Czego potrzebuje Twoja okolica? o diagnozie potrzeb społecznych

Slider_big_wood-trees-house-branches
MERYTORYCZNY SPOŁECZNIK
18.03.2016
Od czego zależy powodzenie leczenia pacjenta? Od dobrze postawionej diagnozy. Tę analogię możemy  z powodzeniem wykorzystać do „uzdrawiania” naszego otoczenia. Zanim przystąpimy do wprowadzenia zmian, warto sprawdzić, co wymaga poprawy oraz usprawnienia. W tym celu przeprowadza się diagnozę potrzeb społecznych. Jest to badanie wykonywane w celu poznania potrzeb, problemów i oczekiwań społeczności lokalnej. W opracowaniu diagnozy społecznej brana jest pod uwagę wiedza i doświadczenie ludzi tworzących daną społeczność lokalną, w tym również ekspertów oraz przedstawicieli instytucji i organizacji, którzy do nich należą. Często popełnianym błędem przy przeprowadzaniu diagnozy, jest pominięcie grup marginalizowanych społecznie, czyli seniorów, młodzieży, osób niepełnosprawnych, bezrobotnych oraz bezdomnych. Mając dobrze opracowaną diagnozę, nie tylko możemy wdrażać różne inicjatywy, ale także odwoływać się do niej podczas prowadzenia ważnych rozmów i negocjacji z przedstawicielami różnych instytucji,  organizacji i firm. Ponadto tworzenie diagnozy daje sygnał członkom społeczności lokalnej, że ich głos ma znaczenie oraz, że mają wpływ na sprawy otoczenia. 

Dzięki diagnozie społecznej uzyskujemy odpowiedzi na pytania: Jak jest? Dlaczego tak jest? Co trzeba zmienić? Jakie konkretne działania wdrożyć, by zrealizować zamierzony cel? Jeśli uda nam się na nie odpowiedzieć, wówczas możemy dopasować działania do potrzeb, znaleźć wsparcie, podnieść wiarygodność naszej organizacji i działań, a przede wszystkim uniknąć robienia czegoś w myśl zasady „sztuka dla sztuki”. Tylko dobrze postawiona diagnoza jest w stanie przynieść nam odpowiedź na to, czego rzeczywiście potrzebuje nasza okolica.

Jak się przygotować do przeprowadzenia diagnozy potrzeb społecznych? Po pierwsze, należy zastanowić się po co ją przeprowadzamy, a po drugie wybrać metodę, jaką będziemy się posługiwać przy gromadzeniu danych. Można wyróżnić kilka skutecznych narzędzi diagnostycznych, jednak najbardziej rozpowszechnioną jest metoda sondażu diagnostycznego. Możemy ją przeprowadzić za pomocą ankiety (jeśli chcemy dotrzeć do większej liczby mieszańców) lub wywiadu indywidualnego (jeśli liczba osób jest mniejsza). Warto rozważyć zorganizowanie tzw. badania fokusowego (wywiadu grupowego). Pozwala ono na zaoszczędzenie czasu oraz zaobserwowanie interakcji, jakie rozgrywają się pomiędzy uczestnikami badania. Po wyborze metody, należy przystąpić do formułowania konkretnych pytań np. ”Co się Pani/Panu najbardziej podoba w okolicy?”; „Co Pani/Panu najbardziej przeszkadza?” „Proszę wymienić jedną rzecz, która według Pana/Pani, wymaga jak najszybszej zmiany”, etc.  Pamiętajmy również, że przydatne podczas sporządzania diagnozy są informacje zastane, takie jak dane statystyczne, opracowane wcześniej programy, informatory oraz fora  internetowe.

Wyniki diagnozy mogą potwierdzić nasze hipotezy i przypuszczenia. Mogą nas jednak bardzo zaskoczyć i przynieść nieoczekiwane efekty, odkrywając przed nami to, czego zupełnie się nie spodziewaliśmy. Czasami projekty, które realizujemy albo pragniemy realizować niekoniecznie wpisują się w oczekiwania beneficjentów. Dlatego zanim przystąpimy do zmieniania okolicy, w której żyjemy, warto jest dowiedzieć się, co rzeczywiście wymaga transformacji.