich, mówiąc np. „Ty zawsze się spóźniasz”. Zamiast tego próbujemy raczej odnosić się do własnych uczuć i przeżyć związanych z daną sytuacją, np. mówiąc „jest mi przykro, że po raz drugi w tym tygodniu przyszedłeś na nasze spotkanie pół godziny później. Czuję, jak gdyby mój czas nie był dla Ciebie ważny.”

2. Więcej czasu

Niektórzy z nas mają tendencję do tego, by brać na siebie zbyt wiele zobowiązań i wypełniać swój kalendarz po brzegi, zapominając o czasie dla siebie i swoich bliskich. Trenując asertywność, warto ćwiczyć umiejętność odmawiania na prośby innych, gdy wiemy, że nasz kalendarz ich nie pomieści.  Pamiętajmy, by zachować równowagę pomiędzy czasem poświęconym na pracę (czy to zawodową czy społeczną) a czasem dla siebie. Tylko wtedy będziemy efektywni i twórczy. 

3. Lepsza samoocena 

Gdy nauczymy się stawiać innym granice, przestaniemy mieć do siebie pretensje, że „znów nie dopilnowaliśmy swoich interesów”, „po raz kolejny sprawiliśmy komuś przyjemność kosztem siebie”, „poświęciliśmy dla kogoś swój czas, nie dostając za to nawet dziękuję”. Takie dialogi wewnętrzne nie wpływają wzmacniająco na naszą samoocenę. Gdy zaś zaczynamy dbać o swoje potrzeby, nasze poczucie własnej wartości wzmacnia się, a my zaczynamy czuć się lepiej sami ze sobą. Przestajemy się obwiniać i toczyć z sobą batalię - zaczynamy żyć w zgodzie z sobą i ze swoimi potrzebami.

4. Mniej stresu

Nieustanne zaspokajanie oczekiwań innych rodzi w nas napięcie. Spełnianie cudzych wymagań połączone z nieumiejętnością odmawiania rodzi frustrację i sprawia, że zaczynamy żyć w ciągłym stresie. Stres wpływa destrukcyjnie na wiele funkcji naszego ciała i umysłu. Rodzi problemy z koncentracją, zapamiętywaniem, sprawia, że przestajemy być twórczy. Ponadto przewlekły stres może negatywnie wpływać na nasze zdrowie, powodując spadek odporności, przemęczenie, a nawet depresję. Dbanie o siebie sprawia, że chronimy się przed takimi stanami.

Pamiętajmy więc o tym, by trenować odmawianie, gdy jakieś działanie zaprzecza wyznawanym przez nas wartościom, nie mieści nam się w grafiku lub powoduje w nas innego rodzaju dyskomfort. Nie bójmy się kończyć toksycznych relacji z innymi ludźmi - nie trwajmy w nich tylko dlatego, że „tak wypada”. Pamiętajmy o tym, żeby traktować siebie samego jak swojego najlepszego przyjaciela.

Praca społecznika wymaga kreatywności. Wymyślanie wizji, tworzenie dobrze dobranych zespołów projektowych, kreowanie nowych rozwiązań. Szczypta twórczego myślenia jest niezbędna każdej osobie działającej na rzecz innych oraz swojego otoczenia. Jak być kreatywnym i pobudzać w sobie twórcze myślenie? 

Co stymuluje naszą kreatywność? 

1. Zainteresowanie i pasja. Nasza kreatywność jest większa, gdy wykonujemy zadania odpowiadające naszym zainteresowaniom i pasjom. Uruchamia się w nas wówczas motywacja wewnętrzna, dzięki której nie potrzebujemy zewnętrznej gratyfikacji do wykonywania zadania. Jest ono bowiem nagradzające samo w sobie.

2. Zaufanie w nasze umiejętności. Częściej uruchamiamy twórcze myślenie wtedy, gdy jesteśmy obdarzeni przez kogoś zaufaniem. Czy to przez przełożonego, lidera grupy projektowej czy przez swoich współpracowników. Gdy pracujemy w otoczeniu przyjaźnie nastawionych osób, gdy czujemy się akceptowani i szanowani nasza kreatywność ma szanse rozwinąć skrzydła.

3. Sami określamy efekty zadania. Gdy to inni wskazują, jakie rezultaty powinniśmy osiągnąć, trudniej nam tworzyć kreatywne rozwiązania. Swoboda działania sprzyja twórczemu myśleniu i motywuje nas do nietypowej aktywności.

4. Praca w grupie. Dzięki pracy zespołowej, mamy większe szanse na generowanie innowacyjnych rozwiązań, niż pracując w pojedynkę. Stare polskie przysłowie mówi: “co dwie głowy, to nie jedna”. Sprawdza się ono znakomicie, gdy mowa o kreatywności. Burze mózgów z mnóstwem pomysłów, odmienne spojrzenie różnych członków zespołów, dyskusje nad wypracowywaniem najciekawszych rozwiązań - wszystko to sprawia, że praca w grupie sprzyja kreatywności.

Co niszczy kreatywność?

1. Stres. Twórcze myślenie i kreowanie niestandardowych rozwiązań jest znacznie utrudnione, gdy jesteśmy narażeni na stres. W sytuacjach podwyższone napięcia zwykle działamy w sposób schematyczny, niewymagający większego zaangażowania, ponieważ większość naszej energii jest wówczas wydatkowana na radzenie sobie z negatywnymi emocjami. Dlatego tak ważne jest, by do zadań twórczych zasiadać w momencie, gdy naszego umysłu nie zaprzątają problemy. 

2. Praca pod presją czasu. Gdy deadline’y nas gonią, a liczba zadań do wykonania wzrasta odwrotnie proporcjonalnie do ilości czasu, nasza kreatywność zaczyna nas zawodzić. Pod presją czasu najczęściej wykonujemy proste, szablonowe rozwiązania. Podążamy utartymi ścieżkami i stosujemy sprawdzone drogi dojścia do celu, by zaoszczędzić cenny czas. Jeśli chcemy uaktywnić twórcze myślenie, powinniśmy działać bez pośpiechu. 

3. Brak wiary w siebie. Niska samoocena, brak wiary w siebie wzbudzają w nas lęk przed porażką. Wystraszeni tym, że nam się nie powiedzie rezygnujemy z eksperymentów, by nie narażać się na fiasko. Niestety, bez eksperymentowania nie ma nowych rozwiązań. Musimy podjąć ryzyko, by być twórczymi, a do tego jest potrzebna choć odrobina wiary w sukces. 

4. Konformizm. Podporządkowywanie się pomysłom innych, niewychylanie się z tłumu często skutkuje brakiem kreatywnych rozwiązań. Uruchamia się wtedy tzw. syndrom myślenia grupowego, czyli uleganie sugestiom i naciskom zespołu. Narzucamy wówczas na swoje indywidualne myślenie ramy autocenzury i podejmujemy decyzje zgodne z wolą większości tak, by nie narażać się na izolację grupy. Wiemy jednak dobrze, że kreatywne pomysły powstają często w sprzeciwie do dominujących tendencji czy najbardziej popularnych pomysłów. Musimy więc przezwyciężyć konformizm i syndrom grupowego myślenia, by podążać ścieżką kreatywności. 

Zanim zaczniemy cokolwiek robić, warto odpowiedzieć sobie na pytanie – po co? Po co chcę to robić, co ma to działanie dać, jakich efektów oczekuję. Oczywiście takie pytania powinny paść na samym początku, podczas planowania samej inicjatywy społecznej, ale są również bardzo pomocne przy układaniu jej poszczególnych elementów.

Ciężkie życie blogera

Przede wszystkim należy się zastanowić czy na pewno potrzebujemy bloga, a jeśli uważamy, że tak – to do jakich celów. Może nam się wydawać, że to świetna forma promocji naszej inicjatywy, ale mamy masę innych możliwości – chociażby media społecznościowe. Facebook nie wymaga od nas długich wpisów, a Instagram oczekuje zaledwie paru #hasztagów. No i ładnych zdjęć, ale od tego nie uciekniemy także na blogu. Blogowanie wymaga systematyczności, a zebranie publiczności, która ma ochotę nasze długie wpisy czytać i przekucie jej w społeczność, to sprawa bardzo czasochłonna. Dlatego jeśli chcemy zakładać bloga dla jednorazowej inicjatywy, to raczej nie ma to sensu, wybierzmy takie formy promocji, które dobrze sprawdzają się krótkoterminowo, za to umożliwiają większą intensywność komunikacji.


Budowanie marki

Rozważyliśmy wszystkie za i przeciw, i doszliśmy do wniosku, że jednak blog jest dla nas i dla naszej inicjatyw świetną formą. Jeśli planujemy działania długoterminowe, cykliczne, bardzo angażujące społeczność, a w ogóle to nie jest nasza pierwsza inicjatywa i mamy już jakieś doświadczenie, to pisanie bloga może być fajną przygodą, a on sam stać się wartościowym miejscem w sieci. Zaczynając, powinniśmy pamiętać o kilku, wydawałoby się banalnych sprawach, jak adres łatwy do zapamiętania i wpisania, nazwa (wcale nie musi być taka jak adres, ale to wiele ułatwia) i przyjazny szablon. Następnie musimy przygotować parę słów o sobie, trochę więcej o samej inicjatywie oraz kilka pierwszych wpisów. Lepiej nie „odpalać” bloga z pustką w notatniku, bo nic tak nie zniechęci pierwszych czytelników jak długa cisza po poście powitalnym. Nie zapominajmy o pozostawieniu kontaktu do siebie, aby zainteresowany czytelnik miał szansę włączyć się w inicjatywę, albo dziennikarz mógł zadać kilka pytań.

O czym pisać?

Może się wydawać, że pisanie bloga to taka bardzo spontaniczna sprawa, ale pamiętajmy, że nie zakładamy prywatnego pamiętnika o swoim życiu, tylko będziemy pisać o realizowanej inicjatywie. Ten blog będzie jej wizytówką. Jednak pomysł, że będziemy jedynie relacjonować postępy w procesie realizacji projektu wydaje się nie do końca trafiony. Postawmy się na chwilę w roli czytelników – jakie treści przyciągnęłyby nas na taką stronę, po jakie informacje chcielibyśmy wracać? Postarajmy się stworzyć miejsce atrakcyjne nie tylko dla bezpośrednich uczestników wydarzeń. Jednym z dobrych pomysłów może być blog, który, na przykładzie realizowanej inicjatywy społecznej, pokaże szersze zagadnienia – np. planowanie i realizowanie projektów w ogóle (to współcześnie bardzo pożądana umiejętność) albo budowanie relacji sąsiedzkich, obserwacje i doświadczenia z życia w jakiejś wspólnocie – dzielnica, ulica, osiedle, blok, wieś. Taki szerszy kontekst zapewnia nam nie tylko większą rzeszę czytelników, ale też więcej pomysłów na kolejne notki.


Złote zasady

Na koniec, jeśli chcemy stworzyć społeczność, która będzie wracać i komentować nasze wpisy, musimy pamiętać o kilku złotych zasadach. Po pierwsze notki muszą być dobrze napisane. Od tej zasady nie ma odstępstwa. Jeśli nie potrafimy pisać, nie czujemy się w tym dobrzy, to nawet zastosowanie wszystkich innych zasad nie przyniesie nam powodzenia. Pokażmy kilka naszych tekstów znajomym i poprośmy o szczerą opinię. Po drugie systematyczność: po kilku miesiącach/latach blogowania, z wierną rzeszą „czytaczy”, możemy sobie pozwolić na nieregularność czy nawet zniknięcie na jakiś czas, ale my jesteśmy na początku tej drogi i nawet niech nam to przez myśl nie przychodzi. Po trzecie interakcja – zadawajmy pytania, zachęcajmy do dzielenia się swoimi opiniami na dany temat, ale też odpowiadajmy na komentarze. 

Mózg to niezwykle skomplikowana struktura odpowiadająca za zawiadywanie większością procesów życiowych. Ilość ścieżek neuronalnych, które nieustannie przesyłają między sobą impulsy jest niewyobrażalnie wielka. Według najnowszych badań Suzany Herculano-Houzel, liczba neuronów w naszym mózgu to ok. 86 miliardów! Mało tego - codziennie powstają w nim nowe połączenia, które możemy utrwalać lub wygaszać w zależności od tego, jak często są wykorzystywane i jak bardzo są aktywne.

Nie wszyscy wiedzą, że jako ludzie mamy preferencje do bardziej intensywnego korzystania z jednej z dwóch półkul mózgowych. Każda z nich jest bowiem odpowiedzialna za określone czynności. Prawą półkulę nazywa się półkulą wyobraźni, intuicji i emocji, natomiast lewa półkula w ogromnym uproszczeniu odpowiada za analizę, logiczne myślenie, planowanie.

Wyższe funkcje psychiczne i czynności poznawcze są domeną kory nowej - najbardziej zewnętrznej warstwy mózgu, na którą składa się ponad 8 miliardów neuronów (!). Jak sama nazwa wskazuje, jest ona stosunkowo nowym wytworem ewolucji, odpowiada za najbardziej wyrafinowane procesy umysłowe takie jak myślenie, planowanie czy analiza emocji. Procesy te wykształciły się najpóźniej w procesie ewolucji naszego gatunku. Za najbardziej pierwotne funkcje takie, jak kontrola procesów życiowych, oddychania odpowiada pień mózgu (tzw. gadzi mózg) - ewolucyjnie najstarsza część tego organu.

Prawa półkula

Prawa półkula dominuje u osób, które w życiu kierują się wyobraźnią i intuicją. Intensywne działanie tej półkuli obserwujemy u społeczników, którzy tworzą, wymyślają nowe pomysły, robią burzę mózgów. Prawa półkula jest bowiem półkulą tworzenia, swobodnych skojarzeń. Inwestowanie energii w tego typu działania usprawnia połączenia neuronalne obecne w tej półkuli i sprzyja tworzeniu się nowych ścieżek. Tym samym rozwija prawą półkulę, a wraz z nią naszą kreatywność, umiejętność twórczego myślenia, działania out of the box - wykraczające poza popularne schematy działania. 

Lewa półkula

Lewa półkula jest odpowiedzialna za mowę, skupienie na detalach i liczbach. Jest logiczna, analityczna i racjonalna. Społecznik korzysta z niej intensywnie podczas planowania nowych działań, organizowania ich w spójną całość, tworzenia budżetu swoich przedsięwzięć. 
Będąc społecznikiem, tworząc projekty społeczne, działając na rzecz innych potrzebna jest efektywna współpraca obu półkul. Nie istnieje bowiem skuteczne działanie bez ich jednoczesnego zaangażowania. Za komunikację między nimi odpowiada ciało modzelowate, w którym odbywa się międzypółkulowe przesyłanie informacji.

Neurony lustrzane a pomoc innym

Ważną rolę w naszym mózgu, a w umyśle społecznika w szczególności, odgrywają tzw. neurony lustrzane. Są one odpowiedzialne za empatię i współodczuwanie z innymi. Bez ich istnienia bardzo trudno byłoby nam rozumieć potrzeby innych ludzi i wczuwać się w ich położenie. A co za tym idzie praktycznie niemożliwe byłoby pomagania innym czy jakiekolwiek działania społeczne, nieobliczone na swój osobisty sukces. Neurony lustrzane biorą udział w tzw. procesie ludzkiej mimikry, czyli upodabniania się do osób, z którymi przebywamy. To bardzo ciekawe zjawisko, którego badaniem zajmował się psycholog Robert Zajonc. Odkrył, że jako ludzie mamy tendencję do upodabniania się gestami, mimiką, a nawet wyglądem do innych ludzi. Taki mechanizm naśladowania pozwala nam żyć w harmonii z innymi, współdziałać i skutecznie pomagać sobie nawzajem. 

Świat mediów społecznościowych stale się rozrasta. Nowe niegdyś serwisy, będące bardziej ciekawostką niż pożytecznym narzędziem przyciągają coraz więcej osób i oprócz Facebooka stają się codziennym źródłem informacji czy rozrywki. Warto wykorzystać ich potencjał! 

To, co charakterystyczne dla Instagrama oraz Snapchata, najprężniej rozwijających się ostatnio w Polsce serwisów, to ich mobilność. Nie potrzebujemy już komputera, stałego łącza i spokojnej chwili w domu czy w pracy, aby z nich skorzystać. Wyposażeni w smarftony możemy w każdej chwili przejrzeć swoje profile, podzielić się naszymi przeżyciami oraz sprawdzić “co słychać” u innych. 

Instagram, szybko, łatwo, ale też poważnie

Jak wiadomo, Instagram to miejsce, gdzie najpopularniejsze są tematy lifestylowe – moda, jedzenie, wakacje, spędzanie wolnego czasu itd. Jak w takim razie przebić się w tej atmosferze z poważnym przekazem społecznym? Sposób na to znalazła szwedzka organizacja zajmująca się dożywianiem bezdomnych. Wykorzystując najpopularniejsze # stosowane przy publikacji zdjęć jedzenia (#lunch #nomnomnom #coffeebreak) zamieszczano zdjęcie pustego plastikowego talerza z informacją o niedożywieniu wśród bezdomnych.



Dzięki temu osoby przeglądające apetyczne zdjęcia trafiały na przekaz o ważnym problemie społecznym, a także na jasną informację o możliwości pomocy. Działanie może  trochę szokujące, ale z pewnością skuteczne. 
Korzystanie z Instagrama to także dobry sposób na poprawę jakości zdjęć – narzędzia serwisu są w tym wypadku coraz lepsze, a oprócz publikacji na profilu, można je wykorzystać także gdzie indziej – na Facebooku czy na www. Oprócz tego, jest to bardzo prosta i intuicyjna aplikacja, dzięki czemu zainstnienie tam nie zabierze nam dużo czasu. W końcu zapracowany społecznik ma na co dzień wystarczająco duż spraw na głowie! 


Snapchat – zaangażujmy młodzież! 

Dla większości nastolatków codzienne “snapowanie” to chleb powszedni. W tym serwisie nie podpatrzą ich rodzice, nauczyciele czy pierwsi pracodawcy, a zabawa z wysyłaniem zdjęć i krótkich filmików, które znikają jest przednia. Co więcej, na Snapchata nie można “załadować” wcześniej przygotowanych materiałów. Wszystko musi powstać na bieżąco i zostać opublikowane od razu. Jak w takim razie odnaleźć się w tym świecie? Przede wszystkim, nie chodzi o to, aby na siłę mówić językiem nastolatków, ale żeby dotrzeć z informacją tam, gdzie akurat się znajdują. Zaciekawić, sprawić, że zainteresują się czymś, na co normalnie sami by w sieci nie trafili. 

Bardzo ciekawym przykładem wykorzystania tego serwisu w działalności społecznej była akcja Snap&Seek fundacji Itaka, zorganizowana z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka Zaginionego. Biorąc pod uwagę, że większość zaginionych osób to osoby w przedziale wiekowym 14-17 postanowiono zwrócić się o pomoc do ich rówieśników. Nastolatków zachęcano, aby - korzystając z nowej funkcji (dodawania i możliwości podmiany, załadowanego wcześniej na telefon zdjęcia profilowego) - pobierać zdjęcia zaginionych osób i udostępniać je na swoich profilach. Statystyki pokazują, że największą skuteczność w poszukiwaniu zaginionych przynosi rozpowszechnianie wizerunku danej osoby. Pomysł jest genialny w swej prostocie, a żeby przyłączyć się do akcji i realnie pomóc wystarczy kilka kliknięć. Dla zabieganej młodzieży w sam raz.



Podsumowując, nie obawiajmy się Instagrama i Snapchata. Czas zacząć aktywnie korzystać i docierać do osób, które mogą realnie wesprzeć nasze działania. Jak widać pole do popisu jest całkiem spore - wszystko zależy od naszej kreatywności. A tej prawdziwym społecznikom nigdy nie brakowało! 

Stres jest wszechobecny, dotyka wszystkich ludzi, także społeczników, osób pomagających innym i zaangażowanych społecznie. W dużym nasileniu może prowadzić do stanu permanentnego zmęczenia, dekoncentracji, depresji i wypalenia zawodowego, a także sprzyjać chorobom psychosomatycznym, czyli dolegliwościom ciała o podłożu psychogennym.   Stres kojarzy nam się z wrogiem, o czym świadczą czasowniki pojawiające się najczęściej w jego towarzystwie. Mówimy o tym, jak zwalczyć stres, jak go zmniejszyć, pokonać czy ujarzmić. Jednak mało kto wie o pozytywnych właściwościach umiarkowanego stresu. Stres w niewielkim nasileniu, który dotyka nas niezbyt często ma właściwości mobilizujące organizm. Przyjrzyjmy się mechanizmowi jego działania, by lepiej rozpoznać tego odwiecznego (choć może nie tak znowu groźnego) wroga. Jeśli wiemy, jak odpowiednio z nim postępować, mamy szansę oswoić tę bestię. Spróbujmy ją zatem odczarować  

Eustres kontra dystres  

Psychologowie mówią o dwóch rodzajach reakcji stresowej. Pierwszą z nich jest tzw. eustres, czyli - mówiąc potocznie - dobry stres. Mechanizm eustresu jest aktywowany przez nasz mózg wówczas, gdy stoimy przed jakimś wyzwaniem. W życiu zawodowym często przydarza nam się on przed wystąpieniem publicznym czy spotkaniem z szefem. W życiu prywatnym może towarzyszyć ważnym wydarzeniom życiowym czy przygotowaniom do podróży.   Pod wpływem działania tzw. dobrego stresu nasz układ nerwowy aktywuje wydzielanie adrenaliny - hormonu, dzięki któremu mięśnie się napinają, krew w naszych żyłach płynie szybciej, mamy przyspieszony oddech, a także wzmożoną koncentrację. To odziedziczony po naszych przodkach mechanizm walki lub ucieczki, który uruchamiał się w momencie zagrożenia, np. stanięcia oko w oko z dziką zwierzyną podczas polowania. Przyspieszenie metabolizmu i krótkotrwała maksymalizacja funkcji psychicznych pomagała naszym przodkom przetrwać. Reakcja zachowała się w naszych genach po dziś dzień, choć wiemy dobrze, że wyzwania, w obliczu których dziś stajemy rzadko są sytuacjami z gatunku „być albo nie być”.  

Czym jest dystres?

Dystres, czyli tzw. zły stres nie ma tak dobroczynnych właściwości jak eustres. Pojawia się, gdy stan napięcia się przedłuża, a nasze zasoby do radzenia sobie z trudną sytuacją są na wyczerpaniu. Mobilizującą adrenalinę zastępuje wtedy kortyzol, który negatywnie wpływa zarówno na nasze ciało, jak i na samopoczucie. Doświadczamy wówczas stanu przemęczenia. Ciągłe pobudzenie, do którego zmusza nas stresowa sytuacja powoduje trudności w koncentracji, problemy z pamięcią, napięcie i obniżony nastrój. Ludzie narażeni na przewlekły stres mogą mieć obniżoną odporność, problemy ze snem i zaburzenia wzorca odżywania (mogą albo „zajadać” stres, albo wręcz przeciwnie - nie mieć w ogóle apetytu i odczuwać tzw. ścisk w żołądku).  

Jak sobie radzić skutecznie?  

Jest wiele psychologicznych sposobów radzenia sobie ze stresem. Warto jednak wziąć sobie do serca choćby jedną, naczelną zasadę, bez której walka o lepsze samopoczucie nie ma sensu. Aby skutecznie radzić sobie ze stresem, powinieneś traktować swój organizm jako całość. Pamiętaj, że to, w jakim tempie żyjesz, ile śpisz, co jesz, ile ruchu sobie zapewniasz znajduje odzwierciedlenie w Twoim codziennym funkcjonowaniu. Dbanie o potrzeby ciała reguluje stany stresu. Aktywność fizyczna pozwala obniżyć napięcie, dieta bogata w warzywa i owoce, o niskiej zawartości cukru i tłuszczu pomaga w niwelowaniu lęku, regularny sen trwający ok. 7-9 godzin na dobę znakomicie regeneruje nasz organizm. Traktowanie siebie jako holistycznej całości, bez zaniedbywania potrzeb ciała, pozwala bardziej skutecznie radzić sobie z trudnymi sytuacjami i przeciwdziałać negatywnym skutkom stresu.  

Winston Churchill kiedyś powiedział, że sukces polega na przechodzeniu od porażki do porażki bez utraty entuzjazmu. Odnieść możemy to do dowolnego tematu, ale w żadnym kontekście nie brzmi to tak prawdziwie, jak w przypadku działalności w organizacji pozarządowej.  

Założyciele organizacji pozarządowych to często proaktywni marzyciele, którzy nie godzą się na zastaną rzeczywistość i szukają sposobów na jej zmianę, stając się “lokomotywami” przedsięwzięcia. Dla Damiana Lachowskiego ze stowarzyszenia Lepszy Szczecin, a wcześniej Stowarzyszenie Estetycznego i Nowoczesnego Szczecina SENS, takim początkiem były dyskusje na forum SkyscraperCity, które trafiły na jego potrzebę dzielenia pasji, przeżyć i działań oraz wrodzoną naturę buntownika. Z kolei Jan Karpierz ze szczecińskiego Sektora 3 - Centrum Wspierania Organizacji, które od początku swojej działalności wsparło ponad 500 organizacji ze Szczecina i najbliższych okolic przeszedł od harcerstwa aż do Stowarzyszenia Liderów i Fundraiserów, które skupia nie tylko jego dawną drużynę, ale też inne osoby, które chcą wymieniać się wiedzą i doświadczeniami w kwestiach związanych z działalnością prospołeczną.  

Do tej przygody zapraszają podobnych do siebie, jednakże aby wspólnie wytrwać na drodze wyzwań, z jakimi zmagają się NGO, dużo zależy od tego, jak zespół ze sobą pracuje. Jan Karpierz zaobserwował, że istnieją dwie główne grupy ludzi, które najprężniej działają w organizacjach pozarządowych: pasjonaci i hobbyści którzy w organizacji realizują swoje pasje oraz osoby, które korzystają z możliwości pomocowych organizacji (np. osoby i rodziny osób z niepełnosprawnościami). Jednakże, mimo największego ognia do działania, wypalenie się to największa zmora członków NGO, jak zauważa Damian Lachowski. Nawet jeżeli organizacja ma na pokładzie nawet kilka „lokomotyw”, to życie potrafi tak zmienić szyki, że przy braku nowego narybku projekty potrafią umrzeć, jak dobre by nie były.

Czujesz się “lokomotywą”? Poznaj 7 sposobów na to, jak tworzyć skuteczny zespół do działań społecznych!  

1. Szukaj podobieństw Chcesz znaleźć takich jak Ty? Rozejrzyj się uważnie, szczególnie podczas prowadzonych przez siebie aktywności, czy spotkań. Wśród najaktywniejszych uczestników często znajdziesz też osoby, które nie tylko popierają to, czym się zajmujesz, ale i zaoferują, i dowiozą pomoc. Takie poszukiwanie pasjonatów podczas prowadzonych akcji czy spotkań poleca Damian Lachowski z Lepszego Szczecina, który zaangażowany jest aktualnie również w projekt związany z poszukiwaniem ludzi do wspólnych działań poprzez platformę CivilHUB, czyli wirtualną przestrzeń aktywnych społecznie.  

2. Buduj na różnicach Dawaj ludziom to, czego chcą - poświęć czas na poznanie poszczególnych członków zespołu i dobieraj zadania zgodnie z ich naturalnymi predyspozycjami i motywacjami, również charakterologicznymi, minimalizując potencjalne porażki z przydzielenia zadań, które danej osobie nie pasują. Komplementarność umiejętności jest ważniejsza nie tylko w drużynie sportowej (hej, nie każdy może być napastnikiem!), dla NGO to doskonały sposób na stworzenie prawdziwego teamu do zadań specjalnych.  

3. Bądź autentyczny, bądź dobrym przykładem Jeżeli działasz na rzecz ochrony zwierząt, a właśnie kupiłeś psa od pseudohodowców, nie dziw się, że ludzie “nie kupują” działania ramię w ramię z Tobą. Chcesz świata bez przemocy, a hejtujesz każde odmienne zdanie podczas dyskusji w internecie? Czas to przemyśleć! Dobry zespół pójdzie w przysłowiowy ogień za liderem, który żyje według zasad, które głosi. W ten sposób dużo łatwiej zainspirować ludzi do wspólnego działania.  

4. Komunikacja jest królem Jan Karpierz z Sektora 3 podkreśla, żeby od samego początku jasno komunikować zarówno wewnątrz organizacji, jak i na zewnątrz, co robimy i w jakim celu, gdzie potrzebujemy pomocy, jak można pomóc, czy też włączyć się w działania. Zaniedbanie przepływu informacji i zaangażowania członków zespołu szybko przyczyni się do kryzysu, który na pewno nie sprzyja sprawnemu działaniu organizacji. Dobra komunikacja we wspólnej pracy powinna być najlepiej wsparta narzędziami informatycznymi - doradza Damian Lachowski - takimi jak współdzielone listy zadań, plików, czy grupy na portalach społecznościowych. To pomaga pójść dalej, odejść od czczej dyskusji i przejść do działania krok po kroku w stronę sukcesu założonego przez NGO.  

5. Doceniaj sukcesy, ucz się z porażek Kiedy wynagrodzeniem za pracę w NGO są jedynie doświadczenie i dobre słowo - niech będą to najlepsze możliwe doświadczenie oraz naprawdę dobre słowo. Dobry pomysł, inicjatywa, czy nawet najmniejsza sprawa dowieziona na czas i na miejsce to kolejny krok na drodze do skutecznego działania organizacji. Kiedy jednak dotknie Was porażka, nie szukaj winnych, szukaj powodów oraz sposobów na to, by następnym razem poszło Wam bez potknięć. Jan Karpierz podkreśla, że najważniejsi są ludzie z którymi się działa, więc warto też zadbać o atmosferę w grupie. Aby mieć możliwość odreagowania negatywnych emocji, oczyszczenia głowy i spojrzenia na pomysł, czy działanie z innej strony, warto czasem wspólnie gdzieś wyjść, pograć w piłkę, czy nawet ping-ponga na stole konferencyjnym.  

6. Nie ustawaj Zarządzanie to nic innego jak motywowanie innych do jak najskuteczniejszego działania. Jest to proces ciągły, którego prowadzenie wymaga nie tylko dobrego nastawienia, ale i praktyki oraz wytrwałości. Dobry menadżer  dba nie tylko o zespół, ale także o swój własny rozwój - dlatego tak ważne jest raz na jakiś czas zatrzymać się w tak zwanej “bieżączce” i zastanowić się, co nam się udało, a nad czym warto jeszcze popracować. Według Damiana Lachowskiego, kolejna istotna kwestia to odporność lidera zespołu na zrażanie się: barierą prawną, brakiem środków, współpracownikiem, który zawiódł i nie dowiózł swojej porcji zadań - mimo najszczerszych chęci, czasem trzeba wrócić do punktu zero i zacząć od nowa. Bez wytrwałości i uporu nie jest to łatwe - ale od czego jest się przecież “lokomotywą”?   Wytrwałości nigdy dosyć.  

Czym jest prokrastynacja i co ma wspólnego z działaniami społecznikowskimi? Otóż, bardzo dużo. Za chwilę postaram się przekonać Was, dlaczego. Prokrastynacja ma swój źródłosłów w łacińskim zwrocie procrastinatio, który oznacza odroczenie, zwłokę. Znając pochodzenie słowa, łatwo się domyślić, co ono oznacza.

Prokrastynacja to odkładanie ważnych zadań na później, której w mniejszym lub większym nasileniu doświadcza niemal każdy z nas. Statystyki mówią, że zjawisko dotyczy około 90% społeczeństwa. 

Niewielu z nas umie się przed nią uchronić. Dotyka także społeczników, którzy mają wyjątkowe predyspozycje, by na nią „cierpieć”. Dlaczego? Choćby dlatego, że ich praca często ma miejsce po godzinach pracy zawodowej pozwalającej zarobić na życie, nie istnieje też często zewnętrzny przymus, który motywowałby ich do pracy, bo jest ona realizowana społecznie, wolontariacko, pro publico bono. Wszystko to sprawia, że społecznicy potencjalnie mają duże szanse, by zostać ofiarami prokrastynacji. Jak sobie radzić? Jest kilka metod, dzięki którym możemy ją przezwyciężyć. Oto niektóre z nich: 

1. Zasada 5 minut
Najtrudniej jest zacząć. Potem jest już z górki. Możemy się o tym przekonać, wprowadzając do swoich nawyków zasadę 5 minut. Polega ona na tym, że - gdy dotyka nas prokrastynacja - próbujemy zmusić się do pracy choćby przez ten krótki czas. Okazuje się, że po jego upływie, jesteśmy tak mocno zaangażowani w zadanie, że nie chcemy go przerywać. Sposób na pozbycie się odwlekania dość banalny, ale jakże skuteczny. 

2. Najważniejsze/najtrudniejsze w pierwszej kolejności
Istnieją dwie szkoły rozpoczynania pracy. Niektórzy twierdzą, że należy startować od zadań postrzeganych jako najtrudniejsze, a co za tym idzie najmniej przyjemne. Tak, aby wizja łatwych i przyjemnych zadań motywowała nas do dalszej pracy. Druga szkoła mówi o tym, że lepiej jest zaczynać pracę od zadań prostych tak, by to mobilizowało nas do rozpoczęcia pracy. Wybór metody zależy od Was i Waszych indywidualnych preferencji. 

3. Poćwiartuj słonia, czyli dziel projekt na mniejsze kawałki
Duże projekty mają to do siebie, że mogą zniechęcać ogromem pracy, jaki musimy włożyć w ich realizację. Sprzyja to odkładaniu na później zadań, które wydają się trudne „do ogarnięcia”. Jak sobie z tym radzić? Pomocna jest tzw. technika „poćwiartuj słonia” - polega ona na tym, by dzielić duże zadania na mniejsze kawałki. W końcu duży tort jedzony małymi kęsami jest bardziej lekkostrawny. Po wykonaniu każdej mniejszej części dużego projektu, warto nagradzać się drobnymi przyjemnościami (ciepła kąpiel, smaczna kawa, spacer) tak, by nasza motywacja do dalszej pracy rosła. 

4. Wyłącz złodziei czasu
„Jeszcze tylko 5 minut posiedzę na Facebooku”, „sprawdzę pocztę i zabieram się do pracy” - znasz te wymówki? Pożeracze czasu takie, jak telefon, aplikacje internetowe czy drobne przyjemności potrafią skutecznie odciągać nas od pracy. Recepta na ich wyeliminowanie jest jedna - wyłączyć Facebooka, pozbyć się innych rozpraszaczy. Dla niektórych to metoda brutalna, ale jedyna skuteczna. Osobom, którym dobrowolne odłączenie się od Sieci sprawia duży problem, polecamy wypróbowanie specjalnych aplikacji komputerowych, które blokują dostęp do określonych stron. 

W ciekawy sposób metody na prokrastynację zostały zobrazowane w anglojęzycznym filmie "How to stop procrastination?" (do obejrzenia tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=Qvcx7Y4caQE). Zachęcamy do obejrzenia i rozpoczęcia skutecznej walki z odwlekaniem! Nie jutro, ale właśnie teraz, dziś, bo jak to mówi hiszpańskie przysłowie - „jutro to najbardziej zajęty dzień roku”.

Ekologia to nie tylko moda, ale i potrzeba. Teraz rynek oferuje nam wiele udogodnień, ale one często opierają się na jednorazowości – czyli produkują masę śmieci i odpadów. Zupełna likwidacja odpadów jest bardzo trudna, ale są osoby, które podejmują takie wyzwanie i robią wszystko, aby ich gospodarstwo domowe produkowało jak najmniej śmieci. Jest jednak kilka prostych wskazówek, dzięki którym będziemy żyć trochę bardziej w przyjaźni ze środowiskiem, a nie rzadko także z naszym portfelem.  

1. Siatki, foliówki Są wszędzie. Nie tylko przy kasach (w większości sklepów już płatne), ale także na działach z owocami, warzywami, mięsem, serami, pieczywem. To, że są nie oznacza, że musimy z nich korzystać. Szczególnie te małe i cienkie raczej nie przydają się już więcej i lądują w koszu na śmieci. Poza tym, że warto mieć zawsze swoją materiałową siatkę na zakupy (najlepiej włożyć jedną do każdej torebki czy plecaka, z którymi chodzimy na co dzień, a jeśli planujemy duże zakupy, to świetnie się sprawdzą torby z IKEA), to warto mieć kilka foliowych woreczków na warzywa czy owoce. Poza tym zastanówmy się czy zawsze musimy wszystko pakować? Kiść bananów, kilka pomidorów czy cytryn można spokojnie zważyć bez wkładania do siatki.

2. Zbędne opakowania To jest taka drobna rzecz, na którą bardzo rzadko zwracamy uwagę, ale może warto – nie tylko ze względu na ograniczenie produkcji śmieci. Niektóre pasty do zębów, kremy, balsamy itp. Są w podwójnych opakowaniach – wierzchnim pudełku i opakowaniu, w którym faktycznie znajduje się kosmetyk. Nie jest to specjalnie ekologiczne podejście gdy jeden produkt potrzebuje aż dwóch opakowań, ale na dodatek jest to rozwiązanie droższe. Porównajmy czasem ceny kosmetyków z i bez dodatkowych pudełek. Podobnie jest z pakowanymi owocami i warzywami – raz, że ich jakość często jest wątpliwa, nie ma odpowiedniego dopływu powietrza i możliwości odparowania wody, więc po otwarciu takiej paczki mogą czekać nas niemiłe niespodzianki w postaci pleśni czy nadpsucia niewidocznego wcześniej, a dwa, że są zazwyczaj droższe niż te luzem – do ceny produktu dochodzi cena jego opakowania i cena procesu pakowania.

3. Woda bez ograniczeń To, że wody w kranie nikt nam nie ogranicza, nie znaczy, że sami nie możemy trochę zmniejszyć jej zużycia. Dziś już coraz rzadziej można spotkać krany na kurki, które zawsze przeciekały i marnowały mnóstwo wody (też robiliście w szkole doświadczenie podstawiając pod kapiący kran naczynie na godzinę, żeby zmierzyć ile naleciało?). Ale sami bardzo często bez sensu ją zużywamy. Ci, którzy mają zmywarki nie ładują ich do pełna, a ci, którzy zmywają ręcznie robią to pod bieżącą wodą. Wielu z nas częściej bierze prysznic niż kąpiel w wannie, ale jeśli prysznic trwa 10 minut lub dłużej i cały czas leci woda, to zużywamy jej tyle samo lub więcej niż podczas kąpieli w pełnej wody wannie. To są nasze codzienne, drobne przyzwyczajenia, ale spróbujmy zmienić je na dwa miesiące – ładujmy zmywarkę do pełna lub myjmy naczynia w komorze zlewu z wodą, zakręcajmy prysznic na czas namydlania się – i sprawdźmy rachunek za wodę.

4. Prąd Dziś bez prądu nie bylibyśmy w stanie funkcjonować, całe nasze życie, każda jego dziedzina jest „na prąd”. Większość urządzeń jest energooszczędna, ale to nie znaczy, że nic już nie możemy zrobić, aby jeszcze trochę zaoszczędzić (prądu i pieniędzy). Po pierwsze gasić światła – nie tylko, kiedy wychodzimy z danego pomieszczenia, ale także gdy nie są nam potrzebne wszystkie źródła światła włączone na raz (a raczej rzadko są). Po drugie wyłączać nieużywane sprzęty z prądu – ładowarki (już prawie do wszystkiego), telewizory, odtwarzacze itp. w trybie czuwania. To wszystko pobiera prąd. Jeśli mamy problem z wyjmowaniem z gniazdek po kolei, to można kilka sprzętów podłączyć do jednej listwy z wyłącznikiem. Dla niedowiarków polecamy ten sam eksperyment co z wodą – na rachunku ta różnica stanie się dużo bardziej realna.

5. Napoje w opakowaniach Nie unikniemy kupowania napojów, nawet woda w wielu miejscach, gdzie teoretycznie można pić ją z kranu, jest jednak mało smaczna. Jeśli wolimy wodę kupować w sklepie, to możemy wybrać duże, kilkulitrowe opakowania zamiast zgrzewki mniejszych butelek. Wychodząc z domu, zawsze możemy przelać do mniejszej, wielorazowej butelki. To samo dotyczy kawy czy herbaty – posiadając kubek termiczny nie tylko możemy zabrać je zrobione rano w domu (czyli o wiele tańsze), ale także w każdej kawiarni możemy poprosić o przygotowanie napoju w naszym kubku, zamiast w jednorazowym. W niektórych miejscach, dzięki temu zapłacimy trochę mniej.  

Wakacje to czas kojarzony ze słońcem, wypoczynkiem i dobrą zabawą. Najchętniej gdzieś daleko. Gdzieś poza miejscem zamieszkania – tak, by oderwać się od codzienności. Nie każdy jednak ma taką możliwość. Wówczas trzeba spojrzeć na swoje miasto inaczej.

Pomagają w tym różne inicjatywy społeczne przygotowywane z myślą o urlopowiczach i ich dzieciach, którzy decydują się na pozostanie w mieście. Bowiem miasta w trakcie wakacji nie zasypiają. Wręcz przeciwnie – budzą się do życia i oferują swoim mieszkańcom atrakcje, które pomagają odkrywać je na nowo.

Najczęściej spotykanym rozwiązaniem są półkolonie. Są one czymś w rodzaju aktywnej świetlicy, która pozwala dzieciakom ciekawie spędzić czas, gdy ich rodzice pracują. Organizowane są one zarówno w dużych, jak i małych miastach, miasteczkach i wsiach przez różne instytucje: parafie, domy kultury, szkoły. Ich program zależy od organizatora, ale jedno jest pewne – najmłodsi aktywnie spędzą czas. Czy to poznając okoliczne miejscowości, czy zwiedzając miejskie atrakcje, czy też biorąc udział w różnych formach aktywności zaproponowanych przez organizatorów. Nie będzie mowy o nudzie, a wakacje spędzone w ten sposób są jednocześnie lekcją kreatywności: uczą bowiem, że wystarczy wyobraźnia i odrobina wysiłku, by przemienić - znajome zdawałoby się - okolice, w coś zupełnie nowego.

W miastach latem organizowane są też często wszelkiego rodzaju festiwale, które są okazją do tego by urozmaicić sobie wakacje w mieście. Coraz częściej nie skupiają się one bowiem tylko na jednym zagadnieniu, ale oferują też coś dodatkowego dla mieszkańców miasta. Dobrym przykładem jest Festiwal Malta w Poznaniu, który poza spektaklami teatralnymi (rozgrywanymi na ulicach miast), organizuje w centrum strefę relaksu dla mieszkańców, gdzie poza spotkaniami z artystami można potańczyć, poleżeć na hamaku czy skosztować interesujących dań. To idealny przykład tego jak można na nowo odkryć znane przestrzenie.

Podobną moc ma inicjatywa, która całkiem niedawno zaczęła ukwiecać kraj. Mowa tu o programie Nasz Ogród Społeczny, którego celem jest walka z niedostatkiem zielnie w przestrzeni miejskiej. Organizatorzy zachęcają mieszkańców miast (do pilotażowego programu zaproszono Bytom, Częstochowa, Gorzów Wlkp., Kraków, Łódź, Płock, Poznań, Warszawa, Wrocław, Zabrze) do zakładania ogrodów w myśl idei urban farmingu. Głosi ona, że ogród, nawet niewielki, może powstać wszędzie. Wystarczy odrobina wyobraźni, gotowości do tego, by nieco się pobrudzić. Jak to zrobić? Wszystkiego dowiemy się na stronie www.naszogrodspoleczny.pl.

Warto też zwrócić uwagę na gdyński pomysł Wymiennikowni. Pod tą tajemniczą nazwą kryje się Młodzieżowe Centrum Innowacji Społecznych i Designu, które działa od 2014 roku. Jego zadaniem jest wspieranie oddolnych inicjatyw młodych osób, skierowanych do ich rówieśników. Lipiec tego roku rozpoczęto tam Tygodniem Astronomicznym, który pozwolił poznać tajniki kosmosu. To pierwsza odsłona tegorocznych Wakacji z Wymiennikownią, w późniejszych tygodniach będzie można nauczyć się breakdance’u, czy wziąć udział w tygodniu poświęconemu rozwojowi. Oferta tego miejsca nie zamyka się tylko w tygodniach tematycznych, i zdecydowanie warto z bliska poznać to miejsce. Więcej informacji pod adresem: http://www.wymiennikownia.org/

Dobrym źródłem wiedzy o inicjatywach, które mogą pomóc przetrwać lato w mieście są miejskie centra informacyjne. Można tam zdobyć informacje o spotkaniach z wyjątkowymi ludźmi, zajęciach dla dzieci, darmowych koncertach itp. W wakacje warto tam zajrzeć co najmniej kilka razy i dać się pozytywnie zaskoczyć swojemu miastu.  

Marzymy, aby nasz przekaz był naturalny i spontaniczny, wieść o inicjatywie niosła się sama, a sponsorzy uderzali drzwiami i oknami. W idealnym świecie pewnie by tak było – jednak w realnej rzeczywistości, szczęściu trzeba trochę pomóc. Nie oznacza to jednak, że mamy sprzedawać duszę, stosować “sztuczki” i “zagrywki,” by w efekcie stać się bardzo rozpoznawalni, ale za to mało wiarygodni. PR jest dla ludzi!   

Jesteśmy zmęczeni ilością przekazów reklamowych, tracimy zaufanie do tych, którzy wiecznie nas do czegoś przekonują, na coś namawiają. Działając społecznie często też pragniemy postawić się w opozycji do tego, co jest strategicznie zaplanowane, obliczone na konkretny efekt, czytaj “zysk”. Z drugiej jednak strony nie sposób prowadzić efektywnej działalności bez udziału i wsparcia innych osób. W jakiś sposób trzeba się z nimi skomunikować i do tego właśnie służą konkretne narzędzia. Tylko od nas zależy, w jaki sposób je wykorzystacie. Zapewniamy Was, że można zrobić to “po ludzku”, jak człowiek do człowieka J   

PR to ukryta reklama? 
O ile reklama to bezpośredni środek perswazji mający przekonać potencjalnego odbiorcę do skorzystania z usługi, o tyle działania PR-owe to budowanie długofalowych relacji z grupami potencjalnych odbiorców oraz praca na swój pozytywny wizerunek, który w efekcie przełoży się na zaufanie społeczne i ściągnie na nas uwagę pożądanych osób. Ten drugi cel jest szczególnie ważny w działalności społecznej – z góry pozbawionej zysku, za to stale wymagającej regularnych nakładów finansowych. Czyli po prostu – mądrze poprowadzone działania wizerunkowe to większa szansa na pozyskanie sponsorów i rozwijanie swojej działalności, a w efekcie pomoc większej liczbie osób. Czyż nie o tym marzy każdy społecznik?   

Informacja prasowa i budowanie relacji 
Dzięki prostemu i bezpłatnemu narzędziu, jakim jest informacja prasowa dajemy sobie realne szanse na zaistnienie w szerszym kręgu odbiorców. Rozesłanie maili do różnych redakcji nic nie kosztuje, a w przypadku zainteresowania tematem możemy tylko zyskać. Publikacja nawet na regionalnym (ale poczytnym) portalu zapewni nam dotarcie do znacznie większego grona odbiorców niż jesteśmy w stanie osiągnąć to swoimi kanałami (np. świeżo założonym profilem na fb nową stroną www). Ważne jest jednak, aby dobrze dobrać adresatów komunikatu (można przykładowo prześledzić, kto w danym tytule najczęście publikuje artykuły związane z tematyką naszej działalności). Ponadto ważna jest również forma, w jakiej dostarczamy informacje. Chodzi o to, aby treść komunikatu dla prasy zawierała wszystkie ważne informacje (co, gdzie, kiedy, dla kogo) w krótkiej formie , kontakt do osoby mogącej udzielić więcej informacji oraz zdjęcia, grafiki lub krótkie video przesłane jako załączniki do maila. Im pełniej i prościej przygotujemy dany temat dla dziennikarza, tym większa szansa, że zdecyduje się on na publikację. Kluczowe jest także, aby być dostępnym pod danymi kontaktowymi, które podaliśmy w mailu. Bardzo często nasza dostępność oraz szybkie reagowanie na prośby – np. o dosłanie dodatkowych informacji może zaważyć na tym, że dany temat zostanie opublikowany. Ważne jest również, aby nie zamęczać redakcji prośbami o publikację, za to w przypadku, kiedy ona nastąpi - dobrze jest podziękować dziennikarzowi i obiecać dostarczanie dalszych materiałów. W ten sposób zawiązuje się relacja, która - właściwie budowana - może przerodzić się w stałą współpracę, korzystną dla obu stron.   

Dać się znaleźć 
Tak jak zostało wspomniane na początku – zbudowanie pozytywnego wizerunku to szansa na pozyskanie dodatkowych źródeł finansowania dla naszej działalności. Czy rzeczywiście ktoś jest w stanie przekazać nam pieniądze tylko dlatego, że przeczytał o nas notatkę w prasie? – zapytacie. Na pewno nie tylko, ale od tego może się zacząć. Kolejnym etapem będzie “sprawdzenie” nas w sieci, czyli próba wyszukania strony www czy profilu na Facebooku. Stąd też bardzo ważne jest, aby informacje które się tam znajdują były aktualne oraz w wyczerpujący sposób przedstawiały cel i charakter naszej działalności. Nie trzeba dwa razy powtarzać, że dane kontaktowe ponownie są tutaj kluczową sprawą.   Podsumowując, działania PR-owe potrzebne są społecznikom po to, aby dać się zauważyć, poznać i zwyczajnie polubić. Im więcej osób dowie się o naszym istnieniu, tym więcej możliwości się przed nami otworzy!        

Co spędza sen z powiek społecznikom? Brak funduszy, brak chętnych do współpracy, nieprzychylność urzędników. Być może. Jednak ważnym deficytem, z którym zmagają się na co dzień osoby zaangażowane społecznie jest brak czasu. Goniące terminy składania wniosków grantowych, zaległe maile i spotkania, deadline’y ważnych projektów… To tylko niektóre bolączki, u podstaw których stoi tzw. niedoczas. Zresztą, symbol dzisiejszych czasów, znany dobrze każdemu z nas.  

W przeciwieństwie do pozostałych problemów, jakie napotyka na swojej drodze społecznik, niedobór czasu da się dość łatwo opanować. Doba ma przecież dla każdego tyle samo godzin - tylko od nas zależy, jak ją wykorzystamy. Od tego, jak zarządzamy własnym czasem, jakie priorytety sobie wyznaczamy czy skupiamy się na jednym zadaniu czy może preferujemy multitasking. Istnieje kilka prostych sposobów, które pomagają skutecznie zaoszczędzić czas lub spożytkować go w bardziej efektywny sposób. Oto kilka inspiracji, od których warto zacząć świadome zarządzanie własnym czasem:  

1. Zasada 2 minut  
Pierwszą zasadą, którą warto znać i do której warto się stosować jest reguła 2 minut. Na czym polega? Otóż na tym, by sprawdzać każdorazowo, czy zadanie, które mamy do wykonania zajmie nam mniej niż 2 minuty. Jeśli tak - wykonywać je od razu, jeśli nie - wykonywać je od razu lub odłożyć na później i wpisać na listę zadań. Odkładanie na później drobnych czynności takich, jak odpowiedź na maila, opłacenie rachunków, umówienie się na spotkanie, powoduje niepotrzebne spiętrzenie obowiązków, które moglibyśmy mieć dawno z głowy. Warto wypracować w sobie nawyk natychmiastowej realizacji takich drobnych obowiązków. Dzięki temu, zyskamy więcej przestrzeni w naszym kalendarzu na zadania wymagające czasu i wysiłku. Spróbujcie, to rzeczywiście działa i pozwala zaoszczędzić wiele cennych minut w ciągu dnia.  

2. Metoda Pomodoro  
To technika wymyślona przez Włocha - Francesco Cirillo, dla którego inspiracją stał się kuchenny minutnik w kształcie pomidora (w języku włoskim słowo pomodoro oznacza pomidora). To prosta metoda zarządzania czasem, u podstaw której leży stworzenie listy zadań i przeniesienie ich na papier według kryterium ważności. Drugim krokiem jest nastawienie kuchennego minutnika, stopera czy innego czasomierza na 25 minut. Przez ten okres powinniśmy maksymalnie skupić się na wykonywaniu pierwszego zadania z listy, wyłączając wszelkie rozpraszacze (Facebooka, telewizor, aplikacje internetowe). Po 25-minutowej sesji rozdzwoni się dzwonek oznaczający krótką, 5 minutową przerwę w pracy. To przerwa, w trakcie której możesz sprawdzić pocztę mailową, zaparzyć sobie kawę czy zadzwonić do przyjaciela. Po przerwie wracasz do pracy nad zadaniem na kolejne 25 minut. Cały cykl Pomodoro powinien liczyć cztery 25-minutowe sesje przeplatane 5-minutowymi pauzami. Po zamknięciu cyklu następuje dłuższa, około półgodzinna przerwa na regenerację sił. Metoda Pomodoro znakomicie sprawdza się u osób, które mają problem z samodyscypliną podczas pracy, uciekają w rozpraszacze takie jak poczta mailowa, rozmowy przez telefon czy internet. Dzięki jednakowym interwałom czasowym łatwiej jest nam się skupić - wiemy bowiem, że po intensywnym wysiłku intelektualnym czeka nas zasłużona przerwa i nagroda w postaci sprawnie wykonanego zadania.  

3. Odpowiednie proporcje między pracą a odpoczynkiem  
Wypoczęty umysł to efektywny umysł. Steve Covey - nauczyciel zarządzania opisał w swojej książce „7 nawyków skutecznego działania” tzw. fazę ostrzenia piły, czyli czas potrzebny na regenerację sił. Jest nam on niezbędny, by skutecznie stawiać czoła wyzwaniom. Niektórzy szczycą się tym, że pracują po kilkanaście godzin na dobę lub zarywają noce nad projektami. Zastanówmy się jednak, czy są skuteczni? Przemęczony mózg stopniowo traci możliwość koncentracji. Po 40 minutach skupienia na zadaniu obowiązkowo powinniśmy zrobić sobie przerwę na odpoczynek. Tylko praca przeplatana odpowiednią dawką relaksu ma sens. W przeciwnym razie, stajemy się mało twórczy i nieefektywni.  

Lato w mieście nie musi być nudne. Sukcesywnie udowadnia to SGB-Bank, który ma swój niemały wkład w pełne atrakcji Lato na Targach odbywające się już po raz trzeci na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. W ramach wydarzenia odbywają się cykliczne seanse filmowe pod szyldem „Kina Letniego Banków Spółdzielczych SGB”. To znakomita okazja dla wszystkich, którzy szukają ciekawego sposobu na spędzenie letniego czasu w mieście.

Lato na Targach odbywa się po raz trzeci i zawsze stanowi zbiór interesujących atrakcji, dla każdego, niezależnie od wieku. Jedną z głównych idei, które przyświecają temu przedsięwzięciu jest to, aby miało ono charakter familijny, co świetnie widać spoglądając na to, jak ułożony jest program tegorocznej edycji. Nie brakuje w nim bowiem atrakcji zarówno dla dzieci, jak i dla tej starszej części miejskich poszukiwaczy przygód. I to zarówno dla miłośników aktywnego spędzenia wolnego czasu, jak i dla tych, którzy po prostu chcą odpocząć. Plaża prawie w centrum miasta? Czemu nie! I do tego wielofunkcyjna. Służyć bowiem może zarówno jako boisko do siatkówki i piłki nożnej plażowej, ale też jest świetnym miejscem do gry w badmintona czy coraz bardziej popularne bule.

