Trend lokalności zyskuje ostatnimi czasy na znaczeniu. Chcemy spotykać się ze znajomymi w osiedlowych kawiarniach, organizować pikniki sąsiedzkie, a warzywa kupować od zaprzyjaźnionego rolnika. Dlatego tak duże znaczenie w budowaniu zintegrowanej społeczności odgrywa lokalny lider. Co powinno go cechować i jakie jest jego znaczenie dla rozwoju społeczności lokalnej?

Mówiąc „lider” automatycznie wyobrażamy sobie charyzmatycznego przywódcę, który porywa ludzi do działania i zaraża entuzjazmem. Kto chce zapalać innych, sam musi płonąć – pisał słynny polski lekarz Ludwik Hirszfeld. Charyzma to rzeczywiście niezwykle ważna cecha, która sprawia, że ludzie identyfikują się z pomysłem lidera. Nie mniej ważna jest jednak empatia i wrażliwość. Dobry lider lokalny to osoba, która potrafi słuchać innych, rozumie potrzeby swojej społeczności i potrafi uwzględnić w swoich działaniach interesy różnych grup. Aby skutecznie działać na rzecz swojej wspólnoty, trzeba mieć wysoko rozwinięte umiejętności komunikacyjne i umieć porozumieć się z każdym – zarówno prezydentem miasta, jak i przedstawicielem organizacji pozarządowej czy dozorcą budynku. Dlatego często to wrodzone predyspozycje, a nie skończone szkoły, decydują o tym, że ktoś zostaje liderem w swojej gminie czy dzielnicy. Nie znaczy to jednak, że lider nie powinien rozwijać się i podnosić swoich kwalifikacji. Ciekawość świata i chęć zdobywania wiedzy z różnych dziedzin są niezbędne do skutecznego działania. Lokalny  przywódca powinien nie tylko reagować na bieżące problemy, ale też przewidywać je i myśleć długofalowo, czyli jednym słowem posiadać wizję i skutecznie ją realizować. Najistotniejsze jest jednak to, by była ona skrojona na miarę potrzeb lokalnej społeczności, nie ma bowiem dwóch takich samych środowisk.

Nie ma również jednego, wzorcowego modelu działania. Czasami rolę lidera pełni formalny zwierzchnik – wójt, sołtys, przewodniczący rady osiedla czy prezes wspólnoty mieszkaniowej. Polityk, który umie wsłuchać się w potrzeby swojej społeczności, podejmuje nowe, ciekawe inicjatywy i zachęca do tego mieszkańców to prawdziwy unikat. Rolę liderów pełnią też przedstawiciele organizacji pozarządowych jako osoby świetnie zorientowane w problemach gminy, dzielnicy czy konkretnej grupy społecznej. Często jednak liderami zostają osoby, stojące w opozycji do panującej władzy. Takim odważnym buntownikom niekiedy udaje się dokonać małej rewolucji i zmienić zastany porządek.

Niezależnie od tego, z jakiego środowiska wywodzi się lider, do jego zadań należą przede wszystkim: rozpoznawanie potrzeb społeczności, formułowanie w dialogu z mieszkańcami wizji zmian i koordynowanie procesu wcielania ich w życie. Na tym etapie szczególnie istotna jest umiejętność budowania i zarządzania zespołem tak, by ludzie nie tracili motywacji i mieli dobrze rozdysponowane zadania. Bo zmiana lokalna tak jak każdy projekt wymaga determinacji i odważnego dążenia do wyznaczonego celu.  

Magdalena Przygońska