Fundusze na aktywizację społeczności lokalnych i działania społeczne

Slider_big_zrzut_ekranu_2016-07-25_o_11.25.53
MERYTORYCZNY SPOŁECZNIK
25.07.2016
Grupy nieformalne lub organizacje pozarządowe, np. fundacje lub stowarzyszenia, mają różne możliwości pozyskiwania środków na realizowanie projektów i lokalnych inicjatyw. Definicji „projektów” jest bardzo wiele, niemniej jednak na potrzeby niniejszego artykułu możemy umownie określić, iż będzie to każde przedsięwzięcie, możliwe do wyodrębnienia, mające jednoznacznie zdefiniowany konkretny i wykonalny cel, posiadające przypisany, wyodrębniony budżet lub inne zasoby oraz zamknięty harmonogram realizacji (wskazane terminy „od – do”). Przedsięwzięcie to przyczyniać się będzie do wywołania jakiejś zmiany jakościowej, zmiany na lepsze.

Poszukiwanie funduszy jest uzależnione od obszaru działalności organizacji – kluczowe znaczenie bardzo często ma fakt, czy jest to inicjatywa kulturalna, sportowa czy z zakresu polityki społecznej. Istotne jest również, kto jest jej odbiorcą – czy działania skierowane są tylko do konkretnej grupy docelowej, np. seniorów lub dzieci, czy może obu tych grup lub nawet całej społeczności lokalnej. Jedną z kluczowych kwestii przy pozyskiwaniu środków na realizację przedsięwzięcia jest forma prawna aplikującego podmiotu, tj. starającego się o środki. W przypadku grupy nieformalnej o takiej formie prawnej właściwie nie ma mowy i należy o tym pamiętać przy okazji weryfikacji dokumentacji konkursowej.  

Wśród wielu możliwości pozyskiwania środków do podstawowych należą:
• składki członkowskie – dot. stowarzyszeń zwykłych i rejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowych, organizacji sportowych, komitetów, rad rodziców  funkcjonujących w oświacie, początkujących grup nieformalnych; • darowizny przeznaczane przez osoby fizyczne na działania społeczne;
• dotacje ze środków publicznych oraz granty od organizacji i firm.  

Ponadto:
• mechanizm 1% (dot. organizacji, które mają zarejestrowany status tzw. organizacji pożytku publicznego)
• dary rzeczowe
• 
zbiórki publiczne

• loterie fantowe, nawiązki
• odpłatna działalność
• sponsoring (działalność marketingowa)
• pożyczki
• SMS-y charytatywne  

Do potencjalnych źródeł finansowania działalności (projektów) należą:

a) fundusze międzynarodowe, m.in.: § Fundusze Unii Europejskiej, zwłaszcza w ramach programów na lata 2014-2020 § Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki § Inne, m.in. środki dostępne poprzez ambasady innych krajów.
b) krajowe i samorządowe środki publiczne – nie istnieje jeden zbiorczy portal internetowy czy newsletter, w którym byłyby publikowane wszystkie informacje dotyczące zlecania realizacji zadań publicznych z krajowych środków publicznych. Z tego też powodu trzeba zaglądać na strony poszczególnych urzędów, a przeglądając portale rządowe i samorządowe najlepiej wejść od razu w tzw. Biuletyn Informacji Publicznej.
 budżet państwa poprzez środki pozostające w dyspozycji biur Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i ministerstw
• budżet państwa poprzez środki w ramach specjalnych programów rządowych i fundusze agencyjne
• środki będące w dyspozycji wojewodów (16 urzędów wojewódzkich)
 samorząd terytorialny, tj. z budżetu samorządu województwa, samorządu powiatu i samorządu gminnego.
• fundusze tworzone przez samorządy, np.: wojewódzki/gminny fundusz ochrony środowiska, gminny program przeciwdziałania alkoholizmowi, gminny program przeciwdziałania narkomanii
c) granty ze strony firm i organizacji – organizacje w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. CSR, Corporate Social Responsibility) wspierają działania społeczności lokalnej, często w formie inicjatyw podejmowanych przez grupy nieformalne. Jedną z form finansowania jest konkurs „Spółdzielnia pomysłów”, dzięki któremu społecznicy mogą otrzymać finansowanie swoich projektów oddolnych.  

