Od czego zależy powodzenie leczenia
pacjenta? Od dobrze postawionej diagnozy. Tę analogię możemy z powodzeniem wykorzystać do „uzdrawiania”
naszego otoczenia. Zanim przystąpimy do wprowadzenia zmian, warto sprawdzić, co
wymaga poprawy oraz usprawnienia. W tym celu przeprowadza się diagnozę potrzeb społecznych. Jest to
badanie wykonywane w celu poznania potrzeb, problemów i oczekiwań społeczności
lokalnej. W opracowaniu diagnozy społecznej brana jest pod uwagę wiedza i
doświadczenie ludzi tworzących daną społeczność lokalną, w tym również
ekspertów oraz przedstawicieli instytucji i organizacji, którzy do nich należą.
Często popełnianym błędem przy przeprowadzaniu diagnozy, jest pominięcie grup
marginalizowanych społecznie, czyli seniorów, młodzieży, osób
niepełnosprawnych, bezrobotnych oraz bezdomnych. Mając dobrze opracowaną
diagnozę, nie tylko możemy wdrażać różne inicjatywy, ale także odwoływać się do
niej podczas prowadzenia ważnych rozmów i negocjacji z przedstawicielami
różnych instytucji, organizacji i firm.
Ponadto tworzenie diagnozy daje sygnał członkom społeczności lokalnej, że ich
głos ma znaczenie oraz, że mają wpływ na sprawy otoczenia.
Dzięki diagnozie społecznej uzyskujemy
odpowiedzi na pytania: Jak jest?
Dlaczego tak jest? Co trzeba zmienić? Jakie konkretne działania wdrożyć, by
zrealizować zamierzony cel? Jeśli uda nam się na nie odpowiedzieć,
wówczas możemy dopasować działania do potrzeb, znaleźć wsparcie, podnieść
wiarygodność naszej organizacji i działań, a przede wszystkim
uniknąć robienia czegoś w myśl zasady „sztuka dla sztuki”. Tylko dobrze
postawiona diagnoza jest w stanie przynieść nam odpowiedź na to, czego rzeczywiście
potrzebuje nasza okolica.
Jak się przygotować do przeprowadzenia
diagnozy potrzeb społecznych? Po pierwsze, należy zastanowić się po co ją
przeprowadzamy, a po drugie wybrać metodę, jaką będziemy się posługiwać przy
gromadzeniu danych. Można wyróżnić kilka skutecznych narzędzi diagnostycznych,
jednak najbardziej rozpowszechnioną jest metoda sondażu diagnostycznego. Możemy
ją przeprowadzić za pomocą ankiety (jeśli chcemy dotrzeć do większej liczby
mieszańców) lub wywiadu indywidualnego (jeśli liczba osób jest mniejsza). Warto
rozważyć zorganizowanie tzw. badania fokusowego (wywiadu grupowego). Pozwala ono
na zaoszczędzenie czasu oraz zaobserwowanie interakcji, jakie rozgrywają się
pomiędzy uczestnikami badania. Po wyborze metody, należy przystąpić do formułowania
konkretnych pytań np. ”Co się Pani/Panu najbardziej podoba w okolicy?”; „Co Pani/Panu najbardziej przeszkadza?” „Proszę
wymienić jedną rzecz, która według Pana/Pani, wymaga jak najszybszej
zmiany”, etc. Pamiętajmy również, że przydatne
podczas sporządzania diagnozy są informacje zastane, takie jak dane
statystyczne, opracowane wcześniej programy, informatory oraz fora internetowe.
Wyniki diagnozy mogą potwierdzić
nasze hipotezy i przypuszczenia. Mogą nas jednak bardzo zaskoczyć i przynieść
nieoczekiwane efekty, odkrywając przed nami to, czego zupełnie się nie
spodziewaliśmy. Czasami projekty, które realizujemy albo pragniemy realizować
niekoniecznie wpisują się w oczekiwania beneficjentów. Dlatego zanim
przystąpimy do zmieniania okolicy, w której żyjemy, warto jest dowiedzieć się,
co rzeczywiście wymaga transformacji.
MERYTORYCZNY SPOŁECZNIK
18.03.2016