Najmłodsi miłośnicy futbolu mogą skorzystać z lekcji piłki nożnej pod okiem trenerów z Akademii Reissa, szkoląc swoje umiejętności i rywalizując ze sobą. Ale to nie wszystko, co w tym roku zwolennicy aktywnego wypoczynku odnajdą na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. W każdy czwartek i sobotę dla każdego, każdy miłośnik rolek będzie mógł pojeździć na torze, wypożyczyć niezbędny sprzęt lub… jeśli dopiero chciałby połknąć tego bakcyla, może skorzystać z porad specjalistów, którzy pomogą mu stawiać pierwsze kroki w przewrotnym (ale tylko na początku) świecie rolek. Fani fintessu i zumby także znajdą coś dla siebie, bowiem 2 razy w tygodniu mogą oni skorzystać z zajęć pod okiem doświadczonych instruktorów.

Specjalnie dla mam przygotowano też cykl zajęć, w trakcie których będą one mogły ćwiczyć wraz ze swymi maluszkami i odkryć wagę ruchu w okresie poporodowym. Nieco starsze dzieci będą zaś mogły harcować pod opieką animatorów, którzy razem z nimi zagrają w kapsle, pobawią się w piasku czy wymyślą wspólnie nowe zabawy. Zamiast ruchu wolisz poruszać szarymi komórkami? Bez obaw, Lato na Targach przygotowało tez coś dla ciebie. Miłośnicy literatury przez całe wakacje będą mogli wziąć udział w spotkaniach z pisarzami czy warsztatach. Na terenie targów znajdzie się tez miejsce dla regału przeznaczonego na bookcrossing, który z pewnością będzie integrował  czytelników. Nic nie stoi też na przeszkodzie, by po prostu oddać się lekturze na wygodnym leżaku, czując piasek pod stopami.

Najmłodsi, którzy nad książki przekładają intrygujące eksperymenty będą mieli okazję poznać zagadnienia ze świata chemii, mechatroniki i programowania. Wszystko to dzięki ekspertom z Poznańskiego Centrum Superkomputerowego, którzy odkryją przed nimi magię świata nauki. Sporym zainteresowaniem na pewno cieszyć się będą zajęcia, w trakcie których wykorzystywane będą gogle do wirtualnej rzeczywistości Oculus Rift. Przyjemne z pożytecznym będzie można połączyć też na zajęciach językowych, podczas których dzieci będą uczyły się języka angielskiego i hiszpańskiego w atrakcyjnej formie.

 Kiedy wymęczone atrakcjami dzieci będą już smacznie spały, rodzice w każdy czwartek będą mogli odwiedzić Kino Letnie Banków Spółdzielczych SGB (które w wypadku nieprzyjaznych warunków przeniesie się pod dach) i obejrzeć dobry film. W tym roku w programie m.in. biograficzne dzieło o Amy Winehouse, mroczny i futurystyczny Snowpiercer czy jedno z ostatnich dzieł Woody’ego Allena „Zakochani w Rzymie”. Tegoroczne Lato na Targach potrwa do 28 sierpnia. Warto na koniec dodać, że uczestnictwo we wszystkich aktywnościach jest bezpłatne.  

Statut jest kluczowym dokumentem regulującym sposób działania organizacji – stowarzyszenia lub fundacji. Łącznie z przepisami ustawowymi, w szczególności ustawą o fundacjach oraz ustawą Prawo o stowarzyszeniach, statut daje podstawowe ramy prawne, na których organizacje opierają swoją aktywność. Statut powinien być zapisany w miarę możliwości prosto i logicznie, a wszelkie działania prowadzone przez stowarzyszenie lub fundację muszą być z nim zgodne i nie mogą mu zaprzeczać. Wraz z dynamiką prowadzenia działalności może się okazać, że pewne zapisy statutowe mają wpływ na rozwój organizacji, np. ubieganie się o dodatkowe środki z budżetów innych samorządów, dotacje z funduszy europejskich lub nawet zmianę statutu. Poniżej można znaleźć kilka najczęściej występujących błędów w statutach, które skutecznie utrudniają efektywną działalność wielu organizacji i których warto się wystrzegać przy konstruowaniu swojego dokumentu:  

1. Zapisy przedmiotu prowadzenia działalności są za bardzo konkretne. Przedmiot działalności powinien wskazywać konkretnie, w jaki sposób chcemy realizować cele statutowe organizacji. Jednak zbyt mocne ograniczenie może w przyszłości powodować spore problemy. Przykład: Stowarzyszenie działające na rzecz rozwoju kultury i sztuki oraz wspieranie działalności artystycznej twórców poprzez prowadzenie pracowni artystycznych, zajęć dla dzieci i młodzieży oraz organizację wystaw, ekspozycji, koncertów, festiwali, wernisaży. Organizacja nie wskazała w statucie możliwości prowadzenia działalności w innych formach. Nie uwzględniła w przedmiocie działalności np. możliwości organizacji szkoleń i konferencji, a gdy wystąpiła z taką ofertą do samorządu województwa, oferta została odrzucona z przyczyn formalnych. Otóż członkowie komisji konkursowej dopatrzyli się braku podstaw statutowych do organizacji tego typu przedsięwzięcia.  

2. Cele działania są zbyt ogólne i nie uwzględniają grup docelowych. Zdarzają się zapisy statutowe stowarzyszeń i fundacji, które są zbyt ogólne. Organizacje lubią powielać zapisy ze statutów innych stowarzyszeń i fundacji albo dla bezpieczeństwa kopiują wprost zapisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zbyt ogólne sformułowanie celów może narazić organizację na odrzucenie wniosku w ramach otwartego konkursu ofert. Przykład: Wśród celów stowarzyszenia w statucie wymieniono: rozwój wypoczynku dla dzieci i młodzieży, rozwój edukacji, pomoc społeczna oraz rozwój kultury i sportu. Gdy organizacja posiadająca taki zapis w statucie wystąpiła o środki z budżetu państwa na działania skierowane do seniorów, oferta została odrzucona z przyczyn formalnych. Powodem był fakt, że nie posiadała ona w statucie zapisów dotyczących prowadzenia działalności na rzecz tej grupy docelowej (tj. osób starszych).  

3.  Zakres działalności określony w statucie jest działalnością regulowaną. Jednym z błędów, które często popełniają organizacje pozarządowe jest rozpoczęcie prowadzenia działalności zaraz po uzyskaniu wpisu do KRS, pomimo że jest ona tzw. działalnością regulowaną. Wykonywanie działalności regulowanej wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa oraz wpisu do rejestru. Do jej wykonywania konieczne jest uzyskanie zezwolenia, licencji albo zgody. Niektóre formy działalności regulowanej często realizowane przez organizacje pozarządowe to:

·      działalność polegająca na świadczeniu usług turystycznych, organizowaniu imprez turystycznych oraz pośredniczeniu na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych – działalność ta wymaga wpisu do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, a organem prowadzącym rejestr jest marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę organizacji;
·      działalność w zakresie organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży – działalność ta realizowana jest pod nadzorem właściwego kuratora oświaty i wymaga uzyskania stosownego zaświadczenia, dotyczy organizacji tzw. „półkolonii”, ale też wszelkich innych form, np. „ferii w mieście” czy warsztatów;
·      działalność w zakresie opieki nad dziećmi do lat 3 – działalność ta realizowana jest pod nadzorem właściwego wójta (burmistrza, prezydenta) i może być realizowana tylko w 4 formach – żłobek, klub dziecięcy, opiekun dzienny i niania. Nawet kilkugodzinny czas opieki nad dziećmi do lat 3 w formie kącika, np. podczas wydarzeń kulturalnych lub edukacyjnych wymaga odpowiednich uprawnień i w większości przypadków zgłoszenia do stosownego rejestru w urzędzie gminy zgodnie z ustawą o opiece nad dziećmi do lat 3;
·      działalność pocztowa niewymagająca zezwolenia (art. 6 ust. 1 ustawy z 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe, Dz. U. z 2012 r. Nr 0, poz. 1529). Działalność ta wymaga wpisu do rejestru operatorów pocztowych, a organem prowadzącym rejestr jest Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (art. 8);
·      działalność z zakresu usług rynku pracy, w tym prowadzenie usług poradnictwa zawodowego, pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego i pracy  tymczasowej, polegającej na zatrudnianiu pracowników tymczasowych i kierowaniu tych pracowników oraz osób niebędących pracownikami do wykonywania pracy – działalność ta wymaga wpisu do Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia, a organem rejestrowym jest marszałek województwa właściwy dla siedziby podmiotu ubiegającego się o wpis;
·      działalność w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej, w tym prowadzącej badania psychologiczne w celu orzeczenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem – działalność ta wymaga wpisu do rejestru podmiotów prowadzących pracownię psychologiczną; prowadzi go marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę;
·      działalność weterynaryjna, tj. leczenie zwierząt (prowadzenie zakładu leczniczego dla zwierząt) – działalność ta wymaga wpisu do specjalnego rejestru, a organem rejestrowym jest właściwa ze względu na siedzibę zakładu leczniczego dla zwierząt okręgowa rada lekarsko-weterynaryjna.

Ustawy oznaczające dany rodzaj działalności jako działalność regulowaną określają jednocześnie warunki jej podejmowania i wykonywania. Zawierają także informację, czy jej prowadzenie wymaga zezwolenia lub wpisu do rejestru.  

4.    Brak możliwości prowadzenia działalności odpłatnej. Często spotykanym błędem w statutach z perspektywy prowadzenia działalności jest nieuwzględnienie możliwości pobierania opłat, czyli prowadzenia działalności odpłatnej. Brak takich zapisów często bierze się z niewystarczającej wiedzy nt. różnic pomiędzy działalnością statutową odpłatną a działalnością gospodarczą. W obawie przed zakwalifikowaniem działalności jako „gospodarcza” organizacje usuwają takie zapisy. W rezultacie pozostaje im wyłącznie prowadzenie działalności statutowej nieodpłatnej i wspomaganie się darowiznami oraz składkami. W praktyce organizacje wielokrotnie organizują np. zajęcia dla dzieci lub dorosłych, zamieszczając stosowną informację na plakatach i ulotkach, np. „wpłata za udział – 12 zł/1h”. Pobieranie opłat odbywa się wówczas z naruszaniem zapisów statutowych, a nawet z naruszeniem ustawy o rachunkowości. Część organizacji próbuje wybrnąć z niezręcznych zapisów statutowych, przyjmując zamiast wpłaty tzw. „darowizny na działalność statutową” lub angażując firmę zewnętrzną, która przyjmuje wpłaty i rozlicza się z organizacją. Takie działania są jednak niedopuszczalne – darowizna a wpłata to dwie zupełnie inne formy. Zapisy statutowe należy w takich sytuacjach niezwłocznie skorygować. Jest to też jedna z sytuacji, która dyskwalifikuje wiele organizacji z ubiegania się o środki np. z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Organizacje często zaznaczają w formularzu oferty, w polu dot. działalności, iż nie prowadzi działalności odpłatnej, a jednocześnie w części wniosku dot. budżetu wskazują, iż niezbędny wkład własny zostanie pokryty częściowo z symbolicznych opłat ponoszonych przez uczestników.  

5.   Zmiany w statucie Częstym błędem popełnianym przez stowarzyszenia i fundacje jest posługiwanie się zmienionym statutem, pomimo że zmiany te nie są jeszcze obowiązujące. W tej sprawie wypowiedział się m.in. Sąd Apelacyjny w Poznaniu. W uzasadnieniu wyroku z 31 stycznia 1996 r. I ACr 615/950 uznał, że zmiany w statucie stają się obowiązujące z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o wpisie tych zmian do rejestru. Częstą wadą statutu jest zapis uniemożliwiający w praktyce jego zmianę. Zapisy statutowe wskazują na przykład, że zmian w statucie fundacji może dokonać tylko fundator. Zapisy te nie są same w sobie niczym złym, ale mocno komplikują sytuację na przykład w chwili śmierci jedynego fundatora.         

Pierwsze zmiany w ustawie o stowarzyszeniach zaczęły obowiązywać już w grudniu 2015 r. Największe zmiany nastąpiły w maju 2016 r. Wtedy zaczęły obowiązywać wszystkie ułatwienia w zakresie rejestracji stowarzyszeń, w tym mniejsza liczba osób potrzebnych do jego założenia, zmiany dotyczące nadzoru, a także zupełnie nowy kształt stowarzyszeń zwykłych.

26 października 2015 r. Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o stowarzyszeniach. Nad zmianą przepisów od 2010 r. pracowała Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych wraz z przedstawicielami organizacji społecznych z całej Polski, poczynając od skonsultowania i przedstawienia propozycji społecznych założeń do ustawy przyjętych na VI Ogólnopolskim Forum Inicjatyw Pozarządowych w Warszawie (2011 r.) przez przyjęcie ostatecznych założeń będących podstawą do przygotowania ustawy oraz prace w Kancelarii Prezydenta RP, w Sejmie i Senacie.

Pierwsze zmiany weszły w życie już 4 grudnia 2015 r. Chodzi o przepisy, które dotyczą zwolnienia z opłat za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszeń dot. wszczęcia postępowania o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego oraz rozwiązaniu podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego i jego wykreśleniu z Rejestru. 

Stowarzyszenie zwykłe a rejestrowe

Stowarzyszenie to organizacja społeczna powołana przez osoby mające wspólne zainteresowania i cele. Czym z punktu widzenia formalnego różni się stowarzyszenie zwykłe od stowarzyszenia rejestrowego?

•    Stowarzyszenie zwykłe – zakładane jest przez 3 osoby, nie posiada osobowości prawnej. Nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.
•    Stowarzyszenie, zwane stowarzyszeniem rejestrowym – podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Do jego założenia wymagane jest 15 osób. Stowarzyszenie rejestrowe posiada osobowość prawną, może zakładać terenowe jednostki organizacyjne, łączyć się w związki stowarzyszeń, przyjmować w poczet swoich członków osoby prawne oraz korzystać z ofiarności publicznej i przyjmować dotacje od organów władzy państwowej i innych instytucji. W Polsce funkcjonują ponadto związki stowarzyszeń oraz stowarzyszenia ogrodowe.

Ułatwienia rejestracyjne

Najciekawsze zmiany w zakresie formalnego funkcjonowania stowarzyszeń weszły w życie 20 maja 2016 r. To wtedy zaczęły obowiązywać wszystkie ułatwienia w zakresie rejestracji stowarzyszeń, w tym mniejsza liczba osób niezbędnych do jego zarejestrowania. Nowelizacja zmniejsza wymaganą liczbę założycieli do 7 osób. Ponadto obecnie najpierw należy powołać komitet założycielski, a dopiero po rejestracji można wybrać władze organizacji. Po zmianach ten etap powstawania stowarzyszenia nie będzie obowiązkowy i od razu będzie można powołać zarząd. Z ustawy usunięty będzie zapis dający sądom aż 3 miesiące na rozpoznanie wniosku o rejestrację. Stowarzyszeń dotyczyć będą ogólne terminy zapisane w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym, które na załatwianie spraw dają tydzień. Po wejściu w życie nowych przepisów starosta nie będzie uczestniczył w powstawaniu i rejestrowaniu stowarzyszeń. Do tej pory jego udział polegał na badaniu statutu przed rejestracją stowarzyszenia, co często opóźniało proces rejestracji. Teraz tylko sąd oceni poprawność statutu rejestrującego się stowarzyszenia. Jego obowiązkiem będzie przesłanie do starosty statutu organizacji po jej zarejestrowaniu. Starosta, który nadal będzie sprawować nadzór, zostanie więc poinformowany, ale nie będzie miał wpływu na to, czy nowe stowarzyszenie zostanie zarejestrowane i z jakim statutem. Wyzwaniem dla wielu stowarzyszeń były dotychczas sprawy związane z angażowaniem personelu, w szczególności członków stowarzyszenia. Zapisy do tej pory wskazywały, że stowarzyszenia opierają działalność na pracy społecznej swoich członków, co niektórzy rozumieli jako możliwość angażowania ich tylko w formie społecznej. Nowelizacja wprowadza zapis, że do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudniać pracowników, w tym swoich członków. Przepisy dopuszczają również możliwość otrzymywania przez przedstawicieli zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją.  

Stowarzyszenie zwykłe – na nowo

Ustawa wprowadza zupełnie nowy kształt stowarzyszeń zwykłych. Otóż, będą one miały tzw. ułomną osobowość prawną, co oznacza większe możliwości niż znane nam obecnie stowarzyszenia zwykłe (bez osobowości prawnej). Stowarzyszenie zwykłe będzie mogło we własnym imieniu nabywać prawa do własności, zaciągać zobowiązania, a także pozywać i być pozywane. Obecnie jeśli stowarzyszenie chce np. wynająć lokal to nie może tego zrobić, a umowę najmu zawiera na ogół wybrany członek stowarzyszenia jako osoba prywatna. Stowarzyszenie nie może też przyjąć komputera i zakupić do niego oprogramowania. Z chwilą zmiany przepisów pojawią się takie możliwości. Stowarzyszenia zwykłe mogą obecnie pobierać składki, co stanowi właściwie jedyne źródło finansowania ich działań.

Po zmianach przepisów, źródłem finansowania działalności stowarzyszenia, oprócz środków ze składek członkowskich, staną się także darowizny, spadki, zapisy, dochody z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej. Takie stowarzyszenie będzie mogło zatem zorganizować zbiórkę publiczną. Niezwykle ważnym nowym rozwiązaniem będzie możliwość uzyskania dotacji przez stowarzyszenie zwykłe. Nie zmieni się liczba osób potrzebnych do ukonstytuowania się stowarzyszenia zwykłego – by je założyć wystarczą 3 osoby. Po nowelizacji pojawią się jednak wskazania w ustawie, że stowarzyszenia zwykłe mogą powoływać zarządy i organy kontroli wewnętrznej, co na chwilą obecną nie jest w przepisach dość precyzyjnie wskazane. Zarząd i organ kontroli nie będzie obowiązkowy – ich powołanie będzie uzależnione od decyzji osób tworzących stowarzyszenie. Jeśli jednak stowarzyszenie zwykłe przewidywać będzie ww. organy, musi to mieć odzwierciedlenie w regulaminie. 1 stycznia 2017 r. wchodzi w życia cała grupa przepisów wprowadzających procedurę przekształcenia się stowarzyszenia zwykłego w stowarzyszenie rejestrowe. Warto już teraz się zapoznać z tymi zapisami i spokojnie zaplanować ewentualne tego typu działania w ramach swojej organizacji.      

Ponad 2 lata na zmianę statutów

W terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie konkretnych zapisów, czyli do 20 maja 2018 r. stowarzyszenia mają czas, żeby w pełni dostosować się do nowego kształtu Prawa o stowarzyszeniach. Dostosowania dotyczą bezpośrednio dwóch grup:

a. stowarzyszeń, które chcą lub muszą dostosować swoje statuty;
b. stowarzyszeń zwykłych, które działały przed wejściem w życie nowych przepisów.

Warto jednak zauważyć, że w przypadku stowarzyszenia rejestrowego, które nie prowadzi jednostek terenowych lub nie przewiduje wynagradzania członków zarządu nie ma właściwie potrzeby zmiany statutu. Żadne z ponad 70 000 stowarzyszeń rejestrowych nie zostanie rozwiązane. Stowarzyszenie zwykłe muszą tylko dokonać do 20 maja 2018 r. wpisu do ewidencji stowarzyszeń zwykłych, która ma powstać (mają zatem ponad 2 lata). Tylko w przypadku, jeśli nie zrobią tego w ww. terminie, zostaną z mocy prawa rozwiązane.

Grupy nieformalne lub organizacje pozarządowe, np. fundacje lub stowarzyszenia, mają różne możliwości pozyskiwania środków na realizowanie projektów i lokalnych inicjatyw. Definicji „projektów” jest bardzo wiele, niemniej jednak na potrzeby niniejszego artykułu możemy umownie określić, iż będzie to każde przedsięwzięcie, możliwe do wyodrębnienia, mające jednoznacznie zdefiniowany konkretny i wykonalny cel, posiadające przypisany, wyodrębniony budżet lub inne zasoby oraz zamknięty harmonogram realizacji (wskazane terminy „od – do”). Przedsięwzięcie to przyczyniać się będzie do wywołania jakiejś zmiany jakościowej, zmiany na lepsze.

Poszukiwanie funduszy jest uzależnione od obszaru działalności organizacji – kluczowe znaczenie bardzo często ma fakt, czy jest to inicjatywa kulturalna, sportowa czy z zakresu polityki społecznej. Istotne jest również, kto jest jej odbiorcą – czy działania skierowane są tylko do konkretnej grupy docelowej, np. seniorów lub dzieci, czy może obu tych grup lub nawet całej społeczności lokalnej. Jedną z kluczowych kwestii przy pozyskiwaniu środków na realizację przedsięwzięcia jest forma prawna aplikującego podmiotu, tj. starającego się o środki. W przypadku grupy nieformalnej o takiej formie prawnej właściwie nie ma mowy i należy o tym pamiętać przy okazji weryfikacji dokumentacji konkursowej.  

Wśród wielu możliwości pozyskiwania środków do podstawowych należą:
• składki członkowskie – dot. stowarzyszeń zwykłych i rejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowych, organizacji sportowych, komitetów, rad rodziców  funkcjonujących w oświacie, początkujących grup nieformalnych; • darowizny przeznaczane przez osoby fizyczne na działania społeczne;
• dotacje ze środków publicznych oraz granty od organizacji i firm.  

Ponadto:
• mechanizm 1% (dot. organizacji, które mają zarejestrowany status tzw. organizacji pożytku publicznego)
• dary rzeczowe
• zbiórki publiczne
• loterie fantowe, nawiązki
• odpłatna działalność
• sponsoring (działalność marketingowa)
• pożyczki
• SMS-y charytatywne  

Do potencjalnych źródeł finansowania działalności (projektów) należą:

a) fundusze międzynarodowe, m.in.: § Fundusze Unii Europejskiej, zwłaszcza w ramach programów na lata 2014-2020 § Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki § Inne, m.in. środki dostępne poprzez ambasady innych krajów.
b) krajowe i samorządowe środki publiczne – nie istnieje jeden zbiorczy portal internetowy czy newsletter, w którym byłyby publikowane wszystkie informacje dotyczące zlecania realizacji zadań publicznych z krajowych środków publicznych. Z tego też powodu trzeba zaglądać na strony poszczególnych urzędów, a przeglądając portale rządowe i samorządowe najlepiej wejść od razu w tzw. Biuletyn Informacji Publicznej.
• budżet państwa poprzez środki pozostające w dyspozycji biur Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i ministerstw
• budżet państwa poprzez środki w ramach specjalnych programów rządowych i fundusze agencyjne
• środki będące w dyspozycji wojewodów (16 urzędów wojewódzkich)
• samorząd terytorialny, tj. z budżetu samorządu województwa, samorządu powiatu i samorządu gminnego.
• fundusze tworzone przez samorządy, np.: wojewódzki/gminny fundusz ochrony środowiska, gminny program przeciwdziałania alkoholizmowi, gminny program przeciwdziałania narkomanii
c) granty ze strony firm i organizacji – organizacje w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. CSR, Corporate Social Responsibility) wspierają działania społeczności lokalnej, często w formie inicjatyw podejmowanych przez grupy nieformalne. Jedną z form finansowania jest konkurs „Spółdzielnia pomysłów”, dzięki któremu społecznicy mogą otrzymać finansowanie swoich projektów oddolnych.  

Poniżej można znaleźć odnośniki do potencjalnych źródeł finansowania działań społecznych ze środków publicznych:  

• Fundusze Unii Europejskiej, zwłaszcza w ramach programów na lata 2014-2020

Wśród wielu dostępnych programów w Polsce należy zwrócić uwagę na możliwości pozyskania środków w ramach kilku programów:
- 16 regionalnych programów operacyjnych (RPO), w tym zwłaszcza na konkursy na realizację projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego;
- Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego – uwagę powinny zwrócić przede wszystkim konkursy dotyczące aspektów równości szans kobiet i mężczyzn w zakresie godzenia życia zawodowego z prywatnym;
- Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna (POPT) – w mniejszym zakresie, ale w szczególności w kontekście budowania współpracy pomiędzy administracją a społecznością lokalną w celu wspólnej realizacji  projektów, a także pod kątem monitorowania funduszy europejskich;
-  Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich – środki z tego programu w dużej mierze są przeznaczone na wspieranie lokalnych inicjatyw poprzez tzw. Lokalne Grupy Działania. Więcej informacji dotyczących funduszy europejskich można znaleźć na stronie: http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl. Ponadto Komisja Europejska przyjęła ponad 20 innych programów unijnych, które obowiązują  na lata 2014-2020. Prawdopodobnie najbardziej dostępnym dla nowych podmiotów jes Program Erasmus + – http://erasmusplus.org.pl/

• Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki – http://visegradfund.org/
• Inne, m.in. środki dostępne poprzez ambasady wielu krajów.

  Krajowe i samorządowe środki publiczne

• Budżet państwa poprzez środki pozostające w dyspozycji biur Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i ministerstw, m.in.:

-       Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
– http://www.mpips.gov.pl   
-       Ministerstwo Edukacji Narodowej – http://www.men.gov.pl
-       Ministerstwo Sportu i Turystyki – http://www.msport.gov.pl
-       Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – http://www.mkidn.gov.pl
-       Ministerstwo Sprawiedliwości – http://www.ms.gov.pl
-       Ministerstwo Środowiska – http://www.mos.gov.pl
-       Ministerstwo Zdrowia – http://www.mz.gov.pl

•  Budżet państwa poprzez środki w ramach specjalnych programów rządowych i fundusze agencyjne:
-       Rządowy Program
– Fundusz Inicjatyw Obywatelskich  (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) – http://www.pozytek.gov.pl
-       Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – http://www.pfron.org.pl
-       Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – http://www.uokik.gov.pl -       Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – http://www.nfosigw.gov.pl
-       Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – http://www.parpa.gov.pl

• Środki będące w dyspozycji wojewodów (strony 16 urzędów wojewódzkich)

• Samorząd terytorialny:

–      z budżetu samorządu województwa – środki będące w dyspozycji urzędów marszałkowskich i ich jednostek podległych, w tym regionalnych ośrodków polityki społecznej, wojewódzkich urzędów pracy; –      z budżetu powiatu – środki będące w dyspozycji starostw powiatowych i ich jednostek, m.in. poradni psychologiczno-pedagogicznych, powiatowych centrów pomocy rodzinie, powiatowych urzędów pracy; –      z budżetu gminy – środki będące w dyspozycji prezydenta miasta (wójta/burmistrza) w obszarach będących zadaniami gminy, a w przypadku miast na prawach powiatu także z zakresu powiatu;

• Fundusze tworzone przez samorządy, np.:

–      wojewódzki/gminny fundusz ochrony środowiska  –      gminny program przeciwdziałania alkoholizmowi –      gminny program przeciwdziałania narkomanii    

W lokalnych społecznościach jest wielu mieszkańców, którzy chcą działać, ale  ograniczają ich w tym formalności i procedury. Sprawiają, że motywacja, ochota i pasja słabną. Czy można realizować przedsięwzięcie, zanim założy się organizację? Jeśli pomysł nie spotka się ze społecznym zapotrzebowaniem, to czy jest sens się formalizować? Początkowo może być zdecydowanie za mało chętnych, aby utworzyć stowarzyszenie rejestrowane i warto najpierw sprawdzić się w działaniu.  

W ostatnim czasie pojawiły się różne możliwości pozyskania funduszy na lokalne inicjatywy podejmowane przez tzw. grupy nieformalne, tj. osoby, które dopiero organizują swoją działalność na wybranym terenie (np. osiedla, gminy), w związku z określonym tematem (np. ochrony środowiska) lub dla wybranej grupy docelowej (np. dla dzieci, seniorów lub studentów). Jedną z nich jest konkurs „Spółdzielnia pomysłów” SGB-Banku, który daje wsparcie m.in. organizacjom nieformalnym. Pozwala zorganizować się wokół wspólnej idei i wcielić ją w życie. Wzięcie w nim udziału jest okazją, by sprawdzić się w działaniu. Tak, aby z czasem nasza grupa mogła zorganizować się np. pod szyldem stowarzyszenia czy fundacji. Zrealizowanie wspólnego projektu ze środków pozyskanych w ramach tego typu konkursu to rodzaj testu dla członków grupy nieformalnej. Pozwala na sprawdzenie jakości współpracy, zaangażowania i determinacji poszczególnych osób na rzecz osiągania wspólnych celów.

Obok działań w ramach konkursu, grupy nieformalne mają także inne możliwości współpracy. Są one możliwe w sytuacji, gdy jedna osoba (lider) weźmie na siebie ciężar odpowiedzialności i zarejestruje działalność gospodarczą zgodną z obszarem działalności grupy. W praktyce jednak takie rozwiązania nie są trwałe i w dłuższej perspektywie mogą doprowadzić do rozpadu grupy w wyniku konfliktu interesów.

Jedną z ciekawszych możliwości współpracy w ramach  grup nieformalnych jest skorzystanie z inkubatora działalności (głównie w dużych miastach) oraz tzw. „parasola” udzielanego przez doświadczoną organizację (fundację, stowarzyszenie), która zgodnie ze statutem zajmuje się wspieraniem grup nieformalnych lub lokalnych inicjatyw. Na potrzeby realizacji konkretnego przedsięwzięcia przez grupę nieformalną zawierane jest porozumienie pomiędzy jej przedstawicielem a  organizacją „parasolem”. Wspomaga ona początkujących społeczników w zawieraniu umów (posiada osobowość prawną), użycza konta pomocniczego, które pozwala na pobieranie opłat, odprowadza niezbędne narzuty od umów cywilno-prawnych, zapewnia zaplecze administracyjno-biurowe, a także wspomaga w rozliczeniu środków. Obowiązkiem organizacji parasolowej jest właściwe zaksięgowanie kosztów. Na mocy porozumienia może ona  udzielić pełnomocnictwa przedstawicielowi grupy do zaciągania zobowiązań na odrębnie ustalonych zasadach, a także upoważnić do zatwierdzania wykonania prac lub odbioru zleceń. Porozumienie można zawrzeć na potrzeby pozyskania grantu, dotacji w ramach otwartego konkursu ofert (np. ogłoszonego przez samorząd gminny) lub zrealizowania odpłatnej działalności statutowej.  

Przykład: grupa nieformalna rodziców chce zorganizować festyn dziecięcy w budynku należącym do ośrodka kultury. Udział w nim ma być odpłatny, a wstęp każdego dziecka ma kosztować 10 zł, co pozwoli pokryć koszty organizacyjne, tj. ozdobienia sali, przygotowanie i wydruk plakatów, pokrycie honorarium zaproszonych artystów, zakupy materiałów plastycznych oraz upominków dla dzieci. Przedstawiciel grupy nieformalnej zawarł porozumienie z organizacją „parasolową”, w którym określono, że zainteresowani rodzice będą wpłacać kwotę 10 zł na konto organizacji parasolowej z tytułem wpłaty „festyn dziecięcy”, a całość środków zostanie przeznaczona na koszty organizacji festynu z zastrzeżeniem pokrycia kosztów prowadzenia rachunku bankowego i księgowości organizacji parasolowej. Ponadto przedstawiciel grupy nieformalnej został upoważniony do zawarcia umowy z ośrodkiem kultury na nieodpłatne skorzystanie z sali widowiskowej. Grupa nieformalna zorganizowała festyn dla ponad 150 dzieci, pozyskała od dodatkowych mecenasów upominki dla dzieci, które rozdano podczas festynu, a za zgromadzone środki na koncie organizacji parasolowej pokryła wszystkie wcześniej wymienione koszty oraz dodatkowo wykupiła polisę NNW oraz OC organizatorów, o czym nie pomyśleli w początkowej fazie organizacji przedstawiciele grupy nieformalnej rodziców. Na potrzeby poniesionych kosztów po stronie organizacji„parasolowej, tj. w celu właściwego rozliczenia środków (w tym dokumentacji oraz księgowości) wygospodarowano 120 zł z zebranych środków.  

Przedstawione możliwości prowadzenia aktywności przez grupy nieformalne w lokalnych społecznościach sprawiają, że motywacja do działania na rzecz małej ojczyzny się utrzymuje, a wręcz wzrasta. Grupy niemające osobowości prawnej zyskują szansę na działanie z dopilnowaniem wszelkich formalności.

Zorganizowanie się i współpraca, pomimo braku przynależności do stowarzyszenia czy fundacji, jest ważne zwłaszcza w początkowej fazie działalności. Pozytywny efekt współpracy ma bowiem szansę przekonać kolejne osoby, które w przyszłości być może zechcą razem założyć stowarzyszenie. Powyższe rozwiązania na chwilę obecną są ciekawe dla tzw. „trójek klasowych” czyli rodziców aktywnych w szkołach i przedszkolach, a także dla stowarzyszeń zwykłych, których forma na chwilę obecną jest mocno ograniczona. 

Debata dotycząca celów edukacji wydaje się nie mieć końca. W ostatnim czasie zadawane są pytania o to, czy młodzi ludzie powinni być głównie przygotowywani do wejścia na rynek pracy, czy też celem edukacji powinien być  rozwój społeczny, kulturowy i intelektualny, w taki sposób, aby młodzi ludzie stawali się  aktywnymi obywatelami. We współczesnej edukacji dąży się  do zachowania równowagi między tymi dwoma orientacjami.   

Co to jest edukacja obywatelska?
Celem edukacji obywatelskiej jest kształtowanie – już od najmłodszych lat – świadomości obywatelskiej, dzięki której ludzie będą mogli podejmować dojrzałe decyzje społeczne. Rozwój kompetencji społecznych jest niezwykle istotny w edukacji obywatelskiej, bowiem ułatwiają one życie w społeczeństwie i współpracę w grupie. Wyposażenie młodych ludzi w te umiejętności pozwala im na rozumienie otoczenia,  w którym żyją, stawianie diagnoz, reagowanie i wyciąganie wniosków. Już od najmłodszych lat zaleca się promowanie aktywności obywatelskiej jako kluczowego elementu edukacji np. poprzez dyskusje, demokratyczne wybory czy wspólne podejmowanie decyzji. Takie podejście sprawia, że młodzi obywatele w  przyszłości mają szansę stać się dojrzałymi obywatelami, którzy będą mogli podjąć działania na rzecz społeczności lokalnej np. zorganizować zbiórkę pieniędzy lub rzeczy materialnych, zbierać podpisy pod ważną akcją społeczną i posiądą wiedzę, do jakiego organu państwa lub samorządu mają się zwrócić, aby rozwiązać problem. 

Zastanówmy się jednak nad tym, jaki jest cel edukacji obywatelskiej? Czy kształcenie świadomych obywateli jest konieczne? Okazuje się, że im bardziej wykształcone społeczeństwo, tym bardziej jego członkowie angażują się w sprawy społeczne, polityczne, gospodarcze, a także w wolontariat oraz działania charytatywne. Ponadto, świadomi i krytycznie myślący obywatele są w stanie zapewnić sprawiedliwość społeczną. Dojrzali obywatele są filarem społeczeństwa obywatelskiego. Innymi słowy – potrafią przeciwdziałać społecznemu wykluczeniu, a także bronić praw człowieka. Ma to duże znaczenie również dla działań oddolnych – dzięki edukacji obywatelskiej społecznik zna prawa i swobody obywatelskie, pomaga je chronić i respektować. Grupa społeczników może zorganizować spółdzielnię pracy, w której będzie zatrudniała byłych więźniów czy osoby bezdomne – takie działania, niewątpliwie prowadzą do przeciwdziałania wykluczaniu społecznemu.   

Współcześnie w edukacji obywatelskiej akcentuje się respektowanie praw wszystkich obywateli (a tym samym praw człowieka), niezależnie od ich pochodzenia narodowego, etnicznego, rasowego. Edukacja obywatelska, zdaniem wielu badaczy, powinna czerpać z edukacji wielokulturowej, być nastawiona na dialog i wzajemne rozumienie kultur, bez marginalizacji czy stygmatyzacji którejkolwiek z nich. W edukacji obywatelskiej kładzie się nacisk na przeciwdziałania wszelkim formom niesprawiedliwości społecznej, rasizmowi oraz ksenofobii. Ponadto zwraca się uwagę na potrzebę równego traktowania osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałania ableizmowi (postrzeganie niepełnosprawności jako czegoś negatywnego i stygmatyzacja osób niepełnosprawnych). Społecznicy mogą zatem organizować różnego rodzaju akcje mające na celu zbliżanie kategorii ‘innego’. Można na przykład organizować spotkania międzykulturowe i zapraszać na nie społeczność lokalną. A osoby narażone na wykluczenie zachęcać do angażowania się w różne inicjatywy społeczne. Cele edukacji obywatelskiej są również ukierunkowane na  kształtowanie postaw obywatelskich (np. udział w wyborach), na zwiększenie aktywności społecznej (np. poprzez angażowanie się w sprawy społeczności lokalnej) oraz na  rozwijanie umiejętność krytycznego myślenia (np. poprzez umiejętność wyciągania wniosków, korzystając z różnych materiałów źródłowych).     

Co to jest obywatelstwo?
W literaturze przedmiotu stawiane są pytania również o to, czym jest obywatelstwo. Kiedy zadajemy pytanie: „jakie posiadasz obywatelstwo?”, odpowiedź przychodzi łatwo i szybko. Jednak gdy zapytamy, co to znaczy być obywatelem, odpowiedź wydaje się już bardziej złożona. To pierwsze pytanie związane jest ze statusem, legitymizacją i odnosi się do formalnej przynależności do danego  państwa narodowego (np. dokumentowane posiadaniem paszportu lub dowodu osobistego). Natomiast drugie pytanie jest bardziej skomplikowane, gdyż łączy się poczuciem przynależności i chęcią podjęcia określonych działań na rzecz danej wspólnoty. Dlatego tak istotne jest budowanie poczucia przynależności do określonej społeczności, co przekłada się na integrację społeczną i gotowość do podejmowania określonych działań.  

Jakie znaczenie odgrywa szkoła w edukacji obywatelskiej?
Istotną rolę w procesie edukacji obywatelskiej przypisuje się systemowi oświaty, a szkoły są postrzegane jako ważny element społeczności lokalnej. To właśnie w ramach ich działań podejmowane są inicjatywy, które kształtują  postawy obywatelskie. To w nich winno się prowadzić dyskusję na temat ważnych i aktualnych problemów społecznych i wspierać uczniów w podejmowanych przez nich decyzjach. Jeśli szkoły będą mobilizowały do społecznego zaangażowania, wówczas istnieje szansa na większą integrację społeczną oraz wzrost kapitału społecznego.  Ważne jest również podejmowanie współpracy między sektorem organizacji pozarządowych a szkołami, dzięki czemu uczniowie mają okazję do brania udziału w tzw. ‘lekcjach na żywo’. Na zakończenie warto zauważyć, jak istotne w procesie edukacji obywatelskiej jest rozwijanie zdolności krytycznego myślenia. Ta umiejętność pozwala na zrozumienie złożoności, różnorodności oraz niepewności występujących we współczesnym świecie. Chodzi zatem o takie podejście do edukacji obywatelskiej, w którym nie tylko wiedza jest ważna, ale przede wszystkim kształtowanie postaw, które pozwolą na rozumienie i funkcjonowanie we współczesnym świecie. Odkąd prawo do nauki stało się powszechne dla wszystkich obywateli, edukacja obywatelska powinna być integralną częścią współczesnego systemu oświatowego. Tak, aby dzieci były w przyszłości nie tylko dobrze wykształconymi specjalistami, ale także świadomymi, empatycznymi i krytycznie myślącymi obywatelami gotowymi na społeczne zaangażowanie i  zmienianie otoczenia, w którym żyją.   

Bank Spółdzielczy w Czarnkowie jest przykładem tego, jak instytucja finansowa może angażować się we wsparcie środowiska lokalnego i co może zrobić dla jego dobra. Współpraca ze spółdzielniami socjalnymi „Słoneczko” i „Równe Szanse” to naturalny krok dla banku, który sam jest spółdzielnią. Jednak wspieranie ich w mądry sposób, to już sztuka, której można się od niego uczyć.

Misja społeczna
 Zarówno spółdzielnia socjalna, jak i bank spółdzielczy są podmiotami ekonomii społecznej, czyli instytucjami, które – oprócz celu komercyjnego w postaci osiągania zysku – realizują społecznie użyteczne zadania i działają aktywnie na rzecz podnoszenia jakości życia w regionie. Spółdzielnie socjalne często zakładane są po to, aby zintegrować zawodowo i społecznie ludzi, którym grozi wykluczenie. Najczęściej są to osoby bezrobotne, niepełnosprawne, uzależnione od substancji psychoaktywnych po przebytej terapii, borykające się z zaburzeniami psychicznymi czy problemem bezdomności, a także opuszczające zakłady karne. Dzięki aktywności w spółdzielni socjalnej, mają szansę funkcjonować na rynku pracy i zyskać niezależność finansową. A przede wszystkim – uwierzyć we własne możliwości i powtórnie odkryć swój potencjał. Bycie aktywnym i twórczym to dla nich nieodłączny element terapii. Praca staje się swego rodzaju kotwicą, pozwalającą zapobiegać powrotom do dawnego stylu życia lub utrzymywać stabilne poczucie wartości u osób borykających się z chorobą.

Równe Szanse
Spółdzielnia Socjalna „Równe Szanse” w Gajewie jest przykładem takiej działalności społecznej. Założona została w 2013 roku przez Stowarzyszenie Osób Psychicznie Chorych i Niepełnosprawnych Intelektualnie „Empatia” z Trzcianki oraz gminę Czarnków. Ich pomysłem na biznes okazała produkcja ceramiki. Trzeba przyznać, że portfolio produktowe Spółdzielni jest bardzo bogate. Można tam zamówić zarówno biskwitowe figurki, jak i polakierowane – między innymi świeczniki, aniołki, zwierzątka, świnki-skarbonki. Jest również specjalna oferta bożonarodzeniowa. Wyroby wykonywane są w profesjonalnym warsztacie, dopracowane w najdrobniejszym szczególe, a systematyczne poszerzanie oferty świadczy jedynie o tym, że spółdzielnia naprawdę odnosi sukcesy.

U podstaw leży przedsiębiorczość
Bank Spółdzielczy w Czarnkowie rozpoczął współpracę ze Spółdzielnią Socjalną „Równe Szanse” w 2014 roku. Jednak już wcześniej aktywnie wspierał inne ośrodki ekonomii społecznej w regionie na mocy „Porozumienia na rzecz współpracy i rozwoju społecznej gospodarki rynkowej w mieście i gminie Czarnków”. Sygnatariuszami porozumienia były instytucje chcące wspierać osoby mające trudność z odnalezieniem się na rynku pracy. Jedną z form pomocy udzielonych przez Bank Spółdzielczy w Czarnkowie było nieodpłatne uruchomienie i prowadzenie rachunku bankowego dla Spółdzielni Socjalnej „Słoneczko”. Bodźcem do zawiązania się współpracy ze Spółdzielnią Socjalną „Równe Szanse” była… świnka-skarbonka, którą przedstawiciele Banku zobaczyli na jednym z lokalnych jarmarków. Produkt, który wyszedł z warsztatu ceramicznego Spółdzielni „Równe Szanse” doskonale nawiązywał do finansów i korespondował z – promowaną przez Bank – ideą oszczędzania. Zapadła więc decyzja o zainicjowaniu dużego zamówienia dla Banków Spółdzielczych należących do Spółdzielczej Grupy Bankowej. Spółdzielnia do zamówienia podeszła indywidualnie i z dużym zaangażowaniem. Świnki-skarbonki oznakowane bankowymi logotypami zmieniły się w upominek reklamowy.

- Organizując tego typu wsparcie, Bank Spółdzielczy w Czarnkowie chciał przede wszystkim, by osoby pracujące w Spółdzielni „Równe Szanse” dostrzegły, że istnieje rynek zbytu na ich produkty. W imię zasady, że lepiej dać komuś wędkę niż rybę, podjęliśmy decyzję o złożeniu realnego zlecenia, które było alternatywą wobec wręczania darowizny. Wszystko po to, by wzbudzić chęć do kontynuowania działań i rozwoju. – tłumaczy Irena Kubiś, przedstawiciel Banku.

 Współpraca okazała się też szansą na dodatkową promocję spółdzielczych wyrobów. Oprócz zamówień z ramienia Banku, do Spółdzielni zaczęły spływać zlecenia od osób prywatnych zachwyconych pomysłowością i jakością produktów. Pracownicy Banku Spółdzielczego w Czarnkowie, myśląc o prezentach świątecznych czy innych okolicznościowych upominkach dla swoich bliskich, często sięgają do oferty Spółdzielni Socjalnej „Równe Szanse”. Zlecenie na świnki-skarbonki było nie tylko zastrzykiem finansowym dla Spółdzielni, ale przede wszystkim motywatorem do dalszej pracy.

 Bank Spółdzielczy w Czarnkowie nie tylko aktywnie wspiera podmioty ekonomii społecznej, ale także szerzy dobre praktyki w regionie. O swojej współpracy ze Spółdzielnią Socjalną „Równe Szanse” opowiada podczas cyklicznych spotkań w Centrum Ekonomii Społecznej. W czasie ich trwania spółdzielnie socjalne oraz osoby zainteresowane założeniem takiej działalności mogą uzyskać porady prawne, księgowe, marketingowe. To także sposób na zintegrowanie środowiska i przybliżenie pozytywnych przykładów przedsiębiorczości, do których bez wątpienia należy Spółdzielnia Socjalna „Równe Szanse” w Gajewie.            

Odpowiedź na pytanie, czym jest społeczeństwo obywatelskie nie jest jednoznaczna. Trudno bowiem zdefiniować, czym ono jest, chociaż wiele osób podejmowało się tego trudu. Stanowi ono zmienną i dynamiczną konstrukcję społeczną. A zatem trzeba przyjąć, że ilu autorów, tyle definicji. Najprościej rzecz ujmując: społeczeństwo obywatelskie charakteryzuje się zdolnością do samoorganizacji i podejmowania oddolnych działań, bez potrzeby udziału instytucji państwowej. A zatem – jeśli na drodze dojazdowej do naszego domu powstała wyrwa, która utrudnia nam przejazd – w ramach społeczeństwa obywatelskiego oraz istniejącego prawa, podejmujemy działania mające na celu naprawienie szkody. Nie zawsze chodzi o to, by samodzielnie łatać dziurę, ale o to, by dać sygnał odpowiednim władzom, że sytuacja wymaga interwencji. Innymi słowy – jako członkowie społeczności lokalnej – nie czekamy z założonymi rękami, aż urzędnicy zajmą się naszą sprawą, ale działamy wspólnymi siłami, by dokonać realnej zmiany w swoim otoczeniu.

Społeczeństwo obywatelskie to swego rodzaju ekosystem, który tworzą jednostki, lokalne społeczności, organizacje pozarządowe (formalne i nieformalne), ruchy społeczne i religijne, związki zawodowe, przedsiębiorcy ekonomii społecznej, różnego rodzaju spółdzielnie. Warto zauważyć, że ze społeczeństwem obywatelskim mamy do czynienia już wtedy, gdy ludzie podejmują dobrowolnie określone działania na rzecz istotnej społecznie sprawy.

Zadaniem społeczeństwa obywatelskiego jest wprowadzenie korzystnych zmian z punktu widzenia interesu społecznego, a jedną z jego cech jest poczucie odpowiedzialności za wspólne dobro. Duże znaczenie w jego utrzymaniu i rozwoju ma tzw. trzeci sektor, czyli organizacje pozarządowe, ale również grupy nieformalne działające w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Trzeba koniecznie uwypuklić fakt, że na skutek gwałtownych przemian w świecie technologii, społeczeństwo obywatelskie działa, rozwija się i umacnia za pośrednictwem Internetu. Aktorzy społeczeństwa obywatelskiego mogą zatem opuścić swoją lokalność i z powodzeniem komunikować swój przekaz milionom odbiorców na całym świecie. Dzięki działaniu w sieci, mała grupa ludzi może zmobilizować wiele osób do podjęcia natychmiastowych działań lub zwrócić uwagę na ważny problem społeczny.

Społeczeństwo obywatelskie działa na różnych poziomach, a jego członkowie angażują się w wiele różnych kwestii, wymagających rozwiązania, zmiany czy też naprawy. Rola społeczeństwa obywatelskiego zmieniła się w ostatnim czasie. Jego członkowie stają się animatorami, społecznikami, usługodawcami. Wzrasta też znaczenie sektora prywatnego w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego. Niektórzy twierdzą, że ma to ogromne znaczenie dla budowania społecznego kapitału. Według dotychczasowego paradygmatu, społeczeństwo obywatelskie było postrzegane jako oddzielny sektor w stosunku do rządu i sektora prywatnego. Dziś te trzy podmioty wchodzą ze sobą w silne interakcje, tworząc koalicje i budując partnerstwo.  

Interesującym jest fakt, że w ostatnich kilku dekadach do dynamicznego rozwoju społeczeństwa obywatelskiego przyczyniły się zmiany geopolityczne (Europa i Północna Ameryka nie są jedynymi potęgami polityczno-ekonomicznymi) oraz rozwój nowoczesnych technologii. W związku z tym na całym świecie powstały liczne organizacje i sieci pozarządowe o zasięgu globalnym (w 1990 roku odnotowano 6 500 organizacji pozarządowych, w 2006 – ponad 50 000, a w 2013 – 65 000[1]). Dane te wskazują, że mamy do czynienia z powstawaniem globalnego społeczeństwa obywatelskiego.

Na koniec warto zadać pytanie o rolę i znaczenie społeczeństwa obywatelskiego. J. A Scholte wyróżnił cztery kategorie jego oddziaływań:  

– oddziaływanie na język i ekspresję społeczną – społeczeństwo obywatelskie tworzy różnego rodzaju hasła czy slogany, które powiązane są z ważną społecznie sprawą  np. „stop terrorism and extremism” czy też „więcej żłobków i przedszkoli”;
– oddziaływanie na procesy instytucjonalne – wpływ na działanie organizacji rządowych czy międzynarodowych poprzez budowanie relacji partnerskich i udział aktorów społeczeństwa obywatelskiego w procesie podejmowania decyzji. Dzięki temu oddziaływaniu, zwiększono przejrzystość funkcjonowania wielu instytucji;
– oddziaływanie na politykę – wiele działań społeczeństwa obywatelskiego dało impuls, rozwinęło czy zablokowało pewne działania polityczne, a także przyczyniło się do powstania nowych, międzynarodowych instytucji. Głos obywateli jest brany pod uwagę w takich kwestiach jak ochrona środowiska naturalnego, prawa człowieka, redukcja bezrobocia, etc.;
– oddziaływanie na strukturę społeczeństwa – badania i praktyka społeczna potwierdzają, że społeczeństwo obywatelskie wzmocniło autonomię ponadnarodowych instytucji i wprowadziło społeczeństwo obywatelskie na poziom działalności globalnej.

Społeczeństwo obywatelskie jest fundamentem państwa demokratycznego, to jego członkowie mają wpływ na wybór władz rządowych i samorządowych oraz na późniejszą kontrolę i ocenę ich działań, jak również na proces podejmowania decyzji.
       
[1] Dane wg. Yearbook of International Organizations

Termin “projekt” zyskał w ciągu ostatnich kilku lat niezwykłą popularność. Dziś, mówiąc o projekcie, możemy mieć na myśli nie tylko działania z pogranicza administracji, biznesu i sektora pozarządowego, ale również indywidualne i prywatne czynności, które nastawione są na konkretne oddziaływanie związane ze zmianą naszego życia, statusu czy codziennych przyzwyczajeń. Mówiąc o inicjatywach społecznych, warto zauważyć, że współpraca ze społecznościami lokalnymi opiera się w dużej mierze na horyzontalnym planowaniu, w którym najskuteczniejsze i najbardziej przydatne będzie myślenie projektowe.  

Dlaczego warto myśleć projektowo?

Myślenie projektowe jest niezwykle przydatne w pracy ze społecznościami lokalnymi, ponieważ pozwala nam przełożyć pomysły na działania, na problemy odpowiedzieć rozwiązaniami. Duże organizacje czy instytucje wykorzystują tę formę lub jej elementy w codziennej pracy. Warto również pomyśleć tymi kategoriami, będąc mała inicjatywą, organizacją czy grupą nieformalną. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że ta forma działania pozwala odpowiedzieć nam na podstawowe pytania - jaki jest problem w społeczności, który chcemy rozwiązać? Jakimi sposobami chcemy to zrobić? Ile czasu na to potrzebujemy i kiedy będą widoczne efekty naszych działań? Po co to robimy, jakie będą rezultaty naszych oddziaływań? Jak zaangażować społeczność do wspólnego działania? Dzięki takiej operacjonalizacji działań, nasze pomysły stają się nie tylko przejrzyste i nabierają sensu. Poprzez takie formułowanie problemów ważnych dla społeczności, nasi potencjalni grantodawcy, sponsorzy oraz wspierający klarownie zobaczą co, jak, kiedy chcemy zrobić i jaki efekt osiągniemy, nie tylko my, ale również społeczność, na rzecz której działamy.  

Ramy myślenia projektowego  

Przy planowaniu działań warto każdorazowo uwzględniać podstawowe elementy, które są obecne w projektach niezależnie od ich wartości finansowej i skali oddziaływania. Do takich elementów zaliczają się:

1. Wizja projektu  – krótko sformułowana, opisana wizja projektu jest rodzajem memorandum, które pozwala uzyskać odpowiedź na pytanie - “na czym będzie polegać nasz projekt?”. Na tym etapie powinniśmy wiedzieć, na jakie potrzeby odpowiada nasze działanie i jakie problemy rozwiązuje.

2. Harmonogram – musimy wiedzieć, ile czasu potrzebujemy na dokonanie planowanych zmian. Warto jasno określić, co kiedy się wydarzy, jak dużo czasu przewidujemy na wykonanie poszczególnych czynności. Harmonogram poszczególnych działań musi odnosić się do całości realizacji projektu – pamiętajmy również o tym, żeby w ramach naszych działań nie przewidywać zbyt wielu elementów, których później nie uda nam się zrealizować, kierujmy się zasadą „mierz siły na zamiary”.

3. Wskaźniki – nie ma działań bez efektów. Zadbajmy o to, aby jasno i klarownie przedstawić grantodawcy/sponsorowi, jakie będą efekty naszego działania – co zyska, dzięki naszemu działaniu społeczność, co się w niej zmieni i w jakiej mierze przyczyni się do tego projekt. Warto pamiętać również o tym, aby wskazać, jak otrzymane środki/materiały rzeczowe wpłyną na społeczność lokalną.

4. Budżet – musimy wiedzieć, ile środków potrzebujemy na realizację całego działania i jego poszczególnych etapów. Kosztorys powinien uwzględniać realne potrzeby oraz być dopasowany do lokalnych cen. Budżet jest jednym z najważniejszych elementów, któremu przyglądają się oceniający nasz projekt lub działania, dlatego należy unikać niepotrzebnego wydawania środków i rozrzutności.