Poniżej można znaleźć odnośniki do potencjalnych źródeł finansowania działań społecznych ze środków publicznych:
 
  • Fundusze Unii Europejskiej, zwłaszcza w ramach programów na lata 2014-2020
Wśród wielu dostępnych programów w Polsce należy zwrócić uwagę na możliwości pozyskania środków w ramach kilku programów:
16 regionalnych programów operacyjnych (RPO), w tym zwłaszcza na konkursy na realizację projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego;
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego – uwagę powinny zwrócić przede wszystkim konkursy dotyczące aspektów równości szans kobiet i mężczyzn w zakresie godzenia życia zawodowego z prywatnym;
Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna (POPT) – w mniejszym zakresie, ale w szczególności w kontekście budowania współpracy pomiędzy administracją a społecznością lokalną w celu wspólnej realizacji  projektów, a także pod kątem monitorowania funduszy europejskich;
-  Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich – środki z tego programu w dużej mierze są przeznaczone na wspieranie lokalnych inicjatyw poprzez tzw. Lokalne Grupy Działania. Więcej informacji dotyczących funduszy europejskich można znaleźć na stronie: http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl. Ponadto Komisja Europejska przyjęła ponad 20 innych programów unijnych, które obowiązują  na lata 2014-2020. Prawdopodobnie najbardziej dostępnym dla nowych podmiotów jes Program Erasmus + http://erasmusplus.org.pl/
  • Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzkihttp://visegradfund.org/
  • Inne, m.in. środki dostępne poprzez ambasady wielu krajów.
  Krajowe i samorządowe środki publiczne
  • Budżet państwa poprzez środki pozostające w dyspozycji biur Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i ministerstw, m.in.:
-       Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
http://www.mpips.gov.pl   
-       Ministerstwo Edukacji Narodowej – http://www.men.gov.pl
-       Ministerstwo Sportu i Turystyki – http://www.msport.gov.pl
-       Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – http://www.mkidn.gov.pl
-       Ministerstwo Sprawiedliwości – http://www.ms.gov.pl
-       Ministerstwo Środowiska – http://www.mos.gov.pl
-       Ministerstwo Zdrowia – http://www.mz.gov.pl

•  Budżet państwa poprzez środki w ramach specjalnych programów rządowych i fundusze agencyjne:
-       Rządowy Program
– Fundusz Inicjatyw Obywatelskich  (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) –
http://www.pozytek.gov.pl
-       Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – http://www.pfron.org.pl
-       Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – http://www.uokik.gov.pl -       Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – http://www.nfosigw.gov.pl
-       Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – http://www.parpa.gov.pl
  • Środki będące w dyspozycji wojewodów (strony 16 urzędów wojewódzkich)
  • Samorząd terytorialny:
–      z budżetu samorządu województwa – środki będące w dyspozycji urzędów marszałkowskich i ich jednostek podległych, w tym regionalnych ośrodków polityki społecznej, wojewódzkich urzędów pracy; –      z budżetu powiatu – środki będące w dyspozycji starostw powiatowych i ich jednostek, m.in. poradni psychologiczno-pedagogicznych, powiatowych centrów pomocy rodzinie, powiatowych urzędów pracy; –      z budżetu gminy – środki będące w dyspozycji prezydenta miasta (wójta/burmistrza) w obszarach będących zadaniami gminy, a w przypadku miast na prawach powiatu także z zakresu powiatu;
  • Fundusze tworzone przez samorządy, np.:
–      wojewódzki/gminny fundusz ochrony środowiska  –      gminny program przeciwdziałania alkoholizmowi –      gminny program przeciwdziałania narkomanii    
Thumb_iwona_janicka_glowa-duze Iwona Janicka

Dyrektor i prezes Fundacji Aktywności Lokalnej, doradca i konsultant samorządowy. Łączy doświadczenie samorządowca, przedsiębiorcy i społecznika. Inicjatorka i realizatorka blisko 100 przedsięwzięć społecznych, edukacyjnych, szkoleniowo-doradczych oraz wspierających aktywność lokalną,