Chyba każdy z nas słyszał w ciągu ostatnich kilku lat o jakiejś inicjatywie z udziałem seniorów. Seniorzy zakładają teatr dla dzieci, seniorzy odkrywają zapomniane historie swojej miejscowości, seniorzy robią wystawę rękodzieła. Wiedza, talent i doświadczenie osób dojrzałych w końcu zaczynają być doceniane. Ta obfitość projektów z udziałem osób starszych ma przede wszystkim związek z pojawieniem się programów dotacyjnych wspierających tego typu działania, np. ASOS (Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych) prowadzony przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej czy „Seniorzy w akcji” prowadzony przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”. Warto z nich korzystać i uwzględniać seniorów w planowaniu lokalnych inicjatyw.

Praca z seniorami, nawet dla doświadczonego animatora może być ciekawym doświadczeniem. Wymaga elastyczności, taktu, otwartej głowy, a czasem zrewidowania dotychczasowych poglądów i metod pracy. Planując projekt z udziałem seniorów, warto zainspirować się doświadczeniami innych organizacji. Godne uwagi są zwłaszcza te, które zakładają aktywny udział osób starszych, pozwalają wykorzystać ich mądrość i życiowe doświadczenie lub wydobywają ukryte talenty. Do takich projektów z pewnością należy cykl „Późne debiuty” Stowarzyszenia Cotopaxi, doceniony w konkursie „Dojrz@łość w sieci. Dobre praktyki”. Projekt opiera się na technice participatory video, czyli wideo uczestniczącego metody z pogranicza filmu i animacji społecznej. W trzech edycjach projektu seniorzy z kilku warszawskich dzielnic mieli za zadanie nakręcić krótki film a następnie zaprezentować go lokalnej społeczności. Realizacja filmów poprzedzona była cyklem warsztatów na temat technik filmowania, nagrywaniu dźwięku i montażu. Nad realizacją projektów czuwał facylitator. Na ostateczny kształt filmu, zgodnie z zasadą participatory video, mieli jednak wpływ sami seniorzy. Celem projektu było umożliwienie osobom starszym stworzenia własnej, unikalnej wypowiedzi. Produkcja dzieła filmowego miała być nie tyle celem samym w sobie, co okazją do dogłębnego przyjrzenia się swojemu najbliższemu otoczeniu. Filmy dostępne są na stronie stowarzyszenia: http://pracowniacotopaxi.pl/



O tym, że sztuka jest doskonałym narzędziem wyrażania siebie przekonały się również animatorki ze Stowarzyszenie Barwy Kultury realizując projekt Cała Praga Śpiewa z nami. Dziewczynom udało się stworzyć zespół złożony z młodych muzyków i „młodych inaczej” wokalistów z Domu Dziennego Pobytu na warszawskiej Pradze. Już od 4 lat ten niepowtarzalny międzypokoleniowy zespół śpiewa stare warszawskie piosenki, występuje na potańcówkach, bierze udział w warsztatach muzycznych a przede wszystkim wskrzesza tradycję wspólnego muzykowania. Informacji o najbliższych występach można szukać tutaj: https://www.facebook.com/CalaPragaSpiewa. Folklor prawobrzeżnej części Warszawy zainteresował też animatorów z Fundacji Animacja, którzy postanowili ocalić od zapomnienia historie mieszkańców tej wyjątkowej dzielnicy. Efektem jest projekt „Praga gada”. Opowiedziane przez praskich seniorów epizody z ich życia stanowią swego rodzaju kronikę Warszawy – od czasów międzywojnia do lat 60-tych XX wieku. Historii można posłuchać na stronie projektu Praga Gada – http://www.pragagada.pl/, ale też obejrzeć w formie komiksu wydanego przez fundację. Praga Gada to ciekawy przykład międzypokoleniowej współpracy osób starszych – praskich gawędziarzy z lokalnymi artystami, a także wykorzystania nowych technologii.

Nie znaczy to jednak, że pomysł na działanie z seniorami musi być nowatorski i oryginalny. Wiele projektów dotyczy rzeczy najzwyklejszych: pieczenia chleba, robienia na drutach czy stolarstwa. Do takich inicjatyw należy z pewnością Projekt Spółdzielnia, oparty na wspólnej pracy i doświadczeniach ludzi starszych. Grupa przedsiębiorczych seniorów postanowiła założyć organizację gospodarczą, która  – oprócz zapewnienia sobie dodatkowego źródła dochodów na emeryturze – chce przeciwdziałać wykluczeniu osób starszych. Seniorzy gotują, produkują rękodzieło, prowadzą warsztaty kulinarne. Jeśli planujemy zamówić catering na przyjęcie i marzy nam się pyszna domowa kuchnia, warto zajrzeć na stronę projektu: http://projekt-spoldzielnia.blogspot.com/. Jak widać, osoby starsze mają wiele do zaoferowania. Korzystajmy z potencjału ich wiedzy, czasu i doświadczenia. 

Magdalena Przygońska