5. Oddziaływanie – największą wartością każdego projektu jest jego długofalowe oddziaływanie na społeczność lokalną. Warto od samego początku planować realny efekt naszych działań. Pamiętajmy jednak, aby nie przesadzać i starać się opisać realne i przewidywane oddziaływanie, a nie wymyślone wskaźniki, które będą trudne do realizacji.   Zachęcam do korzystania z tego rodzaju myślenia. Współpracując z wieloma zespołami, które często miały ciekawe i wartościowe pomysły, zauważałem, że brakuje im struktury, ramy, która może nadać kierunek działaniom. Zachęcałem wówczas do korzystania z myślenia projektowego, które pozwala uniknąć wielu pułapek i udzielić odpowiedzi na szereg pytań i niejasności.  

Rewitalizacja oraz gentryfikacja to dwa typy działań, w które bezpośrednio lub pośrednio są zaangażowani miejscy społecznicy, działacze i aktywiści. O ile ten pierwszy termin jest powszechnie znany, o tyle drugi nie dla wszystkich jest jasny. Najprościej rzecz ujmując, rewitalizacja to zespół działań, mających na celu korzystne przekształcenie obszaru miejskiego, które wymaga odnowienia z przyczyn ekonomicznych i/lub społecznych. Natomiast gentryfikacja to zmiana charakteru fragmentu miasta. Termin ten wywodzi się od angielskiego słowa gentry (szlachta) i po raz pierwszy został użyty przez socjolog Ruth Glass. Opisała ona przemiany dokonujące się w londyńskiej dzielnicy Islington, która przez wiele lat miała charakter robotniczy, a dziś zamieszkują ją osoby o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym.

Oddolna rewitalizacja jest zainicjowana i kierowana przez społeczność zamieszkującą daną dzielnicę lub lokalne organizacje pozarządowe. Niektóre działania rewitalizacyjne polegają na przywróceniu do użytku pustych, porzuconych pomieszczeń lub placów. W takiej opustoszałej przestrzeni społecznicy tworzą ogrody miejskie, parki czy place zabaw dla dzieci. W niewykorzystanych budynkach, społecznicy tworzą świetlice czy centra kultury. Oddolna rewitalizacja – w odróżnieniu od tej planowanej centralnie przez administrację samorządową – jest wspólnym działaniem mieszkańców, innymi słowy obszar miejski zmienia się nie tylko dla nich, ale przede wszystkim z nimi.

Dobre praktyki pokazują, że przekazanie przez samorządy działań lokalnych w ręce społeczników, przynosi pożądane efekty i – co najważniejsze – zadowolenie członków społeczności lokalnej.  Warto w tym miejscu przywołać  rewitalizację dzielnicy Katowic – Nikiszowca. Historycznie ta niewielka, zabytkowa dzielnica miała charakter robotniczy, jednak po ’89 popadła w ruinę. Mieszkańcy wraz z organizacjami pozarządowymi zainicjowali zmiany. Nikiszowiec stał się przyjemniejszym miejscem do życia, w którym odbywają się spotkania i imprezy kulturalne. Miejscem, w którym zaistniał dialog i mogła rozwijać się kultura. Innym dobrym przykładem jest rewitalizacja poznańskiej Śródki. Wprawdzie zainicjowane działania były odgórne, jednak duża część przekształceń przypadła w udziale społecznikom. Od samego początku (2005 rok) władze miasta zakładały włączenie w proces rewitalizacji mieszkańców i organizacje pozarządowe. Efekty oddolnych działań, w tym konsultacji społecznych, diagnoz i badań, przyczyniły się m.in. do odbudowania mostu na rzece Cybinie, powstania Interaktywnego Centrum Interpretacji Dziedzictwa i przywrócenia na Śródce życia kulturalnego i towarzyskiego. Ta, do niedawna zaniedbana przestrzeń, stopniowo staje się miejscem spotkań mieszkańców Poznania, którzy gromadzą się w wyrastających tam jak grzyby po deszczu kawiarniach.

Gentryfikacja i rewitalizacja nie są oddzielnymi zjawiskami. Wręcz przeciwnie – przeplatają się ze sobą i często zachodzą równocześnie. Na terenie obszarów rewitalizowanych mamy często do czynienia z gentryfikacją. Działania oddolne w miejscach rewitalizowanych, takich jak przywołana wyżej Śródka, m.in. wycieczki, gry miejskie, spotkania artystów przyczyniają się do budowania specyficznej aury wokół danego miejsca, a to z kolei przyciąga uwagę organizatorów imprez masowych oraz inwestorów, którzy zaczynają ożywiać przestrzeń nowymi przedsięwzięciami budowlanymi. Gentryfikacja ma również wymiar społeczny – w rewitalizowanych dzielnicach zmienia się demografia, stopniowo wprowadzają się nowi mieszkańcy w wieku reprodukcyjnym, a maleje populacja w wieku poreprodukcyjnym. W obydwu procesach – rewitalizacji i gentryfikacji – ważna jest partycypacja mieszkańców, ustalanie z nimi zmian i wspólne ich wdrażanie. W ten sposób mieszkańcy czują się współtwórcami zmian i przyczyniają się do wcielania w życie idei samorządności.          

Oprócz pracy rąk własnych, sąsiedzkiego zaangażowania czy synergii talentów, często o powodzeniu przedsięwzięć społecznych decyduje pozyskanie środków na ich realizację. Fundraising przeprowadzają zarówno organizacje, jak i niezrzeszeni formalnie społecznicy – ci działający na własnych podwórkach. Niezależnie od tego, czy reprezentujemy organizację czy inicjatywę oddolną, warto pamiętać, że zbieranie funduszy powinno być zaplanowanym procesem, który opiera się na dobrze sprecyzowanych celach (często z powodzeniem działamy intuicyjnie, jednak zaplanowana zbiórka daje większą gwarancję skuteczności). W zależności od wielkości organizacji i jej zasobów, można prowadzić jedną lub kilka kampanii fundraisingowych. Najważniejsze w pozyskiwaniu środków są nasze relacje z otoczeniem i wizerunek. Na ich kształt wpływa to, co robimy dla innych.

Pozyskiwanie środków nie zawsze oznacza proszenie o pieniądze. Zasobami, które możemy wykorzystać w celu przeprowadzenia inicjatywy są: czas ludzi, ich praca, wiedza, umiejętności i zaangażowanie, ale także towary, usługi, rady i rekomendacje. Poniżej przedstawiamy pięć sposobów na zebranie funduszy na inicjatywę społeczną:

1) Żeby skutecznie zbierać fundusze trzeba wiedzieć jak to robić. Najlepszym sposobem byłoby zatrudnienie dobrego fundraisera. Jednak nie zawsze mamy takie możliwości. Warto zatem zdobyć wiedzę i umiejętności oraz podnieść swoje kompetencje, dzięki udziałowi w szkoleniach lub warsztatach, które są organizowane przez różne instytucje (często bezpłatnie).

2) Ubieganie się o przyznanie funduszy na realizację określonego projektu  - instytucje (rządowe, samorządowe, pozarządowe) oraz prywatne firmy rozpisują wiele konkursów, w których wygraną są środki na sfinansowanie inicjatyw społecznych. Przystępując do ubiegania się o finansowanie, należy przedstawić projekt, który przeważnie zawiera opis naszego przedsięwzięcia, cele, metody realizacji i budżet. Jedną z możliwości zebrania środków na inicjatywę oddolną jest m.in. konkurs „Spółdzielnia pomysłów”, dzięki któremu już kilka inicjatyw zostało z powodzeniem zrealizowanych.

3) Pozyskanie sponsorów i darczyńców –  w pozyskiwaniu finansowania od sponsorów bardzo istotne jest przedstawienie celu, na który zbieramy środki i przekonanie, że realizowany przez nas cel jest słuszny z punktu widzenia społecznego. Poinformowanie potencjalnego darczyńcy, że zbieramy pieniądze na naszą organizację lub na działalność statutową, prawdopodobnie nie przyniesie spodziewanych efektów. Sponsor musi dostać jasną informację, na co zostaną przeznaczone jego środki. Warto również przygotować listę korzyści dla sponsora. Nie chodzi tutaj jedynie o to, co on otrzyma w zamian, ale o to, co konkretnie ulegnie zmianie, dzięki Waszej inicjatywie. Okazuje się, że w Polsce jest bardzo wiele hojnych osób, które wpłacają zarówno małe kwoty, jak i te większe (nawet milionowe!).

4) Organizowanie różnego rodzaju inicjatyw i imprez, podczas których będziemy zbierać pieniądze na nasze cele. Jednym z najprostszych, ale też najskuteczniejszych pomysłów jest zorganizowanie zawodów sportowych. Uczestnicy wpłacają pieniądze za udział, które następnie przekazywane są na naszą inicjatywę. O wsparcie można poprosić na przykład bramkarza lokalnej drużyny sportowej (a może uda Wam się zaprosić do udziału „gwiazdę” futbolu). Jego zadanie może polegać na bronieniu bramki, do której będą strzelać uczestnicy zawoów. Kolejnym bardzo popularnym i skutecznym pomysłem są różnego rodzaju aukcje. W celu zebrania rzeczy wystawionych na aukcji, wraz z zespołem musicie podjąć decyzję, co będzie przedmiotem licytacji. Zastanówcie się, czy osoby, z którymi jesteście w kontakcie są w stanie zaoferować  przedmioty, które można wystawić  na aukcji (np. trofea sportowe, książkę z autografem, etc). Można również licytować usługi np. obiad w restauracji, wizytę u fryzjera i stylisty, wizytę w SPA (wszystko zależy od pozyskanych sponsorów).  Dobrym  pomysłem jest licytacja obiadu ze znaną osobą.  Aukcję możecie przeprowadzić na żywo lub w sieci. Pamiętajcie jednak, że pozyskiwanie środków w taki sposób jest obwarowane szeregiem przepisów i wymaga zdobycia rozmaitych pozwoleń. Zanim zaczniecie organizować zbiórkę pieniędzy – sprawdźcie dokładnie, co mówią przepisy prawa. 

Warto pamiętać o tym, by zawsze publicznie i hojnie podziękować naszym darczyńcom. Nie zawsze możemy ujawniać ich tożsamość, niemniej jednak podziękowania należą się każdemu, kto wsparł naszą inicjatywę. Badania pokazują, że darczyńcy są bardziej skorzy do ponownej wpłaty pieniędzy, jeśli podziękuje im się nie później niż na 48 godzin od dokonania wpłaty. Warto również zauważyć, że zbieranie funduszy nie zawsze przebiega sprawnie. Trzeba uzbroić się w cierpliwość i przygotować się na odmowy czy odrzucenia naszych wniosków. Konieczne jest, aby potrafić oswoić porażkę i nie poddawać się, bowiem w jednym miejscu możecie spotkać się z odmową, a drugim z gorącym przyjęciem. Powodzenia!  

Aby zmienić coś w najbliższym otoczeniu, wcale nie trzeba dużych pieniędzy. Tak naprawdę kluczem do sukcesu jest pomysł i ludzie, którzy będą chcieli wcielić go w życie. Nie trzeba od razu myśleć o wielkich akcjach. Czasem nawet pozornie drobne, nieskomplikowane działania w sąsiedztwie przynoszą odczuwalną zmianę. Wydaje się nierealne? Nieprzekonanych niech zachęcą proste rozwiązania.

Poznajcie się

Dążenie ku lepszemu najlepiej zacząć od najzwyklejszego spotkania, podczas którego sąsiedzi będą mogli się bliżej poznać. W dużych miastach ludzie, mieszkający obok siebie nie znają się. W mniejszych miejscowościach, gdzie jesteśmy mniej anonimowi, z poczuciem więzi sąsiedzkiej też bywa różnie. A każdy chciałby żyć w przyjaznym środowisku, w którym, oprócz wymiany kurtuazyjnych uprzejmości, jest jeszcze wzajemna pomoc i zaufanie. Zorganizujcie spotkanie w osiedlowym domu kultury, w świetlicy wiejskiej lub w przestronnej suszarni w bloku. Jeżeli dopisuje pogoda, niech to będzie piknik na podwórku lub na pobliskim boisku. Forma spotkania może być naprawdę różna – od wspólnych pogaduszek przy domowym cieście i innych specjałach przyniesionych przez uczestników, po potańcówkę. Nieformalna, swobodna atmosfera będzie sprzyjać nawiązaniu pozytywnych relacji między sąsiadami. Może nawet w konsekwencji stworzą zwarty zespół chętnych do wspólnego działania. Wystarczy tylko stworzyć warunki do pierwszej interakcji.

Znajdźcie wspólny cel

Nic tak nie jednoczy, jak wspólny cel. Dlatego warto zastanowić się, czego brakuje w okolicy, w której mieszkacie. Być może nie ma placu zabaw lub ten, który jest, pozostawia wiele do życzenia. Może brakuje ogródka z zielenią, kwiatami, ławką i drewnianym stołem. Zorientujcie się, jaki potencjał drzemie w twoich sąsiadach. Sprawdź, kto dysponuje odpowiednimi umiejętnościami, a przede wszystkim, kto wykazuje chęć do współpracy. Łącząc swoje siły, możecie naprawdę wiele osiągnąć. Finanse na materiały pozyskajcie od sponsorów lub zorganizujcie zbiórkę w sąsiedztwie. Realizacją zajmijcie się sami. Docenicie nawet małą zmianę, jeżeli każdy z was dołoży do niej swoją cegiełkę. Razem stworzycie też silny głos na przykład w dyskusji z władzami spółdzielni, wspólnoty mieszkaniowej, włodarzami gminy lub miasta. Potrzebujecie lepszej nawierzchni na drodze lub chodnika? Jeżeli wypracujecie wspólne zdanie, to macie większe szanse na pozytywny rezultat negocjacji.

Odkryjcie wspólne pasje

Nie samą pracą żyje człowiek, więc spróbujcie znaleźć również sposób na wspólne spędzanie wolnego czasu. Być może są wśród was osoby, które mają to samo hobby. Wspólne fotografowanie, gotowanie lub seans są bardzo dobrymi i prostymi przedsięwzięciami. Nie muszą one ograniczać się tylko do pasjonatów określonej aktywności. Na wspólną wycieczkę rowerową lub jogging znajdzie się wielu chętnych. Być może będzie to dla nich alternatywa dla kolejnego wieczoru przed ekranem telewizora lub monitorem komputera. Na pewno będzie to okazja do rozwoju i wzajemnego inspirowania się. Dla motywacji i mobilizacji zorganizujcie konkursy, w których specjaliści połączą siły z amatorami.

Załóżcie Bank Usług Sąsiedzkich

W sąsiedztwie wzajemna pomoc jest na wagę złota. Dzięki prostym zasadom banku usług sąsiedzkich można ją nieco bardziej uporządkować. Godzina korepetycji z matematyki w zamian za godzinę nauki języka obcego. Godzina porady prawnej w zamian za godzinę naprawy roweru. Każdy dzieli się tym, co potrafi i co lubi, a każdy rodzaj usługi ma jednakową wartość. Ceną jest czas. Nawet, jeżeli sąsiadowi wydaje się, że nic szczególnego nie umie i nie ma czym „się podzielić”, to bardzo łatwo można go wyprowadzić z błędu. W ramach banku usług sąsiedzkich może zaoferować spacer z psem, umycie okien lub naprawę zlewu. Aby uniknąć poczucia skrępowania przy proszeniu o usługę, ustalcie osobę, która będzie zarządzać bankiem usług sąsiedzkich. Każdy sąsiad niech wypełni formularz swoimi danymi osobowymi oraz umiejętnościami. W razie potrzeby można zgłosić się do koordynatora, a on wskaże osobę, która jest w stanie pomóc. Koordynator jednocześnie odnotuje liczbę pobranych i „zarobionych” godzin pracy danej osoby. Jest to bardzo prosty sposób na skorzystanie z możliwości, jakie kryje w sobie wasze sąsiedztwo. A z drugiej strony, dzięki bankowi usług, każdy poczuje się potrzebny i użyteczny.

Stwórzcie swoje święto

Budowaniu więzi sprzyjają niewątpliwie radosne chwile. Dobrym pomysłem będzie wspólne świętowanie. Coroczny festyn zintegruje was i wzmocni poczucie zakorzenienia w waszej małej ojczyźnie. Zapewne w ciągu roku odbywa się wiele imprez w podobnym stylu. Jednak święto organizowane dla was przez was samych będzie jedyne w swoim rodzaju. Dlaczego? Bo będzie idealnie dopasowane do waszych upodobań. To wy będziecie decydować o formie, atrakcjach i gościach. Ważne jest, aby jak największa liczba osób włączyła się do organizacji. Nie tylko po to, żeby było wiele rąk do pracy, ale również po to, żeby poznać opinie szerszego grona sąsiadów. Musicie dowiedzieć się, co naprawdę sprawi przyjemność i trafi w punkt. Pierwsza impreza szyta na miarę zakończona zadowoleniem, gwarantuje kolejne, organizowane z jeszcze większym rozmachem. To będzie wasz dzień w ciągu roku.            

„Jeśli czegoś nie ma na Facebooku, to nie istnieje.“ To tylko śmieszne powiedzenie, ale koniec końców większość z nas coraz więcej informacji czerpie z mediów społecznościowych. O ile jeszcze nie tak dawno, Facebook czy Instagram kojarzyły nam się wyłącznie z życiem towarzyskim, obecnie są to miejsca, które przekierowują nas do odwiedzania innych stron w internecie - związanych z życiem publicznym, społecznym, zawodowym. Przypomnijcie sobie teraz jakąś ciekawą inicjatywę, akcję charytatywną czy kampanię, która stała się bardzo popularna i przyciągnęła również Wasze zainteresowanie. Macie to? A teraz zastanówcie się, gdzie po raz pierwszy o niej przeczytaliście? Prawdopodobnie w większości przypadków Waszą odpowiedzią będzie – Facebook, Instagram lub Twitter.   

Co mogą dać nam media społecznościowe?

Przede wszystkim, darmowy i szybki kontakt z dużą grupą odbiorców. Nie potrzebujemy specjalistycznych umiejętności, aby założyć profile w różnych serwisach – one same przeprowadzą nas krok po kroku po procesie rejestracji konta. Informacje o swoich działaniach możemy zamieszczać tak często jak chcemy (oczywiście w granicach rozsądku), a to, w jakiej formie bedziemy się komunikować zależy tylko od naszej kreatywności i pomysłowości. Jako autorzy swojej inicjatywy jesteśmy najcenniejszym i najbardziej wiarygodnym źródłem informacji, co szczególnie przyda się w nawiązywaniu relacji ze społecznością. Media społecznościowe pozwalają nam na stałą interakcję z odbiorcami. Każdy zainteresowany może w prosty sposób zapytać nas o wszelkie szczegóły, czy zaoferować pomoc, a my od razu możemy odpowiedzieć. Oprócz braku kosztów, łatwej dostępności i możliwość natychmiastowego kontaktu z odbiorcami to jedna z największych zalet obecności w mediach społecznościowych. Nie ma chyba prostszej i szybszej metody (oczywiście poza kontaktem bezpośrednim) na uzyskanie informacji zwrotnej na temat naszych działań.  

Obecność na Facebooku czy Twitterze to również dobry sposób na przedstawienie naszego projektu czy oddolnej inicjatywy mediom. Poszukujący ciekawych tematow dziennikarz lokalnej gazety lub telewizji, może być zainteresowany realizacją materiału na temat, tego co dzieje się w danej okolicy.   

Jakich narzędzi użyć?

Do aktywnej obecności w mediach społecznościowych nie potrzeba osobnego budżetu, ani wsparcia z zewnątrz. Wszystko zależy od nas, a komunikacja z odbiorcami spoczywa w naszych rękach... Tylko od czego zacząć ? Po pierwsze od dobrego doboru serwisów, które maja nam pomóc w rozpropagowaniu naszego projektu. Jeśli nasza inicjatywa nie zakłada żadnego działania dającego efekty wizualne, nie ma sensu prowadzić konta na Instagramie gdyż zwyczajnie nie będziemy posiadali materiałów, które można by tam zamieszczać.  Podobnie jest z wykorzystaniem YouTube‘a. Do komunikacji potrzebujemy tam autorskiego materiału video. Zanim więc postanowimy pojawić się w tym serwisie, warto się zastanowić czy rzeczywiście jesteśmy w stanie nakręcić i opracować odpowiedniej jakości filmy, które wypromują naszą inicjatywę.    

Do dzieła!

Rozpoczynając działania w mediach społecznościowych, przeanalizujmy cele, jakie chcemy osiagnąć, grupę, do której chcemy trafić i dostępność materiałów do komunikacji. Nie chodzi przecież o to, aby całe dnie poświęcać na poszukiwanie tzw. contentu, nie mając czasu na faktyczną działalność. Jeśli poświęcimy parę chwil na udzielenie sobie przemyślanych odpowiedzi na powyższe pytania, prowadzenie komunikacji przestanie być dla nas niewiadomą, a plan działań „stworzy się“ sam.   

A oto mała ściągawka na temat specyfiki kilku wybranych serwisów:  

· Facebook – wizytówka, która może funkcjonować zamiast strony internetowej, a także przekierowywać do naszych profili w innych serwisach; tu bardzo dobrze sprawdzą się wszelkie aktualności na temat naszego projektu;  

· Instagram – szybki sposób na rozpropagowanie estetycznych materiałów wizualnych. Filtry i narzędzia do obróbki zdjęć pomogą poprawić jakość materiałów, które później możemy z powodzeniem wykorzystywać w innych mediach, np. na Facebooku;  

· YouTube – nasza prywatna „telewizja“;  

· LikedIn – serwis dla profesjonalistów, którego główną zaletą jest możliwość tworzenia wirtualnego CV. Doskonale sprawdzi się, jeśli poszukujemy
współpracowników z bardzo konkretnymi umiejętnościami czy wolontariuszy:

· Twitter – sprawdza się w przekazywaniu krótkich informacji, które mają szybko dotrzeć do wielu osob.  

· Blog – dobry sposób na przedstawianie bardziej szczegółowych informacji na temat projektu oraz zaprezentowanie szerszego kontekstu naszych działań. Blogi są wykorzystywane także do budowania eksperckiego wizerunku w danej dziedzinie.    

Oceniając obecny stan ekonomii społecznej, można odnieść wrażenie, że z upływem lat zaciera się obraz spółdzielczości postrzeganej jako „wymysł państwa”, który został stworzony na  potrzeby biednych ludzi. Niesamowicie cieszy fakt, że nowa spółdzielczość bez wysiłku udowadnia, że jest niezbędnym i brakującym ogniwem na współczesnym rynku pracy. Zatrudnienie w instytucjach ekonomii społecznej jest wybierane coraz bardziej świadomie ze względu na wartości, jakie daje, możliwości jakie stwarza i warunki, jakie pozwala kreować, w przeciwieństwie do rynku pracy sektora prywatnego czy państwowego. Udowadnia to sukcesami, nagrodami, wyróżnieniami na krajową i światową skalę, które są przyznawane członkom i podmiotom, które spółdzielczość tworzą. Bo tylko i wyłącznie ludzie sprawiają, że polska ekonomia społeczna staje się wyznacznikiem rozwoju i zmian w Polsce.  

Przykłady przytaczanych poniżej spółdzielczych pereł potwierdzają, że spółdzielczość to świadomy i trafny wybór, który daje niewyobrażalną satysfakcję. I choć spółdzielcom nie zawsze łatwo jest przebić się ze swoimi produktami do powszechnej świadomości, to potrafią być wzorem do naśladowania. Nie narzekają, że jest pod górkę, tylko robią swoje najlepiej jak potrafią.  

Spółdzielczy Kurt Scheller

Piotr Mielczarek to kucharz, którego kunszt został doceniony w wielu konkursach kulinarnych, a jego własny biznes z powodzeniem konkurował z najlepszymi z branży. Osiągnąwszy pozycję mistrza, mało kto odważyłby się to wszystko zostawić. Tym bardziej dla pracy z osobami niepełnosprawnymi w spółdzielni socjalnej. A jednak, Pan Piotr zdecydował się porzucić swoje dotychczasowe życie zawodowe i zostać szefem kuchni Restauracji Kantyna, stworzonej przez Spółdzielnię Stara Łubianka.  

To idealny przykład na to, że wyznawane wartości i spełnienie są warte więcej niż „gwiazdki Michelin” i sława.  Z osobami niepełnosprawnymi w kuchni pracuje od dwóch lat i – jak przyznał –  na nic by tego nie zamienił. Jego zespół liczy jednego pełnosprawnego asystenta i 6 osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Razem przygotowują catering i dania restauracyjne z przepisów kuchni polskiej a także regionalne przetwory, mające być częścią  Sieci Dziedzictwa Kulturowego Wielkopolski patronowanej przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego i Wydział Rolnictwa tego urzędu. Każda z przygotowanych potraw jest małym dziełem sztuki. W gotowaniu nie ma bowiem znaczenia, jacy jesteśmy. Znaczenie ma za to, ile serca i pasji wkładamy w to co robimy, a pracownikom Kantyny tego jednego aspektu z pewnością nigdy nie zabraknie.      

Kucharze z Sheratonu

Podobna historia wydarzyła się w Gdyńskiej Spółdzielni Socjalnej „Razem”, której potrawy biokateringowe i kateringowe sygnowane marką RAZEM PRZY STOLE podbiły serca i podniebienia niejednego łasucha od Gdyni, przez Rumię, aż po Gdańsk. Nic w tym dziwnego, skoro za smak spółdzielczych potraw odpowiadają kucharze z hotelu Sheraton. Ludzie, którzy doświadczenie zdobywali w najlepszych kuchniach i restauracjach świata wybrali spółdzielnię socjalną RAZEM, by wspólnie z jej członkami rozwijać kulinarne pasje. Obecnie spółdzielnia codziennie wydaje ponad 700 posiłków, zatrudniając 20 osób (w tym 12 niepełnosprawnych pracowników) i potrafi obsłużyć zlecenia, serwując dania nawet dla tysiąca osób jednocześnie.   

Spółdzielczy Kosmos

Spółdzielnia Socjalna Fajna Sztuka z Warszawy także udowadnia swoim przykładem, że niemożliwe w kwestii ekonomii społecznej raczej nie istnieje. Młodzi, zdolni, kreatywni – na co dzień współpracują  ze gwiazdami pokroju Bogusława Lindy czy idolami telewizyjnych show. I chociaż wydaje się to być sukcesem, dla nich to codzienność. Prawdziwą miarą tego, jacy są i jak pracują jest dla nich inna gwiazda - Heweliusz. To polski satelita naukowy należący do międzynarodowej konstelacji satelitów astronomicznych BRITE, który został przyozdobiony logo spółdzielni Fajna Sztuka i wystrzelony na orbitę 19 sierpnia 2014 roku.. Wszystko w ramach podziękowań Centrum Badań Kosmicznych PAN za zaangażowanie i wkład w promocję akcji "Wyślij zdjęcie w kosmos", do której realizacji spółdzielcy mocno się przyłożyli. I chyba nie zdziwi nikogo fakt, że są jedyna spółdzielnią na świecie, która tego dokonała. Fascynujące prawda?  

Unikomputers - królowie grupowych zakupów

Ostatnia spółdzielcza perła to Spółdzielnia Socjalna Unicomputers z Bieska-Białej zajmująca się szeroko rozumianymi usługami IT. Prowadząca wymianę, sprzedaż i serwis a także naprawę sprzętu komputerowego, zdobyła popularność na beskidzkim rynku usług, dzięki umieszczeniu swoich produktów na platformie zakupów grupowych Groupon.pl. Wykorzystując to narzędzie, świadomie pokazała, że nie boi się konkurencji i przekonała rzesze klientów do skorzystania ze swoich usług. Tym samym dała się poznać jako podmiot otwarty na oczekiwania klientów i skutecznie wykorzystujący innowacyjne narzędzia promocji.  

Powyższe przykłady to tylko niektóre ze spółdzielczych projektów, jakie zaskakują nietuzinkowymi pomysłami, nowoczesnym marketingiem czy zaangażowaniem profesjonalistów. Spółdzielnie Unikomputers, Fajna Sztuka, Stara Łubianka czy Razem torują drogę do nowego pojmowania ekonomii społecznej i zmiany stereotypów, jakimi obrosła spółdzielczość. Produkty i usługi tworzone przez spółdzielców związanych z tymi podmiotami z powodzeniem mogą konkurować na komercyjnym rynku.  

„Jesteśmy sąsiadami, którzy mają inicjatywę i potrzebę dokonywania zmian oraz działania na rzecz integrowania społeczności lokalnej. Jako sąsiedzi-animatorzy odczuwamy potrzebę dokonywania zmian oraz dostrzegamy „deficyt” współpracy i słabo rozwinięte więzi sąsiedzkie.”

Powyższy wstęp to cytat pochodzący ze strony organizacji, która ponad wszystko stawia odbudowanie sąsiedzkiej bliskości i ponowną naukę dostrzegania ludzi, którzy są najbliżej nas. Ludzi, których codziennie spotykamy, a najczęściej wymieniamy tylko szybkie przywitanie i pędzimy dalej. Tą organizacją jest Q-Ruch Sąsiedzki. Czym jest? Jak powstał? Jakie są dalsze perspektywy działań sąsiedzkich. Odpowiedzi na te pytania w poniższym wywiadzie z przedstawicielką ruchu – Agatą Konarzewską.

Jak narodził się Q-Ruch? Czy potrzeba zmiany była na tyle silna, że nie dało się już dłużej czekać z założonymi rękami? Czy może pomysł powstał pod wpływem jakiegoś impulsu?  

Agata Konarzewska: Q-Ruch Sąsiedzki powstał w 2009 roku, w ramach pierwszego cyklu warsztatów Akademii Inicjatyw Sąsiedzkich, w którym udział wzięli warszawscy liderzy lokalni i osoby zainteresowane aktywnością lokalną. Powstał wtedy swoisty manifest Q-Ruchu, którego celem było przełamanie anonimowości i znieczulicy, która powszechnie panuje w sąsiedztwach (całość dostępna w publikacji "Aktywni mieszkańcy czyli inicjatywy sąsiedzkie w praktyce": http://www.inicjatywysasiedzkie.pl/dzialania/images/stories/cal_aktywni_mieszkancy_www.pdf). Sam pomysł na takie działania sąsiedzkie zainicjowany został przez Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, które już wtedy od kilku lat działało na rzecz wprowadzania zmian społecznych w lokalnych społecznościach poprzez metodę animacji społecznej. Ta metoda pobudzania społecznej energii, pracy środowiskowej na zasobach i potencjałach społeczności w różnorodnych instytucjach publicznych (ośrodkach pomocy społecznej, bibliotekach, wśród liderów społecznych i urzędników) polega na aktywizowaniu i budowaniu siły tej społeczności, dzięki której może ona skuteczniej samodzielnie rozwiązywać własne problemy. W ten sam sposób pracować można ze społecznościami sąsiedzkimi i rozwiązywać problemy braku integracji sąsiadów, której codziennymi przejawami są: deficyt kontaktów sąsiedzkich, zaniedbywanie wspólnej przestrzeni, kłótnie. W dalszej perspektywie przekłada się to na wiele poważnych kwestii, takich jak np. zdolność danej wspólnoty sąsiedzkiej do podejmowania decyzji i wspierania siebie nawzajem.  

Kto tworzy Q-Ruch?  

Agata Konarzewska: Q-Ruch Sąsiedzki jest inicjatywą nieformalną. Należeć może do niej każdy, kto podziela przyświecające nam wartości: wrażliwość i szacunek dla innych ludzi oraz chęć aktywnego budowania dobrego sąsiedztw. Są z nami mieszkańcy, liderzy lokalni, przedstawiciele grup nieformalnych i organizacji pozarządowych, lokalnych instytucji takich jak domy kultury, biblioteki, ośrodki pomocy społecznej, itd. Stowarzyszenie CAL stara się systemowo wspierać ich wszystkich poprzez edukację oraz wspieranie inicjowanych przez nich projektów sąsiedzkich.  

Jak zmotywować ludzi do działania? Jak stworzyć Q-Ruch w swoim mieście?  

Agata Konarzewska: Najważniejsze, aby ludzie sami poczuli potrzebę stworzenia takiego ruchu, podjęcia działania, zmian w swoim najbliższym otoczeniu. Czasami takim impulsem są wydarzenia na własnym podwórku, które przeradzają się później w projekty obejmujące całą dzielnicę czy miasto. Q-Ruch Sąsiedzki pracuje poprzez sieć animatorów lokalnych, których zadaniem jest oddolne pobudzanie sąsiadów do działania, wspólne wypracowywanie celów, odkrywanie własnych kompetencji i potencjałów. Takiego ruchu nie da się stworzyć odgórnie, nie może to być pomysł jednej osoby narzucony innym. Myślę, że warto dowiedzieć się, czy w mieście, w którym żyjemy, funkcjonują tacy animatorzy (chociaż może sami siebie tak nie nazywają) lub inne osoby, które są aktywnymi obywatelami działającymi w swoich społecznościach i spróbować wspólnie zawiązać koalicję.  

Czy państwo pomaga tego rodzaju inicjatywom?  

Agata Konarzewska:  Na pewno ich liderom pomaga poczucie, że te inicjatywy są szerszym zjawiskiem, że są inni ludzie, którzy to robią. To bardzo ważne, aby się wspierać, wymieniać doświadczeniami, inspirować. Oczywiście państwo powinno stwarzać dobrą atmosferę i warunki. Wśród przeszkód najważniejszą barierą jest chyba to, że wiele osób ma podejście roszczeniowe, chce zmian, ale oczekuje, że "ktoś za nich wszystko zrobi". Niestety, takie myślenie pokutuje też nierzadko wśród urzędników lokalnych, którzy powinni wspierać inicjatywy mieszkańców, a tymczasem widzą w nich konkurencję, nie rozumieją jak ważne jest budowanie społeczeństwa obywatelskiego poprzez ruchy oddolne. To jest kwestia zmiany mentalności, pokazywania, że można i warto brać sprawy w swoje ręce.  

Jaka – według Pani – jest przyszłość inicjatyw tego typu? Czy można zaobserwować pewne trendy, zachowania pozwalające przewidzieć najbliższą przyszłość?

Agata Konarzewska:  Na pewno pojawia się coraz więcej form wsparcia inicjatyw mieszkańców np. budżety obywatelskie, inicjatywa lokalna. Jest coraz więcej konkursów grantowych wspierających działania grup nieformalnych. To pobudza do działania, zachęca do podejmowania aktywności. Zauważyć można swoistą modę na lokalność: lokalna żywność, lokalne kawiarnie, itd. W Warszawie urzędnicy dostrzegają ten potencjał, tworząc strategiczne dokumenty uwzględniające rozwój wspólnot lokalnych. Według mnie to wszystko jest dobrym sygnałem, że w przyszłości tego typu inicjatywy będą coraz powszechniejsze i będą mieć dobre warunki do rozwoju.    

Od czego zależy powodzenie leczenia pacjenta? Od dobrze postawionej diagnozy. Tę analogię możemy  z powodzeniem wykorzystać do „uzdrawiania” naszego otoczenia. Zanim przystąpimy do wprowadzenia zmian, warto sprawdzić, co wymaga poprawy oraz usprawnienia. W tym celu przeprowadza się diagnozę potrzeb społecznych. Jest to badanie wykonywane w celu poznania potrzeb, problemów i oczekiwań społeczności lokalnej. W opracowaniu diagnozy społecznej brana jest pod uwagę wiedza i doświadczenie ludzi tworzących daną społeczność lokalną, w tym również ekspertów oraz przedstawicieli instytucji i organizacji, którzy do nich należą. Często popełnianym błędem przy przeprowadzaniu diagnozy, jest pominięcie grup marginalizowanych społecznie, czyli seniorów, młodzieży, osób niepełnosprawnych, bezrobotnych oraz bezdomnych. Mając dobrze opracowaną diagnozę, nie tylko możemy wdrażać różne inicjatywy, ale także odwoływać się do niej podczas prowadzenia ważnych rozmów i negocjacji z przedstawicielami różnych instytucji,  organizacji i firm. Ponadto tworzenie diagnozy daje sygnał członkom społeczności lokalnej, że ich głos ma znaczenie oraz, że mają wpływ na sprawy otoczenia. 

Dzięki diagnozie społecznej uzyskujemy odpowiedzi na pytania: Jak jest? Dlaczego tak jest? Co trzeba zmienić? Jakie konkretne działania wdrożyć, by zrealizować zamierzony cel? Jeśli uda nam się na nie odpowiedzieć, wówczas możemy dopasować działania do potrzeb, znaleźć wsparcie, podnieść wiarygodność naszej organizacji i działań, a przede wszystkim uniknąć robienia czegoś w myśl zasady „sztuka dla sztuki”. Tylko dobrze postawiona diagnoza jest w stanie przynieść nam odpowiedź na to, czego rzeczywiście potrzebuje nasza okolica.

Jak się przygotować do przeprowadzenia diagnozy potrzeb społecznych? Po pierwsze, należy zastanowić się po co ją przeprowadzamy, a po drugie wybrać metodę, jaką będziemy się posługiwać przy gromadzeniu danych. Można wyróżnić kilka skutecznych narzędzi diagnostycznych, jednak najbardziej rozpowszechnioną jest metoda sondażu diagnostycznego. Możemy ją przeprowadzić za pomocą ankiety (jeśli chcemy dotrzeć do większej liczby mieszańców) lub wywiadu indywidualnego (jeśli liczba osób jest mniejsza). Warto rozważyć zorganizowanie tzw. badania fokusowego (wywiadu grupowego). Pozwala ono na zaoszczędzenie czasu oraz zaobserwowanie interakcji, jakie rozgrywają się pomiędzy uczestnikami badania. Po wyborze metody, należy przystąpić do formułowania konkretnych pytań np. ”Co się Pani/Panu najbardziej podoba w okolicy?”; „Co Pani/Panu najbardziej przeszkadza?” „Proszę wymienić jedną rzecz, która według Pana/Pani, wymaga jak najszybszej zmiany”, etc.  Pamiętajmy również, że przydatne podczas sporządzania diagnozy są informacje zastane, takie jak dane statystyczne, opracowane wcześniej programy, informatory oraz fora  internetowe.

Wyniki diagnozy mogą potwierdzić nasze hipotezy i przypuszczenia. Mogą nas jednak bardzo zaskoczyć i przynieść nieoczekiwane efekty, odkrywając przed nami to, czego zupełnie się nie spodziewaliśmy. Czasami projekty, które realizujemy albo pragniemy realizować niekoniecznie wpisują się w oczekiwania beneficjentów. Dlatego zanim przystąpimy do zmieniania okolicy, w której żyjemy, warto jest dowiedzieć się, co rzeczywiście wymaga transformacji.     

Przestrzeń internetowa to integralna część naszego społecznego życia. Daje nam ogromne możliwości przedstawienia i wypromowania siebie. Ten olbrzymi potencjał dawno dostrzegły firmy komercyjne, które zatrudniają profesjonalne agencje odpowiedzialne za działania w sieci. Warto, aby siłę internetu wykorzystał również społecznik, a nie potrzebuje do tego żadnych pieniędzy. Fanpage na Facebooku, blog czy stronę www można prowadzić na własną rękę, zupełnie za darmo. Takich narzędzi jest wiele i są naprawdę proste w obsłudze. Najważniejsze jest jednak, aby mieć pomysł i umiejętność zaangażowania ludzi – nieważne, czy chodzi o dużą ogólnopolską akcję, czy lokalną w niewielkiej miejscowości. 

Po co promować się w internecie?

Internet daje możliwość wyjścia do ludzi na szeroką skalę, a przede wszystkim umożliwia dotarcie do tych, którzy są naprawdę zainteresowani danym tematem. W ten sposób można pozyskać społeczników, którzy z chęcią przyłączą się do inicjatywy lub podzielą się swoimi doświadczeniami. Sieć może być także miejscem pozyskiwania środków finansowych. Choćby w myśl zasady microgivingu, kiedy to duże grupy ludzi wpłacają niewielkie kwoty na konkretny cel. Taki sposób przynosi często lepsze efekty niż próby pozyskania dużych kwot od kilku osób lub podmiotów. W internecie ostatnio bardzo popularne są służące temu portale crowdfundingowe czy fundraisingowe, których przykładami z polskiego podwórka są Siepomaga.pl, Wspieram.to lub Polak potrafi.pl. 

Jak zostać zauważonym? Przede wszystkim trzeba postawić na jakość.

Na blogu czy profilu społecznościowym najważniejsze wcale nie jest to, jaka jest liczba fanów czy odwiedzin. Największe znaczenie ma zaangażowanie odbiorców. Atrakcyjna treść może zapewnić nie tylko kciuk w górę, ale może zainicjować dialog i sprawić, że informacja zostanie podana dalej, samoistnie się rozprzestrzeni. W tym miejscu musimy się zastanowić, dlaczego dana osoba wcisnęła przycisk „lubię to”, dlaczego i w jaki sposób skomentowała wrzuconą przez nas treść. Musimy zrozumieć, czego oczekują od nas nasi odbiorcy, co ich interesuje, czym do nich trafimy. Pamiętajmy, że wartościowa treść to nie tylko tekst, ale też zdjęcia, infografiki, filmy video. Warto pomyśleć nad urozmaiceniem komunikacji. Zadbajmy też o jej szczerość i naturalność, swobodny styl, a także – dwustronność. Rozmawiajmy, rozpoczynajmy dyskusje na swoich profilach czy stronach, ale bądźmy również obecni tam, gdzie się one toczą w sieci – na portalach tematycznych, forach, innych fanpage’ach. Nie jest tajemnicą, że właśnie na tym polega nowy marketing – na wychodzeniu do ludzi i budowaniu relacji. Istotne jest, by nie działać po omacku. Aby działania w internecie miały sens, muszą być zaplanowane krok po kroku. Musimy być świadomi, co chcemy osiągnąć. Bardzo łatwo jest podjąć decyzję o założeniu bloga, profilu na Facebooku czy strony, ale trudniej jest utrzymać uwagę audytorium. Nie jest łatwo wyróżnić się w gąszczu informacji, ale jeżeli do sprawy podejdziemy z pasją – odniesiemy sukces!

Jaki związek może mieć gromadzenie danych z integracją lokalnej społeczności? W przypadku najnowszej kształtującej się dopiero formy dokumentowania przeszłości, czyli archiwów społecznych - bardzo dużą! 

Archiwa kojarzą nam się z rzędami zakurzonych półek, zapełnionych opasłymi tomami dokumentów, nad którymi pieczę sprawują poważne instytucje i udostępniają je tylko upoważnionym osobom. Od pewnego czasu coraz bardziej popularna staje się nowa forma gromadzenia faktów z przeszłości, czyli archiwistyka społeczna. Nie zajmuje się ona zbieraniem oficjalnych dokumentów, ale skupia się na ludzkich historiach. Jej zasoby dotyczą życia społecznego i prywatnego, a w zbieraniu danych szczególną rolę odgrywają członkowie lokalnych społeczności. To ich historie i materiały są głównym źródłem informacji. Archiwistyka społeczna polega na oddolnym gromadzeniu anegdot, opowieści, pamiątek czy zdjęć. Najcześciej pochodzą one z prywatnych zbiorów, które przez tradycyjnie pojmowaną archiwistykę były często pomijane. W jaki sposób się to odbywa? Bezpośrednio – poprzez rozmowy i spotkania z ludźmi, którzy mają do opowiedzenia ciekawe historie. 

W nowej formie gromadzenia historii, szczególną rolę odgrywają tzw. archiwiści społeczni – czyli osoby, których zadaniem jest zbieranie materiałów. Ich praca polega na kontaktowaniu się z ludźmi, którzy mają do przekazania ciekawe opowieści czy zbiory. Niekiedy wcielają się także w role detektywów. Na przykład, posiadając zdjęcie sprzed kilkudziesięciu lat, wybierają się do miejsca, w którym zostało one zrobione i szukają osób, które się na nim znajdują lub mogli je znać. W ten sposób odkrywają często przepiękne historie. Nawiązują więzi z osobami, które cieszą się, że mogą opowiedzieć komuś swoje przeżycia i pomóc poznawać świat, który już przeminął. 

Idea archiwistyki społecznej staje się coraz popularniejsza w Polsce. Ośrodek Karta, który zajmuje się jej promowaniem, oferuje wsparcie dla wszystkich, którzy chcieliby zajmować się gromadzeniem takich zbiorów lub posiadają ciekawe kolekcje i pragną się nimi podzielić. Organizowane są m.in szkolenia z prowadzenia nowoczesnego archwium społecznego, bezpłatne konsultacje, wspólne akcje promocyjne, czy też fora zrzeszające archiwistów społecznych. Oprócz tego istnieją internetowe bazy gromadzące zgłoszone zbiory. Cyfrowe Archiwum Społeczności Lokalnej (www.archiwa.org/catl) to internetowa baza danych dedykowana gromadzeniu historii związanych z życiem lokalnych społeczności. Jest stale aktualizowana i uzupełniana o najnowsze kolekcje. Każdy, kto postanowi do niej dołączyć, ma możliwość utworzenia swojej podstrony na www Cyfrowego Archiwum. Dzięki temu, społeczności zyskują za darmo swoje “miejsce” w internecie i mogą sprawnie przekazywać innym informacje o swojej działalności. 

Archiwum społeczne może powstać zarówno z inicjatywy jednej osoby, jak i stowarzyszenia czy np. gminnej bilbioteki. Oprócz tworzenia ciekawych kolekcji – tym, co najcenniejsze w tej idei jest sam proces zbierania informacji. Odkrywanie i dokumentowanie wydarzeń z przeszłości to doskonały pomysł na aktywizację i integrację otoczenia. Spotkania archiwistów społecznych są naturalną okazją do tworzenia więzi miedzypokoleniowych. Najstarsi członkowie społeczności są skarbnicą informacji i ciekawych opowieści, a młode osoby – dzięki wykorzystaniu nowych technologii – wiedzą, jak zachować je w ciekawej formie. W ten sposób, dzięki wspólnej pracy, powstaje coś unikatowego, co posłuży także kolejnym pokoleniom. 

Dla wielu lokalnych społeczności stworzenie archiwum społecznego może być początkiem budowania grupowej tożsamości. W każdym z nas na zawsze pozostają bowiem cząstki miejsc, w których się wychowaliśmy lub żyliliśmy. Nawet, jeśli były to miejsca bez bogatej tradycji czy długiej historii, jak np. współczesne blokowiska. Sam fakt, że mieszkali w nich ludzie dzielący z nami wspólne przeżycia, nadaje im unikalny charakter. Warto ocalić go od zapomnienia. 

Inicjatywy społeczne, mimo że często oddolne i spontaniczne, nie powstają przypadkowo. Źródłem każdej zmiany jest potrzeba, a właściwie uświadomienie jej sobie. Dopiero później pojawia się chęć działania. Droga do trafnego pomysłu na zmianę może być trochę łatwiejsza dzięki kilku sposobom.

Co dwie głowy to nie jedna
Powiedzenie stare, jak świat, ale nie traci na swojej aktualności. Grupa ludzi to prawdziwa kopalnia pomysłów. Osoby z różnym wykształceniem, doświadczeniem i różnymi umiejętnościami patrzą na rzeczywistość z innych perspektyw. Połączenie ich może przynieść naprawdę ciekawe rozwiązania. Dlatego w pierwszej kolejności warto zachęcić swoich sąsiadów do wspólnego spotkania i rozmowy, podczas której wzajemnie się zmotywujecie i zainspirujecie. Być może od razu znajdziecie obszar, z którym trzeba coś zrobić.

Badanie potrzeb
Najistotniejsze jest szycie rozwiązań na miarę. Na nic się zda inicjatywa, która nie znajdzie zainteresowania i nie przyniesie żadnych korzyści. Aby dobrze postawić diagnozę, konieczne jest dokładne zbadanie, co „dolega” społeczności, w której żyjemy, czego brakuje, co jest niesprawne. Potrzeby możemy poznać, przeprowadzając krótką ankietę. Oczywiście najlepiej jest porozmawiać bezpośrednio z mieszkańcami osiedla czy miejscowości. Wtedy uzyskamy o wiele więcej informacji. Można jednak również skorzystać z prostych narzędzi, jakie są dostępne w internecie.

Burza mózgów
Sposobem na stworzenie całego wachlarza alternatywnych koncepcji jest zorganizowanie burzy mózgów podczas spotkania w większej grupie. Technika ta polega na swobodnych wypowiedziach uczestników, podawaniu przez nich rozmaitych pomysłów. Podstawowe założenie jest takie, że nikt nikogo nie krytykuje, żaden pomysł nie jest odrzucany i każdy jest skrupulatnie zapisywany. Dopiero w późniejszym etapie dyskutuje się i weryfikuje pomysły pod względem realności i zasadności ich realizacji.

Sześć myślowych kapeluszy
Metoda stworzona przez Edwarda de Bono natomiast inicjuje spojrzenie na dane zagadnienie z sześciu różnych stron. W tej technice każdy uczestnik gra sztucznie przypisaną rolę – każdy ma kapelusz innego koloru. I tak kapelusz biały emanuje obiektywizmem, faktami i logiką, pozbawiony jest emocji i nie interpretuje. Kapelusz zielony przedstawia różne możliwości i opcje, jest twórczy. Czarny kapelusz jest pesymistą, wskazuje niedociągnięcia danego pomysłu. Czerwony kapelusz okazuje gwałtowane, pozytywne uczucia, jakie wzbudza propozycja, jest irracjonalny. Żółty kapelusz jest optymistą, znajduje zalety rozwiązania, a niebieski pełni rolą analityka i moderuje przebieg dyskusji. Ten kreatywny sposób rozmowy pomaga skupić się na konkretnym aspekcie, a przede wszystkim daje możliwość zmiany perspektywy.

Drzewo celów
Do kwestii możemy podejść również w analityczny, projektowy sposób. Pomocne w tym wypadku będzie skonstruowanie drzewa problemów i celów. W pierwszej kolejności analizujemy sytuację i definiujemy kluczowy problem, który chcemy rozwiązać. Określamy krótko jego przyczyny i skutki, a następnie przekształcamy takie drzewo w postulaty pozytywnego działania. Problem przekładamy na główny cel, czyli pożądany stan oraz szczegółowe cele do spełnienia. Takie rozpisanie pozwoli nam lepiej zrozumieć realia i uporządkować myśli, a stąd to już o krok do pomysłu na konkretne przedsięwzięcie.          

Oprócz pracy rąk własnych, sąsiedzkiego zaangażowania czy synergii talentów, często o powodzeniu przedsięwzięć społecznych decyduje pozyskanie środków na ich realizację. Fundraising przeprowadzają zarówno organizacje, jak i niezrzeszeni formalnie społecznicy – ci działający na własnych podwórkach. Niezależnie od tego, czy reprezentujemy organizację czy inicjatywę oddolną, warto pamiętać, że zbieranie funduszy powinno być zaplanowanym procesem, który opiera się na dobrze sprecyzowanych celach (często z powodzeniem działamy intuicyjnie, jednak zaplanowana zbiórka daje większą gwarancję skuteczności). W zależności od wielkości organizacji i jej zasobów, można prowadzić jedną lub kilka kampanii fundraisingowych. Najważniejsze w pozyskiwaniu środków są nasze relacje z otoczeniem i wizerunek. Na ich kształt wpływa to, co robimy dla innych.
Pozyskiwanie środków nie zawsze oznacza proszenie o pieniądze. Zasobami, które możemy wykorzystać w celu przeprowadzenia inicjatywy są: czas ludzi, ich praca, wiedza, umiejętności i zaangażowanie, ale także towary, usługi, rady i rekomendacje. Poniżej przedstawiamy pięć sposobów na zebranie funduszy na inicjatywę społeczną:

1) Żeby skutecznie zbierać fundusze trzeba wiedzieć jak to robić. Najlepszym sposobem byłoby zatrudnienie dobrego fundraisera. Jednak nie zawsze mamy takie możliwości. Warto zatem zdobyć wiedzę i umiejętności oraz podnieść swoje kompetencje, dzięki udziałowi w szkoleniach lub warsztatach, które są organizowane przez różne instytucje (często bezpłatnie).

2) Ubieganie się o przyznanie funduszy na realizację określonego projektu - instytucje (rządowe, samorządowe, pozarządowe) oraz prywatne firmy rozpisują wiele konkursów, w których wygraną są środki na sfinansowanie inicjatyw społecznych. Przystępując do ubiegania się o finansowanie, należy przedstawić projekt, który przeważnie zawiera opis naszego przedsięwzięcia, cele, metody realizacji i budżet. Jedną z możliwości zebrania środków na inicjatywę oddolną jest m.in. konkurs „Spółdzielnia pomysłów”, dzięki któremu już kilka inicjatyw zostało z powodzeniem zrealizowanych.

3) Pozyskanie sponsorów i darczyńców –  w pozyskiwaniu finansowania od sponsorów bardzo istotne jest przedstawienie celu, na który zbieramy środki i przekonanie, że realizowany przez nas cel jest słuszny z punktu widzenia społecznego. Poinformowanie potencjalnego darczyńcy, że zbieramy pieniądze na naszą organizację lub na działalność statutową, prawdopodobnie nie przyniesie spodziewanych efektów. Sponsor musi dostać jasną informację, na co zostaną przeznaczone jego środki. Warto również przygotować listę korzyści dla sponsora. Nie chodzi tutaj jedynie o to, co on otrzyma w zamian, ale o to, co konkretnie ulegnie zmianie, dzięki Waszej inicjatywie. Okazuje się, że w Polsce jest bardzo wiele hojnych osób, które wpłacają zarówno małe kwoty, jak i te większe (nawet milionowe!).

4) Organizowanie różnego rodzaju inicjatyw i imprez, podczas których będziemy zbierać pieniądze na nasze cele. Jednym z najprostszych, ale też najskuteczniejszych pomysłów jest zorganizowanie zawodów sportowych. Uczestnicy wpłacają pieniądze za udział, które następnie przekazywane są na naszą inicjatywę. O wsparcie można poprosić na przykład bramkarza lokalnej drużyny sportowej (a może uda Wam się zaprosić do udziału „gwiazdę” futbolu). Jego zadanie może polegać na bronieniu bramki, do której będą strzelać uczestnicy zawoów. Kolejnym bardzo popularnym i skutecznym pomysłem są różnego rodzaju aukcje. W celu zebrania rzeczy wystawionych na aukcji, wraz z zespołem musicie podjąć decyzję, co będzie przedmiotem licytacji. Zastanówcie się, czy osoby, z którymi jesteście w kontakcie są w stanie zaoferować  przedmioty, które można wystawić  na aukcji (np. trofea sportowe, książkę z autografem, etc). Można również licytować usługi np. obiad w restauracji, wizytę u fryzjera i stylisty, wizytę w SPA (wszystko zależy od pozyskanych sponsorów).  Dobrym  pomysłem jest licytacja obiadu ze znaną osobą.  Aukcję możecie przeprowadzić na żywo lub w sieci. Pamiętajcie jednak, że pozyskiwanie środków w taki sposób jest obwarowane szeregiem przepisów i wymaga zdobycia rozmaitych pozwoleń. Zanim zaczniecie organizować zbiórkę pieniędzy – sprawdźcie dokładnie, co mówią przepisy prawa. 

Warto pamiętać o tym, by zawsze publicznie i hojnie podziękować naszym darczyńcom. Nie zawsze możemy ujawniać ich tożsamość, niemniej jednak podziękowania należą się każdemu, kto wsparł naszą inicjatywę. Badania pokazują, że darczyńcy są bardziej skorzy do ponownej wpłaty pieniędzy, jeśli podziękuje im się nie później niż na 48 godzin od dokonania wpłaty. Warto również zauważyć, że zbieranie funduszy nie zawsze przebiega sprawnie. Trzeba uzbroić się w cierpliwość i przygotować się na odmowy czy odrzucenia naszych wniosków. Konieczne jest, aby potrafić oswoić porażkę i nie poddawać się, bowiem w jednym miejscu możecie spotkać się z odmową, a drugim z gorącym przyjęciem. Powodzenia!  

Spółdzielnie socjalne coraz częściej sięgają po nowoczesne narzędzia promocji, wciąż jednak borykają się z ograniczonym budżetem na marketing czy niewystarczającymi umiejętnościami pozwalającymi w skuteczny sposób docierać do klientów. Członkowie spółdzielni są często doskonałymi specjalistami w swoim rzemiośle, ale nieraz mają kłopot z wypromowaniem oferowanych usług czy produktów. Aby pomóc spółdzielniom socjalnym w kreowaniu ich wizerunku oraz przyciągnięciu klientów, powstała akcja „Blogerki dla Spółdzielni”, która w tym roku doczekała się swojej drugiej odsłony. Kampania ma przybliżać działalność spółdzielni socjalnych i promować ekonomię społeczną. Wskazywać na to, że towary proponowane przez spółdzielnie nie odstają od tych dostępnych na komercyjnym rynku, a wręcz przeciwnie – dzięki niezwykłemu zaangażowaniu spółdzielców, często przewyższają je jakością.  

Akcja „Blogerki dla Spółdzielni” wykorzystuje ogromny potencjał mediów społecznościowych i internetu, a jej bohaterami są rozpoznawalni blogerzy. Dzięki ich zaangażowaniu, świadomość takich zjawisk jak ekonomia społeczna czy spółdzielczość, wzrasta lub dopiero się budzi, między innymi wśród kilku tysięcy fanów obserwujących i czytających strony osób zaangażowanych w akcję.  

Pierwsza część kampanii „Blogerki dla Spółdzielni” odbyła się w roku 2014 w Poznaniu z udziałem blogerki modowej Gracji Błaszczyk znanej jako SuperSizeXL. Z pomocą spółdzielczego fotografa Konrada Wielgoszewskiego ze Szczecińskiej Spółdzielni Doozo, powstała unikatowa sesja zdjęciowa promująca trzy wielkopolskie spółdzielnie.  


Photo: Oskar Jan Jarzyna Model: Karina Nina Nowak - ART You Ready , Celina Chełkowska

Zdjęcia z udziałem Gracji zostały wykonane w Klubokawiarni Zemsta prowadzonej przez Spółdzielnię Socjalną Ruchomości z Poznania, na kąpielisku w podpoznańskich Krzyżownikach prowadzonym przez Spółdzielnię Socjalną Przystań oraz w Tarnowskim Centrum Czystości Spółdzielni Socjalnej Blisko Was. Dzięki bezinteresownemu zaangażowaniu blogerki, o tych podmiotach ekonomii społecznej, tylko w jeden dzień dowiedziało się kilka tysięcy osób, co miało realny wpływ na ich późniejsze funkcjonowanie. Druga część kampanii odbyła się 12 i 13 grudnia 2015 roku grudnia w Warszawie.  

Akcja pokazuje, dlaczego warto postawić na spółdzielczość. Jednym z powodów jest fakt, że – korzystając z usług spółdzielni socjalnych – wydajemy nasze pieniądze na inwestycję społeczną, dając szansę na rozwój pracownikom spółdzielni i przyczyniając się do tworzenia dla nich miejsc pracy. Również dlatego, że jakość usług czy produktów spółdzielni niczym się nie różni od standardów komercyjnych firm czy lokali, a – jak pokazuje rzeczywistość – może być nawet  lepsza.   

W tym roku kampania promuje stołeczne podmioty ekonomii społecznej. Zaangażowała się w nią warszawska blogerka lifestylowa Karina Nowak, która od dwóch lat z sukcesami prowadzi blog Art You Ready – www.artyouready.com.   


Photo: Oskar Jan Jarzyna Model: Karina Nina Nowak - ART You Ready

W połowie grudnia przeprowadzona została niezwykła sesja zdjęciowa – za obiektywem stanął spółdzielczy fotograf Oskar Jarzyna. Za jej przygotowanie odpowiedzialna była także Katarzyna Domitrz ze Spółdzielni Socjalnej Fajna Sztuka. Scenografię do sesji stanowiły trzy warszawskie lokale, które są podmiotami ekonomii społecznej.  

Stylizacje blogerki zostały starannie dobrane do niecodziennych wnętrz klubokawiarni Święty Spokój, znajdującej się na warszawskim Gocławiu. To miejsce słynące nie tylko kulinarnego kunsztu jej spółdzielców, ale także niesamowitych szkoleń, warsztatów i spotkań.  

Spółdzielczy fotograf uchwycił także różnorodność warszawskiej Pragi, na której mieści się restauracja Turkawka Spółdzielni Socjalnej Integracja serwująca przepyszne wegańskie dania i tradycyjna Kuchnia Czerwonego Roweru będąca Przedsiębiorstwem Społecznym Stowarzyszenia „Otwarte Drzwi”.  


Photo: Oskar Jan Jarzyna Model: Karina Nina Nowak - ART You Ready , Celina Chełkowska

Wszystko to zostało starannie „doprawione” ręcznie wykonaną biżuterią spółdzielni socjalnej BIZ. Kreowana przez nich biżuteryjna marka URLIK znana jest bowiem z kompozycji kamieni szlachetnych łączonych ze srebrem i złotem.  

Jeśli podoba Wam się pomysł promocji podmiotów ekonomii społecznej przez znanych blogerów, zachęcamy do podawania dalej informacji o akcji oraz sprawdzania miejsc, które stały się bohaterami akcji „Blogerki dla Spółdzielni”.  

photo: Oskar Jan Jarzyna
photo assistant: Katarzyna Domitrz - Spółdzielnia Socjalna Fajna Sztuka
Model: Karina Nina Nowak - ART You Ready
Model: Celina Chełkowska - Celina Chełkowska - idea spółdzielni socjalnych w zakładach poprawczych
Biżuteria: Spółdzielnia Socjalna BIZ - Marka URLIK

 Stworzyli projekt mieszkaniowy zupełnie inny niż wszystkie – nowoczesną społeczność mieszkającą wspólnie. Pomysł znalazł uznanie także w Stanach Zjednoczonych. To tam dwoje architektów – Kathryn McCamant i Charles Durrett - ukuło termin „vcohousing”. Są oni również autorami pierwszego amerykańskiego przedsięwzięcia architektonicznego, tworzonego zgodnie z tą ideą.

Czyli jak właściwie?
Cohousing to sposób budowania osiedla lub budynku, którego celem jest stworzenie przyjaznego i bezpiecznego sąsiedztwa. O tym, jak będzie wyglądać nowopowstająca przestrzeń, decydują przyszli mieszkańcy w porozumieniu z architektem i prawnikiem, a nawet socjologiem. Podczas realizacji inwestycji oprócz indywidualnych jednostek mieszkalnych (mieszkań lub domów) przewiduje się również obszar wspólny. Na osiedle typu cohousing  składają się osobne mieszkania, które połączone są z domem lub po prostu miejscem dostępnym dla wszystkich sąsiadów. W tej strefie wspólnotowej znajduje się najczęściej ogólnodostępna kuchnia, jadalnia, przestrzeń dla dzieci lub pomieszczenia spełniające inne funkcje, jak pralnia, suszarnia, warsztat do majsterkowania. Przestrzeń wspólna konstruowana jest przez mieszkańców w zależności od ich potrzeb. Wspólny może być też plac zabaw, ogród lub boisko. Cohousing od innych form w mieszkalnictwie odróżnia się sposobem zarządzania. Mieszkańcy sami decydują o wszystkich kwestiach. Nie funkcjonuje żadne gremium czy jednostka powołana do kierowania osiedlem lub budynkiem.

To rozwiązanie kryje za sobą również głębszą ideę. Część współdzielona sprzyja rozwijaniu relacji międzyludzkich, budowaniu społeczności opartej na zaufaniu i wzajemnym wspieraniu się. Sąsiedzi pomagają sobie w różnych obszarach życia codziennego, dzielą się pracami porządkowymi. Dzieci mają towarzystwo swoich rówieśników i bezpieczną przestrzeń do zabawy. W Danii lub Stanach Zjednoczonych zdarza się, że mieszkańcy razem gotują lub ustalają dyżury kulinarne – każdego dnia jedna rodzina przyrządza obiad dla wszystkich. Sprzyja to oszczędności czasu i pieniędzy (gotuje się rzadziej i jeżeli gotuje się dla większej liczby osób, to pojedynczy posiłek jest tańszy).

Co najważniejsze – w cohousingu nie chodzi o to, aby mieszkańców łączyła jedna ideologia czy realizacja określonego stylu życia. Jest to propozycja, która gwarantuje niezależność i intymność, a z drugiej strony zapewnia większe poczucie więzi sąsiedzkich i bezpieczeństwa zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i dla ludzi starszych.

 W Polsce cohousing nie jest jeszcze popularny, ale spotkać możemy wspólnoty organizujące się wokół określonych celów lub wartości. Mamy ekowioski, w których mieszkańcy żyją w zgodzie ze środowiskiem. Funkcjonują też colivingi, czyli domy zamieszkiwane przez osoby, których łączą te same zainteresowania, religia lub ten sam ruch społeczny. Cohousing z kolei opiera się właściwie na różnorodności i wzajemnym uzupełnianiu się. Ten sposób wspólnego mieszkania nie jest oczywiście wolny od kompromisów i zasad. Na pewno jednak sprzyja prospołecznej postawie i budowaniu większej odpowiedzialności za własną przestrzeń.        

Wrażliwość na sytuację innych – czyż nie od tego wszystko się zaczyna? Już sam fakt, że jednym z etapów pracy metodą design thinking jest „empatia“ sprawia, że warto ją polecić każdemu, kto jest zainteresowany działalnością społeczną.  

Obserwujemy nasze otoczenie, widzimy konieczność zmian, jesteśmy chętni i gotowi do działania, ale nie wiemy od czego zacząć lub zaczynamy działać szybko i na oślep, tracąc cenną energię. A przecież nie o to chodzi. Dlatego – zanim podejmiemy jakiekolwiek działanie lub zniechęcimy się z powodu braku perspektyw czy niepowodzeń – warto poznać metody pracy, które pomogą nam obrać właściwy kurs i przyjąć skuteczną strategię. Dziś Waszej uwadze polecamy, bardzo popularną w ostatnim czasie, metodę pracy projektowej tzw. design thinking.  

Czym jest design thinking?
Design thinking to metoda wywodząca się z wzornictwa, wykorzystywana w procesie opracowywania innowacyjnych przedmiotów użytkowych. U jej podstaw leży łączenie kreatywności z użytecznością oraz korzystanie z opinii potencjalnych użytkowników przed nadaniem nowej rzeczy ostatecznego kształtu. Metoda ta została zaimplementowana do tworzenia produktów i usług, a jednym z jej intensywnie rozwijanych obszarów jest sfera zaspokajania potrzeb społecznych. W przypadku tworzenia innowacji społecznych, design thinking dostarcza całej gamy użytecznych narzędzi, które pomagają skutecznie zaprojektować produkt, strategię czy usługę zaspokajającą potrzeby szerokiej grupy odbiorców. Społecznicy mogą swobodnie korzystać z tej metody, projektując zarówno namacalne zmiany w swoim otoczeniu – na przykład nowy plac zabaw czy miejsce spotkań, jak i akcje o charakterze społecznym, np. cykle szkoleń czy festiwale.  

Zacznij od zespołu!
Metoda design thinking opiera się na zbudowanu interdyscyplinarnego zespołu. Chodzi o to, aby połączyć różnego rodzaju umiejętności i zdolności, tj. kreatywność,  myślenie analityczne. zmysł obserwacji, wrażliwość. Etap budowania zespołu to dobra okazja, aby wziąć pod uwagę swoich znajomych czy sąsiadów. Czasem nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak ciekawe „projektowo“ osoby znajdują się w naszym najbliższym otoczeniu.  Nie muszą być to ludzie o zacięciu „społecznikowskim“, ważne – aby dzięki swojemu doświadczeniu i predyspozycjom osobowościowym – pomogły nam spojrzeć na problem z różnych  perspektyw. Pamiętajmy, że jesteśmy na etapie opracowywania koncepcji, stąd też od współpracowników potrzebujemy zaangażowania na poziomie kilku lub kilkunastu godzin, a nie stałego zobowiązania. Wiedząc, że chodzi o maksymalnie kilka spotkań, nawet najbardziej zajęta osoba będzie bardziej skłonna do współpracy. Być może część naszego zespołu koncepcyjnego z czasem odkryje w sobie duszę społecznika i postanowi zaangażować się także na poziomie realizacji naszego projektu.  

Etapy pracy w ramach Design Thinking
Gdy uda nam się stworzyć zespół projektowy, czas zabrać się do pracy! Design thinking zakłada działania w ramach następujących etapów:
- empatia – poznanie problemu poprzez obserwację grupy, której on dotyczy; ·      
- definicja – dokładne zdefiniowanie problemu na podstawie informacji zebranych w etapie pierwszym;
- tworzenie – burza mózgów i stworzenie jak największej liczby możliwych rozwiązań;
- prototyp – selekcja najlepszych pomysłów i przystąpienie do opracowania prototypowego rozwiązania;
- testowanie – zaproszenie użytkowników do przetestowania prototypowego rozwiązania   Metoda design thinking ma charakter iteracyjny – to znaczy, że wszystkie etapy procesu mogą być powtarzane aż do momentu uzyskania satysfakcjonującego efektu.  

Dlaczego warto skorzystać  z design thinking w działalności społecznej?
Działalność społeczna to dziedzina, w której przenikanie się różnych branż i umiejętności stanowi jedną z największych wartości. Oprócz tego jest to sfera, w której pozytywne skutki podejmowanych działań mogą zmienić jakość czyjegoś życia, a nawet zmienić ludzki los. Marzeniem każdego społecznika jest wypracowanie takich rozwiązań, które nie będą miały jedynie doraźnego charakteru, ale w sposób trwały poprawią jakość życia naszej okolicy i jej mieszkańców. Dlatego tak ważne jest wykorzystywanie metod, które pomogą nam osiągnąć ten cel. Design thinking jako metoda oparta na pracy zespołowej i wymagająca interakcji z odbiorcami pomaga budować zaufanie społeczne, zwiększa szanse na realną, a nie tylko chwilową zmianę.        

Społeczniku, zastanawiałeś się kiedyś po co Ci to całe społecznikostwo? Założę się, że choć raz przemknęło Ci przez myśl: “może lepiej siedzieć wygodnie na kanapie niż przejmować się tym, co dookoła i zabiegać o zmiany?” Chyba każdy, kto angażuje się społecznie, pomaga innym i robi coś dla dobra społecznego miewał chwile, że zastanawiał się “po co mu to?”  

Piramida Maslowa  

No właśnie “po co?” Odpowiedź na to pytanie daje psychologia, a konkretniej tzw. piramida Maslowa. To koncepcja objaśniająca hierarchię ludzkich potrzeb, którą graficznie można przedstawić w ten sposób:  

Według autora piramidy działania każdego z nas są powodowane w pierwszej kolejności przez chęć zaspokojenia tzw. potrzeb niższego rzędu, a w drugiej kolejności potrzeb wyższego rzędu. Maslow wychodził z założenia, że –gdy człowiek zaspokoi potrzeby fizjologiczne i potrzeby bezpieczeństwa –zyskuje przestrzeń do realizowania innych, bardziej wyrafinowanych dążeń. Słowem, gdy jesteśmy najedzeni, wyspani, mamy dach nad głową, jesteśmy zdrowi i nie grozi nam żadne niebezpieczeństwo, zaczynamy się koncentrować na tworzeniu relacji społecznych, zdobywaniu uznania otoczenia, realizowaniu swoich pasji i pomaganiu innym.  

Społecznik i jego potrzeby  

Działania społeczne można wyjaśnić tym, że pozwalają nam one zaspokajać trzy potrzeby wyższego rzędu wyróżnione przez Maslowa:  

1) potrzebę afiliacji – działając z innymi i dla innych, chcąc nie chcąc przebywamy z ludźmi i współpracujemy dla osiągania wspólnych celów. To świetne okoliczności, by zaspokoić potrzebę tworzenia więzi, które są nam niezbędne dla zachowania dobrej kondycji psychicznej.  

2) potrzebę szacunku i uznania – działając na rzecz innych, upiększając swoją okolicę, angażując się w inicjatywy prospołeczne, zyskujemy uznanie w oczach własnych i innych ludzi. Każdy człowiek ma potrzebę bycia docenianym. Wiedząc, że robimy coś dobrze, wzmacniamy swoje poczucie wartości, czujemy się kompetentni i sprawczy. Zdobywamy, dzięki temu moc do dalszych działań.

3) potrzebę samorealizacji to dążenie człowieka do spełnienia własnych ambicji, a także robienia czegoś dla innych. Każdy, kto zaspokoił potrzeby stojące niżej w hierarchii Maslowa, będzie chciał realizować siebie. Niektórzy poprzez pielęgnowanie swoich pasji, uprawianie sportu czy dokształcanie się, a inni poprzez poprawianie losu potrzebujących czy działanie na rzecz zmian w swoim otoczeniu.    

Sławsk – niewielka wieś położona niedaleko Konina. A także miejsce, któremu udało się coś wyjątkowego. To właśnie stamtąd pochodzi jedna z trzech inicjatyw, które zwyciężyły w ogólnopolskim konkursie SGB-Banku „Spółdzielnia Pomysłów”.

Po ogłoszeniu wyników, które nastąpiło 22 maja, nie można było jednak osiąść na laurach. To był dopiero początek zmian, które sprawiły, że Sławsk zyskał jedyne w swoim rodzaju miejsce – Pracownię Sławsk. Jak pisali sami pomysłodawcy w konkursowym zgłoszeniu, pracownia to miejsce kojarzone ze sztuką. Z warsztatem artysty. Pracownia Sławsk nie będzie jednak ograniczać się tylko do tego. Równie ważnym, co kulturalne ożywienie 1700 mieszkańców Sławska, będzie wytworzenie społeczeństwa obywatelskiego, które dzięki dialogowi i integracji, będzie kreatywnie wykorzystywało swój własny potencjał.

5 października 2015 roku, po niespełna 5 miesiącach przygotowań odbyło się uroczyste otwarcie Pracowni Sławsk połączone z koncertami, pokazami filmów, origami oraz wernisażem prac plastycznych studentki Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu Klaudii Wrzesińskiej oraz Macieja Gila (z Centrum Kultury i Sztuki Konin). Wszyscy zainteresowani mogli zobaczyć jak pomieszczenie, które dawniej zajmowała biblioteka, a od dłuższego czasu stało nieużywane, zmieniło się nie do poznania. Z pomocą nagrody ze „Spółdzielni Pomysłów” wykonano generalny remont. Fundusze posłużyły głównie do odmalowania ścian, położenia nowej podłogi, przearanżowania przestrzeni oraz zakupienia wyposażania. W remont zaangażowali się mieszkańcy wsi, co pokazuje jak głęboko w mieszkańcach Sławska zakorzeniona jest potrzeba spotkania z drugim człowiekiem, wzajemnej pomocy i zmiany otaczającej rzeczywistości na lepszą.

Jest to też dowód na to, że idea, która przyświecała zgłaszającym ten projekt do konkursu "Spółdzielnia Pomysłów" pokrywa się z rzeczywistością. Ideę tę można zamknąć w słowach, które znajdziemy w zgłoszeniu konkursowym Pracowni: „Jesteśmy pewni, że wspólna praca mieszkańców da im poczucie, że wspólnymi siłami można przenosić przysłowiowe góry i kreować otoczenie tak, aby było dla nas przyjazne i było najfajniejszym miejscem pod słońcem”. O zwycięstwie tej inicjatywy donosiły też lokalne media. Sukces Sławska może być więc iskrą, która rozpali chęć zmiany innych mieszkańców województwa Wielkopolskiego i nie tylko.

Pracownia Sławsk, marzenie, które stało się rzeczywistością, działa prężnie. Na fanpage’u inicjatywy (https://www.facebook.com/pracowniaslawsk) wszyscy mogą dowiedzieć się o tym, co aktualnie się tam dzieje. Co sobotę odbywają się tam zajęcia plastyczne dla najmłodszych, z okazji Dnia Niepodległości odbyło się spotkanie z pieśniami patriotycznymi, a już niebawem wszyscy miłośnicy gier planszowych będą mogli spotkać się na nocnym graniu w Pracowni. Bądźcie czujni, to dopiero początek!

Już w starożytności targ pełnił nie tylko ważne funkcje handlowe, ale i społeczne. Był miejscem, na którym ludzie spotykali się, wymieniali poglądy i podejmowali decyzje. Z czasem jednak jego pozycja uległa osłabieniu.

I ten stan rzeczy trwał przez dłuższy czas. Jednak wraz ze zwiększeniem świadomości społecznej i z rosnącą potrzebą budowania społeczeństwa opartego na wzajemnych relacjach międzyludzkich targi, w nieco zmienionej formie, odzyskują utracone znaczenie. Inaczej bowiem nie sposób wyjaśnić fenomenu tzw. targów śniadaniowych. Są to miejsca, gdzie mieszkańcy danej dzielnicy lub nawet całego miasta mogą spotkać się w weekendy na czymś w rodzaju ogromnego pikniku. Odwiedzający taki targ staje się częścią kilku społeczności. Po pierwsze może dowiedzieć się od sprzedawców czegoś na temat lokalnych produktów, dostawców i tradycyjnej kuchni danego regionu. Po drugie zaś dołączają do grona osób, które chcą dzielić się nie tylko pracą własnych rąk (jak jest to w wypadku sprzedawców na tych targach), ale także swoim czasem i towarzystwem (jak ma to miejsce w przypadku wszystkich odwiedzających).

Pozornie zdaje się, że tym, co łączy przybywających na taki targ, jest chęć ciekawego spędzania wolnego czasu i poznania lokalnych specjałów. Okazuje się jednak, że to tylko jedna z możliwości. Za tym spotkaniem kryje się bowiem możliwość nawiązania nowych kontaktów, znajomości. Pozwalają one przywrócić targowi obie jego funkcje. Po pierwsze pozwala dotrzeć sprzedawcom do nowych klientów, a także dzięki mniej formalnej niż zazwyczaj formie, nawiązać z nimi głębszą relację. O drugiej funkcji, czyli tej budującej więzi społeczne wspomniałem już wyżej.

Podobne mechanizmy działają w tle większości tego rodzaju inicjatyw. Dobrym przykładem jest poznański Otwarty Market Jeżyce, który stanowi dopełnienie szeregu inicjatyw (siłownia, pracownia florystyczna, pracownie artystyczne, otwarty dla wszystkich majsterkowiczów Zakład) odbywających się na terenie dawnych Poznańskich Zakładów Graficznych. To okazja do tego, by się spotkać. By wspólnie przeżywać przedświąteczny czas. Mimo niepewnej sytuacji terenów, na których odbył się ten targ, organizatorzy zapewniają, że odbędzie się on zgodnie z planem. Warto zwrócić uwagę na reakcje mieszkańców miasta na zapowiedzi sprzedaży tych terenów prywatnemu inwestorowi. Mimo stosunkowo krótkiej działalności małych przedsiębiorstw na tym terenie, ich autorzy nie wyobrażają sobie, aby Poznań mógł stracić tak ważne miejsce. Miejsce, gdzie kwitną małe inicjatywy, często tworzone przez społeczników, jak wymieniony choćby wyżej Zakład. Miejsce, gdzie mieszkańcy Jeżyc mogą spotkać się wokół wspólnych pasji, a lokalni rzemieślnicy i artyści znaleźć miejsce do pracy. Miejsce spotkań ludzi, którzy inspirują się nawzajem.

W dzisiejszych czasach, gdy coraz więcej czasu spędzamy zakotwiczeni w ekranach, brakuje nam obecności drugiego człowieka. Okazji do budowania więzi, poznawania nowych osób. Wspomniane wyżej targi to doskonałe przykłady tego, jak można w sposób nieoczywisty tę lukę zapełnić. 

Pójście do przedszkola stanowi moment przełomowy w życiu dziecka oraz jego rodziców. Jeszcze do niedawna oferta przedszkolna nie była odpowiednio dostosowana dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, z różnym stopniem niepełnosprawności, mimo tego, że ustawa o systemie oświaty zapewnia dzieciom niepełnosprawnym i niedostosowanym społecznie możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół. Jednak ostateczną decyzję o przyjęciu dziecka niepełnosprawnego do przedszkola, w myśl istniejących przepisów, podejmuje dyrektor placówki. Na szczęście, nasz rynek usług edukacyjnych, zmienia się na lepsze, chociaż jest to zmiana zbyt powolna. Nadal brakuje placówek edukacji przedszkolnej o charakterze integracyjnym czy też specjalnym w mniejszych miejscowościach. Dużą rolę przy tworzeniu tego typu inicjatyw odgrywają organizacje pozarządowe, inicjatywy prywatne i oddolne. Takim typem działania jest inicjatywa trzech kobiet, założycielek Akademii Edukacji Montessori „Małpi Gaj” w Poznaniu, przy pomocy ze strony Fundacji Pomocna Mama.

Warto zauważyć, że przedszkole będzie bezpłatne, co na pewno stanowi ważną informację dla rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych. Od stycznia 2016 roku dzieci w wieku od 2,5 do 8 lat zostaną objęte opieką oraz wychowaniem zgodnym z pedagogiką Montessori. Opiera się ona na założeniu, że nie należy tłumić spontaniczności i kreatywności dzieci (czego zaprzeczeniem, według Marii Montessori była szkolna ławka). Ten nurt wychowania akcentuje wszechstronny rozwój fizyczny, psychiczny, emocjonalny i duchowy dzieci. Pomysłodawczynie przedsięwzięcia zapewniają, że w przedszkolu dzieci będą miały wsparcie psychologiczne i pedagogiczne, jak również fizjoterapeutyczne. Docelowo ma powstać 40 miejsc dla dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością, które będą mogły przebywać na terenie placówki w godzinach od 6 do 18.

Z całą pewnością takie inicjatywy wspierają rodziców i opiekunów, którzy w  bardzo wielu przypadkach zajmują się dziećmi niemalże 24 godziny na dobę. Dzięki przedszkolom specjalnym (integracyjnym) dzieci otrzymują profesjonalną opiekę, dzięki której lepiej się rozwijają. Rodzice i opiekunowie z kolei są nie tylko odciążeni od pewnych obowiązków, ale również mogą rozważyć powrót do pracy zawodowej.

Trzeba zauważyć, że liczba przedszkoli w Polsce wzrasta z każdym rokiem, jednak wciąż oferta dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wydaje się być niewystarczająca. Dlatego tak istotne jest wspieranie oddolnych inicjatyw, które będą promowały rozwój przedszkoli, w których kładzie się nacisk na indywidualne podejście oraz edukację alternatywną.  

Dobry lider jest potrzebny każdemu przedsięwzięciu. Tam, gdzie pojawia się grupa, tam zawsze wyłania się przywódca – formalny bądź nieformalny. Skuteczny lider w projekcie społecznym potrafi popchnąć go na właściwe tory, pobudzić do działania uśpioną okolicę i zaangażować ludzi. Lider lokalny jest motorem napędowym zmian. Zespół pozbawiony mądrego przewodnictwa działa chaotycznie I trudno mu doprowadzić sprawy do końca. Zastanówmy się zatem, jakimi umiejętnościami powinien się odznaczać dobry lider?    

- potrafi tworzyć wizję – pamiętacie wystąpienia Steve’a Jobsa? Był on człowiekiem, który w mistrzowski sposób dostarczał inspiracji i tworzył wizję. Ktoś powie: po co to wszystko? Liczy się przecież ciężka praca, a nie sprzedawanie opowieści. A jednak, porywająca historia i wizja sukcesu potrafią dostarczyć załodze motywacji do pracy i pozwalają utożsamić się z celem oraz wartościami, jakie przyświecają projektowi.    

- ma wysoko rozwinięte umiejętności komunikacyjne – słucha swojego zespołu i potrafi przekazywać informacje zwrotne w taki sposób, by pełniły funkcję rozwojową. Wie, jak komunikować się z grupą. Jest asertywny i otwarty na pomysły swoich podwładnych.     

- umie delegować zadania – zna swój zespół i wie, kto w jakich zadaniach sprawdzi się najlepiej. Dopasowuje specyfikę pracy do talentów i kompetencji ludzi. Umie kierować ich pracą, odpowiednio zlecając zadania i egzekwując ich wykonanie.    

- potrafi motywować - wie, że motywowanie metodą kija i marchewki skutkuje co najwyżej wywołaniem lęku u motywowanego. Potrafi wzbudzać motywację wewnętrzną, precyzyjnie określając cele i dbając o dawanie regularnego feedbacku na temat postępów. Tworzy dobrą atmosferę, w której chce się podejmować wyzwania, a nie tylko przetrwać.      

- nie jest autorytarny - zarządzanie autorytarne powoli odchodzi do lamusa. Od współczesnego lidera oczekuje się w większym stopniu umiejętności komunikacyjnych i dialogu, niż wzbudzania strachu u swoich podwładnych. Psychologowie udowodnili, że zespoły zarządzane przez demokratycznych liderów działają skuteczniej, a ludzie chętniej dzielą się swoimi pomysłami i umiejętnościami, gdy nie czują przymusu i lęku przed karą.   

Źródło fotografii: www.unsplash.com

Podwórka – dawniej tętniące życiem, zamieszkiwane przez piłkarzy, kowbojów, astronautów, huśtawki, piaskownice i drzewa. Dziś coraz częściej zamieniają się w małe pustkowia. Wirtualny świat kusi bardziej niż drzewo mirabelkowe, trzepak czy ławka. Nie wszystko jednak stracone.

W Katowicach postanowiono wziąć się z problemem za bary i odmienić szare podwórka, przeprojektować je i odświeżyć tak, by stały się lokalnym miejscem spotkań. Temu właśnie służy akcja „Plac na Glanc”. Rokrocznie mieszkańcy zgłaszają do niej place, które wymagają ratunku. Spośród nich dokonuje się wyboru tego, które zostanie zmienione nie do poznania. Zgłoszenia muszą zawierać dokumentację fotograficzną oraz argumenty zachęcające do wyboru. Ważnym czynnikiem dla oceniających zgłoszenia jest zaangażowanie lokalnej społeczności oraz to, czy podwórko faktycznie wymaga interwencji. Aby mieć pewność, że dokonany wybór jest właściwy, poprzedza go wizja lokalna. Mając komplet danych, można wybrać to podwórko, które najbardziej potrzebuje pomocy.



Jednak z racji obchodów 150. urodzin Katowic postanowiono zrobić małe odstępstwo od reguły. I jeśli dotychczas wybierano jeden plac, tak w 2015 roku wybrano aż 3! W 2014 roku, inicjatywa odbiła się szerokim echem wśród mieszkańców Katowic, którzy zgłosili 19 podwórek z prawie każdej dzielnicy miasta. Rok wcześniej – 3 podwórka mniej. Spośród tych zgłoszonych w 2013 roku wybrano to usytuowane przy ulicy Lompy 9. Dzięki akcji „Plac na Glanc” mieszkańcy mogą wspólnie uprawiać tam ogródek, spotykać się, przechowywać rowery. Rok później „Placem na Glanc” stało się podwórko przy ulicy Kredytowej 8-9. Odnowione, stało się ciekawą przestrzenią, w której znalazło się miejsce dla wszystkich. Mieszkańcy tej ulicy mieli realny wpływ na kształt zmian, bowiem sami wybierali meble, w jakie zostało wyposażone ich podwórko.

Nietrudno się domyślić, że zarówno duże miasta, jak i mniejsze miejscowości potrzebują tego rodzaju akcji. W samorządowej kasie często brakuje funduszy na to, by zadbać o renowację placów, dziedzińców i skwerów. Zazwyczaj jest coś pilniejszego do zrobienia. A szkoda, bo podwórko pełni w każdej społeczności funkcję mini-agory. Miejsca, w którym można się spotkać i porozmawiać. Przestrzeni dla relaksu i budowania więzi z sąsiadami. Pełni ważne funkcje społeczne i pozwala spędzać wspólnie czas ludziom w różnym wieku. Dlatego to, co dzieje się pod naszymi oknami, tuż za bramami kamienic jest tak ważne.



„Plac na Glanc” to ważna i niezwykle inspirująca inicjatywa, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, żeby „wyglancować” swoje podwórka oddolnie, z zaangażowaniem sąsiadów i wszystkich ludzi chętnych do współpracy. Po to, by dać  drugie życie miejscom, które stoją zaniedbane, opustoszałe i tracą swoją funkcję. Żywe, kolorowe podwórko pełne dzieci, dorosłych, osób w starszym wieku, gdzie buduje się podstawy lokalnej społeczności to marzenie do spełnienia. Wystarczy już dziś zakasać rękawy.

Organizatorem projektu "Plac na Glanc" jest Instytucja Kultury Katowice-Miasto Ogrodów. Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie: http://miasto-ogrodow.eu/strona/placnaglanc
Autor zdjęć zamieszczonych w artykule: Davido

Inicjatywy oddolne, kampanie społeczne czy przedsięwzięcia kierowane do lokalnych społeczności często wymagają nauczenia czegoś grupy. Stanowią duże pole do popisu dla wszelkiego rodzaju działań warsztatowych i szkoleniowych. Wystarczy spojrzeć choćby na przegląd inicjatyw, które współrealizowaliśmy w ramach konkursu “Spółdzielnia pomysłów”. Pojawiły się wśród nich projekty bazujące na formule warsztatowej lub jej elementach. Wystarczy powrócić pamięcią do zwycięskich projektów I edycji konkursu: inicjatywa “Kamishibai - Papierowy Teatr” obejmowała cykl szkoleń dla animatorów kultury, a pomysłodawczyni “Domowej Piekarni” uczyła społeczność dolnośląskiego Potoczka wypieku tradycyjnego chleba.  

O czym warto pamiętać, planując i prowadząc warsztat/szkolenie w ramach akcji społecznej? Oto kilka wskazówek, które pomogą w zaktywizowaniu grupy i dostarczeniu jej wiedzy i umiejętności w przystępnej formie:  

1. Bądź w kontakcie z potrzebami grupy. Przed rozpoczęciem warsztatu czy cyklu szkoleń dokonaj diagnozy potrzeb. Wiedz, z czym przychodzisz do grupy i jaki efekt chcesz osiągnąć. Podczas warsztatu zbierz oczekiwania uczestników. Upewnij się, że to o czym będziesz mówił jest zgodne z tym, czego potrzebuje grupa. Jeśli prowadzisz warsztat np. na temat sposobów finansowania inicjatyw społecznych, dowiedz się, jakie metody grupa już zna i wykorzystuje, a jakie mogą być dla niej interesujące i innowacyjne. Dobre rozpoznanie grupy to połowa sukcesu.  

2. Bądź elastyczny. Jeśli w trakcie warsztatu czy szkolenia grupa sygnalizuje Ci, że coś jest dla niej niejasne lub szczególnie ważne, jeśli zauważysz, że uczestnicy chcieliby poświęcić więcej czasu na jakieś zagadnienie, w miarę możliwości staraj się temu sprostać. Nie trzymaj się kurczowo planu. Daj uczestnikom przestrzeń na dyskusję czy pogłębienie tematu. Pamiętaj, że Twoim celem nie jest odhaczenie wszystkich punktów scenariusza, ale nauczenie czegoś grupy.  

3. Angażuj i przekazuj treści w sposób interaktywny. Unikaj wykładowej, sztywnej formy. Psychologowie dowiedli, że ludzie dorośli lubią mieć wpływ na to, czego i w jaki sposób się uczą. Dlatego wszelkie formy aktywizujące, np. gry, ćwiczenia, dyskusje, wspólna analiza case studies, metoda projektu mają dużą wartość w procesie uczenia się. Nic tak dobrze nie uczy, jak przećwiczenie czegoś na własnej skórze. Pamiętasz nudne wykłady ze studiów albo wystąpienia podczas szkolnych akademii? Nie pozwól, by Twój warsztat zamienił się w teatr jednego aktora.  

4. Dbaj o przekaz wizualny.   Człowiek uczy się, wykorzystując wszystkie kanały zmysłowe. Pamiętajmy, żeby podczas warsztatu odwoływać się do różnych zmysłów. Zwróćmy uwagę szczególnie na urozmaicenie przekazu o materiał wizualny. Dobrze przygotowana prezentacja multimedialna, ciekawe grafiki czy rysunkowe notatki (tzw. sketchnoting) pobudzają myślenie wizualne i wspomagają zapamiętywanie. Aktywizują też prawą półkulę mózgu odpowiedzialną za kreatywność i procesy twórcze zachodzące w naszym umyśle.  

5. Pamiętaj, że każdy ma inny styl uczenia się   Teoretycy, pragmatycy, aktywiści i analitycy to przedstawiciele 4 stylów uczenia się wyodrębnionych przez uczonego - Davida Kolba. Jego zdaniem każdy człowiek ma swój preferowany styl przetwarzania informacji. Niektórzy, jak teoretycy, najszybciej uczą się podczas wykładów i lubią odwołania do teorii. Pragmatycy wprost przeciwnie - wolą formy interaktywne: ćwiczenia, symulacje, gry. Wykłady ich nudzą. Angażują się w zadania wtedy, gdy wiedzą, że zdobyte umiejętności mogą przełożyć na praktykę. Teoria stylów uczenia się jest niezwykle ważna w pracy szkoleniowej. Uczy, że każdy trener czy nauczyciel powinien urozmaicać swój warsztat o formy, które będą aktywizowały przedstawicieli różnych stylów uczenia się.      

III edycja konkursu „Spółdzielnia pomysłów” obfitowała w ciekawe inicjatywy, które w niedalekiej przyszłości ożywią okolice Kłębanowic, Szwajcarii Żerkowskiej, Poznania, i Studzieńca. Dziś przedstawiamy dwa z czterech zwycięskich projektów. Pozostałe inicjatywy, które wygrały, poznacie bliżej, klikając w ten LINK.

W punkt! jest projektem z poznańskiego Starego Miasta, który zakłada stworzenie przestrzeni dla młodzieży – punktu, gdzie w komfortowych warunkach i pod okiem specjalistów młodzi ludzie odnajdą pewność siebie oraz dostrzegą własną wartość.

Inicjatorem przedsięwzięcia jest Fundacja Nie wykluczaj mnie, a właściwie cztery społeczniczki, które swoją wiedzę i kompetencje wykorzystują także poza godzinami pracy w ośrodku kuratorskim dla młodzieży. Organizują specjalistyczne warsztaty i zajęcia, podczas których wychowankowie ośrodka kuratorskiego zdobywają nowe doświadczenia i praktyczne umiejętności. Rozwijają się podczas nich kulinarnie, sportowo, poszerzają swoją wiedzę i uczą się reguł życia społecznego oraz wzajemnego szacunku. Często angażują się w rozmaite akcje przeciwko przemocy i uzależnieniom, a także pomagające innym ludziom. Spędzają czas w konstruktywny sposób, szczególnie w wakacje, kiedy tego czasu mają bardzo dużo. Inicjatorki i grono wolontariuszy starają się, aby ich podopieczni rozwijali swoje talenty i kształtowali swoją osobowość, aby nauczyli się radzić sobie z trudnymi emocjami. Przede wszystkim jednak starają się stworzyć domową atmosferę, w której młody człowiek zostanie wysłuchany.

Młodzi wspólnymi siłami odnowili już swoją bezpieczną przystań. Jednak, aby było w niej przytulniej i aby mogli w niej działać efektywniej, potrzebują wyposażenia sali, materiałów oraz sprzętów do realizacji zajęć. Mamy nadzieję, że wygrana doda Fundacji i jej podopiecznym dodatkowej energii do wspólnej pracy!

W III edycji konkursu Spółdzielnia pomysłów przewidzieliśmy również nagrodę dodatkową dla jednej inicjatywy spośród wskazanych przez Banki Spółdzielcze tworzące Spółdzielczą Grupę Bankową. Zwyciężył pomysł na Muzyczne biesiady Orkiestry Dętej z mieszkańcami Szwajcarii Żerkowskiej przy ognisku. Orkiestra Dęta to wizytówka Żerkowa, profesjonalna formacja, która istnieje od ponad 20 lat. Koncertuje na bardzo wysokim poziomie, a w swoich szeregach ma przedstawicieli wielu pokoleń, którzy chętnie spędzają ze sobą czas, nie tylko na muzykowaniu. Chcieliby razem zrobić coś dla mieszkańców Żerkowa, którego są częścią. Zamarzyły im się spotkania na świeżym powietrzu, podczas których będą występować dla lokalnej społeczności. Brakuje jednak do tego przestrzeni, dlatego chcą wspólnymi siłami zagospodarować plac wokół miejsca ogniskowego w swojej miejscowości – postawić ławki, zasadzić zieleń, położyć bruk. Takie spotkania przy muzyce to sposób na integrację mieszkańców i sposób na obcowanie z kulturą. Orkiestra planuje cykliczne obchody rocznicy śmierci Adama Mickiewicza, połączone z przeglądem orkiestr dętych – chcieliby co roku przenosić słuchaczy do epoki wieszcza. Liczą, że idea przerodzi się w stworzenie mickiewiczowskiej wioski tematycznej, która będzie uzupełnieniem dla Muzeum Adama Mickiewicza w pobliskim Śmiełowie. Orkiestra, dzięki wygranej, chciałaby popracować nad rozwojem swoich umiejętności podczas profesjonalnych warsztatów muzycznych. Zamierzają również reaktywować grupę mażoretek, zapraszając dzieci na warsztaty taneczne. Życzymy powodzenia żerkowskim pasjonatom muzyki!                      

Współpraca w grupie jest promowana w świecie biznesu oraz edukacji, a także na polu działań społecznych. Człowiek od wieków przeczuwał, że “co dwie głowy, to nie jedna”, a jeszcze lepiej, gdy tych głów jest kilka. Psychologom społecznym w XX wieku udało się to naukowo potwierdzić. Dowiedli oni, dlaczego współpraca się opłaca i jakie psychologiczne mechanizmy za tym stoją.  

Zaangażowanie kilku osób sprawia, że możemy podzielić się obowiązkami w zgodzie ze swoimi naturalnymi kompetencjami i talentami. Jeśli tę kompetencyjną miksturę, doprawimy sprawnym zarządzaniem i charyzmatycznym przywództwem, mamy gotowy przepis na skuteczne współdziałanie. Jednak – pracując w grupie – czyhają na nas również pewne psychologiczne pułapki. Warto je znać, by wiedzieć, czego możemy się spodziewać i na co powinien zwrócić uwagę lider oraz inni członkowie zespołu, by ich działania były jeszcze bardziej efektywne:  

Cienie współpracy  

Współpraca w ostatecznym rozrachunku przynosi ogrom korzyści. Jednak może się wiązać z pewnymi ograniczeniami, które tłumaczą następujące zjawiska:  

Próżniactwo społeczne – zdarza się, że – działając w grupie – wkładamy w wykonanie zadania mniej wysiłku niż pracując w pojedynkę. Zaangażowanie jest tym mniejsze, im trudniej je zmierzyć. Próżniactwo pojawia się również wtedy, gdy projekt, za który jesteśmy współodpowiedzialni nie jest dla nas osobiście ważny.  

Rozproszenie odpowiedzialności (inaczej “efekt widza”) – ze zjawiskiem próżniactwa społecznego jest związane rozproszenie odpowiedzialności. Działając w grupie, mamy większe poczucie anonimowości, a odpowiedzialność za ostateczny efekt naszych działań dzielimy między wszystkich członków zespołu. Świadomość, że nie zostaniemy indywidualnie rozliczeni za efekty, często wiąże się ze spadkiem wysiłku wkładanego w zadania grupowe.  

Myślenie grupowe – podczas podejmowania wspólnych decyzji możemy podlegać zjawisku myślenia grupowego, które prowadzi do tego, że decyzje podejmowanie wspólnie mogą być jakościowo gorsze niż te podejmowane indywidualnie. Wiąże się to z autocenzurowaniem się (czyli nieujawnianiem swoich pomysłów z obawy przed negatywną reakcją grupy) oraz przystawaniem na pomysły zespołu (konformizm).  

Aby uniknąć pułapek współpracy, warto by lider przestrzegał kilku reguł:  

– definiuj i komunikuj cele – zdefiniuj i mów w jasny sposób o celach projektu. Spraw, by członkowie zespołu mieli szansę się z nimi utożsamić. Zaangażowanie jest wówczas o wiele większe niż w przypadku niejasnych celów lub takich, których nie podzielają członkowie zespołu.
– bazuj na wartościach – dowiedz się, jakie wartości wyznają członkowie Twojego zespołu. Jeśli wiesz, że ważny jest dla nich samorozwój, dbaj o to, by zlecać takie zadania, przy których zespół rzeczywiście będzie mógł się rozwijać i zdobywać nowe doświadczenia.
– dawaj informację zwrotną – grupa, by działać skutecznie, potrzebuje feedbacku na temat efektywności swoich działań. Dbaj o to, by dawać członkom zespołu regularne informacje zwrotne o postępach i o tym, co warto poprawić.
– doceniaj pomysły – pracuj metodą burzy mózgów i staraj się nie krytykować koncepcji innych osób. Pamiętaj, że ktoś – kto dwa razy usłyszy – że jego pomysł jest beznadziejny, może obawiać się zaproponować coś po raz trzeci.    

Święta Bożego Narodzenia to jeden z najbardziej wyjątkowych momentów w roku. Większość z nas stara się spędzać ten czas z najbliższymi, wspólnie celebrować magiczne chwile. Jednak czasem zapominamy o tych, którzy nas otaczają na co dzień.

Bliscy to nie tylko rodzina. Bliscy – w sensie dosłownym – są nam też sąsiedzi. To z nimi dzielimy większość codziennych zmagań, to ich spotykamy w drodze do szkoły czy pracy. To wreszcie do nich udajemy się, by pożyczyć przysłowiową szklankę cukru. I tak, jak łatwe jest przespacerowanie się kilka metrów dalej, by zapukać w sąsiedzkie drzwi, tak trudno przychodzi nam budowanie głębszych relacji.



Grudzień, czas w którym koncentrujemy się głównie na gwiazdce, to idealny czas, by tę sytuację zmienić. Z tego samego założenia wyszli pomysłodawcy Podwórkowej Gwiazdki z Q-Ruchu Sąsiedzkiego we współpracy z Stołecznym Centrum Współpracy Obywatelskiej. Według opisu ze strony http://podworkowagwiazdka.blogspot.com jest to: „…ogólnowarszawska akcja skupiająca aktywnych mieszkańców stolicy, której celem jest sąsiedzka integracja i zwrócenie uwagi na osoby mieszkające w najbliższej okolicy. Jest to wydarzenie organizowane cyklicznie  przez sąsiedztwa z całej Warszawy w pierwszej połowie grudnia”.

Stanowi ona niejako kontynuację organizowanego latem w stolicy Dnia Sąsiada, który z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością. Celem tych inicjatyw jest odbudowa tkanki sąsiedzkiej, opartej o wzajemne relacje oraz pielęgnacja tych znajomości. Znajomości, które coraz częściej tworzą się tylko w windzie, na klatce schodowej lub kiedy ktoś zaleje sąsiada.

Każdy może stać się inicjatorem Podwórkowej Gwiazdki w swoim otoczeniu. Pomysłodawcy tego przedsięwzięcia piszą, że ustawienie i wspólne ubieranie choinki czy przygotowanie świątecznych dekoracji w sąsiedzkim gronie stanowi o istocie akcji. Jeżeli jednak ktoś potrzebuje wsparcia merytorycznego, materiałów plastycznych czy patronatu medialnego – na stronie Podwórkowej Gwiazdki znajdzie formularz, który pozwoli mu nawiązać kontakt z pomysłodawcami tej inicjatywy. Wypełnienie go do niczego nie zobowiązuje, ale daje szansę, by cieszyć sią wyjątkową gwiazdką w sąsiedzkim gronie. Dotychczasowe realizacje cieszyły się zainteresowaniem ze strony mieszkańców Warszawy. Zeszłoroczna edycja pozwoliła nie tylko wspólnie przygotowywać gwiazdkowe ozdoby, ale także wspólnie gotować i cieszyć się z bliskości innych ludzi.



W tym roku odbyła się już VI edycja Podwórkowej Gwiazdki. Finał akcji miał miejsce w weekend 12-13 grudnia. Do współpracy zaproszeni byli wszyscy ci, którzy chcieli spędzić czas z najbliższymi ludźmi, ci, którzy chcą coś zmienić i ci, którzy po prostu uwielbiają wyjątkową atmosferę Świąt.      

Jak to się dzieje, że przychodzi zmiana? Co sprawia, że decydujemy się zejść z utartych ścieżek i zdobyć się na odwagę, by zmienić coś w sobie lub w swoim otoczeniu?  

Wyjść poza strefę komfortu, czyli o lęku przed zmianą  
Zmiana nie zawsze przychodzi łatwo. Wymaga wyjścia poza własną strefę komfortu, a jako ludzie szybko przyzwyczajamy się do status quo i niejednokrotnie wolimy poczucie bezpieczeństwa i stabilność niż poprawę jakości życia swojego lub otoczenia.   Z oporem przed zmianą często muszą zmagać się społecznicy. Jeśli ktoś próbował wprowadzić do swojego otoczenia choćby małą metamorfozę, z dużym prawdopodobieństwem spotkał się z niechęcią innych. Zdarzyło Ci się, że próbowałeś namówić sąsiadów, by sortowali śmieci lub sprzątali po swoich czworonogach, wsparli remont podwórka czy przyłączyli się budowy placu zabaw? Próbowałeś zareagować, gdy komuś z Twoich sąsiadów działa się krzywda? Z dużym prawdopodobieństwem natknąłeś się na komentarze: “Po co wychodzić przed szereg?”, “Niech każdy żyje własnym życiem, lepiej nie wtykać nosa w nie swoje sprawy.”, “Po co się starać, przecież i tak chuligani zniszczą to, co zrobiliśmy.”  

Fazy zmiany  
Psychologiczny proces zmiany nieodłącznie wiąże się z oporem. Każdy z nas przed podjęciem ważnej decyzji, która odwraca nasze życie o 180 stopni, z pewnością miewał chwilę zwątpienia. To naturalne, bo proces zmiany składa się z czterech faz:  

1) Zaprzeczanie - faza, w której większość ludzi nie wierzy w to, że zmiana jest możliwa.  
2) Opór - to faza, w której wielu z nas uruchamia reakcje obronne przed zmianą. Możemy wtedy odczuwać złość, lęk czy zwątpienia w swoje możliwości.  
3) Eksperymentowanie / poszukiwanie - dopiero w tej fazie przestajemy kwestionować zmianę i zaczynamy szukać możliwości, które pozwolą nam ją osiągnąć. Dużo planujemy, uczymy się i kierujemy swoją uwagę ku pozytywnym rozwiązaniom problemu.  
4) Zaangażowanie - w tej fazie odzyskujemy poczucie kontroli nad sytuacją, jesteśmy w pełni zaangażowani w proces zmiany i z optymizmem spoglądamy w przyszłość. Przetestowaliśmy już, co działa, a co nie i możemy z pełnym przekonaniem dążyć do założonego celu.  

Bycie społecznikiem to nieodłączne stawanie w obliczu zmiany, nadawanie jej kierunku oraz dynamiki. Warto więc znać jej fazy. Po pierwsze dlatego, by zrozumieć swoje reakcje. Być dla siebie życzliwym w chwilach zwątpienia i nie poddawać się w dążeniu do celu, pamiętając o tym, że pełne zaangażowanie niekiedy przychodzi z czasem. Po drugie dlatego, by wytłumaczyć sobie i swojemu otoczeniu, jak to się dzieje, że transformacja - choćby była najbardziej potrzebna - często jest przyjmowana ze sceptycyzmem. Trzeba pamiętać, że na drodze do jej osiągnięcia mogą czekać nas wyboje, które można pokonać, wierząc że zmiana jest możliwa.  

Za nami trzecia odsłona konkursu „Spółdzielnia pomysłów”. Każda kolejna edycja przynosi ogromną liczbę pomysłów na twórczą zmianę w waszym sąsiedztwie. Bardzo nas cieszy, że głowy społeczników aż kipią od nowych idei, a mieszkańcy małych i dużych miejscowości naprawdę chcą zmieniać swoje otoczenie. I o to chodzi!

Łowcy optymizmu z Kłębanowic również wzięli sprawy w swoje ręce. Nie boją się ciężkiej pracy - dzięki niej odnoszą prawdziwe sukcesy. Wspólnie zbudowali boisko do siatkówki, razem postarali się o nowy plac zabaw. Mimo że Kłębanowice liczą jedynie 216 mieszkańców – tylko 45 domów, to chętnych do działania jest wielu. Wprawdzie ton nadaje nieformalna 15-osobowa grupa koordynatorów, ale z powodzeniem zapraszają oni do aktywności całe, kłębanowickie rodziny. W swoich szeregach, jak sami to określają, mają „dziewczyny z siłą strongmanów i mężczyzn o gołębich sercach”. Inicjatywą, którą zgłosili do „Spółdzielni pomysłów”, jest remont starego, wiejskiego klubu. Chcą zmienić go w świetlicę z prawdziwego zdarzenia, gdzie każdy znajdzie coś dla siebie bez względu na pogodę za oknem. Mają wizję, jak wykorzystają pomieszczenie – będzie to miejsce na warsztaty z malowania przestrzennego, witrażu, lepienia z gliny, będzie rzutnik z ekranem do nauki i rozrywki. Sąsiadujące ze sobą rodziny – dzieci i ich rodzice będą mieć przestrzeń do wspólnego spędzania czasu w atrakcyjny sposób. Wcześniej jednak kłębanowiccy fachowcy od budownictwa, elektrycy oraz pasjonaci majsterkowania muszą wyremontować przestrzeń. Pomalują ściany, wymienią instalację elektryczną, zamontują grzejnik. W planie jest również wyposażenie w przydatne i przyjazne sprzęty, i oczywiście  taras, aby w cieplejsze dni zajęcia odbywały się na świeżym powietrzu.

Z tego, co nam wiadomo, praca w Kłębanowicach już wre. Trzymamy kciuki za zwycięskich Łowców Optymizmu!

Dom Seniora, czyli młodzi dla starszych to inicjatywa we wsi Studzieniec w województwie lubuskim, poprzez którą młodzież chce zbudować pomost pomiędzy pokoleniami. Nie jest to pierwsza akcja, jakiej podjęli się mieszkańcy Studzieńca. Już od kilku lat rozwijają swoją małą ojczyznę. Prężnie działa u nich Ochotnicza Straż Pożarna, której członkowie sami wyremontowali swoją remizę oraz wóz strażacki. Życie kulturalne natomiast organizuje specjalnie powołane do tego Stowarzyszenie Przyjaciół Studzieńca. Na swoim koncie ma akcje charytatywne, imprezy i wydarzenia lokalne, prowadzi także salę taneczną dla dzieci. Społecznicy przeprowadzili również remont świetlicy socjoterapeutycznej. Zimą spotykali się regularnie, aby odnowić pomieszczenie dla najmłodszych. Dzisiaj świetlica działa aktywnie, jest otwarta codziennie i przyciąga dużą liczbę dzieci. Młodzi nie chcą na tym poprzestać, chcą stworzyć miejsce do spotkań także dla seniorów. Do dyspozycji jest pomieszczenie w byłej szkole w sąsiedztwie świetlicy socjoterapeutycznej, biblioteki i sali tanecznej. Jednak konieczny jest remont. Zaprawieni w bojach społecznicy ze Studzieńca przeprowadzą go sami, a wyposażenie i potrzebne sprzęty kupią, dzięki wygranej w „Spółdzielni pomysłów”. Stowarzyszenie ma pomysł na Dom Seniora – będzie to miejsce, które zintegruje sąsiadów w różnym wieku. Seniorzy podzielą się z młodzieżą swoimi pasjami oraz praktycznymi umiejętnościami manualnymi i kulinarnymi – przekażą lokalną tradycję. Najmłodszym poczytają książki lub udzielą korepetycji. Młodzi z kolei wprowadzą starszych w świat nowych technologii. Będzie to sposób na spędzenie wolnego czasu, dla wielu recepta na samotność, a przede wszystkim platforma łącząca pokolenia. Życzymy sukcesów!

Łowcy optymizmu z Kłębanowic i Dom seniora to dwie z czterech zwycięskich inicjatyw trzeciej edycji konkursu „Spółdzielnia pomysłów”. Już wkrótce poznacie bliżej dwa pozostałe projekty, które wygrały.              

W dzisiejszym świecie, kiedy czasu brakuje prawie na wszystko, często stoimy przed dylematem: co wybrać? Jak spędzić chwile wolne od pracy czy stresów. Wielu z nas, mimo chęci, nie decyduje się ostatecznie na nic, regenerując siły w domowych pieleszach.

Cierpi na tym kultura, kreatywność i dusza. Kontakt ze sztuką, mimo że wyjątkowo rozwijający, często jest jednym z ostatnich wyborów na liście pomysłów na spędzanie wolnego czasu. Grupa osób z Fundacji Monmonde postanowiła to zmienić. „Jeśli Mahomet nie chce przyjść do góry…” – każdy z nas zna zakończenie przysłowia. Górą w tym wypadku jest kultura, która dzięki powołanemu przez Monmonde Objazdowemu Domowi Kultury gości w wioskach gminy Dębowiec (Cieklin, Łazy Dębowieckie, Zarzecze, Dębowiec, Folusz). Co oferuje ODK?

Z grubsza to cykl działań artystycznych i społecznych, który ma na celu zainicjowanie rozmów dotyczących problemów gminy oraz, co oczywiste, ożywienie kulturalne tych terenów. Warto w tym miejscu podkreślić, że udział w działaniach proponowanych przez ODK jest bezpłatny (to zasługa Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, który dofinansował przedsięwzięcie). Całość podzielona jest na trzy moduły. Pierwszy z nich skupia się na sztuce i kulturze. To w jego ramach odbywały się przeróżne warsztaty skierowane dla osób w każdym wieku: teatralne i recytatorskie, które pomogły przygotować etiudy oparte na lokalnych historiach, muzyczne – których celem było utworzenie wielopokoleniowego zespołu, a także takie, które pozwolą zwiększyć zdolności manualne uczestników (warsztaty rękodzieła, malarskie i plastyczne).

Na osobne wspomnienie zasługują warsztaty „dizajnu”, jak nazwali je organizatorzy. Ich celem jest nadanie drugiego życia zapomnianym przedmiotom i miejscom oraz warsztaty „Odpowiedzialni społecznie”, które uczyły uczestników dialogu usystematyzowanego. Rdzeniem drugiego modułu są warsztaty współpracy w grupie. Pomogą one nazwać i rozpoznać problemy lokalnej społeczności. Ponadto, pozwolą zdobyć wiedzę na temat projektów: zarządzania nimi i finansowania. Na koniec 15-osobowa grupa będzie miała okazję zrealizować własne inicjatywy. Ostatnim modułem jest pokaz „Weekend z kulturą”, który będzie jednocześnie pełnił funkcję finału i podsumowania całej inicjatywy. Będzie to przestrzeń, w której miejsce znajdą fotografie wykonane podczas trwania inicjatywy ODK, prace plastyczne uczestników warsztatów i film nakręcony w trakcie realizacji zadania.

Objazdowy Dom Kultury swoją misję rozpoczął w lipcu, a zakończy ją w grudniu. Propozycje organizatorów znajdują szeroki odzew wśród mieszkańców 5 miejscowości w gminie Dębowiec. Być może będzie to początek systematycznych działań na tym obszarze, który pozwoli kulturze na stałe zagościć w Cieklinie, Łazach Dębowickich, Zarzeczu, Dębowcu i Foluszu. Pamiętać bowiem trzeba, że obcowanie z kulturą zawsze jest obcowaniem z drugim człowiekiem. Pozwala zbliżyć się do niego, poznać go i zrozumieć. W skali społeczności prowadzi to do większej integracji i może skutkować znalezieniem odpowiedzi na trudności trapiące lokalną społeczność.  

Na zdjęciu: Koncert zespołu Rusychi - Kopaniny II, sierpień 2015, autor: Kolektyw Multimedialny robinholm.com

Światowe media biją na alarm – marnujemy zbyt dużo jedzenia. W samej tylko Europie marnujemy ok. 100 miliardów ton pożywienia rocznie. Czas to zmienić.

Jest to ogromny problem. Aż 20-30% żywności kupowanej przez przeciętnego Europejczyka ląduje w koszu na śmieci. Specjaliści oceniają też, że 60% tego, czym karmimy nasze śmietniki, mogłoby stać się posiłkiem dla nas samych. Innymi słowy – żywności na świecie starczyłoby dla wszystkich, problemem jest tylko jej dystrybucja i rozsądne, zrównoważone dbanie o domowe spiżarnie. Jedną z możliwych odpowiedzi na ten stan rzeczy jest powstały w Poznaniu Outlet Spożywczy. Jego pomysłodawcą jest Michał Nowak. Ten młody absolwent poznańskiego Uniwersytetu Ekonomicznego zaczął zastanawiać się jak to możliwe, że tylu Polaków cierpi z powodu niedożywienia, a jednocześnie aż tyle żywności się marnuje. Obliczył, że w ciągu godziny samym tylko wyrzuconym pożywieniem można zapełnić 22 ogromne dreamlinery. Strach pomyśleć o tym, ile ton marnujemy w ciągu tygodnia, miesiąca, roku…

Outlet jest innowacyjnym podejściem do zagadnienia dystrybucji żywności. W opisie na stronie internetowej przedsięwzięcia możemy przeczytać, że to „internetowa giełda (…) zrzeszająca producentów i odbiorców żywności, umożliwiająca sprzedaż pełnowartościowych produktów spożywczych po obniżonej cenie”. Innymi słowy, pozwala on lepiej zarządzać produkcją pożywienia, minimalizując przy tym straty i na dodatek proponować produkty spożywcze po niższych cenach. Outlet Spożywczy pozwala znaleźć źródła żywności o krótkim terminie przydatności do spożycia, które wymagają szybkiej obróbki. A wbrew pozorom jest ich niemało. Stołówki w zakładach pracy czy szkołach, bary mleczne… to tylko wierzchołek góry lodowej.



Warto wspomnieć, że outlet podpisał umowę z Bankiem Żywności, czyli organizacją pożytku publicznego, która od wielu lat na terenie całego kraju walczy z marnotrawieniem pożywienia. Skorzystanie z usług outletu opłaca się wszystkim. Jego oferta skierowana jest nie tylko do producentów, którzy dzięki niej pozbędą się kosztów związanych z utylizacją niesprzedanego towaru i będą mogli liczyć na zwrot 23% podatku, ale zyskają na tym też odbiorcy: czyli restauracje, stołówki, zakłady pracy czy sklepy spożywcze. Outlet oferuje im bowiem produkty nawet o 60% tańsze, spory wybór kontrahentów i wygodę w składaniu zamówień.

Co jednak najistotniejsze to fakt, że wszyscy zaangażowani swoją postawą dają przykład innym. Przykład tego, czym jest nowoczesne współdziałanie, które pozwala zaoszczędzić, zarobić i przynieść korzyść lokalnej społeczności. Outlet Spożywczy został doceniony przez redakcję Pulsu Biznesu, która nagrodziła go w swoim konkursie „Impuls do biznesu“. Pozostaje tylko mieć nadzieję, że niebawem stanie się on marką, o której głośno będzie nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Marką, która pozwoli przedsiębiorcom z pełną mocą powiedzieć o sobie, że są społecznie odpowiedzialni!

Jak efektywnie przygotować działania skierowane do wspólnoty lokalnej? – podobne pytania zadaje sobie wiele osób, które chcą zaangażować społeczność i zorganizować cykliczne wydarzenie, akcję lub inne działania. Przygotowując się do zorganizowania wydarzenia, należy określić kilka podstawowych założeń i pamiętać o ważnych elementach, które powinny nieustannie towarzyszyć naszym działaniom. Poniżej przedstawię kilka najważniejszych elementów, które – w mojej opinii – mają kluczowy wpływ na efektywne, rzetelne, transparentne i skuteczne prowadzenie działań w społeczności lokalnej. Posługując się przykładami, będę opierał się na własnym doświadczeniu.   

CEL DZIAŁANIA

Pierwszym i najważniejszym elementem skutecznego działania jest ustalenie jego celu. Jako prowadzący działania musimy znać odpowiedź na pytanie, po co je realizujemy i jaki jest ich zamierzony efekt. Cel powinniśmy określić jeszcze przed podjęciem działań.  
 
DZIAŁAĆ WSPÓLNIE

Do jednego z równie ważnych elementów należy zaliczyć podmiotowość w realizowaniu działań – bez względu na fakt, czy jesteśmy dużą organizacją pozarządową, czy małą lokalną inicjatywą powinniśmy pamiętać o tym, że najważniejsza jest społeczność. Społeczność powinna zawsze być aktywna w naszych przedsięwzięciach, bez względu na stan realizacji poszczególnych etapów. Mieszkańcy muszą nie tylko w nich uczestniczyć, ale powinni mieć wpływ na kierunek realizacji działań. Naszym zadaniem, jako liderów działań skierowanych do społeczności, powinno być aktywizowanie, szukanie i wydobywanie nowego potencjału, którego dotychczas mieszkańcy nie mieli okazji wykorzystać. Na zakończenie warto pamiętać o dwóch ważnych elementach – podziękowaniach i ewaluacji. Dziękujmy mieszkańcom, którzy są z nami, chętnie przychodzą i włączają się w organizowane wydarzenia. Pamiętajmy również o tym, żeby nasze działania były adekwatne do potrzeb mieszkańców. W sprawdzeniu czy tak było pomoże nam ewaluacja każdego procesu, która nie musi składać się z rozbudowanego kwestionariusza pytań, a powinna się zaczynać od pytania: jak wam się podobało, co wyniesiecie z tego działania itd."

USTALMY RAMY

Z mojego doświadczenia wynika, że bez określenia celu nie warto podejmować kolejnych kroków. Wspólnie z Fundacją Civis Polonus byłem odpowiedzialny za realizację działań w społeczności Czosnowa (woj. mazowieckie) związanych z rewitalizacją parku w centrum Czosnowa (realizacja w ramach projektu ze środków UE). Aby rozpocząć pracę ze społecznością, wraz z przedstawicielami administracji skupiliśmy się w pierwszej kolejności na ustaleniu podstawowych założeń: czego oczekujmy od mieszkańców, co jesteśmy w stanie dać/zaproponować mieszkańcom, jakie są nasze plany związane z realizacją zmian w parku, na ile zdanie mieszkańców będzie przełożone na konkretne rozwiązania. Pozwoliło nam to w dużej mierze przyjść do mieszkańców z konkretną wiedzą, jak w przyszłości może wyglądać park, jakiego rodzaju zaangażowania od nich oczekujemy, a jakiego rodzaju efektów mogą się spodziewać od nas. Dzięki takiej organizacji wydarzenia, udało nam się pozyskać przychylność i zaangażowanie licznych mieszkańców oraz szereg przedstawicieli społeczności. Relacje z  poszczególnych wydarzeń wraz ze zdjęciami są dostępne TUTAJ.

REALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA
 
Jeśli zakładamy, że chcemy zorganizować wydarzenie o wymiarze ogólnospołecznym, to zacznijmy od odpowiedniego przygotowania. Przede wszystkim potrzebujemy czasu. W dzisiejszym zabieganym świecie zdobycie uwagi i zainteresowania jest trudne, dlatego zaangażowanie mieszkańców może okazać się dużym wyzwaniem. Przygotowując szereg akcji angażujących bezpośrednio mieszańców wspomnianego Czosnowa, kierowaliśmy się kilkoma podstawowymi zasadami, które nam bardzo pomogły. Staraliśmy się, aby mieszkańcy gminy nie tylko byli odbiorcami naszych działań, a również włączali się w proces przygotowania szeregu wydarzeń dla wspólnoty. To bardzo ważne, aby społeczność miała wpływ na proponowane wydarzenia i to wyraźnie czuła – nam, jako osobom z zewnątrz było trudno uwzględnić lokalny potencjał i możliwości. Jak się okazało, nieocenieni w tym byli mieszkańcy. Musimy pamiętać, że jeśli naszą ambicją jest wydarzenie ogólnospołeczne, to struktura społeczności jest zróżnicowana i z każdą grupą społeczną musimy kontaktować się inaczej. Co więcej, dla każdej z tych grup potrzeby i priorytety są inne. Musimy je uwzględnić i pokazać, że nasze wydarzenie jest skierowane do szerokiego grona odbiorców. W ten sposób postępowaliśmy w Czosnowie – skorzystaliśmy z pomocy i uprzejmości wielu instytucji, z których wymienić mogę kilka przykładów: szkoła – grono pedagogiczne poinformowało młodzież, która została jednocześnie zaproszona przez swoich rówieśników z młodzieżowej organizacji działającej przy Urzędzie Gminy; biblioteka – poinformowała swoich czytelników (głównie emerytów i rencistów oraz matki z dziećmi); informacja w lokalnej gazecie – dla wszystkich czytelników oraz informacje w sklepie w centrum wsi. W dniu, w którym organizowaliśmy jedno z wydarzeń, chodziliśmy po centrum wsi i informowaliśmy o nim. Dodatkowo, warto skorzystać z różnorodnych kanałów komunikacji, które pozwolą dotrzeć do mieszkańców – do młodych wysyłaliśmy wiadomości na portalach społecznościowych (dołączyli młodzi mieszkańcy gminy, którzy z nami współpracowali i samodzielnie wysyłali informację). Z dorosłymi kontaktowaliśmy się przy pomocy informacji w sklepie, urzędzie, pozostałych instytucjach oraz lokalnym banku. Dla osób starszych informację zostawaliśmy w bibliotece, ośrodku zdrowia (zapraszaliśmy wspólnie z grupą aktywnych seniorów, którzy pomagali nam zainteresować mieszkańców).  

Rodziny zwykle starają się jeść posiłki razem, przy wspólnym stole. Jedzenie bowiem to pretekst do tego, by się spotkać i dzielić. Nie tylko potrawami, ale też czasem i słowem.

 Stół to miejsce spotkań najróżniejszych osób. Nierzadko takich, których doświadczenia są trudne, ale mimo to nie poddały się i podjęły wyzwanie, jakie rzuciło im życie. Przy stole wymieniane są opinie na rozmaite tematy, nawet te, o których na co dzień nie myślimy. Czasem rozmawia się o rzeczach smutnych i tragicznych. Stół jest dowodem na to, że przeciwności losu można pokonać, że można zmienić swoje życie, nadać mu sens. To wszystko zasługa stołu, Wspólnego Stołu.

Restauracja Wspólny Stół to inicjatywa poznańskiej Fundacji Pomocy Wzajemnej Barka, która pozwala jej podopiecznym dokonać zmian w życiu. Zarówno tym osobom, które przewlekle nie mogą znaleźć pracy, jak i tym, które wyzwalają się z jarzma nałogu.



Zespół tworzący Wspólny Stół to prawdziwa mieszanka – profesjonalny szef kuchni, podopieczni fundacji, osoby wspierające, studenci. Dzięki temu, nawet ci, którzy nie mieli wcześniej styczności z pracą w restauracji lub od kilkunastu lat są bezrobotni, nie są zdani tylko na siebie. Wszyscy mają jeden cel – aby Wspólny Stół był zawsze pełen gości. Wówczas ziści się marzenie inicjatorów przedsięwzięcia –  udowodnienie wszystkim, że każda osoba, niezależnie od przebytej drogi i problemów, może stworzyć coś na najwyższym poziomie.

Dzięki takiemu podejściu, w menu restauracji nie brakuje dań wykwintnych (takich jak np. gicz jagnięca czy potrawa z pstrąga kiekrzańskiego). Poza tym goście restauracji znajdą tam też gołąbki, makarony czy rabarbar z kruszonką. Menu jest tak skonstruowane, by każdy znalazł coś dla siebie. Specjalnością Wspólnego Stołu jest lokalna, ekologiczna żywność, która pochodzi z gospodarstwa w Chudobczycach, które także prowadzi Fundacja Barka. To z kolei przykład na to, jak spójnie można prowadzić działalność spółdzielczą. Dwie inicjatywy, które uzupełniają się idealnie, a przyświecają im te same wartości i cele. Świadomy i zrównoważony rozwój jednej z nich pozwala czerpać korzyści drugiej. Sytuację tę można śmiało odwrócić i powyższy opis wciąż znajdzie zastosowanie. Co świadczy tylko o tym, że zarówno gospodarstwo, jak i restauracja, nie są dziełem przypadku. To przemyślane działanie fundacji, która na różnych polach chce dawać szansę swoim podopiecznym.



Działalność Wspólnego Stołu pokazuje, że nie warto wierzyć w krzywdzące stereotypy. Co jednak najważniejsze – jest to sygnał do zmiany, który może odebrać każdy. Nie ma sytuacji bez wyjścia, zawsze znajdą się ludzie gotowi pomóc. Nawet w beznadziejnej, zdawałoby się, sytuacji.

Centralne miejsce w restauracji zajmuje stół. Duży, dębowy, który może pomieścić nawet kilkanaście osób. Jak mówią sami inicjatorzy – to symbol Fundacji Barka. Fundacji, która jest miejscem spotkań i która pomoże każdemu, kto tego naprawdę potrzebuje. Trudno znaleźć lepszy symbol tego, czym jest działanie na rzecz drugiego człowieka.

Jeżeli więc kiedykolwiek, będąc w Poznaniu, zapragniecie usiąść przy stole, kierujcie swoje kroki na Śródkę. Poznajcie specjały kuchni Wspólnego Stołu i osoby, które – dzięki inicjatywie Barki – mają szansę odmienić swoje życie. 

Aktywność społeczna to niezwykle popularny termin, który od kilkunastu lat jest na ustach socjologów, liderów organizacji pozarządowych, polityków oraz wielu ekspertów zajmujących się społecznościami. Aktywność obywatelska stała się swoistą modą, trendem popularyzowanym zarówno przez aktywistów, jak i polityków na wszystkich szczeblach władzy. Doświadczenie społeczeństw o wieloletnich tradycjach demokratycznych (takich jak np. USA, Szwecja, Wielka Brytania) pokazuje, że aktywność społeczna przynosi efekty nie tylko w kontekście zaangażowania obywateli i mieszkańców, ale również pozytywnie oddziałuje na rządzących – współdecydowanie wpływa na wypracowywanie lepszych rozwiązań.        

Nic bez społeczności o społeczności - tak mogłoby brzmieć hasło związane z niezwykle popularnym w ostatnich latach aktywnym udziałem społeczności w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach administracyjnych w polskim społeczeństwie. Powszechnie dziś używany termin „aktywność społeczna” zyskał licznych zwolenników, którzy po wielu latach ograniczonej możliwości udziału w życiu społeczności optymistycznie zachęcali do działania na rzecz wspólnoty. Niedawno obchodzona rocznica ćwierćwiecza demokratycznego rozwoju kraju pozwala przyjrzeć się dobrym praktykom, doświadczeniom wielu organizacji pozarządowych oraz samorządów.            

Jak wynika z badań CBOS, ponad ¾ Polaków (77%) w roku 2014 wierzyło, że ludzie - działając wspólnie - mają wpływ na rozwiązywanie problemów społeczności lokalnych. Porównując dane z badań CBOS z ostatnich trzynastu lat (badania prowadzone regularnie od 2002 roku), dostrzec można, że poziom osób, które deklarowały wiarę we wspólne działania wzrósł niemal o połowę (z 50% w 2002 roku do 77% w 2014 roku). Niestety, z tych samych badań wynika, że jedynie nieco mniej niż co piąty badany (19%) wierzy w możliwość skutecznego rozwiązania problemów społeczności lokalnej. Problem nie leży w braku aktywności, której rzecz jasna mogłoby być więcej, lecz w wierze w realizowane działania. W moich osobistych doświadczeń współpracy ze społecznościami opinie były podobne – samorządowe władze zapraszają nas do projektów, które wcześniej przygotowały i potrzebują teraz tylko uwiarygodnienia działań wśród mieszkańców – ta wypowiedź mieszkańca małej gminy w Lubelszczyźnie, gdzie pracowałem przed kilkoma laty, była tylko jedną z często powtarzanych opinii dotyczących działania w społeczności. Kilkuletnie doświadczenia w zakresie animacji i diagnozy potrzeb społeczności podpowiadają mi jednak co innego – tylko najbardziej wytrwali mieszkańcy, nastawieni na niekiedy trudne rozmowy z partnerem w postaci samorządu i odbiorców swoich pomysłów – których potrzeby są zróżnicowane, często wzajemnie wykluczające się, mogą osiągnąć sukces w postaci realizowanych zmian/postulatów.          

Pojawia się jednak pierwsza i najważniejsza wątpliwość – jak sprawić, aby członkowie danej społeczności włączyli się w działania? Przede wszystkim muszą one być jasne, proste w przekazie, transparentne, a ich rezultaty i efekty powinny być widoczne w przyszłości. Nasza motywacja powinna opierać się na dwóch zasadniczych elementach:

 1. Przedstawienie celu i pożytków płynących z realizacji działania (w wymiarze indywidualnym – dla każdego mieszańca i ogólnospołecznym – w znaczeniu grupowym);

 2. Przedstawienie przebiegu planowanych działań, harmonogramu, zakładanych rezultatów.

Z podobnymi obawami i pytaniami spotykałem się wielokrotnie, prowadząc działania dla społeczności lokalnej. Współpracując z administracją samorządową, słyszałem pytanie, w jaki sposób zaprosić mieszkańców, jak sprawić, aby w ogóle przyszli i włączyli się w nasze działania. Należy jasno podkreślić i poinformować mieszkańców, że ich udział w dalszej realizacji przedsięwzięcia jest niezbędny do jego realizacji, ich zdanie jest niezwykle ważne i ma decydujący wpływ. W ten sposób, wraz z dyrektorką Biblioteki Publicznej, działaliśmy w Grucie (woj. kujawsko – pomorskie), gdzie mieszkańcy brali udział w dwóch konsultacjach społecznych dot. budowy fermy wiatrowej i prowadzenia szkół przez stowarzyszenie. W przypadku obu konsultacji mieszkańcy zostali zaproszeni przez bibliotekarkę (marketing szeptany oraz ustne zaproszenia), znali cel rozmów i wiedzieli, jakie są konsekwencje oraz efekty proponowanych rozwiązań (materiał z konsultacji można obejrzeć tutaj). W tym przypadku sukcesem okazało się wskazanie, że głos mieszkańców będzie miał istotny wpływ na przyszłość i rozwój gminy. W trakcie kilku spotkań, które zorganizowaliśmy w gminnej bibliotece i szkołach spotkaliśmy się z ponad 70 osobami, co w przypadku małej gminy jest sporym sukcesem.

Inną metodę wykorzystaliśmy z miejskimi aktywistami i biblioteką w miejscowości Bychawa (woj. lubelskie), kiedy chcieliśmy zaangażować mieszkańców do podjęcia decyzji o losach dużego parku w centrum miasta. Cykl spotkań, warsztatów, prelekcji, negocjacji wymagał od mieszkańców dużego zaangażowania. Jak postąpiliśmy w tej sytuacji? Wykorzystaliśmy wszystkie możliwe lokalne kanały do poinformowania mieszkańców o prowadzonych działaniach. Informacje pojawiły się m.in. w bibliotece, w urzędzie, na słupach, na tablicach, w mediach lokalnych. Co więcej wykorzystaliśmy potencjał lokalnych liderów i aktywistów – współpracując z nimi, zaprosiliśmy pozostałych. W ten sposób zachęciliśmy nieprzekonanych, którzy nie przyszliby, gdyby nie bezpośrednie zaproszenia osób związanych ze wspomnianą Bychawą. Dzięki temu, udało nam się stworzyć stałą grupę osób, która brała udział we wszystkich działaniach. Jak się okazało, nasza wielopokoleniowa grupa mieszkańców (od gimnazjalistów po emerytów) chętnie włączyła się w inne działania realizowane na terenie miasta. Podstawą naszych działań powinno być organizowanie ich w taki sposób, aby mieszkańcy chcieli i mieli możliwość włączenia się we wszystkie procesy. Pozwoli to zainteresować społeczność na dłużej i znaleźć aktywistów, którzy będą mogli z nami stale współpracować, pełniąc rolę liderów lokalnych.

Barbara Bąbska i Marek Rymsza w doskonałym przewodniku do pracy w społecznościach słusznie wskazują, że podstawą [działania w społeczności lokalnej – M.U.] jest włączanie mieszkańców w proces zmian, co oznacza prowadzenie prac nie tyle dla mieszkańców, ile z mieszkańcami i niejako przez mieszkańców.  

PRZYDATNE MATERIAŁY:

Badania CBOS
ABC organizowania społeczności lokalnej
Badania OFOP
Model aktywności społecznej CAL

Aktywizacja społeczna nie tylko seniorów, ale każdej innej grupy społecznej, zaczyna się w środowisku lokalnym. O powodzeniu każdego z podjętych przedsięwzięć decyduje wiele czynników. Niewątpliwie jednym z nich jest integracja społeczności i wzbudzenie wśród jej członków chęci do działania.  Istotną rolę odgrywają w tych działaniach organizacje pozarządowe i skupieni wokół nich wolontariusze, kościoły, związki wyznaniowe, uniwersytety trzeciego wieku, etc.  

W ostatnich kilku latach nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania problematyką aktywizacji seniorów. Nic dziwnego, bowiem wedle statystyk i danych demograficznych, nasze społeczeństwo gwałtownie się starzeje. Dzisiejszy senior chce pozostać jak najdłużej aktywny, samodzielny, w pełni korzystający z uroków życia. Mimo tego, iż coraz więcej ofert skierowanych jest do osób powyżej pięćdziesiątego roku życia, w wielu społecznościach lokalnych, jedynym miejscem aktywności senioralnej jest ławeczka w parku. Liczne badania jednoznacznie wskazują, że im dłużej osoba pozostaje aktywna zawodowo i społecznie, realizuje swoje pasje i zainteresowania, tym ma większe poczucie spełnienia, sensu życia, jest zadowolona z relacji z innymi oraz wykazuje wiele optymizmu. Ponadto osoby takie mniej skarżą się na dolegliwości chorobowe. 

  Najbardziej znaną i powszechną inicjatywą dla seniorów są uniwersytety trzeciego wieku. Ich tradycja wywodzi się z Francji i sięga początków lat siedemdziesiątych. Obecnie działa ich w naszym kraju około 110 zrzeszając około 25 tysięcy słuchaczy. Głównymi celami UTW są m.in. aktywizacja osób starszych, poszerzenie ich wiedzy, umiejętności i  kompetencji społecznych, integracja z lokalną społecznością, podtrzymywanie więzi społecznych i budowanie społecznego wsparcia. Kolejną popularną inicjatywą aktywizującą i integrującą osoby starsze są Kluby Seniora.  Prowadzą one działalność artystyczną, turystyczną, integracyjną, oferując swoim sympatykom możliwość realizowania swoich pasji, aktywnego i atrakcyjnego spędzania czasu. Pamiętajmy o tym, że seniorzy posiadają ogromną wiedzę i bogate doświadczenia życiowe, a z ich rad mogą korzystać młodsze pokolenia. Formuła Społecznych Banków Czasu pozwala na aktywizację seniorów, przeciwdziała wykluczeniu społecznemu, motywuje do działania, poprawia poczucie sensu życia (mogę zrobić coś użytecznego dla innych). Idea banków opiera się na wymianie usług, w której walutą jest czas. Przykładowo – w Poznańskim Banku Czasu prowadzone są różnego rodzaju warsztaty plastyczne, majsterkowania oraz psychologiczne.

Wśród osób starszych istnieje zapotrzebowanie szczególnie na kształcenie z korzystania z technologii informacyjnych, które przeciwdziała tzw. wykluczeniu cyfrowemu,  a także na temat zdrowia, procesu starzenia się, wyglądu i higieny osobistej oraz poradnictwa przedemerytalnego. Seniorzy są również zainteresowani nauką języków obcych, zajęciami artystycznymi, sportowymi, wycieczkami, spotykaniem nowych ludzi. Należy zwrócić uwagę, że duża część inicjatyw ma charakter formalny, czasami pewne akcje są organizowane odgórnie dla seniorów. Coraz częściej jednak to seniorzy biorą sprawy we własne ręce, organizując samodzielnie liczne wydarzenia. Czasem są one sformalizowane, a czasem mają charakter spontaniczny. Ważne jest, aby seniorzy również samodzielnie podejmowali działania i organizowali sobie czas. Bardzo często wystarczą dobre chęci, aby zainicjować pewne działania w społeczności lokalnej.

Na początek wystarczy znaleźć kilka osób w naszym otoczeniu i zorganizować wspólny spacer, nordic walking, wspólne gotowanie, wypad do kina czy teatru, a później poszerzać wachlarz możliwości. Poniżej znajdują się przykłady, które pokazują, że seniorzy potrafią doskonale sami się organizować  i wyzwalać pozytywną energię w swoim otoczeniu. W niektórych miejscowościach tworzą się inicjatywy, w ramach których seniorzy oferują mieszkańcom pomoc przy pracach domowych, często też udzielając porad młodszemu pokoleniu. Seniorzy mogą również aktywnie włączać się w prace szkół czy przedszkoli np. organizując wspólne warsztaty teatralne, literackie, plastyczne, kulinarne. Jest to świetna inicjatywa łącząca pokolenia, wszyscy bowiem wiemy, że nikt tak nie odmładza jak dzieci i nikt tak nie rozpieszcza jak dziadkowie.

Oczywiście nie można zapominać o inicjatywach o charakterze sportowym. W celu integracji, ale także podtrzymywania zdrowia i dobrego samopoczucia, organizowane są grupowe zajęcia z nordic walking, aerobiku czy innego rodzaju aktywności. Dobrą formą aktywizacji społecznej jest akcja „seniorzy pomagają seniorom”. Forma wsparcia może być różna – od pomocy przy zakupach, wizycie lekarskiej, po spędzanie razem aktywnie czasu. Okazuje się bowiem, że osoby powyżej sześćdziesiątego roku życia mogą być najlepszym wsparciem dla osób w podeszłym wieku (czyli 75+). Takie inicjatywy należy szczególnie wspierać i doceniać. Bardzo często ograniczają się one do pomocy sąsiedzkiej, jednak doświadczenia państw zachodnich pokazują, iż przynoszą one wymierne korzyści dla obu stron – tej, która przyjmuję opiekę i tej, która ją daje.

Na zakończenie trzeba podkreślić, że większość działań aktywizujących i integrujących seniorów nie wymaga wysokich nakładów finansowych. Z tej perspektywy prowadzenie klubu seniora, warsztatów dla seniorów w domu kultury, tworzenie banków czasów poza chęciami i pozytywną energią, nie wymaga tworzenia wysokobudżetowych projektów.

Jako bloger i doradca ds. ekonomii społecznej, analizując rynek usług marketingowych dla spółdzielni socjalnych, zrozumiałam, że - choć w teorii cała spółdzielcza społeczność rozumie jak marketing dla ekonomii jest ważny - to w praktyce III sektora rzadko jesteśmy świadkami efektywnych działań marketingowych.  W swojej spółdzielczej karierze odwiedziłam i opisałam na blogu ponad 50 spółdzielni socjalnych w Polsce, ponad 150 śledzę jako fan na Facebooku, kilkanaście z nich oglądam na Instagramie, ale zaledwie dwie podaję dalej na Twitterze.   Wpisując w wyszukiwarce Google hasło „spółdzielnia socjalna”, otrzymuję 500 tysięcy wyników, z czego pierwsze trzy to znane mi podmioty, a kolejne dziesięć pozycji to porady, jak takimi się stać. Dopiero kolejne strony przynoszą spersonalizowane domeny, choć w większości i tak najczęściej występującą nazwą jest w ich członach - KRS.   Mimo to, gdybym zapytała o marketing ponad 1300 zarejestrowanych do końca 2014 roku spółdzielni socjalnych, jestem pewna że 100% odpowiedziałoby twierdząco, - że go ma.  

Mam także świadomość, że 80% z nich swoje przekonanie na temat marketingu zbudowało na otrzymanej na początku działalności, bezpłatnej pomocy w formie de minimis, którą oferują ośrodki wsparcia. Najczęściej te same, które pomagają im się zakładać. Oprócz środków na aktywizację zawodowo-społeczną osób zagrożonych wykluczeniem, ośrodki te mają również olbrzymi kapitał na ich promocje i reklamę. I choć najczęściej oferowane im konsultacje marketingowe sprowadzają się do otrzymania nowego logo, bezpłatnego hostingu czy umieszczenia strony w internecie albo zaprojektowania, wydrukowania i zrobienia pieczątek, wizytówek, ulotek czy koszulek - to i tak jestem zdania, że dla spółdzielców stawiających w tym biznesie pierwsze kroki to ogrom nowej wiedzy, którą muszą nie tylko przyswoić, ale także samodzielnie zaadaptować na potrzeby swojej działalności.   I tu najczęściej gubi się istota reklamy spółdzielni, która w porównaniu z wypisywaniem urzędowej dokumentacji, zobowiązań i pism dotyczących otrzymanych dotacji, wydaje się tak oczywista i tak prosta, że aż niepotrzebna. A tym samym odkładana na bok i rzadko kiedy brana pod uwagę ponownie.  

W dużej grupie organizacji zaniedbujących sferę marketingu, jest jednak wiele chlubnych wyjątków. Około 15% spółdzielni nie tylko korzysta z oferty wsparcia reklamowego OWES, ale także na własną rękę stara się zadbać o rozpoznawalność i promocję swojej marki.   Te spółdzielnie zdecydowanie częściej decydują się na konta w portalach społecznościowych. Raz po raz uaktualniają swoje strony internetowe, zamieniając znane wszystkimi lorem ipsum na aktualne menu czy ofertę usług. Chętnie wystawiają się na targach i festynach spółdzielczych, ale już mniej chętnie wydają pieniądze na promujące ich stanowiska roll up'y czy banery.  Mimo to, dzięki marketingowi szeptanemu opierającemu się na ich rzetelnej pracy, konkurencyjnych cenach i fachowości usługi, raz po raz można o nich usłyszeć w regionalnych telewizjach i lokalnych mediach. Mając większe możliwości niż większość spółdzielni, niestety, nie zawsze potrafią przełożyć posiadane narzędzia na realny sukces. Nie stać ich także na profesjonalną obsługę firm PR-owych czy agencji reklamowych.  

Co zatem sprawia, że 5 spośród 15% spółdzielni odnosi niebywały marketingowy sukces? Kilka naprawdę prostych reguł, które stosują w swojej praktyce. Zapraszam do korzystania z nich i inspirowania się przy promocji inicjatyw społecznych i spółdzielni socjalnych:  

1)   Promuj się „zanim”, a nie „po”.   Dobra Spółdzielnia Socjalna z Poznania otwierała swój lokal przy ul. Nowowiejskiego prawie dwa lata. Znam niewiele marek i produktów, na których otwarcie tak długo czekałam. Zresztą nie tylko ja. Co spowodowało, że połowa Wielkopolski wyczekiwała tego terminu?   Odpowiedzią jest  - Agnieszka Frankowska - współzałożycielka i opiekun spółdzielni, która ani przez moment nie dała facebookowiczom zapomnieć o spółdzielni, idei i powstającej kawiarni. Stworzyła wraz ze swoim teamem spójną, zrównoważoną kampanię społeczno-medialną, podsycając nasze oczekiwanie.   Rozpoczęła od założenia bezpłatnego fanpage’a na Facebooku, na którym zapoznała nas z ideą kawiarni, specyfiką pracującego tam zespołu, misją jaka mu przyświeca i pomysłom, jakie chce zrealizować. Potem skusiła się na nowatorski pomysł i uruchomiła społeczny fundraising na platformie polakpotrafi.pl. Dzięki temu posunięciu, każdy mógł dołożyć od siebie trochę dobra i przeznaczyć swoje pieniądze na remont kawiarni. Kolejnym krokiem było niebywale huczne otwarcie, na którym pojawiło się kilkaset osób i  które spotkało się z dużym medialnym oddźwiękiem.   Zwróćmy uwagę na fakt, że - ani Agnieszka, ani jej zespół - nie mieli na to wielkiego budżetu. Za to kapitał społeczny wykorzystali w pełni. Kiedy czegoś im brakowało pytali wprost o pomoc swoich facebookowych fanów. Zawsze znalazł się ktoś, kto z dobroci serca przyniósł do kawiarni to, co akurat było potrzebne. Ktoś pomógł zrobić infografiki, ktoś inny wsparł drobną reklamą, ktoś przeprowadził szkolenie, a jeszcze ktoś oddał im swoje meble. I choć nie zawsze dostawali to, co im się marzyło, to każdy przedmiot i sytuację potrafili wspólnymi siłami przekuć w coś przydatnego. A skąd to wiem? Bo robili to przez dwa lata na oczach całego kraju, na swoim Facebooku. Przykład Dobrej Spółdzielni to dowód na to, jak niewiele trzeba, by osiągnąć sukces.  

2) Promuj swoich ludzi, nie tylko produkt.  Czy - gdyby Browar Spółdzielczy w Pucku był kolejną lokalną warzelnią piwa - odniósłby taki sam marketingowy sukces, jakiego jesteśmy świadkami? Odznaczany przez zagraniczne media kolejnymi tytułami, doceniany przez światową organizację Ashoka jako najlepszy społeczny startup, uznawany przez krajowe i zagraniczne browary za jeden z lepszych w kraju… Bez zastanowienia mogę powiedzieć, że sukces browaru nie byłby możliwy, gdyby był to kolejny, komercyjny biznes. Wszak nie każdy jest gotów zapłacić 12 zł za butelkę piwa. Co w takim razie sprawia, że pierwszy w Polsce i szósty na świecie browar o charakterze spółdzielczym nie nadąża z produkcją swojego piwa „Ratowniczego” czy „Dwa półsztyki”?   Browar Spółdzielczy Spółdzielni Socjalnej Dalba z Pucka powstał, by dać szansę na nowy start wychowankom Warsztatów Terapii Zajęciowej. To właśnie ich postawy, zachowania i aktywizację zawodową promuje Agnieszka Dejna - współzałożycielka i pomysłodawczyni browaru. Bo choć piwo jest tu produktem, to właśnie wychowankowie WTZ są wartością, która ten produkt promuje. Świadomość, że przedsiębiorstwa społeczne tworzą niezwykli ludzie, którzy musieli przejść w życiu wiele trudnych momentów, jest najpotężniejszą dźwignią marketingu usług spółdzielczych.  

3) Promuj się „z nimi”, nigdy „przeciwko nim”.   Macie jakieś konkretne skojarzenia ze słowem fajna? Bo ja ilekroć widzę ten zwrot zastosowany w internecie, podświadomie wiem, że nie znalazł się tam przez przypadek. Wiem, bo Fajna Spółdzielnia Socjalna z Zabrza z wykorzystaniem tego prostego zwrotu realizuje swój marketingowy plan. To jedna z niewielu spółdzielni, która w 100% wykorzystuje potencjał reklamowy i promuje się w każdej sytuacji. Fajna Spółdzielnia Socjalna nie broni się przed konkurencją i jej sukcesami. Wręcz przeciwnie  -  wspiera ją, chwaląc dokonania, gratulując, ciesząc się wspólnymi sukcesami, obwieszczając wszem i wobec: „Jest fajnie”.  

4) Promuj to, w co wierzysz. Nikt inny nie zrobi tego lepiej.   Nie posiadam żadnej wiedzy na temat kuchni wegańskiej. Myślałam, że nikt nie przekona mnie do tego, że istnieje alternatywa dla jedzenia mięsa. Nie znam też do końca problemu bezdomności. Nie mam pewności, jak na nią reagować, jak wybaczać powroty i popełniane błędy osobom bezdomnym, które wielokroć odrzucają podejmowane wobec nich próby pomocy.   Pomimo to, po spotkaniu ze Spółdzielnią Socjalną Margines prowadzącą w Warszawie Lokal Wegan Bistro i po wizycie w Przedsiębiorstwie Społecznym Czerwony Rower u Pani Ani, a także po wypiciu kawy z Marysią Sadowską z poznańskiej Barki w Spółdzielni Socjalnej Wspólny Stół oba te tematy wydają mi się dużo bliższe. Dlaczego? Bo - rozmawiając z nimi – czuje się ich autentyczność. Sensem ich działań jest robienie czegoś dla dobra innych. Wierzą w to całym sobą, a swoje wartości przekazują w działaniu. Na tym właśnie opiera się ich marketing – na byciu szczerym i prawdziwym.  

Bank czasu to inicjatywa wpisująca się w ideę społeczeństwa obywatelskiego. W tym przypadku, oprócz najważniejszych korzyści płynących z samoorganizacji, integracji lokalnych społeczności, nawiązywania nowych znajomości, mamy równocześnie do czynienia, z istotnym - zwłaszcza dla osób o ograniczonych możliwościach finansowych - zyskiem ekonomicznym.

Bank czasu to system wymiany bezgotówkowej, polegający na dobrze znanej i docenianej pomocy sąsiedzkiej, jednak osoba, którą wspieramy bądź korzystamy z jej pomocy, nie musi być nam wcześniej znana. W naszym kontakcie będzie pośredniczył bank czasu. Sposób działania banku czasu jest prosty: osoby chętne do podzielenia się swoją wiedzą, umiejętnościami, talentami czy po prostu towarzystwem (np. podczas zabawy weselnej) wypełniają formularz, który dotyczy, oprócz podstawowych danych, propozycji usług oraz naszych własnych potrzeb. Koordynator banku czasu pośredniczy w wymianie usług, przypisuje „zarobione” godziny każdemu uczestnikowi na jego konto.

Należy pamiętać, że każda wykonana praca jest sobie równa, co znaczy, że np. godzina korepetycji z języka rosyjskiego jest tożsama godzinnemu pieleniu ogródka, ponieważ jednostką rozliczeniową jest czas. Czerpiemy go tyle, ile sami poświęciliśmy innej osobie. Zorganizowane banki czasu powstały w USA w latach 80., jednak idea samopomocy, wymiany przysług, tkwiła w wielu kulturach od dawna. Banki czasu pozwoliły na rozszerzenie spontanicznych inicjatyw wśród społeczności lokalnych, podtrzymują więzy społeczne, pozwalają na spożytkowanie czasu wolnego.

W Poznaniu bank czasu działa nieprzerwanie od 2006 roku, co czyni go polskim rekordzistą. Prowadzi go Stowarzyszenie Lepszy Świat. Wszystkich chętnych do zapoznania się z działalnością Stowarzyszenia oraz ewentualnemu zarejestrowaniu się w poznańskim banku czasu zapraszamy na stronę: http://bank.lepszyswiat.org.pl/auth/login .  

Idea Zero-Waste tj. „zero śmieci” (tłumaczenie Joanny Gołębiewskiej, która zaznacza, że w ten sposób chciała ułatwić utożsamienie się z problemem konsumentowi) ma na celu ograniczenie produkcji śmieci w każdym gospodarstwie domowym. Nie chodzi o recykling, tylko o świadome unikanie np. mnożenia opakowań, czego nie ułatwiają nam producenci produktów spożywczych, kosmetycznych czy chemicznych.



Tym samym po każdych zakupach wyrzucamy do pojemnika nieprzydatne foliówki, kartoniki, plastikowe opakowania. Ilość odpadów wzrasta. Na pytanie, co zrobić, by uczynić pierwszy krok w stronę odpowiedzialnych, ekologicznych zakupów, odpowiedziały sobie dwie Niemki: Sara Wolf i Milena Gimbovski, które postanowiły otworzyć sklep przyjazny dla środowiska. Berliński supermarket Original Unverpackt, działający od 2014 roku, powstał przy współudziale darczyńców w ramach zbiórki społecznej, co świadczy o dużej potrzebie tego typu miejsc i świadomości problemu, jakim jest nadmierne produkowanie odpadów. W sklepie produkty są dostępne w dyspozytorach.



Klienci mogą zakupić dowolną ich ilość, a do pakowania wykorzystać własne słoiki lub te, które można wypożyczyć na miejscu. Dodatkowo żywność dostarczana jest do marketu przez lokalnych dostawców. Sklep wpisuje się w myśl „zero odpadów” i kontynuuje ideę supermarketów, które wcześniej powstały w Anglii oraz Stanach Zjednoczonych. Droga do całkowitego zaprzestania produkcji śmieci jest trudna. Idea Zero-Waste kieruje się pięcioma zasadami, które mogą przybliżyć nas do zminimalizowania własnej góry śmieci:

- odmawiaj (kupowaniu produktów, które wytwarzają śmieci)
- redukuj
- użyj ponownie
- przetwarzaj i przerabiaj
- kompostuj  



Wydaje się jednak, że myślenie o odpadach powinni zmienić, oprócz wspomnianego konsumenta, także przedsiębiorcy. W końcu zmniejszona ilość opakowań to również mniejsze koszty produkcji. Oby ta wartościowa idea dotarła także do nich.      

Ostatnio coraz częściej słyszy się o powstających w miastach ogrodach społecznościowych, które są znakiem zmiany w myśleniu o żywności, przestrzeni publicznej i wyrazem potrzeby działania w swojej okolicy. Głównym celem takich miejsc jest umacnianie lokalnej wspólnoty oraz edukacja, ponieważ ludzie żyjący w mieście nie zawsze mają wiedzę na temat cyklu przyrody czy pielęgnowania roślin. Korzyści wynikające z anektowania leżących odłogiem, zarośniętych i zaniedbanych miejsc jest więcej.

Mieszkańcy aglomeracji mają gdzie nawiązać więź z sąsiadem, spotykając się przy wspólnej pracy czy odpoczynku w miejskiej zielonej oazie. Dodatkowo inicjatorzy ogrodów, którzy współpracują z mieszkańcami, dbają o to, by urozmaicać ten wspólny czas, np. organizując na terenie ogrodu plenerowe pokazy filmów, pikniki czy koncerty. Mieszkańcy z kolei poświęcają swój czas i uwagę na upiększanie ogrodu, pielęgnowanie, podlewanie czy pielenie. Wspólnie wyhodowane warzywa i rośliny często wykorzystywane są podczas warsztatów np. układania bukietów czy robienia past. Idea ogrodów sukcesywnie się rozwija. Już w prawie każdym większym mieście w Polsce można spotkać się z takimi przestrzeniami.

W Poznaniu, w ramach projektu Generator Malta od 2013 roku powstały ogrody społecznościowe w dzielnicach: Jeżyce, Wilda, Łazarz czy w samym centrum na Placu Wolności. Generator Malta wspiera mieszkańców i lokalne organizacje w działaniach na terenie ogrodów, współorganizując wydarzenia kulturalne, warsztaty dla dzieci i dorosłych. To ważne, ponieważ nie wszystkim mieszkańcom udaje się dotrzeć na wydarzenia kulturalne, które odbywają się w centrum miasta. Wychodzenie z inicjatywami artystycznymi poza centrum, pozwala animować życie mieszkańców poszczególnych dzielnic, które do tej pory często pełniły role miejskich „sypialni”.

 Wśród lokalnych działaczy wyłaniają się liderzy, którzy kontynuują kuratelę nad stworzonymi ogrodami i właśnie o takie przejmowanie inicjatywy przez mieszkańców chodzi. Dzięki temu odżywa współdziałanie, następuje integracja, buduje się międzyludzką więź, a dodatkowo pięknieje okolica i mieszkańcy kamienic czy bloków mogą spędzać czas  aktywnie na świeżym powietrzu. Zachęcające? Ogrody są otwarte dla wszystkich, skorzystajcie z tej możliwości.  

Internet jest narzędziem wyjątkowym. Możliwości jego wykorzystania zdają się nie kończyć. Wbrew powszechnej opinii, w sieci można znaleźć nie tylko zdjęcia kotów czy śmieszne filmy. Odpowiednio wykorzystany, może przynieść wiele dobrego otaczającemu nas światu. Poza nieograniczonymi możliwościami komunikacyjnymi czy nowatorskimi rozwiązaniami związanymi z pozyskiwaniem informacji, internet jest także skupiskiem ludzi. Żyjącą siecią kontaktów, znajomości i grup, które mogą znaleźć tu swoje miejsce. Dowodem na to są nie tylko fora internetowe – miejsca, gdzie pasjonaci danej dziedziny dyskutują i wymieniają poglądy. Równie dobrym przykładem jest zjawisko zwane crowdfundingiem.

Crowdfunding – co to jest?

Crowd – z ang. tłum. Funding - fundowanie, finansowanie. Crowdfunding to finansowanie społecznościowe. Rozwiązanie bolączek wielu osób, które mają świetne pomysły, ale brak im żyłki biznesowej. Nie potrafią przekuć swojej wizji w działanie z powodu niedostatków finansowych. Internetowa społeczność może w ten sposób pozwolić na realizację czyichś marzeń czy planów.

Jak to działa?

 Wszystko odbywa się za pomocą specjalnej strony internetowej. Zasada działania jest prosta: jeżeli mamy pomysł, który chcemy zrealizować, opisujemy go tam, wyznaczamy kwotę, którą chcemy uzyskać i… odliczamy. Na uzbieranie wskazanej ilości pieniędzy mamy najczęściej 30 dni. Oczywiście to bardzo ogólny plan działania. Ciekawym pomysłem jest możliwość skorzystania z opcji gratyfikacji dla osób wspierających dane przedsięwzięcie. Załóżmy, że chcemy uzbierać 10 tysięcy złotych na wykonanie gry komputerowej. Możemy wówczas ustalić, że np. osoby wpłacające od 10 do 30 zł zostaną wymienione w jej napisach końcowych. Fundatorzy, którzy dorzucili do gry 50 zł, poza jej egzemplarzem, dostaną również ścieżkę dźwiękową. Osoby wpłacające 200 zł mogą nadać imię wybranej postaci w grze i tak dalej… Wspomniane powyżej gratyfikacje, poza oczywistą wartością dla fanów i fundatorów, mają jeszcze jedną zaletę – pomagają w promocji, budując odpowiedni wizerunek produktu, inicjatywy czy przedsięwzięcia, na które zbieramy pieniądze. Już sama obecność idei na takim portalu pomaga w jej zareklamowaniu i zwiększa widoczność w sieci. Taki model finansowania pomaga od samego początku budować bazę fanów, zaplecze osób, które będą kibicować projektowi niezależnie od wielkość wkładu finansowego. Pozwala pozostawać z nimi w ciągłym kontakcie, poznawać ich oczekiwania oraz uwagi, które mogą przyczynić się do sukcesu.

Gdzie szukać?

Serwisy crowdfundingowe to dynamicznie rozwijająca się branża usług internetowych. Jednak jest kilka marek, którym warto przyjrzeć się w szczególności. Kickstarter (http://www.kickstarter.com) to jedna z pierwszych platform tego typu. Jej największymi zaletami jest globalny zasięg i uznanie w oczach internetowej społeczności. Najbardziej znana z finansowania projektów związanych z grami komputerowymi, ale działalność serwisu jest dużo szersza i obejmuje m.in.: kulturę, sztukę, nowoczesne technologie czy jedzenie. W polskim fragmencie Internetu warto zwrócić uwagę przede wszystkim na dwie witryny.

Pierwszą z nich jest Polak Potrafi (http://www.polakpotrafi.pl), którego rekordem wpłat na jeden projekt jest kwota ponad 284 tysięcy złotych! A łączna liczba wpłat na projekty rozwijane w ramach portalu przekroczyła już milion. Drugim ważnym serwisem crowdfundingowym w Polsce jest Wspieram.to (http://www.wspieram.to). Co ważne jest to w 100% polska spółka, która wyznaje zasadę „wszystko albo nic”: czyli jeżeli projekt, który wsparliśmy z jakiegoś powodu nie zostanie zrealizowany – otrzymamy z powrotem nasze środki. Obie te platformy pozwalają zbierać pieniądze na przeróżne inicjatywy: od wyprawy busem do USA przez wydanie płyty, książki lub gry, aż po założenie kawiarni przez osoby niepełnosprawne. Ten ostatni przykład pokazuje, że ciekawym pomysłem jest wykorzystanie crowdfundingu w realizacji akcji społecznych, nastawionych na pomoc ludziom i zmianę otaczającego świata. W wypadku wspomnianej kawiarni misja zakończyła się sukcesem. Dzięki „Polak Potrafi” zebrano odpowiednią ilość pieniędzy i od niedawna mieszkańcy Poznania mogą pochwalić się wyjątkowym miejscem na kawiarnianej mapie miasta. Innym przypadkiem jest zainicjowana na Wspieram.to akcja zbierania funduszy na budowę ikonostasu, dla niezbyt licznej grupy wyznaniowej, jaką stanowi jeden z odłamów prawosławia – staroobrzędowcy. Dzięki wsparciu internetowych darczyńców, możliwe jest też zebranie środków na zakup wózka dla niepełnosprawnej dziennikarki. Dzięki crowdfundingowi, można pomagać też poza granicami swojego kraju – do końca września trwa zbiórka na budowę szkoły w dotkniętym kataklizmem Nepalu. Warto na własną rękę śledzić, co ciekawego oferują ludzie, którzy nie boją się marzyć i pomagać innym. To w końcu dzięki nim, świat ma okazję zmienić się na lepsze.

Wyjście ze znajomymi do kina jest zawsze znakomitą opcją na wspólne spędzenie czasu – nikt nie ma co do tego wątpliwości. Co jednak zrobić, gdy w okolicy brakuje kina? Albo kiedy to, które jest ma nieciekawy repertuar? Najprostsza odpowiedź jest zawsze najlepsza – idealnie prawda ta sprawdza się i w tej sytuacji. Jeśli nie ma na co pójść do kina, albo w ogóle nie ma kina – trzeba to kino wymyślić i powołać do życia. I obdarzyć je repertuarem, który będzie wypadkową różnych gustów. Z takiego założenia wyszli pomysłodawcy Bezdyskusyjnego Klubu Filmowego Poznaj swojego sąsiada, który działa na warszawskim Ursusie.

Centrum i peryferia

Centrum Warszawy kusi wieloma atrakcjami, bogatą oferta kulturalną i handlową. Stanowi cel odwiedzin mieszkańców, którzy przybywają tu różnych części stolicy. Nie ma w tym nic złego, jeżeli nie powoduje odpływu lokalnych społeczności, jednak jest to dosyć częsty efekt centralizacji życia kulturalnego. BKF powstał po to, by temu zaradzić.

Alternatywne miejsce spotkań

BKF powstał dzięki konsultacjom społecznym Włącz się w kulturę w Ursusie, realizowanym przez Centrum Komunikacji Społecznej oraz Urząd Dzielnicy. To tam zakiełkował pomysł na wspólne działania, które zintegruje lokalną społeczność. Klub nie mógłby powstać bez wsparcia urzędu oraz Biblioteki Skorosze, która zaoferowała nie tylko salę, ale i sprzęt na comiesięczne seanse. Urząd Dzielnicy Ursus pomógł w działaniach promocyjnych – wydrukował ulotki oraz informował o aktywności BKF-u w internecie. Warto podkreślić, że wszystkie materiały promocyjne zostały zaprojektowane przez uczestników przedsięwzięcia, co tylko wzmaga lokalny charakter inicjatywy. Chodzi bowiem o to, by wykorzystać potencjał tkwiący w miejscowej społeczności, by każdy mógł wnieść coś od siebie. Facebook do dziś pozostaje głównym sposobem komunikacji dla tej inicjatywy, głównie ze względu na wiek uczestników przedsięwzięcia. Poza tym umożliwia szybką komunikację, elastyczną wymianę poglądów, co na pewno ułatwia pracę Klubowi. Niezależnie bowiem od miejsca i sposobu – chodzi o to, by ze sobą rozmawiać, by poznawać tych, którzy nas otaczają. To oni bowiem tworzą naszą rzeczywistość, to dzięki ich wsparciu życie może być dużo łatwiejsze i przyjemniejsze. To jednocześnie ci, których najłatwiej nie dostrzec. Dlatego dobrze, zamiast kolejnego wieczoru w multipleksie, zaprosić znajomych do spędzenia wieczoru w kinie dzielnicowym. Bezdyskusyjnie. 

Żoliborz to najmniejsza pod względem powierzchni dzielnica Warszawy. Jest jednocześnie rejonem miasta o wyjątkowej urodzie i znaczeniu, którego rozkwit przerwała wojna. O charakterze miejsca nie stanowią jednak budynki.

O tym, co jest siłą danej dzielnicy, co nadaje jej szczególne właściwości, zawsze decydują ludzie. A mieszkańcy Żoliborza są wyjątkowi. Dostrzegła to Dorota Maj, pomysłodawczyni wystawy Moje sąsiadki – Żoliborzanki w obiektywie fotografów. Portretuje, prezentuje i przybliża ona kobiety zamieszkujące tę niezwykłą część stolicy. Bowiem i one są niezwykłe – cechuje je duch klasycznej, przedwojennej elegancji. Swoiste połączenie pewności siebie, dumy i poczucia estetyki, co przykuło uwagę inicjatorki wystawy, której życie zawodowe łączyło się z modą i stylem życia. Od pomysłu do realizacji minęły dwa lata. Był to czas poświęcony nie tylko na namysł nad koncepcją, ale także rozmowy z władzami lokalnymi. Dzięki tym dyskusjom, udało się między innymi uzyskać zgodę na użytkowanie pewnego fragmentu przestrzeni publicznej.

Sąsiadki inne niż wszystkie

Skąd się wziął tytuł wystawy? Według Doroty Maj sąsiedzi to nie tylko osoby, które dzielą z nami miejsce zamieszkania. To także ludzie, którzy pracują i spędzają swój wolny czas w danym miejscu. Nawet jeżeli nie mają tam swojego kąta. Dlatego wśród prezentowanych prac znajdziemy nie tylko zdjęcia rodowitych Żoliborzanek, ale także pań pracujących w zakładach fryzjerskich i kosmetycznych w tej dzielnicy. Rozszerzenie definicji sąsiada pozwoliło uwypuklić wspólnotowy charakter Żoliborza, zwrócić uwagę na fakt, że ludzie nie muszą obok siebie mieszkać, by łączyła ich szczególna więź. A i sam Żoliborz nabrał nieco innych rysów. Wystawa pozwoliła rozkwitnąć nowym inicjatywom społecznym, skierowanym do mieszkańców tej dzielnicy, do sąsiadów. A parkan, który stał się miejscem prezentacji wystawy o Żoliborzankach, od jej czasu gościł już cztery inne ekspozycje.

9 spojrzeń

Na wystawę składają się zdjęcia wykonane przez 9 autorów. Łączył ich jedynie temat. Poza tym mieli wolną rękę, mogli podejść do swoich prac w zupełnie dowolny sposób. I skorzystali z tej możliwości. Lidia Popiel postawiła na spontaniczność, uwieczniając na swoich zdjęciach te urywki codzienności, które istnieją tylko tam – nie magazynujemy ich w pamięci, nie wspominamy. Dzięki temu, zdjęcia wyglądają na przypadkowe, a ujęcia są zaskakujące. Z kolei inny uczestnik projektu - Krzysztof Opaliński, fotografował znane kobiety związane z Żoliborzem. Na jego fotografiach znalazły się m.in.: Małgorzata Niemen, Kasia Kowalska, Krystyna Zachwatowicz-Wajda czy Katarzyna Milewska. Jacek Poręba skupił się na tylko jednej Żoliborzance – Annie Jopek, która stała się bohaterką serii portretów. To oczywiście tylko kilku autorów prac. Poza nimi, podczas wystawy, można było zobaczyć prace autorstwa m.in.: Marty Pruski (cykl zdjęć poświęconych paniom z klubu seniora), Andrzeja Świetlika (wspominany już cykl o fryzjerkach i kosmetyczkach), Krzysztofa Dubiela (zdjęcia najmłodszych mieszkanek Żoliborza w lecie).    

W Polsce od pewnego czasu widać wyraźnie pewien trend – Polacy coraz chętniej korzystają z uroków miasta. Zamiast wypadu na łono natury, często wybierają odpoczynek w kawiarniach i restauracjach, których liczba rośnie w coraz szybszym tempie. Nie ma jednak drugiej takiej kawiarni jak Dobra Kawiarnia. Na czym polega jej fenomen?

„Razem z osobami z niepełnosprawnością intelektualną tworzymy Dobrą Kawiarnię przy ul. Nowowiejskiego 15 w Poznaniu, gdzie będzie zatrudnionych 6 osób, byłych uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej. Dla nas osoby z niepełnosprawnością intelektualną są specjalistami od spraw dobrych i prostych - dostrzegamy ich potencjał i czystość intencji.” – czytamy na stronie projektu Dobra Kawiarnia w serwisie PolakPotrafi.pl. Idea tego miejsca zrodziła się w głowie Dominika Marszałka, prezesa spółdzielni socjalnej. Ponieważ rynek pracy daje niewielkie możliwości osobom niepełnosprawnym, wpadł on na pomysł, by stworzyć przestrzeń, w której podopieczni jego spółdzielni będą pracować i się rozwijać. Kawiarnia, w której znajdą zatrudnienie osoby niepełnosprawne okazała się strzałem w dziesiątkę.

Nim jednak pomysł został wcielony w życie, potrzebne było wsparcie. Na samym starcie udało się co prawda pozyskać pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego, jednak cała inwestycja wymagała większego nakładu finansowego. Aby zebrać resztę potrzebnych funduszy, członkowie spółdzielni skorzystali z serwisu crowdfundingowego PolakPotrafi.pl. W ciągu 50 dni udało się zebrać ponad 20 tysięcy złotych, a marzenia o Dobrej powoli stawały się rzeczywistością. Oficjalne otwarcie kawiarni nastąpiło 31 lipca.



Przy ulicy Nowowiejskiego 15 gości wita prosty, nowoczesny wystrój i przestronne, jasne wnętrza, w stonowanych kolorach. Kiedyś był tutaj sklep monopolowy, nie mogło się więc obyć bez remontu. Warto podkreślić, że już na tym etapie w pracę zaangażowane były osoby, które teraz stanowią kadrę Dobrej. Współpraca i budowanie od podstaw czegoś nowego integruje i rodzi poczucie odpowiedzialności za miejsce, które jest wynikiem wspólnego działania. Sukces Dobrej udowadnia, że radość z kooperacji promieniuje i zatacza coraz szersze kręgi. Ludzie, którzy raz odwiedzili kawiarnię, chcą tu wracać.

W inicjatywę angażują się również darczyńcy. Ostatnio jeden z gości podarował Dobrej klimatyzator, który okazał się nieoceniony podczas tegorocznych upałów. Logo tego miejsca to dmuchawiec i trudno wyobrazić sobie coś, co trafniej opisuje atmosferę tego miejsca. Jak czytamy na stronie internetowej (dobra.com.pl), jest on symbolem spełnionych marzeń i dobrej energii. 6 osób, które od lipca 2015 roku tworzą załogę kawiarni, rozprzestrzeniają wokół siebie dobro tak, jak rozprzestrzeniają się pyłki dmuchawca. A wiatr roznosi to dobro po świecie.



Wszystkie fotografie pochodzą z fanpage'a Dobrej Kawiarni: www.facebook.com/DobraKawiarnia

Trend lokalności zyskuje ostatnimi czasy na znaczeniu. Chcemy spotykać się ze znajomymi w osiedlowych kawiarniach, organizować pikniki sąsiedzkie, a warzywa kupować od zaprzyjaźnionego rolnika. Dlatego tak duże znaczenie w budowaniu zintegrowanej społeczności odgrywa lokalny lider. Co powinno go cechować i jakie jest jego znaczenie dla rozwoju społeczności lokalnej?

Mówiąc „lider” automatycznie wyobrażamy sobie charyzmatycznego przywódcę, który porywa ludzi do działania i zaraża entuzjazmem. Kto chce zapalać innych, sam musi płonąć – pisał słynny polski lekarz Ludwik Hirszfeld. Charyzma to rzeczywiście niezwykle ważna cecha, która sprawia, że ludzie identyfikują się z pomysłem lidera. Nie mniej ważna jest jednak empatia i wrażliwość. Dobry lider lokalny to osoba, która potrafi słuchać innych, rozumie potrzeby swojej społeczności i potrafi uwzględnić w swoich działaniach interesy różnych grup. Aby skutecznie działać na rzecz swojej wspólnoty, trzeba mieć wysoko rozwinięte umiejętności komunikacyjne i umieć porozumieć się z każdym – zarówno prezydentem miasta, jak i przedstawicielem organizacji pozarządowej czy dozorcą budynku. Dlatego często to wrodzone predyspozycje, a nie skończone szkoły, decydują o tym, że ktoś zostaje liderem w swojej gminie czy dzielnicy. Nie znaczy to jednak, że lider nie powinien rozwijać się i podnosić swoich kwalifikacji. Ciekawość świata i chęć zdobywania wiedzy z różnych dziedzin są niezbędne do skutecznego działania. Lokalny  przywódca powinien nie tylko reagować na bieżące problemy, ale też przewidywać je i myśleć długofalowo, czyli jednym słowem posiadać wizję i skutecznie ją realizować. Najistotniejsze jest jednak to, by była ona skrojona na miarę potrzeb lokalnej społeczności, nie ma bowiem dwóch takich samych środowisk.

Nie ma również jednego, wzorcowego modelu działania. Czasami rolę lidera pełni formalny zwierzchnik – wójt, sołtys, przewodniczący rady osiedla czy prezes wspólnoty mieszkaniowej. Polityk, który umie wsłuchać się w potrzeby swojej społeczności, podejmuje nowe, ciekawe inicjatywy i zachęca do tego mieszkańców to prawdziwy unikat. Rolę liderów pełnią też przedstawiciele organizacji pozarządowych jako osoby świetnie zorientowane w problemach gminy, dzielnicy czy konkretnej grupy społecznej. Często jednak liderami zostają osoby, stojące w opozycji do panującej władzy. Takim odważnym buntownikom niekiedy udaje się dokonać małej rewolucji i zmienić zastany porządek.

Niezależnie od tego, z jakiego środowiska wywodzi się lider, do jego zadań należą przede wszystkim: rozpoznawanie potrzeb społeczności, formułowanie w dialogu z mieszkańcami wizji zmian i koordynowanie procesu wcielania ich w życie. Na tym etapie szczególnie istotna jest umiejętność budowania i zarządzania zespołem tak, by ludzie nie tracili motywacji i mieli dobrze rozdysponowane zadania. Bo zmiana lokalna tak jak każdy projekt wymaga determinacji i odważnego dążenia do wyznaczonego celu.  

Magdalena Przygońska

Angażując się w działania społeczne, tworząc i realizując projekty na rzecz wspólnego dobra, działamy zwykle pod wpływem motywacji wewnętrznej. Co to oznacza?   Psychologowie dzielą ludzką motywację na dwa rodzaje:  

- zewnętrzną - opartą na systemie kar i nagród
- wewnętrzną - opartą na naszych celach, wartościach i przekonaniach  

W pracy zarobkowej głównym motywatorem jest pensja, ewentualnie inne benefity jak np. premie. Pod wpływem tych czynników wzbudzona zostaje motywacja zewnętrzna. W przeciwieństwie do motywacji wewnętrznej, bywa ona zawodna. Jej źródło nie pochodzi bowiem z nas samych, z naszych wartości i indywidualnych celów. Motywacja zewnętrzna działa w oparciu o prosty mechanizm: jest nagroda lub widmo kary - jest motywacja. Nie ma nagrody - motywacja zanika. Jednak człowiek to nie maszyna, dlatego prosty system wzbudzania motywacji zewnętrznej nie zawsze na niego działa. Badania psychologów jednoznacznie dowodzą, że - działając pod wpływem motywacji wewnętrznej - jesteśmy bardziej kreatywni i zaangażowani. A nasza praca przynosi znacznie lepsze rezultaty.  



By spełniać się w tym, co robimy, realizować swoje pasje i marzenia, wybieramy zadania, w których możemy działać pod wpływem motywacji wewnętrznej. Stąd bierze się zapał do pracy, nawet pomimo braku wymiernej zapłaty. Działalność społeczna, wolontariat czy praca na rzecz lokalnej społeczności to aktywności, których podejmujemy się zwykle z przyczyn osobistych: potrzeby pomocy innym, sprawdzenia się w nietypowej sytuacji czy budowania więzi. Dlaczego tak wielu społeczników, pomimo braku finansowych profitów, działa na rzecz swojej małej ojczyzny lub kogoś, kto jest w gorszej sytuacji życiowej niż oni?

Z punktu widzenia psychologii da się to wyjaśnić w dość prosty sposób. Po pierwsze dlatego, że zyskują poczucie sprawczości i kompetencji. Po drugie dlatego, że - podczas wykonywania czynności motywowanych wewnętrznie - wyzwalany jest pewien specyficzny stan psychologiczny, nazywany flow. To uczucie, gdy doświadczamy pełnego zanurzenia w jakiejś czynności, tracimy z oczu potrzeby fizjologiczne, a godziny upływają nam jak minuty. Przyjemność, jakiej wtedy doświadczamy, jest nagradzająca sama w sobie, a poziom wykonania danej czynności rośnie. Stan flow jest w naszym zasięgu wówczas, gdy stoimy przez ambitnym wyzwaniem, a poziom naszych umiejętności jest dopasowany do poziomu trudności zadania. Dodatkowymi wspomagaczami są: jasno wyznaczony cel i szybka informacja zwrotna. Jeśli po realizacji zadania spodziewamy się natychmiastowego feedbacku, szanse na osiągnięcie stanu flow rosną.  Jeśli jeszcze się wahacie, czy warto angażować się w działania społeczne, pamiętajcie, że robicie to nie tylko dla innych, ale przede wszystkim dla siebie. Nic tak nie dowartościowuje, jak dobrze wykonane zadanie i poczucie, że nasze działania mają sens. 

Dzieciństwo kojarzy się z radością, kolorami, beztroską zabawą i bezpiecznym miejscem − domem. Jednak wiele dzieci wstydzi się zaprosić do swojego domu innych, bo − zamiast bezpiecznego, przytulnego kawałka świata – mieszkają w ruderze z odrapanymi ścianami i niedomykającymi się oknami. Katarzyna Konewecka-Hołój – inicjatorka Stowarzyszenia Piękne Anioły – odwożąc któregoś dnia do domu dzieci ze szkoły swojej córki, zastała właśnie taki widok.

Na początku była wstrząśnięta. Potem postanowiła zadzwonić do ośrodka pomocy społecznej. Czuła jednak, że to nie wystarczy, że dzieciakom trzeba pomóc w inny, bardziej długofalowy i namacalny sposób. Postanowiła założyć stowarzyszenie Piękne Anioły, które remontuje dziecięce pokoje. Szybko zaraziła swoim pomysłem innych. Dziś w stowarzyszeniu działa około 15 osób już nie tylko na terenie Małopolski, ale całego kraju. W  działalności stowarzyszenia chodzi o to, by najmłodsi nie musieli wstydzić się swojego pokoju. By nie wracali codziennie do szaro-burego miejsca, ale dorastali w domach pełnych światła i koloru. Żeby z dumą zapraszali znajomych do swojego świata. Z pomocą innych dorosłych: ofiarodawców, architektów, projektantów, wychowanków Zakładu Poprawczego w Raciborzu, więźniów Zakładów Karnych z Małopolski, a przede wszystkim rodziców dzieci, stowarzyszenie Piękne Anioły odnowiło już około 20 pokoi.



Osoby działające w stowarzyszeniu angażują się także w inne inicjatywy. – Dziś zajmujemy się już nie tylko remontowaniem pokoi, ale także świetlic szkolnych, zbieraniem środków czystości oraz przyborów szkolnych dla ubogich rodzin − mówi Konewecka-Hołój. To naturalna konsekwencja dostrzeżenia szerszego kontekstu sytuacji − nie tylko najmłodszych, ale wszystkich domowników. Zdarza się, że sąd rodzinny chce odebrać rodzicom opiekę nad dziećmi ze względu na złe warunki mieszkaniowe. Piękne Anioły pomagają zatroszczyć się o byt całej rodziny, by dzieci mogły zostać przy rodzicach.

− W związku z końcem roku i rozdaniem świadectw dotarła do stowarzyszenia informacja, że jedna z dziewczynek, której wyremontowaliśmy pokój, poprawiła swoje kiepskie stopnie w tak skuteczny sposób, że na świadectwie przeważały czwórki i piątki − mówi Katarzyna Konewecka-Hołój. To daje motywację do dalszej pracy i utwierdza Anioły w przekonaniu, że ich działanie nie sprowadza się do prostego odmalowania ścian czy wstawienia kilku nowych mebli, ale zmienia nastawienie dzieci. Poprawia ich samopoczucie, mobilizuje do nauki, daje szanse na zacieśnianie więzi z innymi. A przede wszystkim pomaga pozbyć się poczucia „bycia kimś gorszym” od rówieśników.  



SGB-Bank S.A. także podjął współpracę z Pięknymi Aniołami. Obchodzony właśnie rok jubileuszowy jest okazją, by zrobić coś dobrego i dać kolejnym dzieciakom ich własny „kawałek podłogi”. Już wkrótce będziemy informować  o szczegółach wsparcia, a tymczasem zapraszamy wszystkich zainteresowanych działalnością i współpracą ze stowarzyszeniem Piękne Anioły na:  http://www.piekne-anioly.org/ i www.facebook.com/PiekneAnioly?fref=ts    

Zdjęcia wykorzystane w artykule pochodzą z fanpage'a: www.facebook.com/PiekneAnioly?fref=ts    

Zbudowanie domu wydaje się być niezwykle trudne i kosztowne. Istnieją jednak sposoby, by zadać kłam tej tezie. I udowodnić, że wszystko jest możliwe. Przykłady? Proszę bardzo: warsztaty budownictwa naturalnego, które pozwalają na nowo odkryć zapomniany potencjał słomy i gliny. Stały się one sednem projektu „Budujemy Dom”, który ma na celu integrację mieszkańców Kotliny Kłodzkiej. Przy okazji ma również przypomnieć i pokazać, jak izolować dom słomą i tynkować go gliną. Inicjatorka tego przedsięwzięcia – Weronika Siwiec, architektka i projektantka – po sukcesie projektu w konkursie „Spółdzielnia pomysłów” wciela plan w życie. Wszystko po to, by we wsi Potoczek staną dom. 25-metrowy, zwracający się ku naturze i tradycji, który będzie pokazem potęgi wspólnej pracy.



Aby tak się stało i aby dom „staną na nogi”, działania zostały podzielone na kilka etapów. Najpierw należało rozstawić obóz dla uczestników warsztatów i podciągnąć do niego prąd i wodę. Pierwsze warsztaty dotyczyły przygotowania ścian ze słomy. Wraz ze specjalistami z Biohabitat.opole, uczestnicy dowiedzieli się wszystkiego o wypełnianiu drewnianej konstrukcji ścian i ich zabezpieczeniu. Kolejne zaś, dotyczyły tynków glinianych, kładzionych na wcześniej wypełnione ściany. Zgłębianiu tajników przygotowywania zaprawy, towarzyszyło także zdobywanie wiedzy o różnych jej rodzajach i sposobach wykorzystania. Tutaj także pomocą i fachową wiedzą służyli uczestnikom znawcy tematu z Biohabitat.opole.

W Potoczku odbyły się także warsztaty z hempcrete, czyli techniki izolacji za pomocą konopi przemysłowych oraz z tynków wykończeniowych. Aktualne informacje na temat postępów budowniczych znajdziecie na fanpage’u projektu: https://www.facebook.com/budujemydomwpotoczku. 

Najpierw praca – potem przyjemności. Tak głosi jedno z popularniejszych powiedzonek. Czy możliwe jest jednak połączenie jednego i drugiego? Według organizatorów – tak, a najlepszą odpowiedzią są warsztaty budownictwa naturalnego. Budowa domu bez wątpienia wymaga wysiłku, ale daje też ogromną satysfakcję! Pozwala poznawać nowych ludzi i cieszyć się ze wspólnych działań. A jeżeli dodamy do tego malownicze położenie tego niecodziennego placu budowy, w maleńkiej mieścinie, z dala od miejskiego zgiełku, noce spędzane w namiocie na łące… Czy można wyobrazić sobie lepsze wakacje?    

Słowo wolontariusz pochodzi od łacińskiego voluntarius, czyli dobrowolny. To tłumaczenie najlepiej oddaje istotę wolontariatu – jest to praca wykonywana ochotniczo, bez przymusu z zewnątrz. Wolontariuszem może być każdy, niezależnie od wieku czy miejsca zamieszkania, a pomagać można na wielu płaszczyznach życia społecznego. Czy zatem wnoszenie schorowanej sąsiadce zakupów na trzecie piętro można nazwać wolontariatem? A może jest nim dokarmianie bezpańskich psów? Czym dokładnie powinien cechować się wolontariat?

Wolontariat to bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych, za którą nie otrzymujemy wynagrodzenia pieniężnego. Pomagając swoimi bliskim, również robimy to bezinteresownie i nie spodziewamy się korzyści finansowych. Nie jest to jednak wolontariat, gdyż ten wykracza poza związki rodzinno-koleżeńskie. Choć za tego typu pracę nie otrzymujemy pieniędzy, nie oznacza to, że wolontariat nie przynosi żadnych korzyści. Przede wszystkim, zdobywamy satysfakcję, że mogliśmy pomóc komuś w potrzebie lub zaangażować się w szczytną inicjatywę. Każdy kto miał okazję zaznać wolontariatu, potwierdzi, że wspaniale jest móc widzieć namacalne rezultaty swoich działań.

Ponadto, mamy okazję sprawdzić się w niestandardowej sytuacji. Szkoła czy praca często nie dają nam szansy pokazania pełni swojego potencjału. Organizując zbiórkę funduszy na leczenie chorego dziecka, pomagając w hospicjum czy schronisku dla zwierząt możemy odkryć w sobie cechy charakteru, o które się nie podejrzewaliśmy. Wolontariat to szansa na zdobycie doświadczenia, które będzie można wykorzystać w pracy zawodowej.

Wolontariat przybiera różne formy, mniej lub bardziej sformalizowane. Jeżeli będziemy go świadczyć na rzecz organizacji pozarządowej czy instytucji publicznej, powinna ona podpisać z nami umowę wolontariacką. Taka umowa określa prawa i obowiązki obu stron, ramy czasowe i wymiar godzin, w jakim będziemy pracować oraz zakres świadczeń, jakie będziemy wykonywać na rzecz instytucji. Na koniec organizacja powinna wystawić nam zaświadczenie o odbyciu wolontariatu. Jeżeli dostaliśmy dobre referencje, tego typu doświadczenie można śmiało wpisać do CV – potwierdza to, że jesteśmy odpowiedzialni i umiemy się zaangażować.

Wolontariat cechuje pewna systematyczność i – niezależnie od tego komu pomagamy – przeważnie jest to zobowiązanie co najmniej kilkumiesięczne. Wyjątkiem jest wolontariat akcyjny, gdzie pomoc polega na zaangażowaniu się w jednorazową akcję, np. przygotowanie festiwalu muzycznego, pikniku charytatywnego czy wydarzenia sportowego. Jak zostać wolontariuszem? Ofert można szukać np. na portalu ngo.pl. Pamiętajmy, że zgodnie z Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003, wolontariatu nie można wykonywać na rzecz przedsiębiorców i innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Wolontariusze nie powinni również zastępować pracowników, a jedynie uzupełniać ich pracę.

Magdalena Przygońska

Pani Agata Strączkowska jest drobną brunetką, która mieszka tuż za tulipanowym skwerem w Luboniu. Rok temu SGB-Bank SA sfinansował pomysł na odnowienie miejskiego skweru, który zgłosiła do konkursu „Spółdzielnia pomysłów”. Konkurs daje możliwość realizacji lokalnych inicjatyw, które łączą małe społeczności przy wspólnej pracy lub po prostu dają ludziom okazję do spotkań. „Sąsiedzkie Tulipany” (bo tak był zatytułowany projekt Pani Agaty) połączył obie te funkcje. Przypomniał też, że małe działania mogą przerodzić się w duży efekt, jak choćby nowe przyjaźnie czy stopniowe odradzanie się idei dobrego sąsiedztwa. W Luboniu to szczególnie potrzebne, ponieważ – obok mieszkańców zżytych z miasteczkiem od pokoleń – mieszkają tutaj nowi ludzie migrujący z pobliskiego Poznania.

Niedziela, 3 maja. Pani Agata Strączkowska, ubrana odświętnie, rozkłada leżaki na skwerku obsadzonym tulipanami. Rok temu jej syn wymyślił, że kupią cebulki wszystkich kolorów oraz gatunków tych kwiatów i zrewitalizują zaniedbany skwer. Pomysł spodobał się publiczności konkursu „Spółdzielnia pomysłów” i przeszedł do finału. Docenili go także Jurorzy. „Sąsiedzie Tulipany” znalazły się w trójce projektów zrealizowanych, dzięki wsparciu SGB-Bank SA. Mieszkańcy skrzyknęli się jesienią zeszłego roku, by wspólnie uporządkować skwer i obsadzić go tulipanami. Zadbali o to, by – oprócz kwiatów – wyrosła tutaj także kosodrzewina, suche trawy ozdobne i pięć brzóz. Student architektury krajobrazu zaprojektował układ przestrzenny, właściciel firmy budowlanej zgłosił się do montażu krawężników, inny – do przywiezienia ziemi. Dzięki wspólnej pracy, mieszkańcy czują się odpowiedzialni za kawałek ziemi, który widzą ze swoich okien. Dbają o niego, doglądają, jak rozwija się roślinność. Ostatnio mieli okazję spotkać się na nim podczas sąsiedzkiego pikniku.



Pomiędzy tulipanami, na ścieżce, stoją stoły i ławki. – Wolne? Przesuńcie się, przesuńcie się. – przy jednym stole siada pięć kobiet, z kawą i sernikiem. Jest też mężczyzna w zielonych spodniach prasowych w kant. Przyszedł zaraz po Mszy Świętej, podczas której ksiądz zapraszał na piknik na tulipanowy skwer. Po drugiej stronie ulicy, nad grochówką siedzi cała rodzina. Dzieciaki bawią się w basenie z kolorowymi kulkami, kilka sąsiadek wygrzewa się na trawniku, starszy pan częstuje wszystkich krówkami. Dalej pan Tarasiewicz pokazuje akcję ratowniczą – Podchodzimy. Słuchamy, czy osoba reaguje, mówimy do niej. Nikt nie wyjdzie stąd bez kawałka ciasta. Jest szarlotka, ciasto czekoladowe, sernik. A wszystko upieczone przez mieszkańców. W sam raz, by po niedzielnym obiedzie przyjść „na słodkie”, jak to mają w zwyczaju Wielkopolanie.



Pomysł na piknik zrodził się w głowie Pani burmistrz Lubonia – Małgorzaty Machalskiej. – Od kilku lat chodzę na piknik sąsiedzki przy „Autostradowej Dolince” w Luboniu. Każda rodzina coś na niego przygotowuje, a potem siedzimy przy jednym wspólnym stole, na placu zabaw. Postanowiłyśmy z Agatą, że przy skwerze na Żabikowskiej, którego jest właścicielką, zrobimy podobny piknik. – mówi Pani Małgorzata Machalska.

Dzięki temu wydarzeniu, każdy mógł dowiedzieć się o idei, jaka przyświecała Pani Agacie Strączkowskiej, gdy postanowiła udostępnić swój kawałek ziemi mieszkańcom Lubonia. A idea była prosta: stworzyć miejsce przyjazne, miejsce „po prostu”. Przestrzeń, w której można porozmawiać z sąsiadem czy pobawić się z dzieckiem. Co będzie dalej ze skwerkiem? Kolejnej jesieni mieszkańcy i uczniowie będą dosiewali tulipany na skwerze. Każdy z nich zakupi wtedy z własnej kieszeni, za grosze, cebulkę kwiatu. Będzie to osobisty wkład w lubońską „małą ojczyznę”. Potem pozostanie już tylko czekać na wzrost kwiatów i… kolejny sąsiedzki piknik.

Każdy z nas pełni inną rolę w grupie. Niektórzy są jej motorami napędowymi. To głowy pełne pomysłów. Ludzie, którzy obudzeni w środku nocy potrafią z marszu wygenerować listę kreatywnych rozwiązań problemu. Niekoniecznie jednak lubią i potrafią wdrażać je w życie, bo to zbyt żmudne.  

Na drugim biegunie plasują się urodzeni wykonawcy. Świetnie odnajdują się w realizowaniu zleconych działań. Są dobrze zorganizowani i pamiętają o wszystkich detalach, bez których pomysł nie mógłby się urzeczywistnić. Pchają projekt naprzód, choć - podczas burz mózgów - raczej pozostają w cieniu.  



Współdziałanie ma sens wtedy, gdy rola w zespole jest dobrze dopasowana do naszego typu osobowości i indywidualnych predyspozycji. Warto o tym pamiętać nie tylko w pracy zawodowej. Społecznicy zakładający stowarzyszenia, spółdzielnie, fundacje czy nieformalne grupy sąsiedzkie powinni mieć to na względzie. Odpowiedni podział zadań poprawia efektywność zespołu. Wzmacnia jednostkowe poczucie odpowiedzialności za podejmowane działania. Z tego prostego powodu, że - wykonując aktywności bliskie naszym naturalnym talentom - działamy w oparciu o motywację wewnętrzną. To dzięki niej, czujemy przyjemną ekscytację podczas wykonywanej pracy i generujemy lepsze wyniki.  

Kluczem do zrozumienia ról grupowych jest klasyfikacja Mereditha Belbina, wykorzystywana często przez działy HR w firmach czy podczas szkoleń z zarządzania zespołem. Podział odnosi się jednak do wszystkich zespołów, nie tylko stricte pracowniczych. Z powodzeniem możemy go zastosować, podczas formowania grupy projektowej czy rozdzielania zadań przy sąsiedzkich inicjatywach. Poniżej znajdziecie 8 ról grupowych, które wyodrębnił ten naukowiec:
 
   

Naturalny lider - potrafi świetnie rozdzielać pracę i egzekwować jej wykonanie. Wydobywa z innych to, co najlepsze i motywuje zespół do działania. Dzięki zdolnościom przywódczym i charyzmie, ludzie podążają za jego pomysłami.  
Człowiek akcji - świetnie się sprawdza w roli koordynatora działań zespołu, ustala cele i priorytety. Jest energiczny i zmotywowany do realizowania zadań.  
Praktyczny organizator - przekuwa wizje i pomysły w realne działania. Jest praktykiem, którego cechuje wewnętrzna dyscyplina, dzięki której projekty są wdrażane.  
Siewca (człowiek idei) - kreator nowych pomysłów i twórca niekonwencjonalnych idei. Dzięki jego wrodzonej przenikliwości i myśleniu “out of the box”, innowacyjne rozwiązania są często jego zasługą.  
Człowiek kontaktów - świetnie się sprawdza, gdy trzeba nawiązywać relacje z ludźmi. To urodzony negocjator i ekstrawertyk, który potrafi znaleźć na zewnątrz grupy zasoby potrzebne do jej rozwoju.
Sędzia - analityk, który ocenia pomysły “na chłodno”. Człowiek obiektywny i emocjonalnie niezaangażowany. Co prawda nie jest wulkanem entuzjazmu, ale jego spokój i wyważenie często ratują zespół w momencie podejmowania strategicznych decyzji.  
Człowiek grupy - to osoba, która podtrzymuje morale grupy i odpowiada za dobrą atmosferę w zespole. Nie aspiruje do bycia liderem, nie przepada za rywalizacją. Za to, gdy trzeba wesprzeć zespół zrezygnowany po porażce czy po prostu upiec szarlotkę na zebranie, jest nie do zastąpienia.  
Perfekcjonista - człowiek nastawiony na zrealizowanie konkretnego celu. Dba o najwyższy standard wykonania zadań. Jest zdyscyplinowany, choć czasem zdarza mu się ugrzęznąć w szczegółach. Zamiast spojrzeć na projekt z szerszej perspektywy, koncentruje się na mało znaczących detalach, co może znacznie spowalniać pracę.  



Dobrze, gdy w zespole są wszystkie wymienione powyżej typy. Wówczas energia grupy jest optymalna, a wszystkie role obsadzone. Gdy zespół liczy mniej niż 8 osób, warto zwrócić uwagę, czy składa się z osób reprezentujących różne typy. Im większe zróżnicowanie, tym lepsza współpraca i wyższe wyniki.  

Każdy popełnia błędy. Niektóre z nich potrafią zaważyć na całym życiu. Odcisnąć na nim piętno tak silne, że próba odwrócenia biegu zdarzeń, odmalowania zrujnowanego domostwa przyszłości, wydaje się niemożliwa. Na szczęście, kluczowe stwierdzenie w poprzednim zdaniu to „wydaje się”. Z pomocą przychodzą bowiem ludzie. Życzliwość, potrzeba pomocy, wyciągnięta ręka w kierunku tych, którzy z różnorakich przyczyn nie otrzymują drugiej szansy.

„Wielu z tych, którzy opuszczają więzienie, nie ma dokąd wrócić, bo rodzina zerwała z nimi kontakty. Niewielu pracodawców jest skłonnych zatrudnić byłego więźnia. Ponadto większość byłych skazanych ma problemy z alkoholem czy narkotykami. W rezultacie wracają oni do swego kryminogennego środowiska, znowu zaczynają pić, popełniają przestępstwa ... – i wracają do więzienia”. Powyższy cytat pochodzi ze strony internetowej fundacji Sławek. Fundacji, która istnieje po to, by zanegować te słowa. By pomóc znaleźć byłym więźniom drugą szansę i ją wykorzystać. Założona w 1998 roku przez rodzinę Państwa Łagodzińskich, swoją nazwę wzięła od pierwszego podopiecznego fundacji. Sławek po wyjściu z więzienia nie był pewien swojej przyszłości. Miał trudności ze znalezieniem pracy, prowadzeniem normalnego życia. Więźniom nikt nie ufa: pracodawcy, otoczenie, nawet najbliżsi. Dlatego tak ważna jest możliwość ponownego stanięcia na starcie, pewnego chwytu pomocnej dłoni.



Marek Łagodziński nie chciał, by tak było. Zainspirowany słowami: „[…] byłem w więzieniu, a nie odwiedziliście mnie…”, zaczął organizować spotkania z więźniami. Na własne oczy przekonał się wówczas, jak bardzo potrzebne jest im wsparcie. Od myśli przeszedł do czynu: zaczął zatrudniać ich w swoim warsztacie samochodowym, udowadniając tym samym, że uczciwe życie i ciężka praca, mimo skomplikowanej przeszłości, nie są im obce. Tak rozkwitła idea, która już od 17 lat niesie szeroko rozumianą pomoc osadzonym i byłym więźniom. Dzięki Fundacji, udaje im się wyjść na prostą i osiągnąć to, co wcześnie wydawało się niemożliwe – rozpocząć drugie życie, wolne od koszmarów przeszłości. Wsparcie, jakie otrzymali pozwoliło wielu z nim uzyskać uczciwą pracę, założyć rodzinę i żyć w wolności od nałogów.

Ponadto, dzięki Fundacji polscy więźniowie mogli stać się, razem z osadzonymi w Belgii, Grecji, Włoch i Serbii, bohaterami projektu artystycznego pt. Parol! Zakładał on budowę porozumienia między światem bez krat a tym, w którym ograniczają one widzenie. Pośrednikami między nimi byli artyści i arteterapeuci. Działania Fundacji pokazują jak bardzo ważne jest budowanie mostów. Jak istotne jest zbliżanie do siebie tego, co na pierwszy rzut oka do siebie nie pasuje. Dzięki temu, obnażane są krzywdzące stereotypy, a ludzie są bliżej siebie, jednocześnie ucząc się tolerancji i wartości ciężkiej pracy. Niezależnie bowiem od tego, po której stronie jesteśmy, nie wolno o tym zapomnieć.



Za udostępnienie zdjęć wykorzystanych w artykule dziękujemy Fundacji Sławek.

Czy jest sposób, aby mieszkańcy dużego miasta codziennie jedli warzywa prosto od rolnika? Czy jesteśmy skazani na kupowanie jedzenia w wielkich hipermarketach? Niekoniecznie. Coraz popularniejszym zjawiskiem jest zakładanie kooperatyw spożywczych, które umożliwiają jej członkom dostęp do świeżych warzyw i owoców w rozsądnej cenie, jednocześnie wspierając lokalnych producentów i omijając pośredników. Kooperatywa to nieformalna grupa ludzi, która postanawia razem robić zakupy, tworząc rodzaj spółdzielni. Jak funkcjonują kooperatywy? Większość z nich działa w oparciu o organizowanie tur zakupowych raz na tydzień lub dwa. Członkowie grupy sami kupują, ważą i dzielą produkty, dzięki czemu uzyskują niższe ceny, oszczędzają czas i koszty transportu. Krok dalej poszła warszawska Kooperatywa Spożywcza „Dobrze” i w sierpniu 2014 otworzyła własny sklep. Jest on zarządzany i prowadzony przez członków kooperatywy. Kupować w nim mogą jednak wszyscy zainteresowani, również osoby spoza grupy.



Co zyskujemy, przystępując do kooperatywy spożywczej? Przede wszystkim – dostęp do ekologicznych, zdrowych i smacznych produktów. Niektóre kooperatywy kupują żywność tylko bezpośrednio od rolników posiadających specjalny certyfikat, innym wystarczają zakupy na ekologicznych bazarach. Warszawska Kooperatywa Spożywcza „Dobrze” pozyskuje żywność od rolników, którzy używają metod ekologicznych lub nawożą glebę EM-ami, czyli mikroorganizmami, które chronią rośliny i użyźniają glebę. Członkowie grupy „Dobrze” starają się być w stałym kontakcie ze swoimi dostawcami, odwiedzają ich i podglądają, w jaki sposób prowadzone są uprawy. Cały proces opiera się jednak przede wszystkim na wzajemnym zaufaniu.

Kolejnym istotnym celem zawiązywania koopearatyw, jest tworzenie alternatywy wobec kapitalizmu i niezależność od dużych hipermarketów i korporacji. Najczęściej kooperatywy kupują produkty lokalne i sezonowe, dzięki czemu wspierają małych producentów żywności z najbliższego sąsiedztwa. Do tego typu grupy warto również dołączyć, by poznać ludzi o podobnych wartościach, doświadczyć funkcjonowania we wspólnocie i nauczyć się demokratycznego sposobu podejmowania decyzji.



– Kiedy dołączałam do kooperatywy, pociągające wydawało mi się przede wszystkim uzyskanie dostępu do zdrowych, lokalnych produktów, a także wsparcie małych producentów zamiast dużych korporacji. Do demokratycznego modelu zarządzania podchodziłam początkowo sceptycznie i nie mogłam wyobrazić sobie, jak może to funkcjonować przy kilkudziesięciu czy stu członkach organizacji. Teraz jednak widzę brak ustalonej hierarchii jako ogromną wartość, a jednocześnie cechę, która pozwala utrzymać w organizacji energię do działania. – mówi członkini Kooperatywy „Dobrze” z kilkunastomiesięcznym stażem, Halina Wojsław.

Bycie członkiem kolektywu to nie tylko praca przy kupowaniu i rozdzielaniu warzyw. W działania grupy można włączyć się na wiele sposobów. W ramach Kooperatywy „Dobrze” działają różne grupy, np. edukacyjna, integracyjna czy promocyjna. Można też realizować swoje talenty kulinarne, podczas sesji wspólnego gotowania. Kooperatywa to żywa społeczność, którą można współtworzyć. – Każdy z nowych członków jest zapraszany do wcielania w życie swoich pomysłów i uczestniczenia w zarządzaniu, To bardzo odświeżające w świecie, w którym jesteśmy przyzwyczajeni do wyścigu po kolejnych szczeblach hierarchii. – dodaje Halina.

Do zawiązania kooperatywy nie trzeba wielkich nakładów finansowych czy czasowych. Skalę działania możemy dostosować do naszych potrzeb i możliwości. To świetne narzędzie wspierające rozwój lokalnych społeczności. Warto się zainspirować! 

Magdalena Przygońska

Na stole zajmującym połowę pokoju są książki pod red. Barbary i Tomasza Sadowskich: „Partnerstwa lokalne jako istotny element rozwoju przedsiębiorczości społecznej” i „Nowy początek. Społeczna gospodarka rynkowa”. Kładę zakupiony przeze mnie od sprzedawcy ulicznego nowy numer „Gazety ulicznej”, którego tematem jest 25 lat „Barki”. Na ścianie wisi mapa Afryki. Za oknem teren Wielkopolskiego Centrum Ekonomii Solidarnej, budynek, zieleń raz po raz przecina człowiek. Tomasz Sadowski patrzy przez okno. Pali fajkę.

– Po ‘89 roku jedni rozwijali się, drudzy upadali. Ci drudzy otrzymywali datki zamiast ścieżki edukacji, która pozwoliłaby zabrać ich w czas odzyskanej wolności. Ich potencjał obniżał się, stawali się roszczeniowi, wpadali w uzależnienia. Byłem związany z tematyką społeczną, więc musiałem na to odpowiedzieć, czułem się odpowiedzialnym za cud odzyskania niepodległości. Miałem być architektem, ale dla mnie ważna była architektura konstrukcji społecznej, czyli wychowanie, to że człowieka można podnosić przez system terapii i rehabilitacji. Uniwersytet Poznański przygotował mnie do wykonywania zawodu psychologa, w czasie studiów należałem do międzywydziałowego koła podejmującego kwestie resocjalizacji. Pracowałem dwanaście lat w psychiatrii. – relacjonuje Sadowski. 



W 1989 roku Barbara i Tomasz Sadowscy wraz z osobami bez pracy, sierotami, niepełnosprawnymi, po zakładach psychiatrycznych, wprowadzają się do domu we Władysławowie. Wspólnota liczy 25 osób, a każdy spełnia w niej określoną rolę: jest „babcia”, „dziadek”… W budynku po starej szkole stoi wspólny stół, nie ma przy nim kierownika. I obowiązuje zasada trzeźwości.

– Okazało się, że osoby te mieszkały we wspólnocie ze względu na potrzebę rodzinności, a nie przez wzgląd na jedzenie i dach nad głową. Wspólnota była modelem dużej rodziny. U góry był Stwórca, my byliśmy dla siebie rodzeństwem, oparciem, słuchaczami, wspólnie decydowaliśmy, co robimy jutro. Dzieci też miały głos i mogły decydować – wspomina Tomasz Sadowski.

Domownicy starej szkoły we Władysławowie zakładają pieczarkarnię, stolarnię i po trzech latach wchodzą na rynek. Eksportują między innymi grzyby i drewniane drabinki do kwiatów. 

– Praca rozwija w tych ludziach poczucie użyteczności, przydatności dla społeczeństwa, a posiadanie własności decyduje o tym, że biorą los w swoje ręce. – mówi Tomasz Sadowski.

Szukam wyjaśnienia tego, czym jest gospodarka społeczna w książce „Nowy początek” pod red. Barbary Sadowskiej. Czytam: „Autorzy publikacji uważają, iż dotychczasowe rozumienie sektora prywatnego jako sektora gospodarki rynkowej, nastawionego na osiąganie zysku powinno zostać uzupełnione o działania osób prywatnych, organizacji obywatelskich, w tym przedsiębiorstw społecznych nienastawionych na zysk, ale na rozwój, aktywizację i włączenie społeczne. W ten sposób, konstytucyjny zapis o społecznej gospodarce rynkowej nabierze faktycznego znaczenia, możliwe będą różne formy współpracy, dialogu i solidarności między partnerami. Próby wyodrębnienia przedsiębiorczości społecznej jako działań III sektora czy tzw. organizacji pozarządowych czy nawet ekonomii społecznej, wydają się już niesłuszne”.

 Tomasz Sadowski tłumaczy, dlaczego: – Słowa: „społeczna gospodarka rynkowa” pojawiają się już w Konstytucji Rzeczypospolitej. Zostały zapisane w rozdz. I, w art. 20. Część osób obawia się jednak łączyć rynek z podnoszeniem potencjału ludzi, wsparciem dla nich oraz stwarzaniem im warunków do rozwoju. W konsekwencji część traktuje przedsiębiorstwa społeczne czy stowarzyszenia jako odrębny twór gospodarowania, a nie widzi siebie i osób, które odbiły się od dna – jako wspólnoty samorządowej, którą tworzą wszyscy obywatele. Instytucje powinny spajać środowisko lokalne, a sektory uzupełniać się w działaniach owocujących włączeniem osób „z marginesu”, na przykład do lokalnych przedsiębiorstw społecznych czy spółdzielni socjalnych.

Współpraca między samorządem, instytucjami, stowarzyszeniami znalazła odbicie w ustawach. Zasady, na których opierała się wspólnota we Władysławowie, a następnie szkoła dla dorosłych, stworzona we współpracy z samorządem, która powstała z inspiracji myślą duńskiego teologa i filozofa Grundtviga, dały początek nowemu systemowi prawnemu pomocy społecznej. Mianowicie po wizycie Jerzego Hausnera w szkole Barki, ówczesnego Ministra Polityki i Pracy Społecznej, w 2003 roku powstała Ustawa o zatrudnieniu socjalnym, dzięki której model szkoły dla dorosłych, nazywanej odtąd Centrum Integracji Społecznej, przeniesiono na inne województwa. Barka brała też udział w przygotowaniu ustaw: o spółdzielniach socjalnych, o finansowym wsparciu budowy domów socjalnych oraz o działalności pożytku publicznego. Liderzy Barki pracują też w Anglii, Holandii, Niemczech i w innych krajach, gdzie wraz z tamtejszymi samorządami i organizacjami obywatelskimi podnoszą z ulicy migrantów: Polaków i mieszkańców Europy Wschodniej.

Następnie bezdomni wracają do swojego kraju, zostają przysposobieni do pracy i jadą do miasta, w którym żyli na ulicy. Na niej podchodzą do bezdomnego, wyciągają rękę i mówią: byłem w tej samej sytuacji, co ty. W Barce nazywa się ich liderami, bo dają świadectwo innym. Liderzy po szkołach życia i zawodu – Centrach Integracji Społecznej, zakładają też spółdzielnie socjalne pod początkową opieką pracowników Barki. W centrach uczą się tego, jak rozwija się człowiek, kultura wokół niego, czym są uzależnienia, jak pomagać sobie, innym, a także zawodu. Model szkoły Barki przeszczepili na swój grunt Afrykańczycy. W 2014 roku w Kenii powstało Centrum Integracji Społecznej. Stowarzyszenia afrykańskie, także z Wielkiej Brytanii, wspólnie z Barką założyły w Brukseli Międzynarodową Sieć Innowacyjnej Przedsiębiorczości Społecznej (INISE). Pierwszym jej zadaniem będzie utworzenie przedsiębiorstw społecznych we wschodniej Afryce.

Do pokoju z widokiem na pomieszczenie Centrum Ekonomii Solidarnej przy ul. Św. Wincentego, wchodzi Barbara Sadowska, siada, opowiada o spółdzielni socjalnej w Białej Podlaskiej, dzwoni do Białej, opowiada, wychodzi. Tomasz Sadowski: 

– Przypadło nam być dorosłymi na przełomie lat 90. i wziąć odpowiedzialność za cud wolności. Mamy dużą szansę zrealizować ją w pełni z innymi krajami, samorządami. Życzyłbym sobie na 25-lecie Barki, aby Polacy okresu przełomu mieli wpływ na rozwój zrównoważony w świecie.        

Za udostępnienie zdjęć do artykułu dziękujemy Fundacji Barka.
Centrum Ekonomii Solidarnej w Poznaniu, fot. mat. prasowe Fundacji Barka
Tomasz Sadowski, fot. mat. prasowe Fundacji Barka

Skąd pomysł, by poświęcić bloga idei spółdzielczości?  

Mój blog, czyli Celina Chełkowska – Idea spółdzielni socjalnych przy zakładach poprawczych & promocja ES, www.celinachelkowska.wordpress.com oraz powiązane z nim konta na rożnych portalach społecznościowych jak Youtube, LinkedIn, Twitter czy Instagram są kontynuacją działań wynikających z bycia pomysłodawcą, pierwszym prezesem oraz administratorem profilu pierwszej w Polsce Spółdzielni Socjalnej powstałej przy zakładzie poprawczym dla chłopców w Poznaniu o wdzięcznej nazwie Herakles. Jako autorka i współtwórczyni zarówno idei, jak i bloga chciałam, mimo rezygnacji z pracy w zawodzie i oddania spółdzielni w ręce innego zarządu, zaznaczyć wagę i wartość swojego pomysłu w szerszym kontekście. Tak, by inni ludzie pracujący z młodzieżą niedostosowaną społecznie, z problemami na rynku pracy mogli z pomysłu korzystać pod jedynym warunkiem: to chłopcy i dziewczęta mają na nim korzystać i zarabiać. Tęsknota za spółdzielczością i resocjalizacją nie pozwoliła mi jednak poprzestać tylko na pisaniu o samej idei i tak powstała postać blogera społecznego.

Kim jest bloger społeczny? Jaka jest jego rola?

Bloger społeczny, nieważne dokąd jedzie i w jakim charakterze (prywatnie czy służbowo), poszukuje spółdzielni socjalnych oraz ośrodków wspierania ekonomii społecznej (ES). Odwiedza je (czasem uprzednio się anonsując, czasem przypadkowo) i sprawdza proponowane usługi, degustuje produkty. Zawsze płaci sam, a potem opisuje i ocenia na blogu to, co utkwiło mu w pamięci. Do dziś udało mi się zwiedzić 42 takie spółdzielnie plus parę ośrodków. Celem takiego działania jest chęć promowania tych spółdzielni socjalnych, których pomysły i jakość nie odstają od firm komercyjnych.

Które z odwiedzonych przez siebie miejsc, uważa Pani za godne naśladowania przykłady?  

Świetnymi przykładami są: Spółdzielnia Socjalna Dalba z Pucka prowadząca Browar Spółdzielczy, Dobra Spółdzielnia Socjalna z Poznania prowadząca Dobrą Kawiarnię, Fajna Spółdzielnia Socjalna z Zabrza produkująca mydła w Kopalni Mydła czy Spółdzielnia Socjalna Jedynka wykorzystująca specjalny chów kóz do opieki nad rowami i wałami przeciwpowodziowymi. Dużo podmiotów ES ma ogromny potencjał. Widoczny nie tylko w realizowanych przez nie pomysłach, projektach czy programach, ale także w fantastycznych ludziach, od których nauka jest przyjemnością. Doświadczenie Agnieszki Dejny z Browaru Spółdzielczego, Elizy Chojnackiej i Agnieszki Nowickiej z Promocjone.com czy Konrada Wielgoszewskiego ze szczecińskiej spółdzielni Doozo, a także nieoceniona pomoc Agnieszki Kaczmarek z Print2You naprawdę wzbogaciło moją blogerską i doradczą pracę na rzecz ekonomii społecznej.

Jaki cel przyświeca Pani blogerskiej misji?

Przedstawiając opisywane podmioty oraz kreujących je ludzi, chcę trafić nie tylko do społeczników i spółdzielców, ale do wszystkich. Uświadamiać ich i przekonywać, by mogli sami świadomie wybierać, czy chcą by ich pieniądze były zyskiem dla jednego człowieka, czy korporacji, czy dla grup dzielnych ludzi próbujących odmienić swój los, mimo wielu nieprzychylnych zdarzeń w życiu. Po 4 latach w resocjalizacji wiem, że im bardziej przybliżamy ludziom to, co wydaje się niedostępne, złe i nieznane, tym łatwiej tym drugim wyjść z życiowego „dołka” i zacząć na nowo. Tak samo jest z ekonomią społeczną.

Jakie problemy spółdzielnie socjalne napotykają na swej drodze? Czy brak rozgłosu jest jednym z nich?  

Mam świadomość, że część spółdzielców nie ma środków finansowych, narzędzi, a często też pojęcia o współczesnym marketingu i zasadach promocji, choćby z  wykorzystaniem nowych technologii i mediów społecznościowych, które posiadam ja. Dlatego chętnie dzielę się swoim doświadczeniem uzyskanym w pracy w spółdzielni oraz w pracy zawodowej, by wspierać i pomagać. Jeśli kilkoma minutami w internecie, jednym postem, czy paroma zdjęciami na Instagramie dołożę kolejnej spółdzielni klientów czy kontaktów, będę się tylko cieszyć – nic nie tracę, a wszyscy zyskujemy.

Jest o czym pisać na blogu?

Spółdzielni zarejestrowanych w Polsce jest ponad tysiąc, co sprawia, że źródło tematów na blog jest niewyczerpane. A do tego, co miesiąc otwiera się kilka kolejnych podmiotów. Ponadto interesują mnie także działania poboczne ośrodków: różnego rodzaju konkursy, fora spółdzielców, konferencje regionalne i krajowe. To wszystko przekazywane za moim pośrednictwem często pozwala spółdzielcom zrobić coś więcej dla siebie, a tym z ES niezwiązanym umożliwia poznanie środowiska. Tworzą się sieci kontaktów i powiązań, spółdzielnie między sobą promują swoje produkty, a cała ekonomia społeczna rośnie, dzięki temu w siłę.    

Jak widzi Pani przyszłość ekonomii społecznej?

Jej niszowość, która była widoczna w 2010 roku, kiedy zaczynałam z nią przygodę, a także błędny wizerunek kojarzony z biednymi, bezdomnymi czy niepełnosprawnymi, którzy potrafią jedynie sprzątać czy zamiatać obecnie odchodzi na drugi plan. Odchodzi, dzięki pracy wielu ludzi. I mam nadzieję, że kiedyś zniknie na dobre, uwidaczniając z kolei to, dlaczego spółdzielczość jest lepsza. Odkąd bloguję, opieram swoje działania na przekonaniu, że dwa lata pokazują czy pomysł okaże się sukcesem czy klapą. Obecnie, po prawie roku, choć wyświetleń i wejść na stronę nie jest aż tak dużo, to widać powolny wzrost. Bardzo mnie to cieszy. Lepiej bowiem mieć wokół siebie kilkaset osób, które wyciągają esencję i wiedzę z tego, co chcę im przekazać, niż tysiące lajków bez znaczenia dla ludzi, którzy w idea spółdzielczości tak nie chcą się zagłębić.

Zdjęcie pochodzi z fanpage'a Celina Chełkowska - idea spółdzielni socjalnych w zakładach poprawczych

Już niedługo, pod koniec maja, w całej Europie obchodzić będziemy Dzień Sąsiada. To święto przywędrowało do nas z Francji kilka lat temu i rozgościło się w Polsce na dobre. Żyjemy szybko, pracujemy intensywnie, a czas wolny poświęcamy przede wszystkim rodzinie. Mieszkania kupujemy głównie na zamkniętych, strzeżonych osiedlach, z dobrze rozwiniętą infrastrukturą. Wszystko to sprawiło, że współcześnie więzi sąsiedzkie znacznie osłabły. Dziś już nikt nie puka do sąsiada, by pożyczyć przysłowiową szklankę cukru. Wolimy iść do pobliskiego sklepu czynnego 24 godziny na dobę. Wielu ludzi nie chce jednak mijać się obojętnie na klatce schodowej. Jesteśmy spragnieni zwykłej ludzkiej życzliwości. Doskonałą okazją do swobodnej rozmowy i poznania innych mieszkańców są inicjatywy sąsiedzkie.

Jak zaktywizować mieszkańców swojego osiedla? Jeżeli mieszkamy w Warszawie o wsparcie poprosić możemy np. członków Q-Ruchu Sąsiedzkiego – inicjatywy edukacyjno-animacyjnej, skupiającej aktywnych mieszkańców stolicy. Warszawski Dzień Sąsiada obchodzony jest oficjalnie od 2010 roku. Finał tegorocznej edycji odbędzie się w ostatni weekend maja. Q-Ruch Sąsiedzki promuje lokalne inicjatywy kulturalno-społeczne, a także pomaga mieszkańcom w przygotowaniu Dnia Sąsiada, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem. Dzień Sąsiada nie musi mieć skomplikowanej formy. Może to być kameralny piknik sąsiedzki, olimpiada gier podwórkowych, wyprzedaż garażowa czy wspólne sadzenia kwiatów na pobliskim skwerku. W tego typu spotkaniach chodzi przede wszystkim o to, by ludzie poznali się lepiej i zintegrowali. Ważne, aby spotkanie było otwarte dla wszystkich chętnych i przebiegało w radosnej, swobodnej atmosferze.

– Aby zorganizować Dzień Sąsiada potrzebujemy tylko dwóch elementów: dobrych chęci i sąsiadów. Najlepiej zacząć od spotkania z sąsiadami, aby wspólnie zastanowić się, jak chcielibyśmy spędzić ten dzień, co zorganizować, jakie atrakcje przygotować, a także zdecydować, kogo zaprosić do współpracy. – radzi Agata Konarzewska, koordynatorka Q-Ruchu Sąsiedzkiego.



Można nawiązać współpracę z lokalnym domem kultury, biblioteką, lub kawiarnią czy sklepikiem osiedlowym. – Dzięki takim nieformalnym partnerstwom, możemy pozyskać różnego rodzaju zasoby: wypożyczyć przedłużacz, zdobyć drobne podarunki dla uczestników konkursów, otrzymać artykuły spożywcze, wydrukować plakaty, itp. - podpowiada Agata. Zdaniem koordynatorki Q-Ruchu Sąsiedzkiego, jeżeli spotkanie okaże się sukcesem, nie musimy poprzestawać tylko na organizowaniu sąsiedzkich pikników. Taka zintegrowana grupa sąsiadów, może mieć duży wpływ na ulepszenie lokalnego otoczenia – zaczyna organizować regularne spotkania dyskusyjne, sąsiedzką wymianę usług, tworzy pomysły na projekty społeczne czy projekty do budżetu partycypacyjnego. – Jednak przede wszystkim, w wyniku realizacji tego typu inicjatyw w najbliższym sąsiedztwie zwiększa się poczucie bezpieczeństwa i panuje życzliwsza atmosfera. – podsumowuje Agata Konarzewska.

Więcej informacji na temat tegorocznego Warszawskiego Dnia Sąsiada znajduje się tutaj: http://inicjatywysasiedzkie.pl/nasze-akcje/dzien-sasiada/

Magdalena Przygońska

Spółdzielnia socjalna jest szczególnym typem instytucji, która łączy cele gospodarcze i społeczne. Dla jej członków (co najmniej połowa z nich musi być zagrożona wykluczeniem społecznym) stwarza miejsca pracy, a te dają możliwość rozwoju osobistego i powodują chęć współdziałania i wprowadzania zmian w swoim otoczeniu.

Krok po kroku  
                
 I  

Grupa założycielska (minimum 5 osób lub 2 osoby prawne np. organizacje pozarządowe), w chwili decydowania się na powołanie spółdzielni, powinna mieć przemyślany pomysł na prowadzoną działalność. Wszystko zależy od umiejętności i możliwości uczenia się nowych rzeczy przez członków spółdzielni, a także ich zaangażowania. Dobrze jeśli wcześniej, na terenie swoich działań, zrobi się rozeznanie, czy istnieje zapotrzebowanie na konkretne usługi lub produkty.

II

Kiedy grupa ma na siebie pomysł, warto przejść do pisania statutu, który jest najważniejszym wewnętrznym dokumentem. Określa cele oraz zasady funkcjonowania spółdzielni i musi być zaakceptowany podpisem przez każdego z jej członków. Należy także nadać nazwę organizacji, pamiętając, że musi się w niej znaleźć „spółdzielnia socjalna”.

III

Kolejnym krokiem, po którym wkracza się na drogę rejestracji w sądzie, jest spotkanie założycielskie. Podczas spotkania uchwala się powstanie spółdzielni, jej statut oraz zarząd, a głosy za i przeciw liczy komisja skrutacyjna w głosowaniu tajnym. Ważne, by spotkanie protokołować: zapisać wnioski, streścić najważniejsze kwestie. Po spotkaniu należy pieczołowicie przechowywać wszystkie dokumenty: listę członków, protokół z zebrania, uchwały, podpisany statut, zaświadczenia członków, które potwierdzają ich uprawnienia do założenia spółdzielni. Dokumenty te będą niezbędne podczas procedury rejestracji.

IV

Wniosek rejestracyjny (KRS W5) wraz z dokumentami i KRS WK (zgłoszenie osób z organów podmiotu) powinien być złożony w KRS maksymalnie 7 dni od zebrania założycielskiego. Warto podkreślić, że spółdzielnie socjalne są zwolnione z opłat przy rejestracji w KRS.    

V

Następnym działaniem jest rejestracja w Urzędzie Skarbowym, gdzie zostanie nam nadany NIP. Należy również wystąpić do Urzędu Statystycznego o nadanie numeru REGON. W ciągu siedmiu dni od zatrudnienia pierwszego pracownika, należy zgłosić spółdzielnię w ZUS. Trzeba również zdeklarować, czy spółdzielnia decyduje się na rozliczenie VAT-u. Spółdzielnia powinna także otworzyć swoje konto bankowe, o którym informuje ZUS i Urząd Skarbowy.  

Cel

Opisane formalności są niezbędne do stworzenia nowych miejsc pracy, które mogą być formą terapii, zwłaszcza dla osób wychodzących z uzależnienia czy byłych więźniów. Poczucie budowania czegoś, za co bierze się odpowiedzialność od początku z pewnością ma znaczenie w postrzeganiu siebie i najbliższego otoczenia.            

Erupcja fantastycznych pomysłów, by po kilku miesiącach stwierdzić, że żaden nie został wprowadzony w życie? Cotygodniowe burze mózgów skutkujące ciekawymi inicjatywami, które nigdy nie doczekały się realizacji? Niejeden społecznik zna to z autopsji.  Jeśli również cierpisz na syndrom Wiecznie Niezrealizowanych Celów, przyjrzyj się temu, jak je wyznaczasz. Świadome projektowanie celów ułatwia egzekwowanie zobowiązań, jakie zaciągnąłeś wobec samego siebie. Przyjrzyjmy się zatem kilku psychologicznym trikom, które pozwolą skutecznie nimi zarządzać.  

SMART, czyli sprytny cel   

Reguła SMART to jedna z najpopularniejszych i najłatwiejszych do wdrożenia metod wyznaczania celów. Jest to akronim czterech angielskich słów, które stanowią kryteria dobrze sformułowanego celu: Specific (szczegółowy), Measurable (mierzalny), Achievable (osiągalny), Realistic (realistyczny), Time-bound (określony w czasie). Aby odkryć, na czym polega projektowanie celu według tej reguły, wystarczy porównać treść celu sformułowanego ogólnie i zgodnie z zasadą SMART. Jak myślisz, który z nich uda się osiągnąć?  
1. “Schudnę na lato.”
2. “W ciągu najbliższych trzech miesięcy schudnę 3 kilogramy, ćwicząc dwa razy w tygodniu i stosując dietę.”  

Zdecydowanie bardziej osiągalny jest cel sformułowany w drugi sposób, ponieważ nadaje naszym działaniom przejrzyste ramy i precyzuje, co, w jaki sposób i kiedy zamierzamy osiągnąć. Taką metodę możemy zastosować praktycznie do każdego wyzwania, jakie przed sobą stawiamy.  

Gwarancja 5 minut  

Prokrastynacja to zmora wielu z nas, a zasada “jeszcze 5 minutek” ma zastosowanie nie tylko przy porannym wstawaniu z łóżka, ale także przy zabieraniu się do pracy. Prokrastynator mieszka w każdym z nas, a sposób, by go wykurzyć jest często zaskakująco prosty. Wystarczy założyć sobie, że usiądziemy do danej czynności tylko na 5 minut i zaczniemy od rzeczy najłatwiejszych. Po 5 minutach wykonywania zadania okazuje się, że pochłonęło nas ono do tego stopnia, że wcale nie mamy ochoty rezygnować z jego realizacji.  

Matryca Eisenhowera  

Matryca Eisenhowera to proste narzędzie, które pomaga w ustalaniu priorytetów. Kluczem do uporządkowania zadań jest określenie ich ważności i pilności. Eisenhower podzielił zadania na 4 kategorie:  

- Pilne i ważne to wszystkie sprawy naglące, zadania do zrobienia „na wczoraj” lub sytuacje kryzysowe, które wymagają natychmiastowej reakcji. Powinny być wykonane w pierwszej kolejności.
- Niepilne i ważne to planowanie, nawiązywanie nowych kontaktów, budowanie strategii, poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań. Słowem, wszystko to, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju naszego projektu.
- Nieważne i pilne to zadania, które moglibyśmy scedować na kogoś innego lub dyplomatycznie ominąć. Można tu wymienić choćby niektóre spotkania, telefony i maile, które nie posuwają naszych spraw naprzód.
- Nieważne i niepilne to zajęcia z gatunku „złodziei czasu” takie jak częste sprawdzanie poczty e-mail czy mediów społecznościowych. Aby wykonywać swoją pracę bardziej efektywnie, powinniśmy ograniczać je do minimum.   W uporządkowaniu zadań pod względem kolejności ich wykonania pomoże nam graficzne odzwierciedlenie matrycy Eisenhowera:

Rok temu nie było tu podłogi. Pani Maria zwana tutaj panią Mają siada w kurtce przy stoliku. Po kątach sali warsztatowej stoją odłożone stare piękne krzesła, za jej plecami okno i kolorowe, gołe ściany. Otwiera bombonierę, którą dostała od stałego klienta i kładzie na stoliku. Odbiera telefon: - Sklep, słucham? Nie, nie mamy łóżka sosnowego w tej chwili. Ale proszę się dowiadywać.

Pani Maja musi znać odpowiedź na każde pytanie. Do Sklepowiska na warszawskiej Pradze zaczęła przyjeżdżać cztery miesiące temu, z początku jako wolontariusz, potem jako pracownik. Jest wysoka, energiczna, uśmiechnięta.

- Musiałam pozbyć się połowy moich książek, więc oddałam je do Sklepowiska. Wolontariat tutaj zaczynałam od ich układania. Nie dokładam nowych książek na półki, dopóki nie będzie na nie miejsca. W działalności sklepu musi być przejrzystość. Kiedy podchodzi klient i pyta o towar, muszę umieć mu odpowiedzieć: proszę zajrzeć na tę półkę, pogrzebać w tamtym koszu.

Przypominają mi się tekturki z kolejnymi literami alfabetu wystające z półek z książkami, które minęłam chodząc po Sklepowisku. Rzędy ubrań na wieszakach, kostki firan, kolejna sala z meblami, dziecięca i najmniejsza – z dwoma wannami. Na każdej z rzeczy mieni się cena. Po sali z ladą, która ma ponad 60 m kw. i dwa okna kręci się starszy pan w garniturze, kobieta, która szuka jasnej torebki sprzed tygodnia, a szczupły sprzedawca staroci próbuje głośno targować się o puszkę. I znowu przypomina mi się, jak pani Maja stoi z wielką kartką wyciągniętą zza lady: Za pieniądze ze sprzedaży rzeczy pomagamy osobom znajdującym się w sytuacjach kryzysowych, zagrożonych wykluczeniem społecznym. Dlatego nie targujemy się przy zakupie.

- Uczyłam się, jak wycenia się rzeczy. To też sztuka. Cena musi być rozsądna, gdyż sklep charytatywny jest dla każdego klienta. Kurtkę potrzebującemu z biednej dzielnicy, jaką jest Praga, sprzedam za symboliczną cenę. Zapłacił złotówkę, to kupił. Dzięki temu nie czuje się upokorzony tym, że musiał o coś prosić.

Dlatego cena naklejona na starej puszce jest dla ruchliwego sprzedawcy staroci, dla kolekcjonerów, studentów, dla pani, która właśnie szuka fotela i dla klientki, która chodzi po Sklepie z żyrandolem pod pachą. Ta kobieta pochyla się nad radiem, pani Iwona, mówi, że niestety nie działa. Bierze do rąk niemiecki toster pokazując go sprzedawcy staroci.

- Dużo życzliwych ludzi przychodzi i z każdym trzeba porozmawiać. Obrastamy też w piórka, w sensie towarowym. Najważniejsza jest jednak świadomość, że robimy coś dla kogoś. Dlatego nie dam się ubłagać na targowanie – ucina pani Maja – Wszystkie pieniądze ze sprzedaży idą przecież na cele charytatywne.

Pani Iwona

Popycham jedne z wysokich drzwi w sali z ladą i czytam: Prosimy zamykać drzwi za sobą, żeby zaoszczędzić ciepło. Pani Iwona, która założyła Sklepowisko Emmaus w Warszawie, siedzi w kurtce przy stoliku, uśmiecha się szeroko. Za nią okno i jasne, kolorowe ściany sali warsztatowej, w kącie stare piękne krzesło. Wchodzi pani Maja i pyta się, czy nie napiję się ciepłej herbaty.

- Marzy mi się rozbudowa działu mebli, ale brakuje nam osób, które codziennie pomagałyby w ich renowacji i wkładałaby w tę pracę serce. Wiedziały o tym, że nie chodzi o sprzedaż mebla po remoncie za 20 zł, ale o przywrócenie mu przydatności.

Czytam na ulotce Sklepowiska: Jest miejsce, gdzie można kupić rzeczy zwyczajne, niepowtarzalne, używane, ale nie zużyte. Po co kupować nowe, kiedy używane mogą się jeszcze przydać?

Pani Iwona patrzy na drewniane stare krzesło. – Pomaganie to tworzenie warunków, w których nie chcemy dawać ryby, ale wędkę. To stworzenie takiej sytuacji, w której osoba sama będzie mogła sobie radzić dzięki podjęciu pracy. Prawdziwa pomoc nie polega bowiem na dawaniu czegoś, ale pokazaniu nowych możliwości.

Te można dostrzec poprzez pracę. - Na próbki pracy do Sklepowiska przychodzą osoby z problemami psychicznymi wraz z trenerami ze Stowarzyszenia Pomost – mówi Pani Iwona - Od mojej koleżanki, która jest psychiatrą, dowiedziałam się, że długi pobyt w szpitalu nie pomaga takim osobom. Dla nich ważne jest życie w środowisku rodziny i sąsiadów, gdyż to tam uczą się funkcjonować i muszą zacząć sobie radzić. W Sklepowisku układają i segregują rzeczy, uczą się współdziałania. Pomagamy im znaleźć się w sytuacji pracy i poczuć się częścią zespołu, wyjść z bezradności, w której tkwią: czy sobie poradzę? czy to ma sens?

Człowiek nabiera poczucia własnej wartości, kiedy pracuje i może się doskonalić. Dlatego tak ważnym jest, aby potrzebujący pracowali i mieli wsparcie w innych ludziach. - Pomagamy też osobom w trudnej sytuacji finansowej – mówi pani Iwona - Za określone prace w sklepie i za pomoc przy zwózkach mogą oni stać się właścicielami konkretnej rzeczy ze Sklepu. Upokarzające bowiem jest dla nich rozdawnictwo. Niech ta rzecz kosztuje 10 zł, ale niech na nią zapracują.

Z wysokich ścian sali warsztatów wieje chłodem. – Tu na Kawęczyńskiej mamy 350 m kw., ale trzeciej zimy tu nie wytrzymamy. Pierwszą zimę paliłyśmy w jedynym piecu węglowym, który tu stoi. Zła instalacja, kłęby czarnego dymu nie dawały prowadzić Sklepu. Wobec tego, w tym roku, wydzieliliśmy przestrzeń, którą ogrzewamy. I szukamy nowego lokalu na Sklepowisko. Dostaliśmy nawet zgodę od miasta na wynajem lokalu na parterze, z witryną i z wejściem od ulicy. Organizacje pozarządowe nie mogą wynajmować przestrzeni, która spełnia te trzy kryteria. Chodzimy z listem, pytamy, na razie nic.

Zakład – to nie tylko miejsce pracy lub nieformalna umowa między dwiema osobami. Najnowszym zastosowaniem tego pojęcia jest otwarty dla każdego, bez względu na wiek, warsztat. Otwarty na poznańskich Jeżycach.

Co można robić w Zakładzie? Najkrócej: wszystko, co wiąże się z wykorzystywaniem narzędzi i kreatywnością. W jego wnętrzu znajdziemy przeróżne warsztaty: poligraficzny, ślusarski, stolarski czy krawiecki. Jak piszą sami organizatorzy, na swej stronie internetowej zaklad.info: Zakład to miejsce tworzone przede wszystkim przez samych ludzi. Nie narzucamy jego sztywnej formy. To, z jakimi przychodzicie pomysłami i wizjami wpływa na rozwój tej przestrzeni. I właśnie to oderwanie od sztywnych ram i otwarcie się nie tylko na ludzi, ale na ich potrzeby i sugestie, czyni z Zakładu miejsce wyjątkowe.



Tym bardziej, że sami pomysłodawcy nie ograniczają się do organizowania przestrzeni i narzędzi. Zapewniają wsparcie specjalistów, którzy są fachowcami w różnych dziedzinach i chętnie dzielą się wiedzą. Ponadto zapraszają do współpracy zarówno osoby prywatne, hobbystów, którym niekiedy brakuje umiejętności, a czasami miejsca do majsterkowania, jak i małe firmy, które – dzięki przestrzeni Zakładu, mogą sprawniej funkcjonować.

Wspierają tym samym lokalne społeczności na dwa sposoby. Po pierwsze, stając się platformą wymiany doświadczeń, umiejętności i lokalnej samopomocy. Po drugie, pozytywnie wpływając na rozwój małych biznesów, które zawsze ożywiają najbliższe otoczenie. Nie tylko poprzez miejsca pracy, ale przede wszystkim, dzięki fermentowi, który towarzyszy ich powstawaniu, sygnałowi „wszystko jest możliwe” wysyłanemu w świat. Ten sygnał ma w sobie moc aktywowania innych.



 Ruszyli na dobre w kwietniu zeszłego roku i od tego czasu nie zwolnili obrotów. Tryby maszyn obracają się z ogromną prędkością. Cykle warsztatów, w trakcie których samodzielnie można odnowić meble, spotkania, gdzie maszyny do szycia pomagają przemienić tkaniny w coś niezwykłego, kurs laminowania, naprawy rowerów… to tylko kilka propozycji z bogatej listy aktywności: jednorazowych i regularnych, które swoim Zakładnikom oferuje Zakład. Aktualny kalendarz znajdziecie na ich fanpage’u

Zakład jest więc przede wszystkim przestrzenią, w której każdy może znaleźć miejsce dla siebie, dowiedzieć się czegoś nowego albo odkryć w sobie talenty. Narzędzia są tylko pretekstem do tego, by spotkać się i scalać lokalną społeczność. I właśnie ten wymiar działalności jest najpiękniejszy.

Źródło zdjęć wykorzystanych w artykule: www.facebook.com/zakladpoznan

Termin „społeczna odpowiedzialność biznesu” (ang. Corporate Social Responsibility, CSR) przybył do Polski wraz z rozwojem dużych, międzynarodowych korporacji. Wg normy ISO 26000 oznacza on „odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań (produkty, serwis, procesy) na społeczeństwo i środowisko". To obco brzmiące sformułowanie obejmuje szereg praktyk z zakresu etycznego zarządzania firmą, poszanowania praw człowieka, ochrony środowiska i zaangażowania w rozwój społeczności lokalnej, które mają przyczynić się do zdrowia i dobrobytu społeczeństwa oraz uwzględniać oczekiwania pracowników, klientów, dostawców i środowiska lokalnego.

Zwłaszcza aspekt działania na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, wydaje się szczególnie wart uwagi. W celu realizacji powyższych postulatów, wiele korporacji powołuje do życia tzw. fundacje korporacyjne, które niejako w imieniu firmy realizują ważne społecznie inicjatywy. Nierzadko fundacje korporacyjne posiadają własne programy grantodawcze, w ramach których finansują działania zgłaszane przez inne organizacje pozarządowe. Jednym z popularniejszych sposobów zaangażowania firmy w działalność społeczną jest też wolontariat pracowniczy. Polega on na szeroko pojętej działalności charytatywnej, wykonywanej przez pracowników konkretnego przedsiębiorstwa, przeważnie na rzecz organizacji pozarządowej.

Wolontariat może mieć charakter merytoryczny – wtedy pracownicy dzielą się swoją profesjonalną wiedzą, np. na temat zarządzania finansami czy promocji, ale często też po prostu pracują fizycznie – remontują dom dziecka czy sprzątają zaniedbane podwórko. Wolontariat jest dobrym narzędziem przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu pracowników, podnoszenia ich motywacji i wzmacniania identyfikacji z firmą. Często współpraca między firmą a organizacją pozarządową, nawiązana przy okazji jednorazowej akcji przeradza się w trwałe partnerstwo. Mówimy wtedy o współpracy międzysektorowej. Duże firmy wspierają organizacje, najczęściej przekazując darowizny pieniężne. Takie współdziałanie biznesu i III sektora niesie ze sobą ogromny potencjał.
Jak jednak zdobyć partnera ze świata biznesu, będąc małą organizacją pozarządową? Czy współpraca z korporacją jest zarezerwowana tylko dla dużych podmiotów? Niekoniecznie. Liczy się ciekawy pomysł i jakość oferty jaką złożymy potencjalnemu partnerowi. Od czego zacząć?

1. Znajdź przedsiębiorstwo, z którym masz coś wspólnego, np. podobną grupę docelową, zbieżne ideały. Przygotuj ofertę dedykowaną tej konkretnej firmie, zaakcentuj wspólne obszary. Zrobi to o wiele lepsze wrażenie, niż uniwersalna oferta rozsyłana masowo.
2. Opisz swój pomysł konkretnie, w punktach, ale pokaż też, że jesteś elastyczny. Daj firmie wybór, zaprezentuj różne obszary, w których moglibyście podjąć współpracę.
3. Pokaż, co Ty jako organizacja masz do zaoferowania (np. gruntowną znajomość dziedziny, zespół specjalistów). Napisz, jakie korzyści z współpracy z Twoją organizację odniosą pracownicy danej firmy.
4. Dotrzyj do właściwej osoby – dowiedz się, kto w danym przedsiębiorstwie jest odpowiedzialny za strategię CSR. Wtedy masz większe szanse, że Twoja oferta zostanie przeczytana.
5. Pomyśl o innych sposobach, jakimi firma mogłaby wesprzeć Twoje działania. Nie musisz prosić tylko i wyłącznie o pieniądze. Może lepiej poprosić o użyczenie sali na warsztaty? Albo spytać czy kadra przedsiębiorstwa mogłaby przeprowadzić szkolenie w Twojej organizacji?
6. Zaproponuj podział obowiązków i pamiętaj, by był on sprawiedliwy.
7. Duże przedsiębiorstwa mają swoje własne regulacje i regulaminy. Zanim wyślesz ofertę upewnij się, czy Twoja propozycja mieści się w obszarze, jaki wspiera firma.

Powodzenia!
Magdalena Przygońska

Lubisz działać społecznie? Masz sporo pomysłów na urozmaicenie życia kulturalno-społecznego w swojej okolicy? Chcesz korzystać z możliwości dofinansowania projektów? Pomyśl o własnej fundacji. Wiele osób zniechęca się do działania na własną rękę przez wizję biurokratycznego labiryntu. Tymczasem powołanie do życia fundacji, przy skonkretyzowanych celach jej działania – jak mówi Roksana Adamowska, członkini zarządu fundacji na rzecz kultury i społeczeństwa „Cukier Puder” – nie jest skomplikowane i trwa około 1,5 miesiąca.

Wszystko zaczyna się od idei fundatora, czyli osoby, która określa cel powstania fundacji oraz jej dążenia. Kolejnym krokiem jest nadanie fundacji numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym. Ten etap jest najważniejszy, ponieważ przed złożeniem wniosku w KRS należy ustanowić fundusz założycielski (dla fundacji bez działalności gospodarczej ok. 1000 zł) oraz napisać statut fundacji, fundamentalny dokument, który wyznacza granice aktywności. Cele ze statutu oraz majątek fundacji wpisane są w akt fundacyjny, czyli oświadczenie woli fundatora, poświadczone aktem notarialnym. Fundator/Fundatorzy fundacji wybierają zarząd, który jest jedynym obowiązkowym organem, mogą ewentualnie powołać radę fundacji, dla uwiarygodnienia jej działań. Po tych  podstawowych czynnościach można składać wniosek o rejestrację w KRS, wypełniając formularze ( KRS W20, KRS WK) oraz dołączając załączniki (statut, akt notarialny, uchwałę fundatora o przyjęciu statutu i wyborze władz fundacji,  opłatę rejestracyjną – 250 zł). Czas rejestracji to około sześć tygodni, po których otrzymujemy swój numer KRS wraz z regonem oraz numerem NIP. Teraz pozostaje już tylko założenie fundacyjnego konta bankowego oraz uzupełnienie danych w Urzędzie Skarbowym (m. in. podanie numeru konta bankowego). Od tego momentu można starać się o dotacje, przyjmować darowizny. Najistotniejsze jednak, by działać zgodnie z założeniami statutu, który wyznacza kierunki działania.

Roksana Adamowska wspomina, że etap pisania statutu był najbardziej czasochłonnym, z uwagi na precyzję, jakiej ten dokument wymaga. Należy dokładnie wiedzieć, w jakie działania chce się inwestować – mówi Adamowska – tak, by nie być fundacją „od wszystkiego”. Dzięki dobrze napisanemu statutowi określamy jasno swoją drogę, skupiając uwagę na tym, co od początku było nam bliskie i co sprawiło, że chcieliśmy fundację założyć. Wszystkim, którzy zamierzają rozpocząć swoją przygodę z własną fundacją życzymy głowy pełnej pomysłów, energii i zapału do pracy. Powodzenia!

Skąd się bierze pomaganie? Dlaczego niektórzy z nas mają wrodzoną potrzebę wspierania potrzebujących, a inni przechodzą obok nich obojętnie? Jak tłumaczą to zjawisko psychologowie?

Niektórzy badacze obstają przy redukcjonistycznym stanowisku, widząc altruizm jako transakcję wymienną. Główne założenie psychologii ewolucyjnej w telegraficznym skrócie brzmi: pomagamy tym, którzy mogą nam się czymś odwzajemnić. Co jednak z pomocą słabszym? Zwierzętom, dzieciom, ludziom ubogim, osamotnionym i chorym, którzy nijak nie mogą nam się zrewanżować? Szerokie grono psychologów uważa, że za zachowania altruistyczne odpowiada empatia, czyli zdolność rozpoznawania myśli lub uczuć innej osoby i reagowania na nie odpowiednimi emocjami.

Za wykształcenie empatii są odpowiedzialne pierwsze więzi z matką. To ona, reagując na potrzeby dziecka, kojąc płacz, karmiąc, odpowiadając na jego stany emocjonalne, uczy je współbrzmieć z innymi. Bezpieczna więź z mamą w pierwszych latach życia decyduje o prawidłowym rozwoju tych części mózgu, które odpowiadają za empatię, a w przyszłości także za zdolność do niesienia pomocy. Z neuropsychologicznego punktu widzenia, istotną rolę w procesie empatyzowania spełniają tzw. neurony lustrzane, czyli grupa komórek nerwowych, która uaktywnia się podczas obserwowania innych. Prawdopodobnie, dzięki nim mamy zdolność do rozpoznawania intencji kierujących ludzkimi zachowaniami, dzielenia stanów emocjonalnych z osobami potrzebującymi pomocy i współczucia.

Empatia, jak większość cech psychologicznych występuje u ludzi w różnym nasileniu. Niektórzy posiadają wysoki poziom empatii, inni cierpią na deficyty w tym zakresie. Brak empatii jest cechą wspólną osób popełniających poważne przestępstwa - wszystko dlatego, że nie potrafią oni wczuć się w pozycję swoich ofiar. Głównym elementem ich terapii jest  praca nad rozwijaniem tej umiejętności. Wczuwanie się w położenie drugiej osoby i możliwość spojrzenia na daną sytuację z jej pozycji umożliwia nawiązywanie głębokich relacji i troszczenie się o innych. Jak pisze D. Batson - jeden z badaczy opisywanego zjawiska: Przyjmowanie perspektywy człowieka znajdującego się w potrzebie (...), wyobrażanie sobie jego myśli i uczuć (...) wywołuje u obserwatora współczucie i czułość, które określiliśmy jako empatyczną troskę.

Wygląda więc na to, że społecznicy działający na rzecz innych, niosący bezinteresowną pomoc, projektujący place zabaw, boiska, warsztatownie, planujący spotkania, które umożliwiają ludziom bycie blisko z innymi mają nieprzeciętnie wysoką empatię. To ona sprawia, że autorka “Domowej piekarni” (zwycięskiego projektu I edycji konkursu “Spółdzielnia pomysłów” - przyp. red.) była w stanie skrzyknąć sąsiadów, zaangażować czas i energię, by nauczyć ich wypiekać tradycyjny chleb. To dzięki niej twórcy “Papierowego teatru” przyjrzeli się potrzebom dzieciaków i zorganizowalia warsztaty dla animatorów. W II edycji konkursu empatyczny wymiar Waszych działań także wysuwa się na pierwszy plan. Tworzycie m.in. pomysły na to, jak ubarwić życie seniorom, jak integrować społeczność Waszych wsi, miast i miasteczek, by uczynić ludzi mniej samotnymi, jak wspierać rozwój dzieciaków z rodzin dotkniętych ubóstwem czy borykających się z uzależnieniami. Ponadto pozwalacie innym po prostu dobrze poczuć się ze sobą, z innymi i z własną okolicą. Byle tak dalej! Czekamy na więcej, bo w empatii siła.

Wiecie, jak w sposób twórczy wykorzystać swoją empatię? Zgłoście swój pomysł do konkursu: bit.ly/DodajProjekt  

Chyba każdy z nas słyszał w ciągu ostatnich kilku lat o jakiejś inicjatywie z udziałem seniorów. Seniorzy zakładają teatr dla dzieci, seniorzy odkrywają zapomniane historie swojej miejscowości, seniorzy robią wystawę rękodzieła. Wiedza, talent i doświadczenie osób dojrzałych w końcu zaczynają być doceniane. Ta obfitość projektów z udziałem osób starszych ma przede wszystkim związek z pojawieniem się programów dotacyjnych wspierających tego typu działania, np. ASOS (Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych) prowadzony przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej czy „Seniorzy w akcji” prowadzony przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”. Warto z nich korzystać i uwzględniać seniorów w planowaniu lokalnych inicjatyw.

Praca z seniorami, nawet dla doświadczonego animatora może być ciekawym doświadczeniem. Wymaga elastyczności, taktu, otwartej głowy, a czasem zrewidowania dotychczasowych poglądów i metod pracy. Planując projekt z udziałem seniorów, warto zainspirować się doświadczeniami innych organizacji. Godne uwagi są zwłaszcza te, które zakładają aktywny udział osób starszych, pozwalają wykorzystać ich mądrość i życiowe doświadczenie lub wydobywają ukryte talenty. Do takich projektów z pewnością należy cykl „Późne debiuty” Stowarzyszenia Cotopaxi, doceniony w konkursie „Dojrz@łość w sieci. Dobre praktyki”. Projekt opiera się na technice participatory video, czyli wideo uczestniczącego metody z pogranicza filmu i animacji społecznej. W trzech edycjach projektu seniorzy z kilku warszawskich dzielnic mieli za zadanie nakręcić krótki film a następnie zaprezentować go lokalnej społeczności. Realizacja filmów poprzedzona była cyklem warsztatów na temat technik filmowania, nagrywaniu dźwięku i montażu. Nad realizacją projektów czuwał facylitator. Na ostateczny kształt filmu, zgodnie z zasadą participatory video, mieli jednak wpływ sami seniorzy. Celem projektu było umożliwienie osobom starszym stworzenia własnej, unikalnej wypowiedzi. Produkcja dzieła filmowego miała być nie tyle celem samym w sobie, co okazją do dogłębnego przyjrzenia się swojemu najbliższemu otoczeniu. Filmy dostępne są na stronie stowarzyszenia: http://pracowniacotopaxi.pl/



O tym, że sztuka jest doskonałym narzędziem wyrażania siebie przekonały się również animatorki ze Stowarzyszenie Barwy Kultury realizując projekt Cała Praga Śpiewa z nami. Dziewczynom udało się stworzyć zespół złożony z młodych muzyków i „młodych inaczej” wokalistów z Domu Dziennego Pobytu na warszawskiej Pradze. Już od 4 lat ten niepowtarzalny międzypokoleniowy zespół śpiewa stare warszawskie piosenki, występuje na potańcówkach, bierze udział w warsztatach muzycznych a przede wszystkim wskrzesza tradycję wspólnego muzykowania. Informacji o najbliższych występach można szukać tutaj: https://www.facebook.com/CalaPragaSpiewa. Folklor prawobrzeżnej części Warszawy zainteresował też animatorów z Fundacji Animacja, którzy postanowili ocalić od zapomnienia historie mieszkańców tej wyjątkowej dzielnicy. Efektem jest projekt „Praga gada”. Opowiedziane przez praskich seniorów epizody z ich życia stanowią swego rodzaju kronikę Warszawy – od czasów międzywojnia do lat 60-tych XX wieku. Historii można posłuchać na stronie projektu Praga Gada – http://www.pragagada.pl/, ale też obejrzeć w formie komiksu wydanego przez fundację. Praga Gada to ciekawy przykład międzypokoleniowej współpracy osób starszych – praskich gawędziarzy z lokalnymi artystami, a także wykorzystania nowych technologii.

Nie znaczy to jednak, że pomysł na działanie z seniorami musi być nowatorski i oryginalny. Wiele projektów dotyczy rzeczy najzwyklejszych: pieczenia chleba, robienia na drutach czy stolarstwa. Do takich inicjatyw należy z pewnością Projekt Spółdzielnia, oparty na wspólnej pracy i doświadczeniach ludzi starszych. Grupa przedsiębiorczych seniorów postanowiła założyć organizację gospodarczą, która  – oprócz zapewnienia sobie dodatkowego źródła dochodów na emeryturze – chce przeciwdziałać wykluczeniu osób starszych. Seniorzy gotują, produkują rękodzieło, prowadzą warsztaty kulinarne. Jeśli planujemy zamówić catering na przyjęcie i marzy nam się pyszna domowa kuchnia, warto zajrzeć na stronę projektu: http://projekt-spoldzielnia.blogspot.com/. Jak widać, osoby starsze mają wiele do zaoferowania. Korzystajmy z potencjału ich wiedzy, czasu i doświadczenia. 

Magdalena Przygońska

Skąd wziąć pieniądze na działalność organizacji? Według badań Stowarzyszenia Klon/Jawor1 jedne z głównych źródeł finansowania fundacji i stowarzyszeń to środki rządowe i samorządowe oraz wsparcie od zagranicznych organizacji pozarządowych. Małym organizacjom i grupom nieformalnym nierzadko trudno jest się odnaleźć w gąszczu dokumentów i procedur. Tylko nieliczni opanowali łączenie misji z posługiwaniem się specyficzną, urzędniczą nomenklaturą. Szczególnie trudno jest uzyskać dofinansowanie na inicjatywy lokalne, o małym zasięgu, nietypowe. Niestety, często projekty, na które nie udało się zdobyć grantu nie zostają zrealizowane.

Wiele organizacji posiada fantastyczne zasoby: aktywną społeczność, zaangażowanych wolontariuszy, ale nie posiada własnych pieniędzy, zapewniających jej stabilność i ciągłość działań. Odpowiedzią na ten problem może być wykorzystanie narzędzi fundraisingowych. Fundraising to planowe, etyczne i skuteczne zbieranie pieniędzy, które mają służyć dobru wspólnemu. 2 Do narzędzi fundraisingowych należą m.in.: aukcje, loterie, charytatywne smsy, kampanie listowne, telefundraising, wpłaty przez internet, a także zbieranie składek członkowskich, odpłatna działalność statutowa czy prowadzona przez organizację działalność gospodarcza. Jeżeli myślimy o przeprowadzeniu kampanii fundraisingowej, aspekt lokalności może być dużym atutem. Najważniejszy jest bowiem cel – im bliższy i bardziej zrozumiały dla potencjalnych darczyńców, tym lepiej. Dużo łatwiej skrzyknąć grupę ludzi i namówić ich do wyremontowania pobliskiego, zdewastowanego placu zabaw, niż do wsparcia organizacji działającej na rzecz praw człowieka w odległym kraju. Formułując cele, wokół których będziemy budować naszą kampanię, należy zaakcentować, co zmieni się w otoczeniu darczyńcy, jeśli wesprze inicjatywę swoim czasem, pieniędzmi lub usługami. Bo fundraising to nie zawsze zbieranie pieniędzy. Dużo bardziej wartościowy może się okazać czas, jaki mieszkańcy zechcą poświęcić na rozwijanie danej inicjatywy, dary rzeczowe, czy szczególne umiejętności lub kontakty uczestników przedsięwzięcia.



Jakie narzędzia mogą sprawdzić się w przypadku działań lokalnych? Warto pomyśleć o zbiórkach publicznych. Pod tym pojęciem kryje się m.in.: zbieranie pieniędzy do puszki, sprzedaż cegiełek czy zbiórki darów rzeczowych. Pamiętajmy jednak, że organizowanie takiej zbiórki jest regulowane specjalną ustawą, z którą należy się dokładnie zapoznać. Należy również posiadać zgodę odpowiedniego przedstawiciela administracji publicznej. To od nas zależy jaki kształt przybierze zbiórka. Nie ma co jednak liczyć na pokaźny zysk, jeżeli nasze działania ograniczymy do rozstawienia kilku samotnych skarbonek w supermarketach i kościołach. Zbiórkę warto połączyć z lokalna imprezą – koncertem, festynem, urodzinami miasta i zaprosić do współpracy wolontariuszy, np. uczniów pobliskiej szkoły (muszą mieć ukończone 16 lat). Można też zorganizować wydarzenie o bardziej doniosłym charakterze i zaprosić lokalną społeczność na imprezę dobroczynną np. charytatywny koncert, bal, aukcję albo wydarzenie sportowe. Zysk z takiej imprezy, przeznaczany jest na określony z góry, ważny społecznie cel. Organizacja takiego przedsięwzięcia to duże wyzwanie – warto zaangażować w nie przedstawicieli lokalnego biznesu i samorząd. A może w naszej miejscowości urodził się znany aktor lub sportowiec, który chciałby wesprzeć nas w działaniach promocyjnych?

Kolejną metodą, jest przeprowadzenie kampanii zachęcającej do odpisania od rocznego podatku 1%. Dotyczy to jednak tylko tych organizacji, które posiadają status Organizacji Pożytku Publicznego. Jest to dobra okazja do wypromowania swojej organizacji, pokazania zalet i pochwalenia się dokonaniami. Zawsze pamiętajmy też, aby dbać o wiarygodność i transparentność swojej organizacji. Publikacja sprawozdań finansowych to nie tylko obowiązek, to też doskonała możliwość pokazania darczyńcom jak efektywnie zarządzamy organizacją i powierzonymi nam pieniędzmi. Narzędzia fundrasingowe są bardzo różnorodne, ale dostosowanie ich do specyfiki organizacji to już połowa sukcesu!

Magdalena Przygońska

1 http://www.ngo.pl/PodstawoweFakty_2012_raport/ebook/content/PodstawoweFaktyNGO_2012_KlonJawor_raport.pdf
2 Za Polskim Stowarzyszeniem Fundraisingu    

Skuteczne pozyskanie finansowania dla pomysłów polepszających jakość życia małych społeczności w dużej mierze zależy od współpracy z lokalnymi partnerami. Zanim rozpoczniemy poszukiwanie funduszy, sprawdźmy, jaką część naszego pomysłu da się zrealizować bezgotówkowo. Na tym etapie kluczowe jest dotarcie z informacją do sąsiadów, bliższych oraz dalszych znajomych.            

Jeżeli już w pełni wykorzystamy potencjał lokalnej społeczności, a do realizacji inicjatywy droga wciąż daleka, sięgnijmy po pieniądze ze źródeł zewnętrznych. Możemy postarać się o wpisanie projektu do budżetu partycypacyjnego dzielnicy lub miasta. W 2011 roku Sopot jako pierwsze miasto zdecydował się na wydzielenie części budżetu o którego wydatkowaniu zadecydowali mieszkańcy składając własne projekty i wybierając w głosowaniu najlepsze z nich do realizacji. Od tamtego czasu budżety obywatelskie pojawiły się w niemal wszystkich większych polskich miastach, a ich kwoty  są zwiększane z każdym rokiem. W małych miejscowościach warto złożyć wniosek o dofinansowane u Lokalnych Grup Działania (LGD), których obecnie działa w Polsce ponad 300. Są one finansowane z Funduszy Europejskich i obejmują swoim zasięgiem wszystkie gminy wiejskie i miejsko-wiejskie. Należy jednak sprawdzić, czy proponowana inicjatywa mieści się w ramach statutowych najbliższego nam stowarzyszenia LGD.            



Coraz częściej pomysłodawcy inicjatywy, poszukując pieniędzy wychodzą poza społeczność, do której ich projekty są kierowane. Dobrym pomysłem próbują zdobyć uznanie wśród użytkowników internetu, przedstawiając swoje projekty na portalach crowdfundingowych lub korzystając z innych form publicznych zbiórek pieniędzy, wykorzystując do promocji media społecznościowe.

Inną drogą pozyskania środków na realizację swojego pomysłu jest sięgnięcie po granty oferowane w ramach II edycji konkursu „Spółdzielnia pomysłów“. Organizatorzy doceniają w nim zaangażowanie społecznikowskie i dają możliwość pozyskania środków na sfinansowanie 3 najlepszych projektów integrujących lokalne społeczności. Aby wziąć udział w rywalizacji, należy stworzyć projekt inicjatywy społecznej, zaangażować w nią innych i najpóźniej do 3 maja zgłosić swój pomysł TUTAJ. Jeżeli zastanawiasz się, w jakiej formie zaprezentować swój pomysł, sprawdź koniecznie, jak wyglądały projekty zgłoszone przez zwycięzców pierwszej edycji konkursu: “Domowa Piekarnia”, “Sąsiedzkie Tulipany” i “Kamishibai - Papierowy Teatr“.
 
Równolegle do zgłaszania projektów, odbywa się głosowanie publiczności, która dokonuje wyboru najciekawszych inicjatyw. O awansie do finałowego etapu konkursu decyduje liczba głosów oddanych na poszczególne projekty w internetowym głosowaniu. W finale Jury obraduje nad trzydziestoma propozycjami wyłonionymi przez internautów i dwóm projektom z tzw. dziką kartą, przyznaną przez jurorów. Spośród nich wybiera 3 zwycięskie inicjatywy, które poznamy 22 maja. Zostaną one nagrodzone grantami w wysokości do 10 000 złotych i powinny zostać zrealizowane do 12 października 2015 r.  

Oczywiście kluczowy jest dobry pomysł, ale pamiętajmy, że prosimy firmę czy instytucję, ale w rezultacie zawsze konkretnego człowieka o to, by dał nam swoje pieniądze. Musimy nie tylko sam pomysł, ale także siebie jako osobę, która będzie promować sponsora, pokazać z jak najlepszej strony. Najlepiej w momencie tworzenia oferty sponsorskiej postawić się trochę na miejscu tej drugiej strony. Każdy z nas jest konsumentem, podejmuje decyzje zakupowe. Jeśli bluzka, którą chcemy kupić, ma jakieś wady, dziury, jest krzywo uszyta lub z bardzo kiepskiego materiału, to często nawet po przecenie nie będziemy chcieli jej kupić. Wybierzemy droższą, ale taką, w której dobrze wyglądamy i która będzie nam służyć jakiś czas. Pamiętaj, że najprawdopodobniej Twoja oferta jest jedną z wielu, które wpłynęły na biurko osoby decyzyjnej. Wyróżnij się – ale nie krzykliwością, a profesjonalizmem przygotowanej propozycji.

1. Opisz swój pomysł. Jasno, konkretnie, bez zbędnych szczegółów i opisywania całej drogi myślowej, jaką przeszedłeś zanim projekt się skonkretyzował. Napisz, do kogo będą skierowane Twoje działania, ile osób weźmie w nich udział, jaką konkretną potrzebę zaspokoją. Na jakiej podstawie zakładasz, że w ogóle ktoś będzie nią zainteresowany (mocne zalety projektu)? Jeśli planujesz warsztaty, to przedstaw tematykę – może być niezgodna z linią firmy (sprawdź wcześniej, czy nie kłóci się ona z polityką przedsiębiorstwa)
2. Przedstaw siebie. Szczególnie, jeśli będziesz zaangażowany w projekt np. jako prowadzący warsztaty – przedstaw swoje kompetencje i informacje, które mają wpływ na podniesienie atrakcyjności oferty. To, że masz liczne inne zainteresowania pozostaw tym razem dla siebie, ale jeśli np. potrzebujesz pieniądze na zorganizowanie koncertu, a masz już doświadczenie w tej materii – pochwal się nim koniecznie.
3. Przedstaw współpracowników – ale tylko wtedy, jeśli to są istotne dla sponsora informacje.
4. Podaj kwotę, o jaką prosisz. Wydaje się to oczywiste? Zdziwiłbyś się, jak wiele ofert nie zawiera tej kluczowej informacji. Wszystko, co zmusza potencjalnego sponsora do zadawania pytań i doprecyzowania informacji, zmniejsza Twoje szanse na pozytywną odpowiedź.
5. Przedstaw KONKRETNĄ ofertę sponsorską. Napisz jak najdokładniej, co oferujesz w zamian za przekazane pieniądze – gdzie będzie eksponowane logo sponsora, jakie materiały może przekazać dla uczestników i w jakiej formie. W jakich mediach ukażą się informacje o wydarzeniu, na jakich (oczywiście wszystkich, ale ulotkach, plakatach itd.) materiałach promocyjnych będzie informacja o sponsorze. Nie zapomnij o relacji z wydarzenia i dokumentacji fotograficznej (filmowa też mile widziana), którą sponsor może wykorzystywać we wszystkich swoich materiałach.
6. Podaj swoje dane kontaktowe.
7. Jeśli tym razem się nie udało, a będziesz chciał spróbować ponownie np. za rok, to nie wysyłaj identycznej oferty (a już na pewno nie z takimi samymi brakami czy błędami). Masz większą szansę na zirytowanie potencjalnego sponsora niż zdobyć przychylność.

Jeśli uda Ci się pozyskać sponsora, to nie zapomnij o niego naprawdę dbać. Swoimi działaniami i podejściem pracujesz na kolejne projekty – będziesz miał większe szanse nie tylko u tego samego sponsora, ale także u innych. Wieść o tym, kto potrafi o sponsora zadbać roznosi się szybciej niż myślisz. Sponsorowi zależy na promocji marki i kojarzeniu jej z wydarzeniami budzącymi pozytywne emocje wśród uczestników. Nie zapominaj o tym ani na chwilę.

Dlaczego działanie w grupie przynosi lepsze efekty niż w pojedynkę? Skąd popularność pracy zespołowej i burz mózgów, których uczymy się już w szkole i z powodzeniem wykorzystujemy w pracy? Jest wiele mechanizmów psychologicznych, które udowadniają, że synergia nie jest pojęciem wyssanym z palca, a motywacja do działania wzrasta, gdy w zadanie jest zaangażowanych kilka lub kilkanaście osób. Przyjrzyjmy się im, zanim zakasamy rękawy do wspólnej pracy:

1. Facylitacja społeczna - człowiek pracujący w grupie jest bardziej efektywny, ponieważ obecność innych osób i możliwość dokonywania przez nich ocen mobilizuje nas do działania. Ten mechanizm sprawdza się w szczególności przy zadaniach łatwych i znanych. W wypadku zadań trudnych obecność innych może nas dekoncentrować, dlatego wówczas lepiej zaszyć się w odosobnionym miejscu, by uniknąć tzw. interferencji społecznej.

2. Wymiana zasobów - idea pracy zespołowej opiera się na tym, że różnorodność zasobów jednostek pozwala im wspólnie generować twórcze rozwiązania. Inne podejście do rozwiązywania problemów reprezentują introwertycy nastawieni na chłodną analizę, inne ekstrawertycy - sypiący pomysłami jak z rękawa i posiadający naturalne zdolności do podnoszenia energii w zespole. Takie połączenie różnych podejść sprawia, że możemy oglądać problem z różnych perspektyw i łączyć siły w celu wypracowania najlepszych rozwiązań. 

3. Pozytywna rola lidera - pracą w grupie zazwyczaj dowodzi lider formalny, bądź nieformalny. Jeśli osoba występująca w tej roli umie inspirować innych do działania i ma naturalne zdolności przywódcze, działa na zespół jak katalizator. Motywuje, formułuje i deleguje zadania, egzekwuje ich wykonanie czy wreszcie - rozdziela tzw. motywatory zewnętrzne (nagrody, pochwały lub - w przypadku pracy zawodowej - profity finansowe).

4. Potrzeba afiliacji - współdziałając z innymi, człowiek zaspokaja jedną z najistotniejszych potrzeb życiowych - potrzebę przynależności i identyfikacji z grupą. Współpracując z innymi, nie dość, że osiągamy wspólne cele, to jeszcze budujemy więzi niezbędne do zachowania równowagi psychicznej i otrzymujemy wsparcie od ludzi nam podobnych. Korzyści co niemiara, a więc do (wspólnego) dzieła!

Bydgoskie osiedle Bartodzieje: bloki z lat siedemdziesiątych, kraty na klatkach schodowych, wewnętrzne domofony, duża rotacja mieszkańców, nieznajome twarze własnych sąsiadów, bycie obcym i wśród obcych − od 2013 roku Fundacja Farbiarnia daje impulsy mieszkańcom jednego z bloków, by coś z tym zrobić. Jednym z nich jest projekt „Mrówkowiec”.


Mrówkowiec
Pomysł projektu „Mrówkowiec”, którego wynikiem jest katalog usług „Wymiennik”„jest reakcją na zmiany w sposobach tworzenia przestrzeni miejskiej, często prowadzące do zanikania idei miasta, rozumianego jako przestrzeń publiczna” - czytamy na stronie Farbiarni. Rozszerzyła tę myśl pomysłodawczyni bydgoskiej Farbiarni, Katarzyna Gębarowska − Ludzie, choć samotni i często nieszczęśliwi, nie potrafią zrobić pierwszego kroku, czasem odezwać się do własnego sąsiada. Zanikają już wspólne inicjatywy czy choćby sąsiedzkie uprzejmości. Postanowiliśmy kontynuować ideę rozpoczętą przy projekcie Balaton (inicjatywie związanej z tymi samymi okolicami i wspomnieniami znad bydgoskiego akwenu, położonego na osiedlu Bartodzieje − przyp. red.) i dać ludziom szansę się poznać.


Ankiety W ten sposób grupa bydgoskich społeczników rozpoczęła wywiad środowiskowy, przeprowadzając ankietę wśród mieszkańców bloku. Pytania dotyczyły m.in. tego, jakimi umiejętnościami mogliby podzielić się z innymi mieszkańcami, ale też z jakich chętnie sami by skorzystali. Jak mówi Gębarowska − Najtrudniej było przekonać ludzi do siebie. Strach przed obcymi jest powszechny, stąd te dodatkowe drzwi, domofony na klatkach, ciężko się przez to przedrzeć. Niektórzy jednak kojarzyli nas już z inicjatywy „Balaton”.

Wymiennik W ten sposób, po kilkumiesięcznej pracy, powstał katalog usług „Wymiennik”, w którym zamieszczono kontakty i imiona osób, które chętnie pomogą np. przy drobnych naprawach, nauce języków obcych, przypilnowaniu dzieci, zakupach, a nawet przy rozwiązaniu krzyżówki. Egzemplarze „Wymiennika” rozdano mieszkańcom bloku, zachęcając do korzystania z pomocy.



Krok dalej Jak mówi Katarzyna Gębarowska − Teraz jest czas dla mieszkańców. Co oni zrobią z tą informacją? Czy będą korzystali ze swojej pomocy, czy nawiążą więź, czy poczują się bezpiecznie i pewnie w swoim bloku? Wiele zależy od nich samych. Do nich należy kolejny krok. Dalsze działania koordynuje Bartosz Białecki – jeden z mieszkańców bloku. Bartosz uaktualnia profil na Facebooku, stronę internetową, dodając nowych członków inicjatywy.

PS Fundacja chciałaby kontynuować swoją inicjatywę społeczną związaną z tym osiedlem. Wszystkich chętnych, którzy chcieliby zaangażować się w wolontariat, zapraszamy do kontaktu z Farbiarnią.

Oczywiście ten przygotowany z użyciem naturalnych składników, własnoręcznie wypieczony. Gotowanie ma w sobie ten magiczny element stwarzania: z kilku produktów powstaje nagle coś zupełnie innego. Ma też niezwykłą moc skupiania ludzi.



Wie o tym doskonale Katarzyna Kędzior, inicjatorka która postanowiła zintegrować wokół chleba mieszkańców polsko-czeskiego pogranicza. Domowa Piekarnia, bo tak nazywa się jej projekt zgłoszony do Spółdzielni Pomysłów, został jednym z 3 zwycięzców pierwszej edycji tego konkursu. O tym jak przebiegała realizacja projektu i jak narodziła się Domowa Piekarnia opowie inicjatorka.  



Skąd zrodził się pomysł na projekt?
Z obserwacji i potrzeby zmiany. Kilka lat temu zamieszkałam w małej wiosce w Sudetach i w pierwszej kolejności chciałam kupić jajka, mleko, ser, chleb. Okazało się, że nie jest to takie proste jak mi się wydawało. Coraz mniej jest gospodarzy, którzy mają krowy, kury. O pieczeniu chleba nie wspomnę. Nagle dotarło do mnie, że wieś z moich wspomnień z dzieciństwa bardzo różni się od tej zastanej. Nastąpiło odwrócenie sytuacji: teraz w mieście ludzie chętniej się spotykają, pieką chleb, biorą udział w warsztatach np. robienia serów, natomiast w mojej okolicy ludzie pozostawieni są sami sobie i rzadko robią coś wspólnie. Pomyślałam, że pieczenie chleba będzie okazją do spotkania i do porozmawiania jak to było kiedyś.


Jaki cel przyświecał Pani projektowi?

Moim celem było rozbudzenie wspomnień i zachęcenie do spróbowania upieczenia chleba - powrót do tradycji. Jeśli nawet 10% osób w dalszym ciągu piecze, jest szansa, że będzie będzie to przekazywana dalej. Zależało mi, aby odczarować chleb na zakwasie - udowodnić, że zrobienie chleba nie jest wcale takie trudne. Chciałam zaszczepić w uczestnikach warsztatów dobre nawyki żywieniowe i zwrócić uwagę, że niezwykle ważne jest to co jemy. 

  



Co sprawiło Pani szczególną trudność w realizacji projektu?

Największą trudnością był ogrom pracy i wiele tygodni przygotowań. Byłam za wszystko odpowiedzialna i jednocześnie robiłam praktycznie wszystko sama: organizacja miejsc spotkań, promowanie wydarzenia, wizyty u Sołtysów wiosek, koordynacja krawcowych, drukarni, produktów, mąki z młyna, pakowanie, prowadzenie warsztatów, wiecznie w drodze z przerwą na kilka godzin snu. Pięć dni warsztatów było całkowicie wyjęte z życiorysu, ale dało dużo satysfakcji - bo udało się.  

Jak udział i wygrana w Spółdzielni Pomysłów zmienił Domową Piekarnię?

Pomysł się urzeczywistnił. W przypadku projektanta jest to niezwykle ważne. Jeszcze ważniejsze jest to, że idea się przyjęła i w dalszym ciągu żyje.

Co dał Pani udział w Spółdzielni Pomysłów i organizacja warsztatów wypiekania chleba zrealizowanych, dzięki wygranej?

Poznałam dalszych sąsiadów, których znałam tylko z widzenia. Mam wrażenie, że teraz są bardziej otwarci na podobne inicjatywy. Na warsztatach zwracałam uwagę również na to, że w moim odczuciu ludzie na wsi rzadziej się spotykają niż to było dawniej. Zachwalałam gospodarzy, którzy mają swoje kury i krowy, że to coś wspaniałego i powód do dumy. Zachęcałam, by od tego nie uciekali gdy mają to pod ręką. Mam wrażenie, że już inaczej patrzą na pewne sprawy.  



Czy Pani wykształcenie (Katarzyna Kędzior jest studentką wzornictwa na warszawskiej ASP – przyp. red.) wpłynęło na kierunek w jakim Domowa Piekarnia podąża?

Wykształcenie dało możliwość zamienienia pomysłu w czyn. Od jakiegoś czasu szczególnie bliskie jest mi projektowanie społeczne - działanie razem z ludźmi. Wykształcenie projektowe bardzo w tym pomaga. Fakt, że mieszkam w pięknym miejscu w górach, jestem bliżej natury sprawia, że niezwykle ważne jest dla mnie, jak żyję i co jem. Połączyłam zatem projektowanie i styl życia.  



Jak wygląda codzienność Domowej? 

Postanowiłam założyć fanpage na Facebooku, gdzie ludzie podsyłają mi swoje chlebowe wypieki. Są to głównie uczestnicy warsztatów, ale także osoby niezwiązane z moim projektem. Okazało się bowiem, że zapotrzebowanie na pieczenie jest większe, obejmuje ono cały kraj. Dostawałam wiele pytań o to, gdzie można taki zestaw kupić. Dlatego powstały dodatkowe zestawy na sprzedaż. Planuję także wersję angielską.

Zimą 2014 roku na poznańskiej kamienicy przy ul. Fabrycznej 4 powstał „wiersz oddolny”, a na trzech innych budynkach zapisano utwory Zbigniewa Herberta i Tadeusza Różewicza. Autorami pomysłu przepisania poezji na ściany są: Tomasz Genow i Joanna Pańczak. Ich pomysł zdobył I amiejsce w konkursie „Centrum Warte Poznania” organizowanym przez urząd miasta i zainicjowanym przez prężnie działającą w Poznaniu komisję rewitalizacji przestrzeni miejskiej.



Eksperyment wierszowy
Tomasz Genow zajmuje się poezją. „Wiersz oddolny” napisał po zebraniu odpowiedzi poznaniaków na pytania zadane im na ulicy o to: czego się boją, czego sobie życzą i „dlaczego tu są”. Przechodnie zapisywali na karteczkach słowa będące odpowiedziami na te pytania z zachowaniem zasady strumienia świadomości. –Przechodnie mieli niewiele czasu do namysłu, rozmawiali z nami w drodze dokądś czy przesiadając się na inny tramwaj. Dzięki temu zebraliśmy wiele spontanicznych odpowiedzi. Była w nich proza życia codziennego, ale też metafizyka. Zadziałała technika strumienia świadomości stosowana w poezji już w latach 20-tych – śmieje się Joanna i kontynuuje - Naszą rolą było zestroić wypowiedzi mieszkańców tak, by oddały jakąś myśl przewodnią, przy jednoczesnym zachowaniu napięcia między słowami. Tomek zostawił różne końcówki, by podkreślić wielość podmiotów lirycznych. Od siebie dodał spójniki i pojedyncze słowa. Następnie ręcznie wycinali szablony po to, aby za ich pomocą grafficiarze mogli przepisać wiersze na ściany przy następujących ulicach: Kościelna, skrzyżowanie Sikorskiego i Roboczej, krzyżówka Wawrzyniaka i Słowackiego oraz Fabryczna. Litery w wierszach są czarne i zapisane na nieodmalowanych ścianach. - Potraktowaliśmy ściany jak kartki papieru. Dlatego wiersze są napisane neutralną czarną czcionką na nieodnowionych ścianach. Dzięki temu estetycznemu zabiegowi wiersze wkomponowały się w budynki i stały się częścią Poznania, a miasto stało się naturalnym kontekstem dla poezji. To właśnie chcieliśmy przekazać: „poezja jest tym, co rodzi się z życia” – mówi Pańczak.



Każdy z wierszy na swój sposób wchodzi w dialog z przestrzenią. – Wierszem, który komentuje konkretną przestrzeń jest ten przy ul. Sikorskiego, „Domy przedmieścia” Zbigniewa Herberta. Skrzyżowanie Sikorskiego i Roboczej na Wildzie to wciąż centrum Poznania, a mimo to czuje się tam pustkę, ciszę, atmosferę przedmieść, w których nie ma życia. To bez wątpienia teren zapomniany przez miasto. Słowa Herberta są ponure, niewygodne, unoszą się jak chmura deszczu nad dzielnicą. Ale sączy się też przez nie magia poezji – mówi Joanna Pańczak. Trzy wiersze zapisano na ścianach należących do Zarządu Komunalnych Zasobów Lokalowych. Joanna i Tomasz długo chodzili po mieście szukając kamienicy, której właściciel wyraziłby zgodę na powstanie wiersza na ścianie budynku. Udało się to wynegocjować z jednym prywatnym właścicielem. – Projekt kanalizuje różne problemy. Pokazał między innymi, jak nasz wzrok się skomercjalizował. Rozmawialiśmy z właścicielami o ekspozycji poezji na ścianach szczytowych ich budynków. Mimo obowiązującego prawa własności to przecież też ważna część przestrzeni publicznej. Dla większości z nich naturalnym było jednak wykorzystanie murów jako miejsca na reklamę. A za udostępnienie ściany w celach artystycznych chcieli co najmniej reperacji dachu…- mówi Pańczak. Odkąd poezja pojawiła się w przestrzeni Poznania mieszkańcy piszą do Tomka i Joanny z prośbami o umieszczenie wierszy na ścianach kamienic w ich dzielnicach. – Pomagają nam też w szukaniu ścian. Jedną z nich udało się już znaleźć na Łazarzu dzięki wsparciu Rady Osiedla. Jeśli uda nam się dostać dofinansowanie na kontynuację pomysłu w kolejnej edycji konkursu na „Centrum warte Poznania”, w tej i w innych dzielnicach również zagości poezja – kończy Pańczak.

Przypominamy, że laureatami pierwszej edycji konkursu „Spółdzielnia Pomysłów”, realizowanego na platformie Społecznik 2.0, zostali autorzy trzech projektów: Sąsiedzkie tulipany, Domowa piekarnia i Kamishibai- papierowy teatr. Termin na ich realizację upływa z końcem lutego 2015 roku. Dwa pierwsze projekty zostały już przeprowadzone, a trzeci jest właśnie realizowany. Oczywiście śledziliśmy postęp prac i zbieraliśmy wrażenia organizatorów oraz uczestników. Pierwsi do boju ruszyli autorzy pomysłu zagospodarowania kawałka ziemi w Luboniu – państwo Strączkowscy. Wraz z sąsiadami chwycili w dłonie narzędzia i uporządkowali zaniedbany dotąd teren. „Początkowo plany były skromne. Zakładaliśmy uporządkowanie miejsca i zasianie trawy. Z czasem, w miarę deklaracji pomocy ze strony kolejnych osób, a później wygranej w konkursie, projekt nabierał rozmachu – przewidując nasadzenie drzew i krzewów, wygrodzenie krawężnikami” – mówią.



Zgodnie z projektem, wytyczyli ścieżki, posadzili roślinność i wykonali szereg prac ogrodniczo-porządkowych, by to miejsce zamieniło się w miły, sąsiedzki skwer. „W ciągu dwóch tygodni, w ramach czterech dni wspólnych prac zasadziliśmy 5 brzóz pożytecznych Doorenbos, 130 sztuk kosodrzewin, 300 sztuk liliowców, 300 sztuk traw ozdobnych i wreszcie 2.000 sztuk tulipanów. Ziemię wokół roślin wyściółkowaliśmy 150 workami kory” – relacjonują prace. „Na skwerze pracowali nie tylko okoliczni sąsiedzi. Do akcji włączyła się młodzież z Młodzieżowej Rady Miasta Lubonia, młodzież z Gimnazjum nr 2 w Luboniu, młodzież z Lubonia z klas architektury krajobrazu ucząca się w Technikum w Poznaniu a także wiele osób, pasjonatów działań społecznych lub osób lubiących pracę w ogrodzie czy zajmujących się tym profesjonalnie. Łącznie, przy urządzaniu skweru pracowało kilkadziesiąt osób. W dniu sadzenia tulipanów można było napić się kawy i zjeść pączki.” Spieszyli się by zdążyć przed zimą i udało się. Efekty ich ciężkiej pracy, w pełnej krasie będą cieszyć oko już na wiosnę, a wtedy urządzą piknik inaugurujący wypoczynek wśród tulipanów, na który już otrzymaliśmy zaproszenie. Z pewnością z niego skorzystamy i pokażemy Czytelnikom Naszej Platformy, co udało się mieszkańcom okolicy, wspólnymi siłami wyczarować. 



Za sobą cykl wielopokoleniowych warsztatów ma pani Kasia Kędzior, autorka „Domowej piekarni”. Studentka wzornictwa dopracowała pomysł w każdym szczególe, tworząc akcesoria z pięknymi, kolorowymi grafikami, które przykuły uwagę wielu użytkowników portalu. Pomysł wspólnego pieczenia chleba okazał się strzałem w dziesiątkę, zdobył mnóstwo głosów i pobił serca jury. Idea warsztatów zakładała, że każdy uczestnik wróci do domu z kompletnym zestawem umożliwiającym wypieczenie swojego własnego chleba i dokładnym przepisem – a wszystko przygotowane w takiej formie, by ręce „same rwały się do roboty”. Aby tak się stało, salon Pani Kasi zamienił się na kilka dni w magazyn, manufakturę i młyn w jednym. W odmierzaniu składników, zawijaniu i pakowaniu zestawów pomagali najbliżsi. Dzięki tej wspólnej pracy aż 96 uczestników warsztatów mogło upiec swój chleb zaraz po powrocie do domu – to dopiero motywacja do działania! Po rozwieszeniu plakatów telefon Pani Kasi nie przestawał dzwonić, miejsca skończyły się błyskawicznie.



Zapisywali się starsi, młodsi, kobiety i mężczyźni – trudno się dziwić, w końcu chyba każdemu zapach świeżo pieczonego chleba roznoszący się po domu kojarzy się z bezpieczeństwem, ciepłem rodzinnym i radością. Dzięki Domowej piekarni każdy mógł to poczuć, a co najważniejsze pieczenie chleba połączyło pokolenia. Relację fotograficzną otrzymywaliśmy na bieżąco, a do ostatniej dołączona była taka wiadomość: „Bardzo intensywny czas. Wieczne przesypywanie mąki :) pakowanie, przygotowywanie i codzienne warsztaty, późne powroty do bazy i zgrywanie materiału :) W samych warsztatach wzięło udział 91 osób. A kilka nieobecnych pukało do moich drzwi z wyjaśnieniami, że nie mogły dojechać - dlatego miały prywatne szkolenia w moim domu :) Już dostaję zapytania kiedy odbędą się kolejne warsztaty :) Najbardziej cieszy to, że to działa i ludzie przysyłają mi zdjęcia swoich chlebów :) Bardzo dziękuję!” Pani Kasiu, my też bardzo dziękujemy!  



W lutym odbywają się warsztaty Kamishibai – czyli papierowego teatru. Relację czego ciekawego mogli nauczyć się na nim pedagodzy i animatorzy pracujący z dziećmi przedstawimy już wkrótce.


               

Sulechów, województwo lubuskie. Sierpniowy, słoneczny dzień. Wokół historycznych murów miejskich i zamku „coś” zaczyna się dziać. Dają się złapać zaintrygowane spojrzenia przechodniów, ci bardziej zaciekawieni przystają i obserwują. Na świeżym powietrzu, w miejskiej przestrzeni, instaluje się Kuchnia. Kuchnia Społeczna. Jest wspólna, dla wszystkich mieszkańców: sąsiadów, obcych, starszych, młodszych, pań i panów. Jest ideą sprzyjającą spędzaniu czasu RAZEM –  na rozmowach, obowiązkowo – przy przygotowanych własnoręcznie posiłkach. To sulechowski przepis na zmiany!   


       
Realizacji inicjatywy podjęli się współzałożyciele Stowarzyszenia na Rzecz Kultury, Sztuki  i Edukacji „Stella Polaris” działającego w Sulechowie od 2011 roku. Pomysłodawcą i opiekunem projektu jest Małgorzata Stachowiak-Schreyner, natomiast jego bezpośrednim koordynatorem – Daniel Stachuła. Celem przyświecającym Kuchni Społecznej jest stworzenie okazji członkom danej wspólnoty do lepszego poznania się, spędzenia razem czasu, wymiany poglądów. Pretekstem do spotkania jest delektowanie się własnoręcznie przygotowanymi smakołykami przy wspólnym stole. Taka jest zasada uczestnictwa – by wziąć udział w biesiadzie wystarczy przynieść przygotowane przez siebie danie (alternatywą jest wrzucenie do specjalnej puszki 10 zł).  Tematyka rozmów zaproponowana na sierpniowym spotkaniu Kuchni w Sulechowie dotyczyła edukacji kulturalnej oraz promocji działań artystycznych wspólnoty lokalnej. W sposób naturalny wywiązały się także dyskusje o mentalności mieszkańców miasta, prawie do decydowania o jego wyglądzie, o tym, co się w nim odbywa. 



Warto zaznaczyć, że na spotkaniu był wówczas Ignacy Odważny – obecny burmistrz Sulechowa, który aktywnie włączył się w dyskusję.   Poza przestrzenią do rozmów na rzeczywiste problemy, tematy z życia wspólnoty, Kuchnia Społeczna jest przede wszystkim szansą na zawiązanie nowych lub umocnienie już istniejących miedzy mieszkańcami więzi. Sierpniowa edycja, choć cieszyła się zainteresowaniem mieszkańców, wiązała się jeszcze z pewną nieśmiałością. Jak jednak mówią organizatorzy, był to pierwszy krok ku burzeniu mentalnych murów.  
        
To jest największa wartość projektu. Kuchnia, jak mówi Daniel, „pomaga nam zrozumieć siebie nawzajem. Bardzo często mamy poczucie wyobcowania, mimo tego, że żyjemy w jednym małym mieście. Jesteśmy obok siebie, ale zupełnie osobno. Kuchnia Społeczna pokazuje, że możemy działać razem, niezależnie od światopoglądu, przekonań i uprzedzeń. Spotkanie z drugim człowiekiem okazuje się niezwykle potrzebne, istotne i przede wszystkim twórcze”. Dotychczas Kuchnia Społeczna odbyła się w Sulechowie dwa razy (w sierpniu i listopadzie), ale zdobyła już wiernych fanów, dopytujących o kolejne spotkania. Jest inicjatywą zorganizowaną w ramach prowadzonego przez Daniela Młodzieżowego Biura Informacji Artystycznej ArtCafé, którego celem jest aktywizacja, edukacja kulturalna młodzieży, integracja lokalnej wspólnoty, ale także działalność artystyczna w przestrzeni miejskiej. 

Mieszkańcy Ośrodka dla Bezdomnych w Szczepankowie chcą odzyskać ludzką życzliwość i społeczną akceptację. Dlatego stworzyli teatr – Grupę Teatralną Wikingowie, która powstała, żeby pokazać, na czym polega dramat osób bezdomnych. Grupa powstała w 2013 roku w Szczepankowie, a w sceniczną realizację jej pierwszego przedstawienia – „Powrót Wikingów”, zaangażował się Teatr Nowy w Poznaniu.



W lutym 2014 roku na deskach teatru stanęli mieszkańcy Ośrodka dla Bezdomnych. Autentyzmem ich gry widzowie byli poruszeni. Wielu z poznaniaków, wychodząc z teatru pytało, w jaki sposób mogłoby pomóc mieszkańcom Szczepankowa. Spektakl grany był później wielokrotnie w Teatrze Nowym, w Teatrze Ósmego Dnia, w warszawskim Teatrze Kamienica w ramach Międzynarodowej Konferencji poświęconej Bezdomności, a także na Festiwalu Malta. Wszędzie wzbudzał silne emocje. Po udanym przedstawieniu przyszedł czas na drugie. Bezdomni pod okiem psychologa opowiedzieli o swoich prywatnych przeżyciach, niekiedy traumatycznych. Ich wspomnienia zostały spisane i na tej bazie powstał scenariusz „Nibylandia”.



Na Trzeciej Scenie Teatru Nowego trwają próby. Spektakl składa z sześciu opowieści, które mają formę bajki. Historie te przeplatają się z wizualizacjami z udziałem Anny Mierzwy – aktorki Teatru Nowego. Warstwa obrazu przekazuje marzenia i tęsknoty mieszkańców Szczepankowa. W warstwie ideowej spektakl opowiada o wypadnięciu z wózka poza ramy społeczeństwa i potrzebie powrotu. Przedstawieniu będzie towarzyszył program edukacyjny stworzony wspólnie z działem edukacyjnym Teatru Nowego, który zakłada spotkania z przedstawicielami różnych firm. Dzięki tym spotkaniom, być może uda się pomóc bezdomnym w znalezieniu pracy. Mieszkańcy Ośrodka w Szczepankowie nie tylko grają w spektaklu. W ich rękach powstaje scenografia do przedstawienia. Efekty tej pracy będzie można zobaczyć już w grudniu 2014 roku. Wtedy w Teatrze Nowym swoją premierę będzie miała „Nibylandia”.

Autorami zdjęć użytych w artykule są: Adrian Wykrota i Maciej Krajewski.

Rola koordynatora projektu to nierzadko niewdzięczna robota. Trzeba jednocześnie być sprawnym księgowym, który pilnuje wydatków, liderem, który motywuje ludzi do działania i PR-owcem, który z pasją opowie o projekcie. Nietrudno o potknięcie, ja zaliczyłam ich wiele! Co powiedziałabym sobie samej, gdybym mogła cofnąć się w czasie?

1. Wyjdź poza swoją strefę komfortu. Tylko przełamując swoje własne ograniczenia masz szansę na rozwój.
2. Zapali innych ten co sam płonie! Dbaj o swoją motywację. Udało Ci się zdobyć pieniądze, przekonać lokalną społeczność do swojego pomysłu? Świetnie! Zapamiętaj to uczucie i wracaj do niego myślami w chwilach kryzysu.
3. Nie wszystko układa się po Twojej myśli i zaczynasz wątpić w sens realizowania projektu? Nie zrażaj się. Bądź przygotowany na kryzys. Już na samym początku warto zaplanować środki zaradcze.
4. Nie trzymaj się kurczowo planu, bądź otwarty na zmiany, ale niech cel projektu od początku będzie jasny i zrozumiały dla wszystkich jego uczestników.
5. Nie bój się poświęcić czasu na budowanie zespołu, integrację i wzajemne poznanie. To nigdy nie jest czas stracony.
6. Poznaj potencjał swojego zespołu, odkryj jakie talent mają ludzie z którymi realizujesz projekt. Ta wiedza przyda Ci się w najmniej spodziewanych momentach.

W 2002 roku we wsi Teremiski znajdującej się 5 km od Białowieży na Podlasiu powstaje Uniwersytet Powszechny. Do małej wsi w środku Puszczy Białowieskiej przyjeżdżają Danuta Kuroń oraz Katarzyna i Paweł Winiarscy, którzy stanowią jego zalążek. O tym, jak żyło się w Teremiskach dziesięć lat temu mówi Katarzyna: Przyjechaliśmy z programem edukacyjnym skierowanym do młodzieży z całej Polski. Była ona w trudnej sytuacji życiowej, spowodowanej przez nieudane reformy z lat 90., nie miała możliwości wykorzystania swoich talentów i szansy na kształcenie się.



Nauka na Uniwersytecie Powszechnym trwała 9 miesięcy, wykładowcami było 20 młodych osób, a gośćmi, którzy współpracowali z Uniwersytetem między inni: prof. Zygmunt Bauman, prof. Bronisław Geremek, Adam Michnik, Krzysztof Zanussi czy Tomasz Jefimowicz z Teatru Ósmego Dnia. Pierwszym rektorem Uniwersytetu był Jacek Kuroń. Tymczasem pojawiały się pierwsze kontakty z artystami, animatorami kultury. Katarzyna opowiada dalej. Jeszcze jako studentka warszawskiego uniwersytetu jeździłam do Sejn, do ośrodka „Pogranicze sztuk, kultur, narodów”. Dyrektorem był tam Krzysztof Czyżewski. Zapytałam go, czy nie dałby się zaprosić na spotkanie ze studentami. Z tego spotkania wynikła wieloletnia współpraca na linii Teremiski – Sejny. Studenci co roku goszczeni byli przez Pogranicze na wizytach studyjnych, z kolei w 2004 roku w Teremiskach odbyły się dwutygodniowe warsztaty dzieci z Sejn z Bożeną Szroeder, w czasie których pracowano nad spektaklem "Kroniki Sejneńskie".



Bożena Szroeder: „Musicie robić teatr, bo inaczej stodoła wam spłonie!”
Był rok 2004. Katarzyna opowiada dalej: Szukaliśmy miejsca na ten spektakl, które mogłoby pomieścić ogromny stół z glinianymi domkami [potrzebnymi do przedstawienia – red.]. Wtedy z mężem kupiliśmy gospodarstwo, dom ze stodołami i z oborami. Bożena weszła do stodoły i powiedziała: „tu to zrobimy”. Nie było podłóg – był beton, w jednym sąsieku słoma, a w drugim pozapadana podłoga, na której udało nam się jakoś ustawić ławki. Spektakl odbył się przed grupą mieszkańców wsi i studentów Uniwersytetu. Po przedstawieniu Bożena powiedziała: teraz musicie już tu robić teatr, bo inaczej stodoła wam spłonie! To były magiczne słowa”.

W ramach programu Uniwersytetu powstał cykl warsztatów teatralnych dla studentów, który realizowany był od 2004 do 2009 roku. Opowiada Katarzyna: Inicjatorem prowadzenia zajęć teatralnych w Teremiskach był Tomasz Rodowicz, wtedy współtwórca teatru Gardzienice, dziś Stowarzyszenia Teatralnego Chorea i dyrektor Fabryki Sztuki w Łodzi, który bardzo nas w trudnych pierwszych latach prowadzenia Uniwersytetu. Dzięki niemu na lata związaliśmy się z Elżbietą Rojek, która stworzyła autorski program warsztatów teatralnych wpisanych w prowadzony przez nas szeroki program edukacji międzykulturowej. Celem nie były przedstawienia jako takie, ale pogłębienie procesu poznawania innych kultur poprzez śpiewanie piosenek i czytanie tekstów. Spektakle powstawały jakby przy okazji i były pokazywane w zaczarowanej już przez Bożenę stodole. Malowany ręcznie plakat pod sklepem, żadnej informacji w mediach, tylko dla mieszkańców wsi. Nie mieliśmy żadnego sprzętu –podczas prezentacji kołysanek ludowych studenci przynieśli lampki ze studenckich pokojów – ani funduszy, do 2007 roku spektakle były pokazywane społecznie przez zaprzyjaźnione grupy.



Teatr w Stodole
W 2006 roku odbyły się I Spotkania Teatralne w Teremiskach, na które przyszli nie tylko mieszkańcy wsi i uczestnicy Spotkań, ale także mieszkańcy sąsiednich miejscowości i turyści. Wieść o teatrze rozeszła się pocztą pantoflową i każde kolejne wydarzenie gromadziło coraz więcej widzów. W 2008 roku wystawiono „Opowieści teremiszczańskie”, inspirowane sejneńskimi Kronikami, które w dwóch wersjach grane były przez kilka lat, również poza Podlasiem. Katarzyna pisze w internecie: „Projekt wyrasta z przekonania o zasadniczej roli, jaką dla ludzkiej tożsamości odgrywa znajomość swojego miejsca i z poczucia odpowiedzialności za świat, który na naszych oczach odchodzi (…). Zebrane od mieszkańców Teremisek opowieści, zdjęcia i pieśni znalazły swój wyraz w postaci spektaklu”. Przestrzeń stodoły zaczęła się zmieniać. Studenci na traktorze wywozili siano, piętrową widownię i scenę zbudowaliśmy z sąsiadami. Zaczęliśmy też starać się o fundusze, żeby zapewnić program na cały sezon od kwietnia do października – opowiada Katarzyna.



Dziś Teatr w Teremiskach jest powszechnie znanym miejscem na mapie kulturalnej województwa, jedyną sceną teatralną w regionie Puszczy Białowieskiej, miejscem znanym w środowisku artystycznym w Polsce. Prezentowane są na niej spektakle oraz koncerty na najwyższym poziomie, zapraszani są wykonawcy występujący i nagradzani na festiwalach w całej Polsce i na świecie. Teatr jest co roku umieszczany w publikacji dokumentującej sezon teatralny w Polsce, wydawanej przez Instytut Teatralny im. Raszewskiego. Przez 10 lat twórcom udało się stworzyć miejsce, w którym publiczność ceni sobie niezwykły klimat i możliwość bezpośredniego kontaktu z artystami, a artyści doceniają spontaniczność reakcji widzów i ich osobiste zaangażowanie w wydarzenia. Teatr jest jednym z działań realizowanych w gminie Białowieża przez Fundację Edukacyjną Jacka Kuronia. 29 -31 sierpnia Teatr w Stodole obchodzi swoje 10-lecie.

Działalność społeczna, dawno, dawno temu, kojarzyła się z dziadem proszalnym, który chodził, prosił, błagał, utyskiwał, i tym sposobem realizował swoje zamierzenia. Jeszcze kilka, kilkanaście lat temu, troszeczkę tak to wyglądało. Społecznik, jeśli chciał czegoś dokonać, nie wychodził z pozycji partnera, czy właściciela i koordynatora swoich działań, któremu inne instytucje są potrzebne tylko i aż po to, aby delikatnie wsparły jego działania, a stał on na pozycji petenta. Dzisiaj społecznicy, czy to w pojedynkę, czy zrzeszeni w organizacjach pozarządowych, mogą śmiało mówić o partnerstwie, o własności pomysłów i działań, mogą, o ile przygotują się dobrze do tego, wychodzić w świat, do ludzi, do innych instytucji i narzucać im niejako swoją wolę. Bo niby czemu nie?
W końcu, zmiana idzie od dołu, z tej szarej masy, w której jednak błyskają kolory, powinien wyjść pomruk niezadowolenia, który dotrze na górę i da jej znać, że człowiek potrzebuje zmian, żąda zmian i gotowy jest wprowadzać w życie. Jak to zrobić? Jak strateg!

• Uświadom sobie potrzebę zmiany,
• Utwierdź się w przekonaniu, że zmiana jest dobra,
• Zorientuj się, czy takiej zmiany potrzebują inni – jeśli nie, szukaj dalej, o ile masz ochotę działać,
• Sprawdź, czy za Tobą pójdą inni – zbierz posiłki, w kupie siła,
• Gromadź ludzi chętnych do działania, do walki o lepsze jutro – skupiaj ich wokół siebie, nawet jeśli działanie odłożysz w czasie,
• Ucz się, magazynuj wiedzę! – wiedzy nigdy za wiele! – gromadź własne zasoby,
• Szpieguj – w sensie, trzymaj rękę na pulsie i obserwuj, co dzieje się w obszarach, które chcesz zmienić – nie zasypiaj!
• Wykorzystuj/współpracuj – wszelkie informacje, wiedzę i zasoby innych, które wykorzystać możesz, z ludźmi, z którymi współpracować często powinieneś – a społecznik ma możliwości (urzędy, instytucje) – często będziesz musiał je wydzierać, ale nikt nie obiecywał, że będzie łatwo,
• Ruszaj śmiało do boju – kiedy już wiesz czego chcesz Ty i czego chcą inni, co możesz, jakimi środkami i z kim – bo według prawa Tertila, sprawa raz odłożona, dalej odkłada się sama – NIE POZWÓL NA TO, o ile odłożenie jej w czasie nie będzie korzystniejsze,
• Nie poddawaj się – licz się z kłodami pod nogami, małymi i większymi porażkami, ale bądź zdeterminowany, nie zniechęcaj się, masz ludzi za sobą,
• Oddaj nieco pola – czasami warto cofnąć się krok, aby móc zrobić za chwilę dwa przodu, jednak nie wycofuj się zupełnie – no, chyba że zmiana, którą chcesz wprowadzić, straci rację bytu, a to znaczy, że albo świat jest już piękny, albo działasz zbyt opieszale 
• Układaj się – często warto zweryfikować swoje dążenia, działania, może nieco zmodyfikować, bo inni chętni do współpracy, czy wsparcia mogą mieć ograniczone środki – nie od razu Rzym zbudowano, a małymi kroczkami do szczytnych celów – nie dziś całość, to część, a jutro reszta,
• Walcz! – działalność społeczna, to często ‘walka’, walka o to, aby jutro było lepsze dla wszystkich!!!

Tworząc działania animacyjno-społeczne warto rozgraniczyć w swoim podejściu ujmowanie sztywno-projektowe, jak i te kompletnie wykraczające poza ramy zasad, bądź schematów. O ile łatwiej jest obracać się wokół skrupultnie przygotowanego budżetu, celów i misji, o tyle podejście otwarte na zmiany, nawet w etapie realizacji projektu pozwala widzieć człowieka, społeczność lokalną na pierwszym miejscu. Owe rozróżnienie pozwoli weryfikować te założenia i oczekiwania podejmowanych działań, które odbiegają od rzeczywistości społecznej danej zbiorowości.

Podejmując próbę stworzenia porad merytorycznych dla młodych społeczników w fazie wstępnej posłużyliśmy się uproszczonym i mocno uogólnionym podziałem etapowym. Wskazówki również mają charakter ogólnikowy, zaś ich celem jest podzielenie się własnymi doświadczeniami z przedsięwziętych działań. Każdy zaś pomysł wymaga indywidualnego podejścia, wskazówki natomiast będą wtedy miały zabarwienie zdecydowanie szczegółowe.

Aga Chlebowska i Robert Ogurkis


I. Etap poszukiwań  
1. Stań się śledczym/śledczą na lokalnej mapie potrzeb.
2. Rozmawiaj z ludźmi, obserwuj przestrzeń.
3. Jeśli chcesz działać dla ludzi – działaj z ludźmi.
4. Zbieraj inspiracje – zapisuj, dokumentuj swe obserwacje.
5. Bądź odważny/odważna.

II. Etap przekuwania
1. Przyjmij opowiedzialność za swoje działania.
2. Nie narzucaj swojej wizji na zmianę.
3. Szczegóły są ważne – bądź czujny/czujna.
4. Poszukaj wsparcia swych działań, doświadczenie partnerstwa jest bardzo cenne.
5. Nie ograniczaj się do założeń wstępnych.

III. Etap realizacji
1. Wróć pamięcią do początków, tak naprawdę ten etap zaczął się już wtedy.
2. Bądź otwarty/otwarta, weryfikuj swoje oczekiwania.
3. Dbaj o jakość działań.
4. Zadbaj o odpowiednie kanały informacji.
5. Sensem działań jest przede wszystkim sam proces.    

W słowach zaklęta jest moc. Nadając im strukturę narracji, z jednej strony porządkujemy, wyrażamy własne przeżycia i emocje, a z drugiej wywołujemy je u słuchaczy. Przekazujemy historie, tradycje, mądrość opartą na fundamencie życiowych doświadczeń. Z tej ukrytej i często nieuświadamianej mocy opowiadania skorzystała Magdalena Przygońska w dwóch przeprowadzonych przez siebie projektach „Bajeczne Babcie” oraz „Baśń jak życie”. Pomysł na realizację pierwszej inicjatywy powstał ze zwyczajnej potrzeby – chęci poznania sąsiadów i wspólnego działania z mieszkańcami warszawskiej dzielnicy Bielany. Najaktywniejszą grupą okazali się seniorzy z miejscowego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz Klubu Osiedlowego „Przedwiośnie”. Po nawiązaniu znajomości, ruszyły prace nad projektem „Bajeczne Babcie”. Jedenaście energicznych seniorek rozpoczęło cykl warsztatów teatralnych, pracy z ciałem oraz głosem, po to by uzyskać końcowy, i jak się okazało imponujący, efekt… Panie nagrały audiobook z bajkami autorstwa Jana Brzechwy (https://soundcloud.com/bajeczne_babcie/sets/audiobook).



I choć seniorki swój projekt tworzyły głównie z myślą o najmłodszych, to ich pełnych charyzmy, zaangażowania i doświadczenia interpretacji chętnie słuchają także dorośli! Bo któż z nas nie uśmiechnie się do własnych wspomnień na dźwięk słów: „Nad rzeczką opodal krzaczka…”? Całości oczywiście dopełnia profesjonalny warsztat związany z licznymi przygotowaniami przed przystąpieniem do nagrań.



Ten międzypokoleniowy projekt, zrealizowany w ramach programu „Seniorzy w akcji”, dotowanego przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych, niesie ze sobą także walor dydaktyczny. Mądrości zawarte w bajkach, o czym „Bajeczne Babcie” przypominają, aktualne pozostają niezależnie od wieku. Sukces pierwszego projektu oraz potencjał jego uczestników, był inspiracją dla drugiej inicjatywy. „Baśń jak życie” (przedsięwzięcie w ramach programu "Mistrz/Uczeń 1 na 1" Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę”) to cykl warsztatów, których oś ponownie tworzyło słowo. Uczestniczyło w nich dziesięciu seniorów z UTW na Bielanach.



Zajęcia ze sztuki opowiadania polegały na analizie struktury opowieści, przypominaniu polskich legend, poznawaniu historii innych kultur. Miały też wymiar praktyczny, np. pracy z głosem. Jednak najważniejszym celem projektu było zwrócenie uwagi na samą czynność opowiadania, czyli doświadczenie przyjemności i poczucia sensu, jakie daje świadome snucie opowieści. Ukoronowaniem tej kilkumiesięcznej uczty słowa było widowisko narracyjne. Seniorzy zaprosili swoich najbliższych na „wieczór opowieści”, w czasie którego dzielili się poznanymi historiami. „Bajeczne Babcie” i „Baśń jak życie” to inicjatywy, których beneficjentami byli nie tylko uczący się sztuki prowadzenia narracji. Opowiadanie ćwiczy też umiejętność słuchania, a te elementy są już podstawą do prowadzenia dialogu, który potrafi budować więzi na cale życie.

Animator kultury, pedagog. Po studiach pedagogicznych, rozpoczęła pracę w Gminnym Ośrodku Kultury w Czarnej Dąbrówce na Kaszubach, na stanowisku dyrektora, gdzie pracowała do 1991 roku. W 1987 r. nawiązuje współpracę z Krzysztofem i Małgorzatą Czyżewskimi, twórcami Teatru „Arka” przy domu kultury „Dąbrówka” w Poznaniu. W latach 1987-1990 realizują wspólnie projekt „Wioska Spotkania”, w którym uczestniczyli twórcy kultury alternatywnej z Polski i ze świata. Od 1991 roku pracuje w Ośrodku „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”, którego jest współtwórcą. Od początku po dzień dzisiejszy pełni w nim funkcję starszego instruktora i kierownika Centrum Dokumentacji Kultur Pogranicza. Od wielu lat prowadzi pracownię teatralną z dziećmi i jest liderem programu „Kroniki sejneńskie”. Z teatrem dziecięcym wyreżyserowała spektakle „Róża” i „Kroniki sejneńskie”. Jest autorką nowatorskiego programu edukacji interkulturowej dla dzieci, który jest realizowany w szkołach sejneńskich i stał się wzorem dla szkół z innych regionów Polski. Od 1999 roku w sejneńskich szkołach prowadzi programy edukacji interkulturowej dla dzieci, warsztaty dotyczące tradycji sąsiedzkich Sejneńszczyzny pt.: „Nasi sąsiedzi - wczoraj i dziś”, „Co pamięta Sejna”, „Trzej starcy”. Jest także współ-prowadzącą program pt. „Gra szklanych paciorków”, poświęcony pracy kulturowej nad pamięcią i tożsamością miejsca, który jest obecnie realizowany z wieloma ośrodkami w Polsce i Europie. Od czterech lat prowadzi projekt filmowy pt: ”Filmowa Kolekcja Opowieści Pogranicza”, który miał już cztery edycje: „Bajki i Legendy Pogranicza”, „Pieśni Pogranicza”, „Opowieści dziadków”, „Opowieści krasnogrudzkie”. Ponadto zajmuje się historią i kulturą Cyganów-Romów, prowadzi dział cyganików w Centrum Dokumentacji. Zrealizowała takie programy jak „Cygańska Wioska Artystyczna” czy „Tabor”, które odbywały się w wioskach zamieszkałych przez społeczność romską. Bożena Szroeder jest wpół-twórczynią Muzeum Tradycji Kulturowych Sejn oraz zastępcą redaktora naczelnego polsko-litewskiego pisma „Almanach Sejneński”. Laureatka Nagrody Honorowej im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata” (2012 rok) [fot. Alicja Szulc / ze zbiorów Towarzystwa Inicjatyw Twórczych "ę"].

Eugenia Wasylczenko, autorka skrzynki dla bezdomnych stojącej na placu Dąbrowskiego w Warszawie, dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat pomocy mieszkającym na ulicy: „w rozmowach z bezdomnymi wychodziło mocno to, że było mnóstwo dobrych projektów, które po przechwyceniu przez instytucje kończyły marnie i przestawały mieć cokolwiek wspólnego z pomaganiem tym, co trzeba”. Dlatego skrzynka stoi od początku lipca na razie tylko w Warszawie, a czuwa nad nią sama Eugenia.

Pomysłodawczyni jest studentką Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a skrzynkę na placu postawiła w ramach dyplomu dotyczącego pomocy bezdomnym. Praca ta powstała w pracowni profesora K. Wodiczko. Pojemnik podzielony jest na kilka mniejszych, na których bezdomni zapisują to, co potrzebne jest im do życia. Następnie ludzie wrzucają niezbędne rzeczy do skrzynki, którą otwiera autor próśb o pomoc.



Eugenia opowiada, że projekt powstał z kumulującej się bezsilności, którą odczuwała chodząc po ulicach Warszawy. Pomysł na akcję rodził się długo i przybierał różne kształty. Ale najważniejszą jego częścią było to, żeby bezdomni nie poczuli się odseparowaną, wskazaną palcem grupą. Dlatego skrzynka stanęła w centrum, na placu, stając się jego integralną częścią. Eugenia wspomina, że widząc to wszystko, co dzieje się na ulicach Warszawy, chciała rozpocząć oddolną inicjatywę, która byłaby przyjazna i dawała możliwość bezpośredniej pomocy ludziom w ciężkiej sytuacji życiowej. Takie możliwości dawała skrzynka podzielona na mniejsze.

Pojemnik stojący na placu ma dwanaście segmentów. Z każdego korzysta jedna osoba, która zostawia na widoku kartkę z krótkim opisem. Zapisuje na niej, jakie ma materialne potrzeby, a przechodnie wrzucają przedmiot przez otwór. Potem potrzebujący, który ma klucz do swojej mniejszej skrzynki, odbiera ofiarowane mu rzeczy. Po czym zostawia kolejną kartkę z wypisanymi na niej prośbami. Eugenia nagrywa opowieści tych ludzi o ich problemach z podstawowymi życiowymi kwestiami, o tym, jak muszą o nie codziennie ciężko zabiegać, i że brak im praktycznie wszystkiego.



Problemy bezdomnych są duże, ale też konkretne dzięki prośbom wypisanym na kartkach przez samych potrzebujących. Ten, kto pomaga, ma również pewność, że ofiarowana przez niego rzecz znajdzie się w skrzynce u bezdomnego, który o nią prosił. Mogą to być na przykład prośby o opatrunki i leki, jak można przeczytać na jednej z kartek, które dużym pismem wypisał pan Zenek: „Dzień dobry!. Mam na imię Zenek, mam 54 lata, na-ulicy-jestem, czyli „bezdomności” 14 lat. Cóż życzę na życzliwość bo tego w Polsce jest coraz mniej lub jest to rzadkością dziękuję za każdy miły gest. Opatrunki, plaster (zwykły) szerokoopatrunkowy, jodyna, rywanol, tabletki przeciwbólowe”.

Polonistka i bohemistka, samozwańcza animatorka kultury. Od pięciu lat działa w organizacjach pozarządowych.  Zawodowo zajmuje się unijnymi programami wspierającymi modernizację systemu oświaty. Swoje pierwsze samodzielne projekty animacyjne zrealizowała z seniorami z warszawskich Bielan: "Bajeczne babcie" oraz "Baśń jak życie" - cykl spotkań wokół sztuki opowiadania. 

Wychowanek 'Pogranicza', obecnie z wykształcenia psycholog i kryminolog, wnikliwy obserwator rzeczywistości. Początkujący mediator, zaangażowany animator. 'Mądry w sądzie, roztropny w poradzie.' :)

Teatrolożka w działaniu i animatorka, artystka materii miejsce-teraz/ludzie-tu. Zajmuje się badaniem relacji pomiędzy ludźmi, a miejscem. Poszukuje intrygujących zależności, odkrywa siateczki historii zapisanych na przestrzennej mapie (myśli). Czasem przekuwa to w słowo, choć ostatnio najczęściej w praktyczno-artystyczne przygody. 

Na początku roku, w jednej z jeżyckich kamienic wystartowała pracownia. Nie jest to pracownia plastyczna, ani krawiecka, ani fotograficzna, chociaż… po trochu jest każdą z nich. Przede wszystkim jest to pracownia sąsiedzka.

Zaczęła działać, bo uparli się na nią pewni młodzi ludzie – Agnieszka Chlebowska i Robert Ogurkis. Mieszkają na poznańskich Jeżycach, niedawno skończyli studia i oboje czuli, że chcieliby być częścią lokalnej społeczności, a nie tylko mieszkać obok. I tak, z głową pełną pytań: „gdzie”, „z kim”, „jak zacząć”, podczas nie wiadomo której przechadzki po okolicy, Agnieszce rzuciła się w oczy kamienica na Szamarzewskiego. Kamienicę sławiły trzy rzeczy: brak bramy, masa niecenzuralnych napisów i tablica upamiętniająca Różę Luksemburg – wystarczy, by otrzymać miano najbardziej złowrogiej kamienicy w tej części miasta.

Aga zgłosiła się do Towarzystwa Inicjatyw Twórczych Ę,  z ogólną wizją zrobienia „czegoś” dla Jeżyc. Przekonała komisję konkursową i dostała dofinansowanie. Pozostało te plany skonkretyzować i nadać im jakąś formę. Nad pomysłem, projektem, a nad realizacją czuwała Bożena Szroeder – animatorka z Sejn, która z dziećmi potrafi zrobić takie cuda, że dorośli przecierają oczy ze zdumienia.



Teraz kamienica na Szamarzewskiego jest „tą, gdzie działa pracownia”.  Po remoncie, przy którym pomagali też okoliczni mieszkańcy, powstało miejsce spotkań dla okolicznych mieszkańców, ich miejsce – szm21/pracownia. Szczególnie chętnie przychodziły dzieciaki, które pod okiem Agi i Roberta oraz zapraszanych przez nich zapaleńców, robiły niesamowite rzeczy. Teatr cieni, wycieczka z latarkami po kamienicy, odtworzenie na jeden wieczór zakładu fotograficznego, warsztaty bębniarskie i masa innych zajęć. Wpadali też dorośli. Nie trzeba pewnie dodawać, że mieszkańcy i sąsiedzi chętnie otwierali drzwi, zapraszali Roberta i Agnieszkę do mieszkań, słuchali o pomyśle pracowni, a później niejednokrotnie ich wspierali.

Gdy przyszła wiosna, duszne mury sutereny przestały być potrzebne, można było spokojnie spotykać się na dworze. Najpierw bywalcy pracowni oswajali podwórko z grupą teatralną „Concrit”, a później, zachęceni wszystkim, czego udało im się wspólnie dokonać w zimowe miesiące, postanowili odnowić stary, bardzo zniszczony kiosk. W trakcie działań nawiązana została współpraca z Generatorem Malta - projektem społecznym. Dla Dzielnico było to ciekawe doświadczenie współpracy, spotkania z innymi osobami działającymi w przestrzenie publicznej.


fot. Katarzyna Jankowiak

Zaczęli standardowo od remontu, w którym okoliczni mieszkańcy nie byli już tylko pomocnikami. Bardzo szybko, jeszcze zanim udało się kiosk doprowadzić do zaplanowanego stanu, stał się miejscem spotkań, ożywionych dyskusji i wspólnego biesiadowania. Co tam się nie wyrabia?! Jest hummus i lemoniada. Są warsztaty i debaty. Bywa badminton i bębny. Bywają też dj-e i jogini śmiechu. A przede wszystkim za każdym razem są ludzie, którzy się coraz lepiej poznają i coraz bardziej lubią. A także, coraz wyraźniej widzą, że jak się chce, to można zmieniać swoją okolicę na lepszą, na bardziej przyjazną, na bardziej swoją.

Agnieszka i Robert są w naszej Ekipie Społecznika, są też członkami jury konkursu „Spółdzielnia pomysłów”. Wypatrujcie ich artykułów, podzielą się w nich z Wami tajemnicą „jak się robi takie rzeczy”!

Genezy społecznej odpowiedzialności biznesu należy szukać w USA, pod koniec XIX wieku. Wskutek działań potentatów przemysłu amerykańskiego, którzy budowali swoje bogactwa nie zważając na etyczne normy biznesu, zarówno wobec pracowników, konkurentów czy klientów i środowiska, zaczęto podnosić kwestię regulacji dopuszczalnych zachowań w biznesie. W pierwszej kolejności zajęto się prawnym określeniem stosunków pomiędzy państwem, gospodarką a społeczeństwem. Podniesiono też znaczenie takich wartości jak filantropia czy paternalizm w działalności biznesowej. Nastawienie wyłącznie na zysk zaczęło być ograniczane zarówno ze strony prawnej jak i tzw. opinii społecznej. Mniej więcej w połowie XX wieku, po Wielkim Kryzysie w Stanach Zjednoczonych, CSR zaczyna tam zyskiwać na znaczeniu i obserwuje się stopniowe rozszerzanie jej funkcji.

Społeczna odpowiedzialność biznesu to w powszechnym rozumieniu obowiązek moralny lub prawny, odpowiedzialność za swoje lub czyjeś czyny, albo przejęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś (lub o coś). W praktyce rozumiana jest jako działalność firmy ukierunkowana nie tylko na zysk, ale także na aspekty ekonomiczne i etyczne.

W 2010 roku, Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ogłosiła Normę Międzynarodową dotyczącą społecznej odpowiedzialności (ISO 26000 Guidance on social responsibility), w której systematyzuje wiedzę na temat społecznej odpowiedzialności biznesu. Nie jest to obowiązkowa regulacja, a raczej praktyczny przewodnik po koncepcji CSR, definiujący jej ramy, przybliżający wartości i idee. Z uwagi na prestiż ISO, ta norma ma szansę stać się najbardziej powszechną wykładnią CSR na świecie.

Według ISO 26000 realizacja działań CSR powinna przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju (w tym zdrowia i dobrobytu społeczeństwa), uwzględniać oczekiwania interesariuszy, być zgodna z prawem i spójna z międzynarodowymi normami postępowania oraz być zintegrowana z działaniami organizacji i praktykowana w jej działaniach podejmowanych w obrębie strefy wpływów.

Norma wyróżnia siedem obszarów społecznej odpowiedzialności biznesu: ład organizacyjny, prawa człowieka, stosunki pracy, ochrona środowiska naturalnego, uczciwe praktyki rynkowe, relacje z konsumentami i zaangażowanie społeczne.

Wśród naukowców panuje chyba największe zróżnicowanie definicji CSR. Próbując je uwspólnić można stwierdzić, że jest to dobrowolne zaangażowanie przedsiębiorstw w działania społeczne i ekonomiczne. Działania te mogą mieć charakter wewnętrzny (poprawa jakości życia pracowników), jaki i zewnętrzny (zaangażowanie w kampanie wykraczające poza standardowe ramy działalności firmy). Wielu naukowców uważa jednak, że wyłącznie charakter zewnętrzny spełnia założenia CSR.

Są zgodni, że idea społecznej odpowiedzialności biznesu zakłada wykraczanie poza realizację podstawowych celów firmy czyli generowania zysków i poza obowiązki wynikające z kodeksów prawnych. Oznacza inwestowanie w kapitał ludzki, środowisko i relacje z interesariuszami. Działania CSR powinny być odpowiednio dopasowane do profilu działalności przedsiębiorstwa, dzięki czemu będą wspierać wizerunek i tworzyć spójną całość z jego działaniami PR.

W DePaul University w Chicago w 1997 roku przeprowadzono badania udowadniające, że przedsiębiorstwa, które angażują się społecznie osiągają wyższe zyski niż te, które tego nie robią.

Korzystne skutki dobrze zaplanowanych działań CSR firma może najbardziej odczuć w trzech obszarach:

REPUTACJI – wpływ na nią mają praktycznie wszystkie działania firmy: zachowania proekologiczne, inwestycje w lokalną społeczność czy stosunek do pracowników to aspekty odwołujące się do emocji, a zatem mające ogromne przełożenie na opinie panujące o firmie

KONKURENCYJNOŚCI – gdy kończą się możliwości konkurowania na cechy produktu (np. brak opłat za prowadzenie konta, korzystanie z karty itp. są już standardem) do głosu przy wyborach konsumenckich dochodzi np. reputacja, identyfikacja z marką itp.

ZARZĄDZANIU RYZYKIEM – lepsza kontrola nad ryzykiem finansowym, prawnym, środowiskowym oraz wynikającym z postaw konsumenta. Firma o dobrej reputacji, z którą klienci się identyfikują ma większe szanse zażegnania kryzysów wizerunkowych.

Coraz więcej firm w Polsce angażuje się w CSR. Najczęściej wybierają dla swoich kampanii takie obszary jak ochrona środowiska, miejsce pracy (wewnętrzne), prawa człowieka i społeczność lokalna.

Obszar na którym w największej mierze skupiły się Banku Spółdzielcze, to zaangażowanie w społeczność lokalną. Według ISO 26000 jest to prowadzenie dialogu społecznego poprzez realizowanie projektów w takich obszarach jak edukacja, kultura, zdrowie, rozwój, dostęp do technologii i inne. Te działania wpisują się w społeczne zaangażowanie biznesu (z ang. CCI – rodzaj CSR), które kiedyś nazywano relacjami ze społecznością lokalną. CCI jest najbardziej widocznym aspektem działań CSR, praktycznym wyrazem idei społecznej odpowiedzialności biznesu.

Typowe działania CCI realizowane przez firmy to finansowanie zieleni miejskiej, czytanie książek dzieciom, dni otwarte obejmujące imprezy dla gości, sponsorowanie wydarzeń lokalnych, umożliwianie młodzieży zdobywania doświadczeń zawodowych, fundowanie stypendiów. Lista działań realizowanych w Bankach Spółdzielczych jest znacznie dłuższa i bardzo różnorodna.

Wszelkie działania prowadzone w tym obszarze są niezwykle istotne, bo przyczyniają się do budowania kapitału społecznego. Jednym z jego podstawowych składników jest zaufanie. Wysoki stopień zaufania interpersonalnego przekłada się na dbałość o interesy zbiorowe, poczucie odpowiedzialności wspólnotowej, a co za tym idzie – zdolność do budowania innowacyjnej i nowoczesnej gospodarki. Niestety, z badań European Social Survey z 2009 roku wynika, że z opinią „większości ludzi można ufać” zgadza się tylko 15,9% Polaków, co stawia nas na szarym końcu w porównaniu z pozostałymi europejskimi państwami.

Z badań przeprowadzonych przez CBOS w 2003 roku wynika, że 53% naszego społeczeństwa czuje się najbardziej związane ze społecznością lokalną. Właśnie dlatego inicjatywy budujące kapitał społeczny na poziomie lokalnym mają największe szanse powodzenia, a zaufanie i więzi międzyludzkie oraz współodpowiedzialność i zaangażowanie wypracowane lokalnie, z czasem będą się przekładać na działania i rozwój w skali całego kraju.   Artykuł powstał na podstawie skryptów zajęć prowadzonych przez mgr. Joannę Janowicz na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu.